Haig Utidjian
Haig Utidjian, PhD, MSc(DIC), CAS(GSMD) is a conductor, musicologist and patristics scholar. He is an independent scholar and researcher. He serves as Chief Conductor and Chorus Master of the Charles University Orchestra and Chorus and is a freelance orchestral and opera conductor. He also lectures at the Faculty of Philosophy and Arts at the Charles University in Prague, where he has devised and taught courses since 2014. He is a Senior Deacon of the Armenian Orthodox Church. Haig Utidjian is the recipient of the Komitas medal of the Republic of Armenia and of the Yakob Meghapart medal of the National Library of Armenia.
Address: Czech Republic
Address: Czech Republic
less
Related Authors
InterestsView All (9)
Uploads
Papers by Haig Utidjian
Haig Utidjian, PhD, MSc(DIC), CAS(GSMD) je britsko-kyperský dirigent, sbormistr, muzikolog a arcijáhen Arménské apoštolské církve. Ve svém výzkumu se zabývá muzikologií a teologií arménského hymnáře a díla sv. Řehoře z Nareku. Nedávno obdržel Komitasovu medaili Arménské republiky a medaili Yakoba Mełaparta od Národní knihovny Arménie. Je autorem knih "They who imbibed the effusions of the Spirit": The Art of the Armenian Book through the Ages, Treasures of the Earliest Christian Nation: Spirituality, Art and Music in Mediaeval Armenian Manuscripts a Tntesean and the Music of the Armenian Hymnal.
28. února 2019
Svatý Řehoř z Nareku – světec básník
14. března 2019
Arménský hymnář: ikonografie, poezie a hudba
11. dubna 2019
Arménské breviáře a lekcionáře: poklad mistrovských iluminací
25. dubna 2019
Modlitba sv. Řehoře z Nareku „Úpěnlivá prosba s plačtivými vzdechy z hlouby našich duší“ v arménském misálu a knize ód
9. května 2019
Arménská církevní hudba „vznešená a nebeská“
Haig Utidjian, PhD, MSc(DIC), CAS(GSMD) je britsko-kyperský dirigent, sbormistr, muzikolog a arcijáhen Arménské apoštolské církve. Ve svém výzkumu se zabývá muzikologií a teologií arménského hymnáře a díla sv. Řehoře z Nareku. Nedávno obdržel Komitasovu medaili Arménské republiky a medaili Yakoba Mełaparta od Národní knihovny Arménie. Je autorem knih "They who imbibed the effusions of the Spirit": The Art of the Armenian Book through the Ages, Treasures of the Earliest Christian Nation: Spirituality, Art and Music in Mediaeval Armenian Manuscripts a Tntesean and the Music of the Armenian Hymnal.
28. února 2019
Svatý Řehoř z Nareku – světec básník
14. března 2019
Arménský hymnář: ikonografie, poezie a hudba
11. dubna 2019
Arménské breviáře a lekcionáře: poklad mistrovských iluminací
25. dubna 2019
Modlitba sv. Řehoře z Nareku „Úpěnlivá prosba s plačtivými vzdechy z hlouby našich duší“ v arménském misálu a knize ód
9. května 2019
Arménská církevní hudba „vznešená a nebeská“
Haig Utdjian
The legacy of St. Gregory of Narek (c. 951-1003) remains central to Armenian spirituality and cultural identity, and an investigation into the varying manner in which it has been construed and understood over the last millenium provides a unique mirror into the respective attitudes and mentalities within the specific milieux in question, as well as insight into the various facets inherent to the corpus itself. In this study we shall investigate evolving perceptions of the person and corpus throughout the millenium, including the extant music associated with the verbal texts (partly preserved through a system of neumatic notation that has not been deciphered, as well as trascriptions of versions orally performed in the nineteenth century of uncertain antiquity). We also consider the intrinsic characteristics of the corpus that may have rendered it open to such diversity of interpretation.
The author, possibly suspected of heresy in his lifetime, came to be venerated as a saint and to serve as a model for later church writers. The works re-emerged in the 1700s in Constantinople, notably in Patriarch Nalean’s massive synthesis with Western Theology, but were later cited by catholics and evangelicals alike in support of their own respective doctrines. The poetry gave new impetus to secular Armenian poetry in nineteenth-century Constantinople. In the Soviet era the corpus was viewed as exlusively poetry rather than prayer, and the author an anti-clerical proto-communist. The detritus of this tradition seeks to identify alleged neoplatonist and pantheist leanings.
Our investigation is supported by a painstaking reading of a very wide variety of sources spanning an entire millenium, and seeks to shed light on the priorities and mindsets of various Armenian communities, and on the remarkably rich and multi-faceted legacy that has so spectacularly passed the test of time.
Keywords: St. Gregory of Narek, Book of Lamentation, Odes, Neumatic notation, Hermeneutics, tendentious interpretation, Awetik‘ean, Patriarch Nalean.
The Armenian neumes continue to pose one of the most tantalizing open problems in Armenian philology and musicology today. This lecture will seek to examine the manner in which the neumes appear to have been used in the nineteenth century. The period under consideration may be deemed to be delimited by apparent culs-de-sac: the publication in 1803 of two volumes by Grigor dpir Gapasak‘alean, featuring a largely intractable mélange of Middle-Byzantine and Armenian neumes; and the combined Breviary/Hymnal volume published in Venice in 1898 by Achb. Ignatios Kiwrełean, remarkable for its meticulous typographic reproduction of the minutest details of the notation in Venice’s thirteenth-century „King Hetum“ codex (San Lazzaro, No. 29). But the years in between witnessed far more fruitful endeavours. Our own emphasis will be on the work of the Constantinople church musician Ełia Tntesean (1834–1881), whose work on the Armenian neumes has still not been superseded. Of all nineteenth-century Armenian musicians, it is Tntesean alone who has left us with an honest and explicit account of his methods. Treating the legacy of his scholarly articles, musical transcriptions and posthumously-published realisations as a single coherent corpus serves to expose his thinking with a vividness and clarity which could not otherwise be achieved, ultimately leading us (as recent research in Prague has demonstrated) towards a fuller understanding of the way in which the largely incomprehensible neumes were interpreted in nineteenth-century Armenian circles generally and used as an aid in putting together the hymn melodies now extant.
Haig Utidjian was educated at the Universities of Sussex, London and Cambridge and at the Guildhall School of Music and Drama in the UK. He is a professional orchestral and opera conductor and choirmaster. He is an archdeacon of the Armenian Orthodox Church and a student of the Armenian hymnal and patrology.
This lecture has been made possible by the generosity of the Armenian Studies Seminar at Oxford University and through an Internal Grant (VG 180) from the Philosophical Faculty of the Charles University in Prague.
Stručný přehled zdrojů apofatismu v arménské patrologii
Je všeobecně známo, že arménská patristika počíná sbírkou „často pronášených homilií“
Yačachapatum, atribuovaných sv. Řehoři Osvětiteli (ale ve skutečností pravděpodobně z 5. století), a
končí Knihou otázek sv. Řehoře z Tat’ewu. Arménský kanonický hymnář zahrnuje zpěvy z celého
období mezi těmito dvěma mezníky, přičemž dílo sv. Řehoře z Nareku, autora Knihy nářku, spadá
přesně doprostřed této periody. Navíc dvě ze tří arménských verzí Areopagitského korpusu a všechny
přeživší arménské překlady děl kapadockých otců jsou rovněž nedílnou součástí stejné éry.
V tomto přehledu prozkoumáme apofatistické tendence v arménské patrologii na příkladu
systematicky vybraných klíčových a seminálních děl jako jsou: (i) Yačachapatum; (ii) florilegium
Knik‘ hawatoy; (iii) vybrané ukázky z kanonického hymnáře (byť tehdy ještě kanonický nebyl) – a to
např. hymnus typu Levavi 7. dne svatodušního svátku, atribuovaného ekumenistovi sv. Nersésu
Omilostněnému a hymnus „druhého anthesteria“; dále (iv) Kniha nářku a (v) Kniha otázek.
V ukázkách každého autora jsou vybrané klíčové části, jež přeložíme do češtiny, a následně
upozorníme na různorodé zdroje inspirace jejich apofatické teologie a na způsob, jakým se manifestuje
snaha každého autora balancovat apofatismus s prvky zjevené teologie.
Závěrem pojednáme o slábnoucím vlivu apofatismu v pozdějších teologických traktátech (byť
nezmizel úplně - viz. Kat’oghikos Čahkec’iho či Patriarcha Naleana). Vliv apofatismu byl natolik
oslaben, že například nejvýznamnější arménský teolog moderní doby, arcibiskup Ormanean, velmi
4
nedůvěřivě hodnotil relevantnost areopagitských spisů (viz. např. jeho monografie Teghik‘
Astuacabanut’ean). Zde lze pozorovat částečnou analogii s řeckou pravoslavnou církví (viz. např.
Dogmatické teologie autorů jako jsou Androutsos či Trempelas nebo kontroverzi provokovanou dílem
„Heidegger a Areopagita“ od teologa Yiannarase).
Arménská patristická díla, z nichž budou prezentovány ilustrativní ukázky:
1. Yačachapatum („Často pronášené homilie“)
2. Knik‘ hawatoy („Pečeť víry“)
3. Šaraknoc‘ (Hymnář)
4. Matean oghbergut’ean („Kniha nářku“)
5. Girk‘ harc’manc‘ („Kniha otázek“)
Հայկ Սրկ. Իւթիւճեան (Չեխիա, Մեծն Բրիտանիա, Կիպրոս)
[email protected]
Բանալի բառեր՝ Շարակնոց, Տնտեսեան, խազագիտութիւն, քննական, բաղդատական երաժշտագիտութիւն
Ներկայ ուսումնասիրութեամբ կ'առաջադրենք նոր հետազօտական ուղղութիւններ ներշնչուած Եղիա Տնտեսեանի ժառանգութենէն, համադրելով իր յետ-մահու հրատարակուած Շարակնոցը իր երաժշտագիտական գրութեանց հետ: Այս ատաղձի վերլուծմամբ եւ մեղեդիական տարբերակներու խազաւորեալ Շարակնոցներու հետ բաղդատմամբ՝ կը փորձենք գէթ մասամբ պարզաբանել Տնտեսեանի՝ եւ իր սերունդի Պոլսեցի եկեղեցական երաժշտաց գործելակերպը, երբ ԺԹ. դարուն՝ ձայնագրութեան նպատակաւ ջանացին վերակառուցել եւ նոյնիսկ վերստեղծել որոշ շարականաց կորուսեալ, մոռացեալ եղանակները՝ իրենց խազերու սահմանափակ հասկացողութեան (եւ ոչ թէ յիշողաբար պահպանուած մեղեդիներու կարծեցեալ սոսկ վերարտադրութեան) հիման վրայ: Ըստ այնմ, հայ խազագիտութեան մէջ յառաջդիմելու անհրաժեշտ (սակայն այսուհանդերձ անբաւարար) նախապայման մը կը թուի մեզի (ի հեճուկս սովետահայ երաժշտագիտութեան) պարզամտօրէն չկաշկանդուիլ որեւէ մէկ ձայնագրեալ աւանդութեան սահմաններով, այլ բաղդատել ըստ կարելւոյն առաւելագոյն թիւով մեղեդիական տարբերակներ, ի հարկին նաեւ օգտագործելով դպրաց աւանդական յանկարծաբանական մտային ճկունութիւնը, ի խնդիր օգտագործելի համակցութեանց թուի ստուարացման: Անհրաժեշտ է նաեւ մէկէ աւելի վստահելի խազագրեալ աղբերց զուգահեռ օգտագործումը: Արդ, կեդրոնանալով անոնց քննական խմբագրութեան կնճռոտ թնճուկին վրայ, դարձեալ իբր սկզբնակէտ կ'առնենք Տնտեսեանի որդեգրած սկզբունքները, ներկայացնելով թէ՛ անոնց անխուսափելիօրէն խոցելի կէտերը, եւ թէ անուրանալի բարեմասնութիւնները, քննելով շարականաց տարբեր տանց եղանակաց իրար հաշտեցման հարցը, նոյն մեղեդիական ընտանիքի պատկանող այլ միաւորաց հետ համեմատմանց հարցը, եւ հասարակ աղաւաղման ու իսկական տարբերակմանց միջեւ զանազանման խնդրականութիւնը:
Հակառակ խազերու մեր ներկայ չարաչարօրէն սահմանափակեալ հասկացողութենէն առթեալ դժուարութեանց՝ ըստ մեր կարծեաց հնարաւոր է գէթ որոշ զգուշաւոր եզրակացութեանց յանգիլ, որոնք կրնան ապագայ խազագիտական աշխատանաց նպաստ մը բերել: Կ'օգտագործենք աննախընթացօրէն լայն աղբիւրներէ քաղուած մեղեդիական նմոյշներ (Տնտեսեանի, Թաշճեանի, Աբգարի, Չէրչեանի (Բ.), Կոմիտասի, Տայեանի, Ազնաւորեանի, Bianchini–ի ու Petermann–ի ձայնագրութիւններէն). իսկ խազագրեալ աղբիւրներէ՝ ցարդ նկատի առնուած են կիլիկեան ու արեւելեան Հայաստանի ձեռագրաց կողքին՝ Ոսկանի, Կիւրեղեանի, Խանճեանի, Ե.ղիմայ («Շարական Ձեռաց») այլազան հրատարակութիւնները: Լուսարձակի տակ կը դնենք նաեւ որոշ յարակից խնդիրներ. օր.՝ յարաբերութիւններ չափաւոր ու ծանրագոյն մեղեդիական տարբերակաց միջեւ (իսկ որոշ պարագաներու՝ ճիշդ այսպիսի յարաբերութեանց ակնբաղխ պակասը), ինչպէս նաեւ քարոզ եղանակաց ու որոշ Շարակնոցի ձայնեղանակաց միջեւ, Տնտեսեանի Շարակնոցի պակասներու ամբողջացման (գործնական կարեւորութիւն ունեցող) հարցը, եւլն:
TOWARDS A CRITICAL EDITION OF THE ARMENIAN NEUMATICALLY-NOTATED HYMNAL: THE FULFILMENT OF TNTESEAN’S VISION AND ASSOCIATED CONUNDRUMS
Haig Utidjian (Czech Republic, Great Britain, Cyprus)
The musician as biblical exegete: theological and musical observations on the example of St. Gregory of Narek’s Hawun-hawun
Haig Utidjian
This paper analyses one of St. Gregory of Narek’s most celebrated odes. It first aims to demonstrate how recourse to the author’s extant oeuvre as a whole, to the Armenian Hymnal, the Greek Septuagint and to items of contemporaneous visual art, can serve to expose some hitherto missing pieces to the rich kaleidoscope of multi-layered and often fleeting biblical allusions, which have not been readily apparent to modern readers or commentators of this exquisite, lapidary miniature. This approach also helps explain the otherwise surprising fact that in the earliest manuscript sources the ode is presented as an antiphon to the Ode to the Church, Erkink‘ i yerkirs. Second, comparisons of extant musical versions of the ode with neumatically-notated versions, analogies with comparable melodies from the Hymnal and the Breviary, and an awareness of Armenian compositorial practice culminating in the burst of creativity in nineteenth-century Constantinople, would all seem to militate against the common assertion that Komitas‘ well-known nineteenth-century transcription corresponds to the tenth-century original. Finally, we submit that Hawun-hawun may itself be deemed as a work of biblical exegesis, and may well have been conceived by its author as such. Through its musical deployment during the Divine Liturgy, and bringing to bear its dazzling array of superimposed and closely juxtaposed biblical images – where each component, by dint of its association with every other, was rendered all the more meaningful and vital to the congregation, and all the more relevant to the Eucharist being served at the here and now – the ode could be justifiably expected to achieve such an objective with great subtlety and power.
Keywords: St. Gregory of Narek, mystic poetry, Armenian odes, Hymnal, neumatic notation, allegory, biblical exegesis, mediaeval Christian theology.
.