Hz. Peygamber'in hayatı modern dönemde birçok araştırmaya söz konusu olmuştur. Bunlardan birisi d... more Hz. Peygamber'in hayatı modern dönemde birçok araştırmaya söz konusu olmuştur. Bunlardan birisi de Wadah Khanfar'ın kaleme aldığı ve Türkçe'ye "İlk Bahar: Hz. Peygamber'in Hayatına Dair Stratejik ve Siyasî Bir Okuma" ismiyle kazandırılan çalışmadır. Eserde Hz. Peygamber'in hayatı siyasi ve stratejik açıdan değerlendirilerek onun evrensel misyonu ve nebevi liderliğinin günümüz Müslümanları için örneklik oluşturabilme imkânları ortaya konmaya çalışılmıştır. Modern dönemde Müslüman toplumlar ağır bir sosyal, kültürel ve ekonomik bunalım içerisinde bulunuyorlar. Bunun nedeni de derin bir epistemolojik kriz yaşamalarıdır. Bunu aşmanın bir yolu da Hz. Peygamber'in hayatını yücelterek ve sıradanlaştırarak değil, onun yaşamını modern bilgi ve tecrübelerden de yararlanarak yeniden okumaktan geçmektedir. Bunu da taklidin esaretinden kurtulmuş, sorunların zamanın değişmesinden değil, zihinlerin tembelliğinden kaynaklandığını idrak eden özgür bilinçler yapacaktır. Bu bilinç; hayata anlam ve misyon kazandıran ahlâkî ve varoluşsal gayelere sahip, kendinden emin ve dengeli bir benliktir.
Plagiarism / İntihal: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a p... more Plagiarism / İntihal: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. / Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi. Etik Beyan / Ethical Statement: Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur / It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited. Mustafa SOYCAN HZ. PEYGAMBER'İN SAVAŞLARININ AHLAKİ BOYUTU [476] Öz İnsanlığın tarihi bir nevi savaşların tarihi olup yeryüzündeki değişim ve dönüşümler büyük ölçüde savaşların eseridir. İslam'ın tarihinde ise Bedir Savaşı bir kırılma anıdır. Savaşlar, sebep ve yöntemleri açısından iki kez yargılanır. Sebebinin meşru olup almadığına göre haklı ya da haksız bir savaş, yöntemi hakkında da adilce ya da zalimce savaşıldığını söyleyebiliriz. Bununla birlikte meşru bir savaşın gayr-ı meşru bir şekilde yürütülmesi ya da haksız bir savaşın hukuka uygun bir şekilde yürütülmesi de mümkündür. İslam, savaş gerçeğini reddetmemiş, belli şartlar altında savaşa izin vermiştir. Savaş, birçok ahlak kavram içeren bir eylem olduğu için bir savaş ahlakından bahsetmek mümkündür ve savaş ahlakı, savaş hukukundan daha önce gelir. Çünkü ahlakın desteklemediği hukuk metinlerinin satırlar arasında kaldığına tarih şahittir. Hz. Peygamber, risaletinin Medine döneminde savaş gerçeğiyle karşı karşıya kalmış, bu savaşlarda örnek ahlakının gereğini yerine getirerek savaşta bile bir ahlak dünyası kurulabileceğini göstermiştir. Hz. Peygamber'in savaşları amaç ve yöntem açısından vahyin çizdiği sınırlar çerçevesinde gerçekleştiği için onun savaşlarına en ahlaki savaşlardır diyebiliriz.
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi, Dec 27, 2019
Kur'ân, İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ed... more Kur'ân, İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ederek çerçevesini belirlemiştir. Kur'ân'ın Hz. Peygamber'in örnekliğini nazara vermesi ve sîreti hakkında bazen tafsîlî, bazen de icmâlî bilgiler vermesi siyer ilminin ortaya çıkmasını netice vermiştir. Kur'ân'ın konuları kendine özgü bir üslupla sunması siyerle ilgili âyetlerin tespitinin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Klasik siyer kitaplarında siyerle ilgili âyetlere konuların takdiminde daha çok bağdaştırma amaçlı olarak yer verilmiş, âyetin bağlamı ve manaya delâletini tespit etme çoğunlukla söz konusu olmamıştır. Siyer yazımında Kur'ân'dan yararlanmak için hem konuyla ilgili âyetlerin bağlamının hem de manaya delâletinin vuzuha kavuşturulması gerekiyor. Bu güçlüğü aşmak için tefsir ilminden yararlanmamız gerekmektedir. Siyer-tefsir ilişkisini ortaya koyma adına ilk dönem tefsirinin zirvesi diyebileceğimiz Taberî tefsirinin önemli bir yeri vardır. Taberî, Kur'ân'ın bütünlüğü, âyetin bağlamı, sahih hadis, icmâ, tarihi ve sosyal gerçeklik, tabii gerçekler, akli gerçekler, Arapça'nın temel özellikleri, zâhir anlam, nesh gibi birtakım ilkelere başvurarak siyer-tefsir ilişkisini tespit etmeye çalışmıştır.
Eskişehir Osmangazi üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, Mar 15, 2022
Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This a... more Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by least two referees and scanned via a plagiarism software.
Resûlullah'ın Mekke'den Medine'ye hicreti İslam ve dünya tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı ol... more Resûlullah'ın Mekke'den Medine'ye hicreti İslam ve dünya tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bu tarihi olaya hem Kur'ân-ı Kerîm, hem de siyer eserleri amaçları doğrultusunda yer vermiştir. Klasik siyer eserleri hicreti daha çok kronolojik bir şekilde nakletmiş, neden ve niçininden ziyade nasıllığı üzerinde yoğunlaşmışlardır. Kur'ân-ı Kerîm, Resûlullah'ın hicretine kendine özgü bir üslupla değişik sûre ve âyetlerde doğrudan veya dolaylı olarak yer vermiştir. Kur'ân'da hicret öncesi gelişmeler, hicretin nedenleri, hicret emri karşında Müslümanların ve yakınlarının tavrı, Mekke müşriklerinin tepkisi, hicret emrinin gereğini yerine getiren Müslümanların temel vasıfları ve faziletleri, muhacirlere karşı ensarın fedakârlığı ana hatlarıyla yer almaktadır. Muhtevası gereği bu âyetler sistematik bir şekilde Kur'ân'da yer almadığı için âyetlerin konu bütünlüğünü oluşturacak şekilde tespit edebilme adına ilk dönem tefsir çalışmalarının zirvesi diyebileceğimiz Taberî'nin "Câmi'u'l-Beyân 'an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân" isimli eserinde konuya doğrudan ve dolaylı olarak işaret eden âyetler ve bu âyetlerle ilgili ilk üç asır müfessirlerin yorumları ve bu yorumlar hakkında Taberî'nin tercihleri tespit edilmeye çalışılmıştır.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Hz. Peygamber’in hayatı, mücadelesi, ahlaki özellikleri, siyasi ve askerî faaliyetleri ve teşride... more Hz. Peygamber’in hayatı, mücadelesi, ahlaki özellikleri, siyasi ve askerî faaliyetleri ve teşrideki yeri hakkında başlangıçtan günümüze kadar birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların bir kısmı Kur’an’ın tanıttığı örnek peygamber anlayışıyla uyumlu bir şekilde, bir kısmı da mezhepsel ve ideolojik kaygılarla kaleme alınmıştır. Özellikle günümüzde Kur’an’ın temel ilke ve amaçlarıyla çelişen, ilmi hüviyetten yoksun, tarihsel gerçeklikle ilgisi olmayan peygamber tasavvurlarına sıkça rastlanmaktadır. Adem Apak ve Adnan Demircan, Müslümanların zihnin ve gönül dünyalarında sahih bir peygamber tasavvuru oluşturmak amacıyla daha önceki çalışmalarının devamı niteliğindeki Hz. Peygamber Döneminde Müşriklerle İlişkiler adlı eseri kaleme almışlardır. Çalışmamızda; Apak ve Demircan’ın birlikte kaleme aldıkları bu eser tanıtılmaya ve kritik edilmeye çalışılmıştır. Eserin amacı, üslubu, şekilsel özellikleri, hitap ettiği kitle, literatüre olan katkısı ve içeriği üzerinde değerlendirmeler yapılmış...
Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakik... more Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakikatte iman etmeyen veya şüphelerini tamamen izale edemeyen münafıklara farklı sûre ve âyetlerde yer vermiştir. İlahi kelamın doğrudan muhatapları için olmasa da, dolaylı muhatapları için münafıkları konu edinen âyetlerin tefsir edilmesi bu âyetlerdeki murad-ı ilahinin anlaşılmasına yardımcı olacağı muhakkaktır. Klasik ve modern dönemin ilmi verilerinden yaralanarak kaleme alınan Elmalılı Hamdi Yazır'ın (ö. 1942) Hak Dini Kur'ân Dili isimli eseri, konuyla ilgili âyetlerin bağlamı, münafıkların zihin yapıları, münafık karakterinin oluşmasında etkili olan sosyo-psikolojik etkenler ve kişilik özellikleri hakkında özgün yorumlar içermektedir. Makalede Elmalılı'nın konuyla ilgili verdiği bilgiler ve yorumlar, bir plan dâhilinde sunulmaya çalışılmıştır.
Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020
Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakik... more Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakikatte iman etmeyen veya şüphelerini tamamen izale edemeyen münafıklara farklı sûre ve âyetlerde yer vermiştir. İlahi kelamın doğrudan muhatapları için olmasa da, dolaylı muhatapları için münafıkları konu edinen âyetlerin tefsir edilmesi bu âyetlerdeki murad-ı ilahinin anlaşılmasına yardımcı olacağı muhakkaktır. Klasik ve modern dönemin ilmi verilerinden yaralanarak kaleme alınan Elmalılı Hamdi Yazır'ın (ö. 1942) Hak Dini Kur'ân Dili isimli eseri, konuyla ilgili âyetlerin bağlamı, münafıkların zihin yapıları, münafık karakterinin oluşmasında etkili olan sosyo-psikolojik etkenler ve kişilik özellikleri hakkında özgün yorumlar içermektedir. Makalede Elmalılı'nın konuyla ilgili verdiği bilgiler ve yorumlar, bir plan dâhilinde sunulmaya çalışılmıştır.
06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun... more 06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır
Kur’ân, süreç içerisinde ortaya çıkan İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle il... more Kur’ân, süreç içerisinde ortaya çıkan İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ederek çerçevesini belirlemiştir. Kur’ân’ın Hz. Peygamber’in örnekliğini nazara vermesi ve sireti hakkında bazen tafsili, bazen de icmali bilgiler vermesi Siyer ilminin ortaya çıkmasını netice vermiştir. Kur’ân’ın konuları kendine özgü bir üslupla sunması Siyer’le ilgili âyetlerin tespitinin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Klasik siyer kitaplarında Siyer’le ilgili âyetler konuların takdiminde daha çok bağdaştırma amaçlı olarak yer verilmiş, âyetin bağlamı ve mânaya delâletini tespit etme çoğunlukla söz konusu olmamıştır. Siyer yazımında Kur’ân’dan yararlanmak için hem konuyla ilgili âyetlerin bağlamının hem de mânaya delâletinin vuzuha kavuşturulması gerekiyor. Bu güçlüğü aşmak için Tefsir ilminden yararlanmamız kaçınılmazdır. Siyer-Tefsir ilişkisini ortaya koyma adına ilk dönem tefsirinin zirvesi diyebileceğimiz Taberî tefsirinin önemli bir yeri vardır. Taberî...
Kur’ân, Islâmi ilimlere hem kaynaklik etmis, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaclar tayin ed... more Kur’ân, Islâmi ilimlere hem kaynaklik etmis, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaclar tayin ederek cercevesini belirlemistir. Kur’ân’in Hz. Peygamber’in ornekligini nazara vermesi ve sireti hakkinda bazen tafsili, bazen de icmâli bilgiler vermesi siyer ilminin ortaya cikmasini netice vermistir. Kur’ân’in konulari kendine ozgu bir uslupla sunmasi siyerle ilgili âyetlerin tespitinin yapilmasini zorlastirmaktadir. Klasik siyer kitaplarinda siyerle ilgili âyetlere konularin takdiminde daha cok bagdastirma amacli olarak yer verilmis, âyetin baglami ve manaya delâletini tespit etme cogunlukla soz konusu olmamistir. Siyer yaziminda Kur’ân’dan yararlanmak icin hem konuyla ilgili âyetlerin baglaminin hem de manaya delâletinin vuzuha kavusturulmasi gerekiyor. Bu guclugu asmak icin tefsir ilminden yararlanmamiz gerekmektedir. Siyer-tefsir iliskisini ortaya koyma adina ilk donem tefsirinin zirvesi diyebilecegimiz Taberi tefsirinin onemli bir yeri vardir. Taberi, Kur’ân’in butunlugu, âyetin b...
TABERI TEFSIRINDE HICRET Mustafa SOYCAN OZ Uludag Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Doktora ... more TABERI TEFSIRINDE HICRET Mustafa SOYCAN OZ Uludag Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Doktora Ogrencisi Resulullah’in Mekke’den Medine’ye hicreti Islam ve dunya tarihinde yeni bir donemin baslangici olmustur. Bu tarihi olaya hem Kur’ân-i Kerim, hem de siyer eserleri amaclari dogrultusunda yer vermisleridir. Klasik siyer eserleri hicreti daha cok kronolojik bir sekilde nakletmisler, neden ve nicinden ziyade nasil uzerinde yogunlasmislardir. Kur’ân-i Kerim, Resulullah’in hicretine kendine ozgu bir uslupla degisik sure ve âyetlerde dogrudan veya dolayli olarak yer vermistir. Kur’ân’da hicret oncesi gelismeler, hicretin nedenleri, hicret emri karsinda Muslumanlarin ve yakinlarinin tavri, Mekke musriklerinin tepkisi, hicret emrinin geregini yerine getiren Muslumanlarin temel vasiflari ve faziletleri, muhacirlere karsi ensarin fedakârligi ana hatlariyla yer almaktadir. Muhtevasi geregi bu âyetler sistematik bir sekilde Kur’ân’da yer almadigi icin âyetlerin konu butunlugunu olusturacak...
Hz. Peygamber'in hayatı modern dönemde birçok araştırmaya söz konusu olmuştur. Bunlardan birisi d... more Hz. Peygamber'in hayatı modern dönemde birçok araştırmaya söz konusu olmuştur. Bunlardan birisi de Wadah Khanfar'ın kaleme aldığı ve Türkçe'ye "İlk Bahar: Hz. Peygamber'in Hayatına Dair Stratejik ve Siyasî Bir Okuma" ismiyle kazandırılan çalışmadır. Eserde Hz. Peygamber'in hayatı siyasi ve stratejik açıdan değerlendirilerek onun evrensel misyonu ve nebevi liderliğinin günümüz Müslümanları için örneklik oluşturabilme imkânları ortaya konmaya çalışılmıştır. Modern dönemde Müslüman toplumlar ağır bir sosyal, kültürel ve ekonomik bunalım içerisinde bulunuyorlar. Bunun nedeni de derin bir epistemolojik kriz yaşamalarıdır. Bunu aşmanın bir yolu da Hz. Peygamber'in hayatını yücelterek ve sıradanlaştırarak değil, onun yaşamını modern bilgi ve tecrübelerden de yararlanarak yeniden okumaktan geçmektedir. Bunu da taklidin esaretinden kurtulmuş, sorunların zamanın değişmesinden değil, zihinlerin tembelliğinden kaynaklandığını idrak eden özgür bilinçler yapacaktır. Bu bilinç; hayata anlam ve misyon kazandıran ahlâkî ve varoluşsal gayelere sahip, kendinden emin ve dengeli bir benliktir.
Plagiarism / İntihal: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a p... more Plagiarism / İntihal: This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. / Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi. Etik Beyan / Ethical Statement: Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur / It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited. Mustafa SOYCAN HZ. PEYGAMBER'İN SAVAŞLARININ AHLAKİ BOYUTU [476] Öz İnsanlığın tarihi bir nevi savaşların tarihi olup yeryüzündeki değişim ve dönüşümler büyük ölçüde savaşların eseridir. İslam'ın tarihinde ise Bedir Savaşı bir kırılma anıdır. Savaşlar, sebep ve yöntemleri açısından iki kez yargılanır. Sebebinin meşru olup almadığına göre haklı ya da haksız bir savaş, yöntemi hakkında da adilce ya da zalimce savaşıldığını söyleyebiliriz. Bununla birlikte meşru bir savaşın gayr-ı meşru bir şekilde yürütülmesi ya da haksız bir savaşın hukuka uygun bir şekilde yürütülmesi de mümkündür. İslam, savaş gerçeğini reddetmemiş, belli şartlar altında savaşa izin vermiştir. Savaş, birçok ahlak kavram içeren bir eylem olduğu için bir savaş ahlakından bahsetmek mümkündür ve savaş ahlakı, savaş hukukundan daha önce gelir. Çünkü ahlakın desteklemediği hukuk metinlerinin satırlar arasında kaldığına tarih şahittir. Hz. Peygamber, risaletinin Medine döneminde savaş gerçeğiyle karşı karşıya kalmış, bu savaşlarda örnek ahlakının gereğini yerine getirerek savaşta bile bir ahlak dünyası kurulabileceğini göstermiştir. Hz. Peygamber'in savaşları amaç ve yöntem açısından vahyin çizdiği sınırlar çerçevesinde gerçekleştiği için onun savaşlarına en ahlaki savaşlardır diyebiliriz.
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi, Dec 27, 2019
Kur'ân, İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ed... more Kur'ân, İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ederek çerçevesini belirlemiştir. Kur'ân'ın Hz. Peygamber'in örnekliğini nazara vermesi ve sîreti hakkında bazen tafsîlî, bazen de icmâlî bilgiler vermesi siyer ilminin ortaya çıkmasını netice vermiştir. Kur'ân'ın konuları kendine özgü bir üslupla sunması siyerle ilgili âyetlerin tespitinin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Klasik siyer kitaplarında siyerle ilgili âyetlere konuların takdiminde daha çok bağdaştırma amaçlı olarak yer verilmiş, âyetin bağlamı ve manaya delâletini tespit etme çoğunlukla söz konusu olmamıştır. Siyer yazımında Kur'ân'dan yararlanmak için hem konuyla ilgili âyetlerin bağlamının hem de manaya delâletinin vuzuha kavuşturulması gerekiyor. Bu güçlüğü aşmak için tefsir ilminden yararlanmamız gerekmektedir. Siyer-tefsir ilişkisini ortaya koyma adına ilk dönem tefsirinin zirvesi diyebileceğimiz Taberî tefsirinin önemli bir yeri vardır. Taberî, Kur'ân'ın bütünlüğü, âyetin bağlamı, sahih hadis, icmâ, tarihi ve sosyal gerçeklik, tabii gerçekler, akli gerçekler, Arapça'nın temel özellikleri, zâhir anlam, nesh gibi birtakım ilkelere başvurarak siyer-tefsir ilişkisini tespit etmeye çalışmıştır.
Eskişehir Osmangazi üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, Mar 15, 2022
Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This a... more Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by least two referees and scanned via a plagiarism software.
Resûlullah'ın Mekke'den Medine'ye hicreti İslam ve dünya tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı ol... more Resûlullah'ın Mekke'den Medine'ye hicreti İslam ve dünya tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Bu tarihi olaya hem Kur'ân-ı Kerîm, hem de siyer eserleri amaçları doğrultusunda yer vermiştir. Klasik siyer eserleri hicreti daha çok kronolojik bir şekilde nakletmiş, neden ve niçininden ziyade nasıllığı üzerinde yoğunlaşmışlardır. Kur'ân-ı Kerîm, Resûlullah'ın hicretine kendine özgü bir üslupla değişik sûre ve âyetlerde doğrudan veya dolaylı olarak yer vermiştir. Kur'ân'da hicret öncesi gelişmeler, hicretin nedenleri, hicret emri karşında Müslümanların ve yakınlarının tavrı, Mekke müşriklerinin tepkisi, hicret emrinin gereğini yerine getiren Müslümanların temel vasıfları ve faziletleri, muhacirlere karşı ensarın fedakârlığı ana hatlarıyla yer almaktadır. Muhtevası gereği bu âyetler sistematik bir şekilde Kur'ân'da yer almadığı için âyetlerin konu bütünlüğünü oluşturacak şekilde tespit edebilme adına ilk dönem tefsir çalışmalarının zirvesi diyebileceğimiz Taberî'nin "Câmi'u'l-Beyân 'an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân" isimli eserinde konuya doğrudan ve dolaylı olarak işaret eden âyetler ve bu âyetlerle ilgili ilk üç asır müfessirlerin yorumları ve bu yorumlar hakkında Taberî'nin tercihleri tespit edilmeye çalışılmıştır.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Hz. Peygamber’in hayatı, mücadelesi, ahlaki özellikleri, siyasi ve askerî faaliyetleri ve teşride... more Hz. Peygamber’in hayatı, mücadelesi, ahlaki özellikleri, siyasi ve askerî faaliyetleri ve teşrideki yeri hakkında başlangıçtan günümüze kadar birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların bir kısmı Kur’an’ın tanıttığı örnek peygamber anlayışıyla uyumlu bir şekilde, bir kısmı da mezhepsel ve ideolojik kaygılarla kaleme alınmıştır. Özellikle günümüzde Kur’an’ın temel ilke ve amaçlarıyla çelişen, ilmi hüviyetten yoksun, tarihsel gerçeklikle ilgisi olmayan peygamber tasavvurlarına sıkça rastlanmaktadır. Adem Apak ve Adnan Demircan, Müslümanların zihnin ve gönül dünyalarında sahih bir peygamber tasavvuru oluşturmak amacıyla daha önceki çalışmalarının devamı niteliğindeki Hz. Peygamber Döneminde Müşriklerle İlişkiler adlı eseri kaleme almışlardır. Çalışmamızda; Apak ve Demircan’ın birlikte kaleme aldıkları bu eser tanıtılmaya ve kritik edilmeye çalışılmıştır. Eserin amacı, üslubu, şekilsel özellikleri, hitap ettiği kitle, literatüre olan katkısı ve içeriği üzerinde değerlendirmeler yapılmış...
Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakik... more Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakikatte iman etmeyen veya şüphelerini tamamen izale edemeyen münafıklara farklı sûre ve âyetlerde yer vermiştir. İlahi kelamın doğrudan muhatapları için olmasa da, dolaylı muhatapları için münafıkları konu edinen âyetlerin tefsir edilmesi bu âyetlerdeki murad-ı ilahinin anlaşılmasına yardımcı olacağı muhakkaktır. Klasik ve modern dönemin ilmi verilerinden yaralanarak kaleme alınan Elmalılı Hamdi Yazır'ın (ö. 1942) Hak Dini Kur'ân Dili isimli eseri, konuyla ilgili âyetlerin bağlamı, münafıkların zihin yapıları, münafık karakterinin oluşmasında etkili olan sosyo-psikolojik etkenler ve kişilik özellikleri hakkında özgün yorumlar içermektedir. Makalede Elmalılı'nın konuyla ilgili verdiği bilgiler ve yorumlar, bir plan dâhilinde sunulmaya çalışılmıştır.
Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020
Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakik... more Kur'ân-ı Kerim, Allah Resûlü'nün (s.a.v) davetini zahiren kabul ettiklerini ifade eden, ama hakikatte iman etmeyen veya şüphelerini tamamen izale edemeyen münafıklara farklı sûre ve âyetlerde yer vermiştir. İlahi kelamın doğrudan muhatapları için olmasa da, dolaylı muhatapları için münafıkları konu edinen âyetlerin tefsir edilmesi bu âyetlerdeki murad-ı ilahinin anlaşılmasına yardımcı olacağı muhakkaktır. Klasik ve modern dönemin ilmi verilerinden yaralanarak kaleme alınan Elmalılı Hamdi Yazır'ın (ö. 1942) Hak Dini Kur'ân Dili isimli eseri, konuyla ilgili âyetlerin bağlamı, münafıkların zihin yapıları, münafık karakterinin oluşmasında etkili olan sosyo-psikolojik etkenler ve kişilik özellikleri hakkında özgün yorumlar içermektedir. Makalede Elmalılı'nın konuyla ilgili verdiği bilgiler ve yorumlar, bir plan dâhilinde sunulmaya çalışılmıştır.
06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun... more 06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır
Kur’ân, süreç içerisinde ortaya çıkan İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle il... more Kur’ân, süreç içerisinde ortaya çıkan İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ederek çerçevesini belirlemiştir. Kur’ân’ın Hz. Peygamber’in örnekliğini nazara vermesi ve sireti hakkında bazen tafsili, bazen de icmali bilgiler vermesi Siyer ilminin ortaya çıkmasını netice vermiştir. Kur’ân’ın konuları kendine özgü bir üslupla sunması Siyer’le ilgili âyetlerin tespitinin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Klasik siyer kitaplarında Siyer’le ilgili âyetler konuların takdiminde daha çok bağdaştırma amaçlı olarak yer verilmiş, âyetin bağlamı ve mânaya delâletini tespit etme çoğunlukla söz konusu olmamıştır. Siyer yazımında Kur’ân’dan yararlanmak için hem konuyla ilgili âyetlerin bağlamının hem de mânaya delâletinin vuzuha kavuşturulması gerekiyor. Bu güçlüğü aşmak için Tefsir ilminden yararlanmamız kaçınılmazdır. Siyer-Tefsir ilişkisini ortaya koyma adına ilk dönem tefsirinin zirvesi diyebileceğimiz Taberî tefsirinin önemli bir yeri vardır. Taberî...
Kur’ân, Islâmi ilimlere hem kaynaklik etmis, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaclar tayin ed... more Kur’ân, Islâmi ilimlere hem kaynaklik etmis, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaclar tayin ederek cercevesini belirlemistir. Kur’ân’in Hz. Peygamber’in ornekligini nazara vermesi ve sireti hakkinda bazen tafsili, bazen de icmâli bilgiler vermesi siyer ilminin ortaya cikmasini netice vermistir. Kur’ân’in konulari kendine ozgu bir uslupla sunmasi siyerle ilgili âyetlerin tespitinin yapilmasini zorlastirmaktadir. Klasik siyer kitaplarinda siyerle ilgili âyetlere konularin takdiminde daha cok bagdastirma amacli olarak yer verilmis, âyetin baglami ve manaya delâletini tespit etme cogunlukla soz konusu olmamistir. Siyer yaziminda Kur’ân’dan yararlanmak icin hem konuyla ilgili âyetlerin baglaminin hem de manaya delâletinin vuzuha kavusturulmasi gerekiyor. Bu guclugu asmak icin tefsir ilminden yararlanmamiz gerekmektedir. Siyer-tefsir iliskisini ortaya koyma adina ilk donem tefsirinin zirvesi diyebilecegimiz Taberi tefsirinin onemli bir yeri vardir. Taberi, Kur’ân’in butunlugu, âyetin b...
TABERI TEFSIRINDE HICRET Mustafa SOYCAN OZ Uludag Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Doktora ... more TABERI TEFSIRINDE HICRET Mustafa SOYCAN OZ Uludag Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Doktora Ogrencisi Resulullah’in Mekke’den Medine’ye hicreti Islam ve dunya tarihinde yeni bir donemin baslangici olmustur. Bu tarihi olaya hem Kur’ân-i Kerim, hem de siyer eserleri amaclari dogrultusunda yer vermisleridir. Klasik siyer eserleri hicreti daha cok kronolojik bir sekilde nakletmisler, neden ve nicinden ziyade nasil uzerinde yogunlasmislardir. Kur’ân-i Kerim, Resulullah’in hicretine kendine ozgu bir uslupla degisik sure ve âyetlerde dogrudan veya dolayli olarak yer vermistir. Kur’ân’da hicret oncesi gelismeler, hicretin nedenleri, hicret emri karsinda Muslumanlarin ve yakinlarinin tavri, Mekke musriklerinin tepkisi, hicret emrinin geregini yerine getiren Muslumanlarin temel vasiflari ve faziletleri, muhacirlere karsi ensarin fedakârligi ana hatlariyla yer almaktadir. Muhtevasi geregi bu âyetler sistematik bir sekilde Kur’ân’da yer almadigi icin âyetlerin konu butunlugunu olusturacak...
Uploads
Papers by Mustafa Soycan