Feza Günergun * Ondokuzuncu yüzyılda Türkiye'de matematik ve fen eğitimin modernleşmesinde, Avrup... more Feza Günergun * Ondokuzuncu yüzyılda Türkiye'de matematik ve fen eğitimin modernleşmesinde, Avrupa dillerinden çeviri-derleme yoluyla hazırlanan Türkçe ders kitaplarının önemli katkısının olduğu bilinmektedir. Yüzyılın ortasından itibaren, İstanbul'da Türkçe veya Fransızca yayımlanmaya başlanan dergiler de, Avrupa'da yayımlanan benzerlerinden aktarmalar yaparak yeni bilgi girişine katkıda bulunmuşlardır. Bugüne kadar yapılan araştırmalara göre, 'mesleki-bilimsel' ilk dergiler tıp alanında olmuştur: bunlar, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane tarafından yayımlanan Vekayi-i Tıbbiye ve Gazette Médicale de Constantinople (1849-52) ile Cemiyet-i Tıbbiye-yi Şahane'nin (Société Impériale de Médecine, 1856) yayın organı Gazette Médicale d'Orient (1857-1925)'dır. Bu Fransızca dergi, sağlık alanındaki yeni uygulamaları, ilaç ve tedavileri tanıtmanın yanı sıra, Osmanlı İmparatorluğu'nun değişik bölgelerine ait tıbbi gözlemlere, tıbbi topografya vb. araştırmalara sütunlarında yer vermiş, Cemiyet'in toplantı tutanaklarını yetmiş yıla yakın bir süre düzenli olarak yayımlamıştır.
Burada tanıtılan yayın iki ciltten oluşmaktadır: Ciltlerden birisi, Klaudios Ptolemaios'un (Batla... more Burada tanıtılan yayın iki ciltten oluşmaktadır: Ciltlerden birisi, Klaudios Ptolemaios'un (Batlamyus) milattan sonra ikinci yüzyılda Roma hakimiyeti altındaki İskenderiye'de yazdığı coğrafya eseri Geographike Hyphegesis'in (Coğrafya El Kitabı) Topkapı Sarayı koleksiyonunda bulunan Yunanca kopyasının (Codex Seragliensis Gİ 57) 1 tıpkıbasımıdır. Diğer cilt ise, Geographike Hyphegesis'in incelenmesi sonucu üretilen Araştırma Raporu'ndan ve 1 Gİ, 'Gayri İslami' anlamındadır. Topkapı Sarayı Müzesi'ndeki el yazmaları tasnif edilirken, yazmanın İslami olmadığını göstermek için numarasının önüne yazılmıştır.
Donated by Klaus KreiserReprinted from : Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi: Türk Bilim ... more Donated by Klaus KreiserReprinted from : Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi: Türk Bilim Tarihi, Cilt 2, sayı 4, İstanbul 2004
Ottoman medicine-that is, the medical activities carried out in various parts of the Ottoman Empi... more Ottoman medicine-that is, the medical activities carried out in various parts of the Ottoman Empire from the 14th to the 20`h century-was essentially based on medieval Islamic medicine. The latter was itself formed by the grafting of the medical knowledge in Indian, Persian, Syrian and Central Asian Turkish sources on to a foundation of Greek medicine, and was elaborated by such physicians as al-Razi and Ibn Sina in the 9`h-11`h centuries. In the early centuries of the Ottoman Empire (14`h-15`h centuries), Ottoman physicians received their training both in the Anatolian hospitals (darussifa, sifahane) and medical centers outside Ottoman territories such as Cairo. The Suleymaniye Medical Madrasa founded in Istanbul in 1561 also contributed to the medical education until the mid-19th century. Ottoman physicians widely used the works of Ibn Sina (Avicenna) and other medieval Islamic physicians, their Turkish translations, commentaries and abridged versions as reference books for about five hundred years, that is up to the mid-19th century. While Ottoman physicians pursued the Islamic-medical heritage, knowledge of European Renaissance medicine started to filter in to Ottoman Turkey in the 15th and 16th centuries, transmitted by Spanish, Portuguese and Italian physicians of Jewish origin who took refuge in the Ottoman lands after 1492. Contacts between the Ottoman and European medicines increased in the 17th century when disease treatments (among which was syphilis) were introduced into Ottoman medicine as based on the works of European physicians, such as Jean Fernel, Louis Mercado, and Antonio Fonseca. The 17`h century also witnessed the introduction of
This article shows how the Ottoman understanding of "useful sciences" was reserved for ... more This article shows how the Ottoman understanding of "useful sciences" was reserved for the religious sciences, offering an alternative reading to the present scholarship on Useful and Reliable Knowledge (URK), which emphasizes economic gain. As religious obligations, like the call for prayer, required precise timekeeping, pursuing astronomical knowledge was deemed "useful." Timekeepers and Sufi mystics (dervishes) represent a link between artisanal and scientific knowledge in Ottoman Turkey between the sixteenth and the nineteenth century. Combining their scholarly knowledge and artisanal skills, they produced traditional time-measuring instruments like quadrants and sundials. With the advent of the mechanical clock in the Ottoman Empire, dervishes became engaged in clock-making. Timekeepers kept producing quadrants, while they also acquired skills in repairing and setting mechanical clocks. This understanding prevailing among madrasa (religious) scholars changed...
Cesitli iklimlerde ve acik denizde uzun sureli yolculuklar ve hastaliklarin bu yolculuklardaki yi... more Cesitli iklimlerde ve acik denizde uzun sureli yolculuklar ve hastaliklarin bu yolculuklardaki yikici etkisi, ilac sandiginin ticari veya donanma gemilerinde kullanilmasini zorunlu kilmistir. Bunlarin kullanimi onyedinci yuzyil Avrupasinda artik yayginlasmis, hazirlanmasiyla ilgili yonetmelikler cikarilmisti. Ondokuzuncu yuzyilin basinda, tifo, kolera, dizanteri, tropik hastaliklar, iskorbit, verem, frengi, gemi kaptanlarinin en korkutan hastaliklardandi. Yaralanmalar, kanamalar, fitik, seferler sirasinda en sik rastlanilan cerrahi sorunlardi. Arsiv belgeleri, Osmanli gemilerinde onaltinci yuzyildan beri cerrahin gorevli olduguna isaret etmektedir. Gemilere ilac ve cerrahi malzeme iceren sandiklarin ilk defa ne zaman alindigini bilemiyorsak da, gemi cerrahinin, sefer boyunca ihtiyac duyacagi ilac ve malzemeyi yaninda bulundurduguna suphe yoktur. Onaltinci yuzyilda gemi cerrahlarinin ilac ve malzemeyi kendilerinin temin etmesi istenirdi. Onsekizinci yuzyilda bu gorevin Istanbul’daki ...
Modern tibbinin ondokuzuncu yuzyilda Osmanli’ya girisinde devlet tarafindan acilan tip okullarini... more Modern tibbinin ondokuzuncu yuzyilda Osmanli’ya girisinde devlet tarafindan acilan tip okullarinin onemli rolu olmus ise de, bu konudaki tek girisimci devlet degildir. Imparatorlugun cesitli sehirlerinden mutesebbis kisiler tarafindan degisik dillerde yayimlanan tip dergileri, Avrupa’da gorulen yeniliklerin imparatorluga aktarilmasina katkida bulunmustur. Osmanli doneminde, saglik bilimleri alaninda yaklasik 15 kadar Fransizca dergi yayimlanmistir. Bu dergiler icinde yayin hayati en uzun olanlardan birisi, Fransiz Eczaci Pierre Apery’nin (1852-1918) La Revue Medico-pharmaceutique adli dergisidir. 1888-1914 yillari arasinda 27 cilt olarak Istanbul’da yayimlanan bu derginin ilk cildi, bu calismanin konusunu teskil etmektedir. Dergide verilen haberlerin kaynaklari, bu kaynaklardan bilgi aktarma sekilleri (haber, ozet, makale cevirisi vs.) ve aktarilan konular (hastaliklar, salginlar, tedavi tontemleri, kimyasal analizler vs.) incelenerek Avrupa’dan hangi kaynaklardan, nasil, ve ne cesi...
Feza Günergun * Ondokuzuncu yüzyılda Türkiye'de matematik ve fen eğitimin modernleşmesinde, Avrup... more Feza Günergun * Ondokuzuncu yüzyılda Türkiye'de matematik ve fen eğitimin modernleşmesinde, Avrupa dillerinden çeviri-derleme yoluyla hazırlanan Türkçe ders kitaplarının önemli katkısının olduğu bilinmektedir. Yüzyılın ortasından itibaren, İstanbul'da Türkçe veya Fransızca yayımlanmaya başlanan dergiler de, Avrupa'da yayımlanan benzerlerinden aktarmalar yaparak yeni bilgi girişine katkıda bulunmuşlardır. Bugüne kadar yapılan araştırmalara göre, 'mesleki-bilimsel' ilk dergiler tıp alanında olmuştur: bunlar, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane tarafından yayımlanan Vekayi-i Tıbbiye ve Gazette Médicale de Constantinople (1849-52) ile Cemiyet-i Tıbbiye-yi Şahane'nin (Société Impériale de Médecine, 1856) yayın organı Gazette Médicale d'Orient (1857-1925)'dır. Bu Fransızca dergi, sağlık alanındaki yeni uygulamaları, ilaç ve tedavileri tanıtmanın yanı sıra, Osmanlı İmparatorluğu'nun değişik bölgelerine ait tıbbi gözlemlere, tıbbi topografya vb. araştırmalara sütunlarında yer vermiş, Cemiyet'in toplantı tutanaklarını yetmiş yıla yakın bir süre düzenli olarak yayımlamıştır.
Burada tanıtılan yayın iki ciltten oluşmaktadır: Ciltlerden birisi, Klaudios Ptolemaios'un (Batla... more Burada tanıtılan yayın iki ciltten oluşmaktadır: Ciltlerden birisi, Klaudios Ptolemaios'un (Batlamyus) milattan sonra ikinci yüzyılda Roma hakimiyeti altındaki İskenderiye'de yazdığı coğrafya eseri Geographike Hyphegesis'in (Coğrafya El Kitabı) Topkapı Sarayı koleksiyonunda bulunan Yunanca kopyasının (Codex Seragliensis Gİ 57) 1 tıpkıbasımıdır. Diğer cilt ise, Geographike Hyphegesis'in incelenmesi sonucu üretilen Araştırma Raporu'ndan ve 1 Gİ, 'Gayri İslami' anlamındadır. Topkapı Sarayı Müzesi'ndeki el yazmaları tasnif edilirken, yazmanın İslami olmadığını göstermek için numarasının önüne yazılmıştır.
Donated by Klaus KreiserReprinted from : Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi: Türk Bilim ... more Donated by Klaus KreiserReprinted from : Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi: Türk Bilim Tarihi, Cilt 2, sayı 4, İstanbul 2004
Ottoman medicine-that is, the medical activities carried out in various parts of the Ottoman Empi... more Ottoman medicine-that is, the medical activities carried out in various parts of the Ottoman Empire from the 14th to the 20`h century-was essentially based on medieval Islamic medicine. The latter was itself formed by the grafting of the medical knowledge in Indian, Persian, Syrian and Central Asian Turkish sources on to a foundation of Greek medicine, and was elaborated by such physicians as al-Razi and Ibn Sina in the 9`h-11`h centuries. In the early centuries of the Ottoman Empire (14`h-15`h centuries), Ottoman physicians received their training both in the Anatolian hospitals (darussifa, sifahane) and medical centers outside Ottoman territories such as Cairo. The Suleymaniye Medical Madrasa founded in Istanbul in 1561 also contributed to the medical education until the mid-19th century. Ottoman physicians widely used the works of Ibn Sina (Avicenna) and other medieval Islamic physicians, their Turkish translations, commentaries and abridged versions as reference books for about five hundred years, that is up to the mid-19th century. While Ottoman physicians pursued the Islamic-medical heritage, knowledge of European Renaissance medicine started to filter in to Ottoman Turkey in the 15th and 16th centuries, transmitted by Spanish, Portuguese and Italian physicians of Jewish origin who took refuge in the Ottoman lands after 1492. Contacts between the Ottoman and European medicines increased in the 17th century when disease treatments (among which was syphilis) were introduced into Ottoman medicine as based on the works of European physicians, such as Jean Fernel, Louis Mercado, and Antonio Fonseca. The 17`h century also witnessed the introduction of
This article shows how the Ottoman understanding of "useful sciences" was reserved for ... more This article shows how the Ottoman understanding of "useful sciences" was reserved for the religious sciences, offering an alternative reading to the present scholarship on Useful and Reliable Knowledge (URK), which emphasizes economic gain. As religious obligations, like the call for prayer, required precise timekeeping, pursuing astronomical knowledge was deemed "useful." Timekeepers and Sufi mystics (dervishes) represent a link between artisanal and scientific knowledge in Ottoman Turkey between the sixteenth and the nineteenth century. Combining their scholarly knowledge and artisanal skills, they produced traditional time-measuring instruments like quadrants and sundials. With the advent of the mechanical clock in the Ottoman Empire, dervishes became engaged in clock-making. Timekeepers kept producing quadrants, while they also acquired skills in repairing and setting mechanical clocks. This understanding prevailing among madrasa (religious) scholars changed...
Cesitli iklimlerde ve acik denizde uzun sureli yolculuklar ve hastaliklarin bu yolculuklardaki yi... more Cesitli iklimlerde ve acik denizde uzun sureli yolculuklar ve hastaliklarin bu yolculuklardaki yikici etkisi, ilac sandiginin ticari veya donanma gemilerinde kullanilmasini zorunlu kilmistir. Bunlarin kullanimi onyedinci yuzyil Avrupasinda artik yayginlasmis, hazirlanmasiyla ilgili yonetmelikler cikarilmisti. Ondokuzuncu yuzyilin basinda, tifo, kolera, dizanteri, tropik hastaliklar, iskorbit, verem, frengi, gemi kaptanlarinin en korkutan hastaliklardandi. Yaralanmalar, kanamalar, fitik, seferler sirasinda en sik rastlanilan cerrahi sorunlardi. Arsiv belgeleri, Osmanli gemilerinde onaltinci yuzyildan beri cerrahin gorevli olduguna isaret etmektedir. Gemilere ilac ve cerrahi malzeme iceren sandiklarin ilk defa ne zaman alindigini bilemiyorsak da, gemi cerrahinin, sefer boyunca ihtiyac duyacagi ilac ve malzemeyi yaninda bulundurduguna suphe yoktur. Onaltinci yuzyilda gemi cerrahlarinin ilac ve malzemeyi kendilerinin temin etmesi istenirdi. Onsekizinci yuzyilda bu gorevin Istanbul’daki ...
Modern tibbinin ondokuzuncu yuzyilda Osmanli’ya girisinde devlet tarafindan acilan tip okullarini... more Modern tibbinin ondokuzuncu yuzyilda Osmanli’ya girisinde devlet tarafindan acilan tip okullarinin onemli rolu olmus ise de, bu konudaki tek girisimci devlet degildir. Imparatorlugun cesitli sehirlerinden mutesebbis kisiler tarafindan degisik dillerde yayimlanan tip dergileri, Avrupa’da gorulen yeniliklerin imparatorluga aktarilmasina katkida bulunmustur. Osmanli doneminde, saglik bilimleri alaninda yaklasik 15 kadar Fransizca dergi yayimlanmistir. Bu dergiler icinde yayin hayati en uzun olanlardan birisi, Fransiz Eczaci Pierre Apery’nin (1852-1918) La Revue Medico-pharmaceutique adli dergisidir. 1888-1914 yillari arasinda 27 cilt olarak Istanbul’da yayimlanan bu derginin ilk cildi, bu calismanin konusunu teskil etmektedir. Dergide verilen haberlerin kaynaklari, bu kaynaklardan bilgi aktarma sekilleri (haber, ozet, makale cevirisi vs.) ve aktarilan konular (hastaliklar, salginlar, tedavi tontemleri, kimyasal analizler vs.) incelenerek Avrupa’dan hangi kaynaklardan, nasil, ve ne cesi...
Uploads
Papers by Feza Günergun