Papers by Mariusz Grabowski
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, Nov 9, 2012
Biobanki (banki tkanek i komórek) dysponują danymi dawców materiału genetycznego. Dane te należą ... more Biobanki (banki tkanek i komórek) dysponują danymi dawców materiału genetycznego. Dane te należą do sfery prywatności, będącej dobrem osobistym dawcy. Niewłaściwe wykorzystanie tych danych, zwłaszcza poprzez ich niewłaściwe udostępnianie, może stanowić bezprawne naruszenie dóbr osobistych i naruszyć interesy dawców. Celem artykułu jest omówienie praktycznej i prawnej problematyki ochrony dóbr osobistych dawców materiału genetycznego w biobankowaniu. Autor wskazuje rozwiązania prawne kluczowe dla ochrony interesów dawców materiału genetycznego. W związku z biobankowaniem może dojść do naruszenia dóbr osobistych dawcy oraz mogą być u niego wywołane szkody majątkowe. Dawca może dochodzić roszczeń niemajątkowych (np. o zaniechanie naruszeń), majątkowych (odszkodowanie) oraz mieszanych (np. zadośćuczynienie pieniężne). Na biobankach spoczywa ustawowy obowiązek zachowania szczególnej, zdaniem autora najwyższej, staranności przy postępowaniu z danymi identyfikującymi dawcę. Niedochowanie tej staranności będzie skutkować prawną odpowiedzialnością biobanku, najczęściej z tytułu winy nieumyślnej (np. niedbalstwa). Zdaniem autora, biobanki będą ponosić odpowiedzialność już na podstawie najlżejszej postaci winy (culpa levissima) z racji zaostrzonego w tym zakresie reżimu prawnego oraz charakteru naruszanych dóbr. Autor zauważa, że anonimizacja danych osobowych jest najpewniejszą metodą ochrony interesów dawców. Nie może być ona jednak dogmatyzowana. W praktyce należy stosować zasadę, iż anonimowość danych identyfikujących dawcę ma być zachowana wszędzie tam, gdzie ich znajomość nie jest absolutnie niezbędna. Podnosi to ochronę dawców i może być warunkiem zachowania tej ochrony. Powyższej zasadzie powinien dać właściwy wyraz ustawodawca. biobank, bank tkanek i komórek, dawca, anonimizacja materiału genetycznego, dane dawcy, dobra osobiste, ochrona prawna. W związku z postępem biotechnologicznym, a w szczególności wraz z wejściem w życie polskiej ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów 1 , zwanej dalej ustawą transplantacyjną, biobankowanie stało się trwałym elementem rzeczywistości społecznej. Oczywiście, ma to swoje znaczenie przede wszystkim w wymiarze medycznym, ale niesie też ze sobą bardzo poważne zagadnienia prawne, dotykające podstawowych praw podmiotowych. Elementem samej instytucji, jak i procesu, nazywanych biobankowaniem albo biobankowością, jest gromadzenie danych osobowych umożliwiających identyfikację m.in. dawców. Gromadzenie tych danych, a następnie ich przechowywanie i udostępnianie winno podlegać precyzyjnej reglamentacji prawnej, ponieważ dotykamy sfery dóbr osobistych i możliwości naruszenia praw podmiotowych. Dane osobowe gromadzone przy "okazji" oraz do celu biobankowania wyczerpują definicję danych osobowych zawartą w ustawie o ochronie danych osobowych 2 . Tym samym należą bezsprzecznie do kate-
Studia z Prawa Wyznaniowego, Dec 18, 2018
W polskim systemie prawnym pojęcie "duchownego" jest ustalane na podstawie wewnętrznych regulacji... more W polskim systemie prawnym pojęcie "duchownego" jest ustalane na podstawie wewnętrznych regulacji kościołów i innych związków wyznaniowych. Duchowni, będący obywatelami polskimi, mają identyczne prawa jak wszyscy inni obywatele. Ograniczenie praw duchownych w przedmiotowym zakresie, byłoby złamaniem konstytucyjnych zasad, postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz przepisów ustawowych. Kodeks Prawa Kanonicznego Kościoła Katolickiego zawiera bezwzględny zakaz sprawowania przez duchownych publicznych urzędów, z którymi łączy się udział w wykonywaniu władzy świeckiej (kan. 285 §3 KPK), zakaz takiego uczestnictwa w stowarzyszeniach, które pozostają w kolizji z obowiązkami duchownych (kan. 278 §3 KPK) oraz względny zakaz czynnego udziału w partiach politycznych albo w kierowaniu związkami zawodowymi (kan. 287 §2 KPK). Wszelkie ograniczenia dotyczące działalności publicznej duchownych można rozpatrywać wyłącznie na gruncie prawa kanonicznego. Wynika to z obowiązującego porządku prawnego, w tym z konstytucyjnej zasady autonomii Kościoła i państwa. Słowa kluczowe: duchowni; kościoły i inne związki wyznaniowe; wolność religijna; Kościół Katolicki; autonomia Kościoła i państwa; funkcje publiczne; prawa konstytucyjne
Streszczenie Biobanki (banki tkanek i komórek) dysponują danymi dawców materiału genetycznego. Da... more Streszczenie Biobanki (banki tkanek i komórek) dysponują danymi dawców materiału genetycznego. Dane te należą do sfery prywatności, będącej dobrem osobistym dawcy. Niewłaściwe wykorzystanie tych danych, zwłaszcza poprzez ich niewłaściwe udostępnianie, może stanowić bezprawne naruszenie dóbr osobistych i naruszyć interesy dawców. Celem artykułu jest omówienie praktycznej i prawnej problematyki ochrony dóbr osobistych dawców materiału genetycznego w biobankowaniu. Autor wskazuje rozwiązania prawne kluczowe dla ochrony interesów dawców materiału genetycznego. W związku z biobankowaniem może dojść do naruszenia dóbr osobistych dawcy oraz mogą być u niego wywołane szkody majątkowe. Dawca może dochodzić roszczeń niemajątkowych (np. o zaniechanie naruszeń), majątkowych (odszkodowanie) oraz mieszanych (np. zadośćuczynienie pieniężne). Na biobankach spoczywa ustawowy obowiązek zachowania szczególnej, zdaniem autora najwyższej, staranności przy postępowaniu z danymi identyfikującymi dawcę. Niedochowanie tej staranności będzie skutkować prawną odpowiedzialnością biobanku, najczęściej z tytułu winy nieumyślnej (np. niedbalstwa). Zdaniem autora, biobanki będą ponosić odpowiedzialność już na podstawie najlżejszej postaci winy (culpa levissima) z racji zaostrzonego w tym zakresie reżimu prawnego oraz charakteru naruszanych dóbr. Autor zauważa, że anonimizacja danych osobowych jest najpewniejszą metodą ochrony interesów dawców. Nie może być ona jednak dogmatyzowana. W praktyce należy stosować zasadę, iż anonimowość danych identyfikujących dawcę ma być zachowana wszędzie tam, gdzie ich znajomość nie jest absolutnie niezbędna. Podnosi to ochronę dawców i może być warunkiem zachowania tej ochrony. Powyższej zasadzie powinien dać właściwy wyraz ustawodawca. Słowa kluczowe biobank, bank tkanek i komórek, dawca, anonimizacja materiału genetycznego, dane dawcy, dobra osobiste, ochrona prawna.
Studia Prawnicze KUL
W nauczaniu Jana Pawła II zawarte są propozycje rozwiązań dotyczących reklamy w mediach. Jedne na... more W nauczaniu Jana Pawła II zawarte są propozycje rozwiązań dotyczących reklamy w mediach. Jedne nadają się wprost do recypowania w polskim prawie, a inne wymagają „tylko” przełożenia na właściwy polskiemu systemowi prawnemu język legislacyjny. Z całą pewnością, mamy zaś do czynienia z gotowymi rozwiązaniami, które powinny znaleźć się w tzw. kodeksach dobrych obyczajów. Argumentacja zawarta w nauczaniu Jana Pawła II odwołuje się do prawnonaturalnych pojęć dobra człowieka i dobra wspólnego. Toteż postulaty dotyczące reklamy mają charakter uniwersalny. Obowiązująca w Polsce reglamentacja prawna dotycząca promocji w radiofonii i telewizji zasadniczo odpowiada postulatom papieskiego nauczania w sprawie uczciwości reklamy. Wydaje się, że braki w zakresie uczciwości reklamy dotyczą raczej praktyki stosowania prawa. Widoczny jest brak właściwej reglamentacji w odniesieniu do promocji w prasie drukowanej oraz tych mediów elektronicznych, które nie podlegają reżimowi ustawy o radiofonii i tele...
Studia z Prawa Wyznaniowego
W polskim systemie prawnym pojęcie „duchownego” jest ustalane na podstawie wewnętrznych regulacji... more W polskim systemie prawnym pojęcie „duchownego” jest ustalane na podstawie wewnętrznych regulacji kościołów i innych związków wyznaniowych. Duchowni, będący obywatelami polskimi, mają identyczne prawa jak wszyscy inni obywatele. Ograniczenie praw duchownych w przedmiotowym zakresie, byłoby złamaniem konstytucyjnych zasad, postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz przepisów ustawowych. Kodeks Prawa Kanonicznego Kościoła Katolickiego zawiera bezwzględny zakaz sprawowania przez duchownych publicznych urzędów, z którymi łączy się udział w wykonywaniu władzy świeckiej (kan. 285 §3 KPK), zakaz takiego uczestnictwa w stowarzyszeniach, które pozostają w kolizji z obowiązkami duchownych (kan. 278 §3 KPK) oraz względny zakaz czynnego udziału w partiach politycznych albo w kierowaniu związkami zawodowymi (kan. 287 §2 KPK). Wszelkie ograniczenia dotyczące działalności publicznej duchownych można rozpatrywać wyłącznie na gruncie prawa kanonicznego. Wynika to z obowiązującego porządku...
Uploads
Papers by Mariusz Grabowski