Papers by Justyna Sprutta
Studia Franciszkańskie, 2022
Freski w kościele w Asyżu są arcydziełem Giotta di Bondone. Ten florencki artysta jest prekursore... more Freski w kościele w Asyżu są arcydziełem Giotta di Bondone. Ten florencki artysta jest prekursorem malarstwa nowożytnego. Zafascynowany postacią świętego Franciszka i jego życiem, umieścił Legendę świętego Franciszka na ścianach sakralnego wnętrza. Giotto był
uczniem Cimabuego, tworzącym w epoce gotyku i bardzo cenionym przez Giorgia Vasariego, który w rzeczywistości nie darzył sympatią sztuki średniowiecznej. Artykuł ukazuje początki fresków Giotta w Asyżu. / The frescoes in the church of Assisi are the masterpiece of Giotto di Bondone. This Florentine artist is a precursor of modern painting. Fascinated by Saint Francis and his life, he placed the Legend of Saint Francis on the walls of the sacred interior. Giotto was a pupil of Cimabue, working in the Gothic era and much respected by Giorgio Vasari, who in fact had no sympathy for medieval art. The article shows the origins of Giotto’s frescoes in Assisi.
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2024
Przyroda wpłynęła na kształt celtyckiej duchowości. W modlitwach
z okresu wczesnoceltyckiego częs... more Przyroda wpłynęła na kształt celtyckiej duchowości. W modlitwach
z okresu wczesnoceltyckiego często jest ona prezentowana, czasami za pomocą rozbudowanych metafor. Nie istnieje tradycja chrześcijańska, którą charakteryzowałaby fascynacja przyrodą w takim stopniu, jak celtycka z Wysp. Ów zachwyt ujawnił się m.in. w celtyckich
modlitwach czyniących Boga i stworzenia swoim przedmiotem. Niniejszy artykuł na podstawie analizy wybranych modlitw celtyckich omawia zagadnienie pochwały Stwórcy oraz pochwały stworzenia. / Nature influenced the form of Celtic spirituality. In the prayers of the early Celtic period it is often presented, sometimes with the help of elaborate metaphors. There is not a Christian tradition that is characterised to such an extent as the Celtic of the Isles by a fascination with nature. This fascination was manifested, among other things, in Celtic prayers making
God and creatures their object. Based on an analysis of selected Celtic prayers, this article discusses the issue of praise of the Creator and praise of creation.
Poznańskie Studia Teologiczne , 2024
Saint Hilda is a prominent figure in Celtic Christianity, renowned for her extraordinary life and... more Saint Hilda is a prominent figure in Celtic Christianity, renowned for her extraordinary life and enduring legacy. Durham Cathedral houses an icon of Saint Hilda at its altar, created by the contemporary artist Edith Reyntiens. This icon not only depicts the holy abbess herself but also
illustrates key events from her life. This article, drawing upon the narrative presented in the icon, provides an account of these historical facts, while acknowledging the interplay of legend within the portrayal. Although the figure of Saint Hilda remains relatively unknown in certain contexts, her
life and contributions merit closer attention. / Święta Hilda to postać związana z chrześcijaństwem celtyckim, cechująca się niebagatelnym
życiorysem. W katedrze w Durham znajduje się przy ołtarzu świętej Hildy jej ikona namalowana przez współczesną artystkę, Edith Reyntiens. Ikona prezentuje nie tylko samą postać świętej opatki, lecz także wydarzenia z jej życia. Artykuł, bazując na tej ikonie, przybliża postać niemal nieznaną w rodzimych kręgach, ale wartą skupienia także na niej uwagi.
Studia Bydgoskie, 2020
The history of Jesuit education is also a history of the Sodality (Congregation) of Our Lady, fo... more The history of Jesuit education is also a history of the Sodality (Congregation) of Our Lady, founded by the Belgian Jesuit John Leunis. The Sodality was canonically approved in 1584, that is, twenty years after its inception. The Superior General of the Society of Jesus, Claudio Aquaviva, drew up a statute binding on all congregations, thus initiating the existence of the Sodality as a public and church society. The Jesuit Sodality of Our Lady experienced a great crisis after the dissolution of the Society of Jesus in the eighteenth century. In the modern Jesuit Sodality, the religious and moral education was the most important element. On the religious ground, the important role of prayer and ascetic practices
was emphasized, and on the moral ground – virtue, diligence, charitable activities, patriotism and civic formation. A member of Sodality was supposed to be an exemplar of religious, moral and civic attitude. Today, the Christian Life Community continues the traditions of this Sodality.
Studia Bydgoskie, 2020
The article first presents the general therapeutic and educational role of theatre in relation t... more The article first presents the general therapeutic and educational role of theatre in relation to adults with disabilities, and then focuses on the pantomime, chosen from a variety of theatrical genres. The pantomime is seen here as a universal performance that can best integrate people with disabilities (for example, with dysfunctions of mobility) and nondisabled persons on stage. The value of pantomime for disabled adults is also emphasized. The last part of the article, concerning the relation indicated in the title: theatre and disability, concentrates particularly on the stages welcoming disabled actors, as well as on the advantages of the presence of an adult actor with disabilities on those stages, where often his disability becomes an asset in itself.
Annales Missiologici Posnanienses, 2024
The Anglo-Saxons, by conquering northern England, almost caused (indirectly) the rupture of its ... more The Anglo-Saxons, by conquering northern England, almost caused (indirectly) the rupture of its inhabitants with the Roman Church. This gap was filled by Celtic Christianity. As a result, there was Christianization in northern England by Roman and Celtic missions and conflict between them. When this conflict reached its apogee, a synod was convened at Whitby (Northumbria), which contributed greatly to the triumph of the Roman option. That is what this article is about.
: Podbijając północną Anglię, Anglosasi niemalże przyczynili się (pośrednio) do zerwania przez jej mieszkańców więzi z Kościołem rzymskim. Lukę tę wypełniło chrześcijaństwo celtyckie. W efekcie doszło do chrystianizacji północnej Anglii przez misje: rzymską i celtycką oraz do konfliktu pomiędzy nimi. W momencie, gdy konflikt ten osiągnął swoje apogeum, zwołano w Whitby (Northumbria) synod, który przyczynił się znacząco do zatriumfowania opcji rzymskiej. O tym traktuje niniejszy artykuł.
Teologia Dogmatyczna, 2024
Icons are rich in depictions of divine blessing. It is frequently shown as
a gesture of God’s h... more Icons are rich in depictions of divine blessing. It is frequently shown as
a gesture of God’s hand or hands, seen in the hemisphere of heaven. Certain icons,
such as the icon of the Baptism of the Christ or the Old Testament Trinity convey
a more profound signifi cance of divine blessing. Th is is especially the gesture of
God the Father, repeated by the Son of God. Th ere are many icons showing this
gesture, and because of their multitude, the present refl ection is limited to selected
examples.
Ikony obfi tują w przedstawienia Bożego błogosławieństwa. Często wyobrażane jest ono jako gest ręki lub rąk Boga, widoczny w hemisferze nieba. Bogatsze znaczenie zyskuje on w niektórych ikonach, takich jak ikona Chrztu Pań-
skiego czy Trójcy Świętej Starotestamentowej. W malarstwie ikonowym jest to
przede wszystkim gest Boga Ojca, powtarzany przez Syna Bożego. Istnieje sporo ikon przedstawiających ten gest, dlatego ze względu na ich multum refl eksję oparto na wybranych przykładach.
KULTURA I WYCHOWANIE, 2024
This article attempts to look at the lives of selected girls and women studying painting from ant... more This article attempts to look at the lives of selected girls and women studying painting from antiquity to the modern epoch. Often discriminated against and fighting against stereotypes, they succeeded as artists. In this article I present the possibilities of these girls and women, the scale of their successes, but also the obstacles, usually originating
in the mentality of the time, which prevented them the studying at a “higher level”. The article is only a “sketch” of the problem and constitutes an introduction to the research on the question presented in the title. The article does not exhaust the theme and may encourage further reflection on the art education of women artists not only in the modern era.
Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się losom wybranych, kształcących się
w sztuce dziewcząt i kobiet od starożytności po epokę nowożytną. Często dyskryminowane, zmagające się ze stereotypami, odnosiły sukcesy jako artystki. W refleksji zaprezentowane zostaną możliwości, jakimi cieszyły się owe dziewczęta i kobiety, skala ich osiągnięć, ale też przeszkody wyłaniające się zazwyczaj z ówczesnej mentalności, uniemożliwiające
im naukę na „wyższym poziomie”. Artykuł jest szkicem zagadnienia, poniekąd wstępem do badań nad zawartym w tytule problemem, gdyż przynajmniej na rodzimym gruncie nie poczyniono głębokiej refleksji nad zagadnieniem artystycznego kształcenia dziewcząt i kobiet w nowożytności przez pryzmat na przykład ich dyskryminacji. Artykuł z pewnością nie wyczerpuje tematu, lecz stanowi jedynie zachętę do gruntownego i szerokiego zajęcia się zagadnieniem, jakim jest wspomniana edukacja i to nie tylko w podanych ramach czasowych.
Annales Missiologici Posnanienses, 2023
The evangelization of Kievan Rus’ had already begun under the reign of Princess Olga, who was bap... more The evangelization of Kievan Rus’ had already begun under the reign of Princess Olga, who was baptized, according to popular belief, in Constantinople. However, it was her grandson, Prince Vladimir I the Great, who was the true baptizer of Rus’. He was the one who brought his
principality to baptism, but failing to eradicate paganism. However, this prince’s decision to receive baptism appeared to be motivated more by political than religious considerations. Rus’s reputation as a Christian country was boosted by crediting its evangelization to the apostle Andrew personally. Apart from this apostle, Prince Vladimir was also likened to Moses, Kings David and Solomon, as well as St. Paul and St. George, while Princess Olga was linked to St. Mary Magdalene and St. Helena, all of whom were regarded as baptizers of Rus. The granting of this sacrament to Princess Olga, Prince Vladimir’s prior awareness of Christianity, and the presence of Christians in his troop were the circumstances most conducive to the Ruthenian ruler’s embrace of baptism. This is the
subject of the article.
Teologia Dogmatyczna, 2023
Th e Upper Room is the site of two mysteries essential to the meaning and
existence of the Church... more Th e Upper Room is the site of two mysteries essential to the meaning and
existence of the Church: the Last Supper and the descent of the Holy Spirit. The first of these, which is a prefi guration of the Eucharist, is the subject of the article. Filled with the Holy Spirit, the Church, gathered around the Eucharistic sacrifi ce that was born out of the Passover celebration, is heading towards heavenly Jerusalem for the marriage of the Lamb. Th e Church is a continuation of the Upper Room in Jerusalem. Th is truth is highlighted by both theology and art, particularly painting, in which the Upper Room is sometimes simply shown as the interior
of the church. Th us, the Upper Room is recognized as a liturgical place where the Paschal feast merges and interpenetrates with the Eucharistic banquet, and where Jesus Christ is both the celebrant and the self-sacrifi cing Lamb.
Teologia Praktyczna, 2018
Najbardziej znanym dziełem mnicha A. Rublowa (1360-1370 r.) jest ikona "Trójca Święta", datowana ... more Najbardziej znanym dziełem mnicha A. Rublowa (1360-1370 r.) jest ikona "Trójca Święta", datowana na lata ok. 1422-1437, uznana przez zwołany w Mo skwie w 1551 r. Sobór Stu Rozdziałów jako wzorzec dla ikonopisów, gdy chodzi o ikonografię Trójcy Świętej1. Ten należący do zbiorów Galerii Tretiakowskiej w Moskwie wizerunek posiada wymiary: 142 x 114 cm. Andrzej Rublow napisał tę ikonę na zamówienie opata monasteru Troicko-Sergiejewskiego, Nikona. Nikon zlecił w 1422 r. zarówno A. Rublowowi jak też jego przyjacielowi, Danielowi Czarnemu, ozdobienie ikonostasu w odnowionym monasterze pod wezwaniem Trójcy Świętej. Praca nad ikonostasem trwała od 1422 do 1426 r. Zlecenie namalowania ikony "Trójca Święta" wiązało się z uczczeniem w ten sposób przez opata Nikona pamięci żyjącego w XIV w. św. Sergiusza z Radoneża, założyciela Ławry Troickiej (obecnie Sergiejew Posad w pobliżu Moskwy), który to klasztor stał się ośrodkiem duchowego promieniowa nia na Ruś2. Należy tutaj dodać, że św. Sergiusz z Radoneża w centrum swojej
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2022
The most frequent representations of the victory achieved against
the dragon as the personificati... more The most frequent representations of the victory achieved against
the dragon as the personification of Satan, sinful lusts, temptations, or heresy in Christian art of the Latin world, shows the defeat of this creature (or its substitute) by means of a cross, sword or spear, however while rarely by means of by the gesture of calcatio, that is by trampling.
In Catholic tradition Mother of God, Archangel Michael and Saint Margaret trample the dragon, and its substitute. This article only sketches the problem because its subject is very broad, but despite this modesty, it brings the truth about the victory possible only thanks to the power of God.
Studia Bobolanum, 2022
The organization and construction of the Jesuit college along with the church appeared
to the Ar... more The organization and construction of the Jesuit college along with the church appeared
to the Archbishop of Gniezno, the Primate of Poland Stanislaw Karnkowski, as the announcement
of good „fruits”. Convinced that such „fruits” could be provided by the Jesuits,
he brought them to Kalisz in 1583. Although a church was planned first, a college,
also founded by the hierarch, was erected earlier. Recent restoration work in a post-Jesuit
church in Kalisz has made it possible to discover previously unknown polychromes.
The article therefore considers these paintings as well as the remaining, especially of
18th century, interior design. Now the college is doing a very different function than in
the modern period, but the church still serves as a sacred place and more, because in the
emporiums of the temple is a small museum with remnants of, among other things, the
pastoral and school activities of the original „owners”.
Organizacja i budowa jezuickiego kolegium wraz z kościołem jawiła się arcybiskupowi
gnieźnieńskiemu, prymasowi Polski Stanisławowi Karnkowskiemu, jako „zapowiedź”
dobrych „owoców”. Przekonany o tym, że takie owoce mogą zapewnić jezuici,
sprowadził ich w 1583 r. do Kalisza. Mimo iż wpierw zaplanowano budowę kościoła,
wcześniej wzniesiono kolegium, także ufundowane przez wspomnianego hierarchę.
Niedawno prowadzone w kaliskim, pojezuickim kościele prace konserwatorskie
umożliwiły odkrycie dotychczas nieznanych polichromii. W artykule uwzględniono
zatem opis zarówno tych malowideł, jak i pozostałego, zwłaszcza osiemnastowiecznego,
wystroju wnętrza. Kolegium od bardzo wielu lat realizuje zupełnie inne zadanie
niż to z epoki nowożytnej, podczas gdy kościół nadal pełni funkcję miejsca sakralnego
i nie tylko, gdyż w emporach świątyni mieści się niewielkie muzeum z pozostałościami
m.in. po duszpasterskiej i szkolnej działalności pierwotnych „właścicieli”.
Studia Bobolanum, 2022
The organization and construction of the Jesuit college along with the church appeared to the Arc... more The organization and construction of the Jesuit college along with the church appeared to the Archbishop of Gniezno, the Primate of Poland Stanislaw Karnkowski, as the announcement of good „fruits”. Convinced that such „fruits” could be provided by the Jesuits, he brought them to Kalisz in 1583. Although a church was planned first, a college, also founded by the hierarch, was erected earlier. Recent restoration work in a post-Jesuit church in Kalisz has made it possible to discover previously unknown polychromes. The article therefore considers these paintings as well as the remaining, especially of 18th century, interior design. Now the college is doing a very different function than in the modern period, but the church still serves as a sacred place and more, because in the emporiums of the temple is a small museum with remnants of, among other things, the pastoral and school activities of the original „owners”.
Poznańskie Studia Teologiczne, Aug 28, 2020
La dimension néoplatonicienne du Fondement Ignatien (au contexte du tout des Exercices spirituels... more La dimension néoplatonicienne du Fondement Ignatien (au contexte du tout des Exercices spirituels de saint Ignace de Loyola) Dieu est un Fondement, un Créateur et un But des créatures. Un chemin à Dieu est le chemin qui conduit de l'état de la disgrâce à l'état de la grâce, c'est-à-dire ici : à l'état de la relation heureuse avec Dieu. Ce chemin conduit par une sanctifi cation et, par conséquent, au perfectionnement chrétien de soi et au rétablissement de l'harmonie dans les relations déformées par le péché originel. Cette pensée est à la base de toute réalité chrétienne. Cette pensée est aussi la base des Exercices spirituels d'Ignace de Loyola, et y compris du Fondement, qui initie les Exercices, ainsi que cette pensée est le principe existentiel, qui est présent, plus ou moins clairement, dans le néoplatonisme chrétien 2. Cet article est le croquis sur la relation, qui existe entre la théologie du Fondement et le néoplatonisme, mais en rapport avec les Exercices. Le chemin du retour à l'Un devient ici le chemin du retour à Dieu. La base du Fondement Au Fondement il y a le chemin néoplatonicien aux absolus : Bien−Vrai−Beau. Selon Plotin la bonté, la vérité et la beauté sont les attributs de la divinité (chez Plotin comprend la grâce comme possibile grâce aux forces de la nature. G. Reale, Historia fi lozofi i starożytnej.
Poznańskie Studia Teologiczne
Polichromia kościoła pobernardyńskiego w Kaliszu (obecnie jezuitów) bogata jest w tematykę trynit... more Polichromia kościoła pobernardyńskiego w Kaliszu (obecnie jezuitów) bogata jest w tematykę trynitarną. Motywy i symbole trynitarne najobficiej występują w nawie. Malowidła ścienne prezbiterium i nawy wykonał bernardyn, brat Walenty Żebrowski. Pochodzą z późnego baroku. Kaliska polichromia to ostatnie dzieło tego zakonnika. Poza Kaliszem W. Żebrowski tworzył również dla bernardyńskich kościołów w: Poznaniu, Kadynach, Wschowie, Skępem, Warcie, Ostrołęce, Warszawie oraz przypuszczalnie w Owińskach, Ostrzeszowie i być może też w Łęczycy. Zasłynął zwłaszcza jako pejzażysta. Artykuł, mimo iż poświęcony został trynitarnym motywom w polichromii kościoła pobernardyńskiego w Kaliszu, prezentuje także artystyczną działalność W. Żebrowskiego w wymienionych powyżej wielkich i mniejszych miastach oraz wsiach.
Poznań Theological Studies, 2019
Summary God is the foundation and goal of man. The way to God, from the state of disgrace to a ha... more Summary God is the foundation and goal of man. The way to God, from the state of disgrace to a happy relationship with God, is also the “foundation” of the Spiritual Exercises of St. Ignatius of Loyola, including the Foundation. In the Foundation there is a Neoplatonic way to God as absolute Good− Truth−Beauty. The spiritual way, continued in Weeks of the Ignatian retreat, includes the stages of purification, enlightenment and unification. This way is thus also an existential principle present in Christian Neoplatonism, having its reception in all cycle of Ignatian Exercises. The article to concern the relationship between the theology of the Foundation and Christian Neoplatonism, with reference to the whole of the Spiritual Exercises of St. Ignatius of Loyola.
Juz w starozytności rodzina postrzegana byla jako istotne, a nawet najistotniejsze środowisko dla... more Juz w starozytności rodzina postrzegana byla jako istotne, a nawet najistotniejsze środowisko dla wychowywania malego dziecka. Rodzice, zwlaszcza ojciec, ale i matka, byli odpowiedzialni za to wychowanie oraz niekiedy tez za edukacje. O roli rodzicow w wychowywaniu i edukacji pisali miedzy innymi Platon, Arystoteles, Dion Chryzostom, Juwenalis, Plutarch z Cheronei, Kwintylian, Seneka. Myśliciele ci wymagali wlaściwej postawy wychowawczej od rodzicow, zeby wychowanie realizowane przez nich okazalo sie owocne.
Uploads
Papers by Justyna Sprutta
uczniem Cimabuego, tworzącym w epoce gotyku i bardzo cenionym przez Giorgia Vasariego, który w rzeczywistości nie darzył sympatią sztuki średniowiecznej. Artykuł ukazuje początki fresków Giotta w Asyżu. / The frescoes in the church of Assisi are the masterpiece of Giotto di Bondone. This Florentine artist is a precursor of modern painting. Fascinated by Saint Francis and his life, he placed the Legend of Saint Francis on the walls of the sacred interior. Giotto was a pupil of Cimabue, working in the Gothic era and much respected by Giorgio Vasari, who in fact had no sympathy for medieval art. The article shows the origins of Giotto’s frescoes in Assisi.
z okresu wczesnoceltyckiego często jest ona prezentowana, czasami za pomocą rozbudowanych metafor. Nie istnieje tradycja chrześcijańska, którą charakteryzowałaby fascynacja przyrodą w takim stopniu, jak celtycka z Wysp. Ów zachwyt ujawnił się m.in. w celtyckich
modlitwach czyniących Boga i stworzenia swoim przedmiotem. Niniejszy artykuł na podstawie analizy wybranych modlitw celtyckich omawia zagadnienie pochwały Stwórcy oraz pochwały stworzenia. / Nature influenced the form of Celtic spirituality. In the prayers of the early Celtic period it is often presented, sometimes with the help of elaborate metaphors. There is not a Christian tradition that is characterised to such an extent as the Celtic of the Isles by a fascination with nature. This fascination was manifested, among other things, in Celtic prayers making
God and creatures their object. Based on an analysis of selected Celtic prayers, this article discusses the issue of praise of the Creator and praise of creation.
illustrates key events from her life. This article, drawing upon the narrative presented in the icon, provides an account of these historical facts, while acknowledging the interplay of legend within the portrayal. Although the figure of Saint Hilda remains relatively unknown in certain contexts, her
life and contributions merit closer attention. / Święta Hilda to postać związana z chrześcijaństwem celtyckim, cechująca się niebagatelnym
życiorysem. W katedrze w Durham znajduje się przy ołtarzu świętej Hildy jej ikona namalowana przez współczesną artystkę, Edith Reyntiens. Ikona prezentuje nie tylko samą postać świętej opatki, lecz także wydarzenia z jej życia. Artykuł, bazując na tej ikonie, przybliża postać niemal nieznaną w rodzimych kręgach, ale wartą skupienia także na niej uwagi.
was emphasized, and on the moral ground – virtue, diligence, charitable activities, patriotism and civic formation. A member of Sodality was supposed to be an exemplar of religious, moral and civic attitude. Today, the Christian Life Community continues the traditions of this Sodality.
: Podbijając północną Anglię, Anglosasi niemalże przyczynili się (pośrednio) do zerwania przez jej mieszkańców więzi z Kościołem rzymskim. Lukę tę wypełniło chrześcijaństwo celtyckie. W efekcie doszło do chrystianizacji północnej Anglii przez misje: rzymską i celtycką oraz do konfliktu pomiędzy nimi. W momencie, gdy konflikt ten osiągnął swoje apogeum, zwołano w Whitby (Northumbria) synod, który przyczynił się znacząco do zatriumfowania opcji rzymskiej. O tym traktuje niniejszy artykuł.
a gesture of God’s hand or hands, seen in the hemisphere of heaven. Certain icons,
such as the icon of the Baptism of the Christ or the Old Testament Trinity convey
a more profound signifi cance of divine blessing. Th is is especially the gesture of
God the Father, repeated by the Son of God. Th ere are many icons showing this
gesture, and because of their multitude, the present refl ection is limited to selected
examples.
Ikony obfi tują w przedstawienia Bożego błogosławieństwa. Często wyobrażane jest ono jako gest ręki lub rąk Boga, widoczny w hemisferze nieba. Bogatsze znaczenie zyskuje on w niektórych ikonach, takich jak ikona Chrztu Pań-
skiego czy Trójcy Świętej Starotestamentowej. W malarstwie ikonowym jest to
przede wszystkim gest Boga Ojca, powtarzany przez Syna Bożego. Istnieje sporo ikon przedstawiających ten gest, dlatego ze względu na ich multum refl eksję oparto na wybranych przykładach.
in the mentality of the time, which prevented them the studying at a “higher level”. The article is only a “sketch” of the problem and constitutes an introduction to the research on the question presented in the title. The article does not exhaust the theme and may encourage further reflection on the art education of women artists not only in the modern era.
Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się losom wybranych, kształcących się
w sztuce dziewcząt i kobiet od starożytności po epokę nowożytną. Często dyskryminowane, zmagające się ze stereotypami, odnosiły sukcesy jako artystki. W refleksji zaprezentowane zostaną możliwości, jakimi cieszyły się owe dziewczęta i kobiety, skala ich osiągnięć, ale też przeszkody wyłaniające się zazwyczaj z ówczesnej mentalności, uniemożliwiające
im naukę na „wyższym poziomie”. Artykuł jest szkicem zagadnienia, poniekąd wstępem do badań nad zawartym w tytule problemem, gdyż przynajmniej na rodzimym gruncie nie poczyniono głębokiej refleksji nad zagadnieniem artystycznego kształcenia dziewcząt i kobiet w nowożytności przez pryzmat na przykład ich dyskryminacji. Artykuł z pewnością nie wyczerpuje tematu, lecz stanowi jedynie zachętę do gruntownego i szerokiego zajęcia się zagadnieniem, jakim jest wspomniana edukacja i to nie tylko w podanych ramach czasowych.
principality to baptism, but failing to eradicate paganism. However, this prince’s decision to receive baptism appeared to be motivated more by political than religious considerations. Rus’s reputation as a Christian country was boosted by crediting its evangelization to the apostle Andrew personally. Apart from this apostle, Prince Vladimir was also likened to Moses, Kings David and Solomon, as well as St. Paul and St. George, while Princess Olga was linked to St. Mary Magdalene and St. Helena, all of whom were regarded as baptizers of Rus. The granting of this sacrament to Princess Olga, Prince Vladimir’s prior awareness of Christianity, and the presence of Christians in his troop were the circumstances most conducive to the Ruthenian ruler’s embrace of baptism. This is the
subject of the article.
existence of the Church: the Last Supper and the descent of the Holy Spirit. The first of these, which is a prefi guration of the Eucharist, is the subject of the article. Filled with the Holy Spirit, the Church, gathered around the Eucharistic sacrifi ce that was born out of the Passover celebration, is heading towards heavenly Jerusalem for the marriage of the Lamb. Th e Church is a continuation of the Upper Room in Jerusalem. Th is truth is highlighted by both theology and art, particularly painting, in which the Upper Room is sometimes simply shown as the interior
of the church. Th us, the Upper Room is recognized as a liturgical place where the Paschal feast merges and interpenetrates with the Eucharistic banquet, and where Jesus Christ is both the celebrant and the self-sacrifi cing Lamb.
the dragon as the personification of Satan, sinful lusts, temptations, or heresy in Christian art of the Latin world, shows the defeat of this creature (or its substitute) by means of a cross, sword or spear, however while rarely by means of by the gesture of calcatio, that is by trampling.
In Catholic tradition Mother of God, Archangel Michael and Saint Margaret trample the dragon, and its substitute. This article only sketches the problem because its subject is very broad, but despite this modesty, it brings the truth about the victory possible only thanks to the power of God.
to the Archbishop of Gniezno, the Primate of Poland Stanislaw Karnkowski, as the announcement
of good „fruits”. Convinced that such „fruits” could be provided by the Jesuits,
he brought them to Kalisz in 1583. Although a church was planned first, a college,
also founded by the hierarch, was erected earlier. Recent restoration work in a post-Jesuit
church in Kalisz has made it possible to discover previously unknown polychromes.
The article therefore considers these paintings as well as the remaining, especially of
18th century, interior design. Now the college is doing a very different function than in
the modern period, but the church still serves as a sacred place and more, because in the
emporiums of the temple is a small museum with remnants of, among other things, the
pastoral and school activities of the original „owners”.
Organizacja i budowa jezuickiego kolegium wraz z kościołem jawiła się arcybiskupowi
gnieźnieńskiemu, prymasowi Polski Stanisławowi Karnkowskiemu, jako „zapowiedź”
dobrych „owoców”. Przekonany o tym, że takie owoce mogą zapewnić jezuici,
sprowadził ich w 1583 r. do Kalisza. Mimo iż wpierw zaplanowano budowę kościoła,
wcześniej wzniesiono kolegium, także ufundowane przez wspomnianego hierarchę.
Niedawno prowadzone w kaliskim, pojezuickim kościele prace konserwatorskie
umożliwiły odkrycie dotychczas nieznanych polichromii. W artykule uwzględniono
zatem opis zarówno tych malowideł, jak i pozostałego, zwłaszcza osiemnastowiecznego,
wystroju wnętrza. Kolegium od bardzo wielu lat realizuje zupełnie inne zadanie
niż to z epoki nowożytnej, podczas gdy kościół nadal pełni funkcję miejsca sakralnego
i nie tylko, gdyż w emporach świątyni mieści się niewielkie muzeum z pozostałościami
m.in. po duszpasterskiej i szkolnej działalności pierwotnych „właścicieli”.
uczniem Cimabuego, tworzącym w epoce gotyku i bardzo cenionym przez Giorgia Vasariego, który w rzeczywistości nie darzył sympatią sztuki średniowiecznej. Artykuł ukazuje początki fresków Giotta w Asyżu. / The frescoes in the church of Assisi are the masterpiece of Giotto di Bondone. This Florentine artist is a precursor of modern painting. Fascinated by Saint Francis and his life, he placed the Legend of Saint Francis on the walls of the sacred interior. Giotto was a pupil of Cimabue, working in the Gothic era and much respected by Giorgio Vasari, who in fact had no sympathy for medieval art. The article shows the origins of Giotto’s frescoes in Assisi.
z okresu wczesnoceltyckiego często jest ona prezentowana, czasami za pomocą rozbudowanych metafor. Nie istnieje tradycja chrześcijańska, którą charakteryzowałaby fascynacja przyrodą w takim stopniu, jak celtycka z Wysp. Ów zachwyt ujawnił się m.in. w celtyckich
modlitwach czyniących Boga i stworzenia swoim przedmiotem. Niniejszy artykuł na podstawie analizy wybranych modlitw celtyckich omawia zagadnienie pochwały Stwórcy oraz pochwały stworzenia. / Nature influenced the form of Celtic spirituality. In the prayers of the early Celtic period it is often presented, sometimes with the help of elaborate metaphors. There is not a Christian tradition that is characterised to such an extent as the Celtic of the Isles by a fascination with nature. This fascination was manifested, among other things, in Celtic prayers making
God and creatures their object. Based on an analysis of selected Celtic prayers, this article discusses the issue of praise of the Creator and praise of creation.
illustrates key events from her life. This article, drawing upon the narrative presented in the icon, provides an account of these historical facts, while acknowledging the interplay of legend within the portrayal. Although the figure of Saint Hilda remains relatively unknown in certain contexts, her
life and contributions merit closer attention. / Święta Hilda to postać związana z chrześcijaństwem celtyckim, cechująca się niebagatelnym
życiorysem. W katedrze w Durham znajduje się przy ołtarzu świętej Hildy jej ikona namalowana przez współczesną artystkę, Edith Reyntiens. Ikona prezentuje nie tylko samą postać świętej opatki, lecz także wydarzenia z jej życia. Artykuł, bazując na tej ikonie, przybliża postać niemal nieznaną w rodzimych kręgach, ale wartą skupienia także na niej uwagi.
was emphasized, and on the moral ground – virtue, diligence, charitable activities, patriotism and civic formation. A member of Sodality was supposed to be an exemplar of religious, moral and civic attitude. Today, the Christian Life Community continues the traditions of this Sodality.
: Podbijając północną Anglię, Anglosasi niemalże przyczynili się (pośrednio) do zerwania przez jej mieszkańców więzi z Kościołem rzymskim. Lukę tę wypełniło chrześcijaństwo celtyckie. W efekcie doszło do chrystianizacji północnej Anglii przez misje: rzymską i celtycką oraz do konfliktu pomiędzy nimi. W momencie, gdy konflikt ten osiągnął swoje apogeum, zwołano w Whitby (Northumbria) synod, który przyczynił się znacząco do zatriumfowania opcji rzymskiej. O tym traktuje niniejszy artykuł.
a gesture of God’s hand or hands, seen in the hemisphere of heaven. Certain icons,
such as the icon of the Baptism of the Christ or the Old Testament Trinity convey
a more profound signifi cance of divine blessing. Th is is especially the gesture of
God the Father, repeated by the Son of God. Th ere are many icons showing this
gesture, and because of their multitude, the present refl ection is limited to selected
examples.
Ikony obfi tują w przedstawienia Bożego błogosławieństwa. Często wyobrażane jest ono jako gest ręki lub rąk Boga, widoczny w hemisferze nieba. Bogatsze znaczenie zyskuje on w niektórych ikonach, takich jak ikona Chrztu Pań-
skiego czy Trójcy Świętej Starotestamentowej. W malarstwie ikonowym jest to
przede wszystkim gest Boga Ojca, powtarzany przez Syna Bożego. Istnieje sporo ikon przedstawiających ten gest, dlatego ze względu na ich multum refl eksję oparto na wybranych przykładach.
in the mentality of the time, which prevented them the studying at a “higher level”. The article is only a “sketch” of the problem and constitutes an introduction to the research on the question presented in the title. The article does not exhaust the theme and may encourage further reflection on the art education of women artists not only in the modern era.
Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się losom wybranych, kształcących się
w sztuce dziewcząt i kobiet od starożytności po epokę nowożytną. Często dyskryminowane, zmagające się ze stereotypami, odnosiły sukcesy jako artystki. W refleksji zaprezentowane zostaną możliwości, jakimi cieszyły się owe dziewczęta i kobiety, skala ich osiągnięć, ale też przeszkody wyłaniające się zazwyczaj z ówczesnej mentalności, uniemożliwiające
im naukę na „wyższym poziomie”. Artykuł jest szkicem zagadnienia, poniekąd wstępem do badań nad zawartym w tytule problemem, gdyż przynajmniej na rodzimym gruncie nie poczyniono głębokiej refleksji nad zagadnieniem artystycznego kształcenia dziewcząt i kobiet w nowożytności przez pryzmat na przykład ich dyskryminacji. Artykuł z pewnością nie wyczerpuje tematu, lecz stanowi jedynie zachętę do gruntownego i szerokiego zajęcia się zagadnieniem, jakim jest wspomniana edukacja i to nie tylko w podanych ramach czasowych.
principality to baptism, but failing to eradicate paganism. However, this prince’s decision to receive baptism appeared to be motivated more by political than religious considerations. Rus’s reputation as a Christian country was boosted by crediting its evangelization to the apostle Andrew personally. Apart from this apostle, Prince Vladimir was also likened to Moses, Kings David and Solomon, as well as St. Paul and St. George, while Princess Olga was linked to St. Mary Magdalene and St. Helena, all of whom were regarded as baptizers of Rus. The granting of this sacrament to Princess Olga, Prince Vladimir’s prior awareness of Christianity, and the presence of Christians in his troop were the circumstances most conducive to the Ruthenian ruler’s embrace of baptism. This is the
subject of the article.
existence of the Church: the Last Supper and the descent of the Holy Spirit. The first of these, which is a prefi guration of the Eucharist, is the subject of the article. Filled with the Holy Spirit, the Church, gathered around the Eucharistic sacrifi ce that was born out of the Passover celebration, is heading towards heavenly Jerusalem for the marriage of the Lamb. Th e Church is a continuation of the Upper Room in Jerusalem. Th is truth is highlighted by both theology and art, particularly painting, in which the Upper Room is sometimes simply shown as the interior
of the church. Th us, the Upper Room is recognized as a liturgical place where the Paschal feast merges and interpenetrates with the Eucharistic banquet, and where Jesus Christ is both the celebrant and the self-sacrifi cing Lamb.
the dragon as the personification of Satan, sinful lusts, temptations, or heresy in Christian art of the Latin world, shows the defeat of this creature (or its substitute) by means of a cross, sword or spear, however while rarely by means of by the gesture of calcatio, that is by trampling.
In Catholic tradition Mother of God, Archangel Michael and Saint Margaret trample the dragon, and its substitute. This article only sketches the problem because its subject is very broad, but despite this modesty, it brings the truth about the victory possible only thanks to the power of God.
to the Archbishop of Gniezno, the Primate of Poland Stanislaw Karnkowski, as the announcement
of good „fruits”. Convinced that such „fruits” could be provided by the Jesuits,
he brought them to Kalisz in 1583. Although a church was planned first, a college,
also founded by the hierarch, was erected earlier. Recent restoration work in a post-Jesuit
church in Kalisz has made it possible to discover previously unknown polychromes.
The article therefore considers these paintings as well as the remaining, especially of
18th century, interior design. Now the college is doing a very different function than in
the modern period, but the church still serves as a sacred place and more, because in the
emporiums of the temple is a small museum with remnants of, among other things, the
pastoral and school activities of the original „owners”.
Organizacja i budowa jezuickiego kolegium wraz z kościołem jawiła się arcybiskupowi
gnieźnieńskiemu, prymasowi Polski Stanisławowi Karnkowskiemu, jako „zapowiedź”
dobrych „owoców”. Przekonany o tym, że takie owoce mogą zapewnić jezuici,
sprowadził ich w 1583 r. do Kalisza. Mimo iż wpierw zaplanowano budowę kościoła,
wcześniej wzniesiono kolegium, także ufundowane przez wspomnianego hierarchę.
Niedawno prowadzone w kaliskim, pojezuickim kościele prace konserwatorskie
umożliwiły odkrycie dotychczas nieznanych polichromii. W artykule uwzględniono
zatem opis zarówno tych malowideł, jak i pozostałego, zwłaszcza osiemnastowiecznego,
wystroju wnętrza. Kolegium od bardzo wielu lat realizuje zupełnie inne zadanie
niż to z epoki nowożytnej, podczas gdy kościół nadal pełni funkcję miejsca sakralnego
i nie tylko, gdyż w emporach świątyni mieści się niewielkie muzeum z pozostałościami
m.in. po duszpasterskiej i szkolnej działalności pierwotnych „właścicieli”.