Malatya Battalgazi̇ İlçesi̇nde Yeti̇şki̇nlerde Obezi̇te, Kapi̇ller Kanda Hi̇pergli̇seri̇demi̇ Ve Hi̇perkolestererolemi̇ Sikliği Ve İli̇şki̇li̇ Faktörler
15 Ulusal Halk Saglıgı Kongresi, Aug 3, 2012
Giris ve Amac Sagligi Gelistirme, “kisilerin kendi sagliklari uzerinde kontrol yeteneklerini artt... more Giris ve Amac Sagligi Gelistirme, “kisilerin kendi sagliklari uzerinde kontrol yeteneklerini arttirmalari ve sagliklarini gelistirmelerinin olanakli hale getirilmesi” olarak tanimlanmaktadir. 1 Yetiskin donemde morbidite ve prematur mortaliteyi tetkileyen cok sayida cevresel ve bunyesel risk faktoru bulunmaktadir. 2 Yetiskinlerde obezite, hiperlipidemi, hiperkolesterolemi bu faktorlerdendir. Bu arastirma, yari kirsal bir bolgede yetiskin yasamda parmak ucu kanda hizli kullanilabilir tekniklerle kan lipid duzeyi ve total kolesterole bakmak; obezite ve visseral obezite olculerini tespit ederek farkindalik yaratmak amaciyla yapilmistir. Gerec ve Yontem Arastirmanin evrenini Malatya ilinin Battalgazi ilcesinde (Eski Malatya) yasayan 20 yas ve uzeri, bir ilce 2 kasaba ve 13 koyde 8.675’i erkek, 8.735’i ise kadin olmak uzere toplam 17.410 kisi olusturdu. Arastirma Kasim 2008- Haziran 2009 yillari arasinda Halk Sagligi Anabilim Dali ogretim elemanlari ve interleri tarafindan gerceklestirildi. Arastirma orneklemi yerlesim yerine ve nufusa orantili cok asamali tabakali kume ornekleme yontemi ile secildi. Arastirma evreninden Nt² x p x q / d² x (N-1) + t² (pq) formulu, d=0.03 yanilma duzeyinde ve % 5 guven araliginda 1030 kisiye, ilaveten 1.5 desen etkisi hesabi ile toplam 1545 kisiye (erkek-kadin) ulasilmasi hedeflendi. Tabakali kume ornekleme ile merkezde uc mahalle, iki kasaba ve 3 koyden ornege cikan hanelerde kisilerin arastirmayi reddetmesi sebebiyle 1.232 kisiye ulasildi. Arastirmaya katilma orani % 79.7 olarak gerceklesti. Arastirma analitik epidemiyolojik arastirma modellerinden kesitsel (cross-sectional) bir saha arastirmasidir. Arastirmanin bagimli degiskenleri obezite, visseral obezite, hiperlipidemi ve hiperkolesterolemi; bagimsiz degiskenleri ise cinsiyet yas ve egitim durumudur. Bireylere yuz yuze anket teknigi ile sosyo demografik ozellikler sorgulanmis, yetiskinlerin; dijital tarti ile ayakkabisiz olarak agirliklari, ayakkabisiz olarak duz bir duvarda boylari (cm) olculdu. Kisi ayakta iken, spina iliaca anterior superior ve alt kosta arasindan gecen duzlemde belin en dar yerinden ve hafif ekspiryum yaptirilarak bel cevresi olculdu. Sabahlari 09-11.30 saatleri arasinda parmak ucu kapiller kanda ‘’Accutrend GCT’’marka cihaz ile trigliserid ve kolestrol olcumu yapildi. Kolestrol icin 200 ve ustu hiperkolestremi; trigliserid icin 150 ve ustu deger hipertrigliseridemi olarak degerlendirildi. V eriler SPSS 15.0 programina girildi. Istatistiksel analizlerde ki kare ve unpaired student t testi kullanildi. Tum degerlendirmelerde p 0.05). Arastirma kapsamina girenlerin trigliserit ortalamalari 194.52±112.46 ve kadinlarda 164.08±101.23 olarak farkli sekilde elde edildi (p 0.05). Erkeklerde total kolesterol ortalamasi 178.01±33.79 iken, kadinlarda 181.06±43.82 idi. Erkeklerde hiperkolesterolemi sikligi %24,4 iken, kadinlarda %26,6 ile farklilik gostermemekte idi (p>0.05). Yas arttikca hiperkolesterolemi gorulme sikligi da artmakta idi (p<0.05). Okuryazar olmayan veya ilkokulu bitirmeyenlerde hiperkolesterolemi sikligi (%36,7) daha ust egitime sahip olanlara gore farklilik gostermekte idi (p<0.05). Tartisma, Sonuc ve Oneriler Yari kirsal bir bolgede yasayan 20 yas uzeri erkeklerde obezite %23,4, kadinlarda ise %37,8’i olarak bulunmustur. Turkiye’de TEKHARF calismasinda yetiskin erkeklerde obezite %18,7, kadinlarda ise %38,8 olarak bulunmustur. Battalgazi calismasi ile Turkiye geneli icin verilerden kadina iliskin oran benzerlik gosterirken erkeklerde bu calismada daha yuksek bir sonuc bulunmustur. 3 Benzer bir bolgesel calismada (Elazig Baskil ilcesi) on yil onceki doneme ait verilere gore erkeklerde obezite %12 kadinlarda %31,6 ile daha dusuk bulunmustur. 4 Bu calismada erkeklerde bel cevresi ortalama 95,2 cm ve kadinlarda ortalama 93,1 cm olarak bulunmustur. Turkiye geneli icin verilen ortalamalarla karsilastirildiginda bel cevresi 94,2, kadinlarda 90,8 cm ile benzerlik gostermektedir. 4 Arastirmada erkeklerin %56,7’sinde kadinlarin ise %43,1’inde parmak ucu kapiller kanda hipertrigliseridemi (150 mg/dl ve ustu)bulunmustur. Turkiye genelinde trigliserit duzeyi 151 mg/dl ve uzerinde %25 olarak elde edilmistir. 4 Farkliligin sebebi bu calismanin sabahlari saat 09-11 arasinda yapilmasi ve katilimcilarin ac olarak kan vermemesi ile ilgili olabilir. Bu arastirmada 200 mg/dl ve uzerinde kolesterol erkeklerde %24,4 ve kadinlarda ise %26,6 olarak bulunmustur. Eriskin erkeklerde ortalama 178.0 mg/dl iken, kadinlarda 181.1mg/dl idi. Baskil ilcesi calismasinda erkeklerde ortalama 195,8 kadinlarda 197,5 olarak daha yuksek bulunmustur. 3 Turkiye geneli icin bildirilen verilere gore ise erkeklerde kirda total kolesterol ortalamasi 181,4 mg/dl ve kadinlarda 188 mg/dl ile bu calisma verilerine az da olsa farklilik gostermektedir. Kadinlarda farklilik daha belirgindir. Bu farklilik olcum yili, zamani ve bolgesel farkliliklardan kaynaklanabilir. Sonuc olarak, obezite, hipergliseridemi dikkat cekici olarak…
Uploads
Papers by Gulsen Gunes