AĢık Kurbani, the founder of Azerbaijan minstrel literature, lived in the 16th century. The biogr... more AĢık Kurbani, the founder of Azerbaijan minstrel literature, lived in the 16th century. The biography of Kurbani, no information about life on historcal sources, is based on his poems and the tale told in his name. His poems and his tale reached from oral sources and manuscript sources reached to these days by variance over time. Since there is a grown up in Azerbaijan (North and South), there have been numerous publacations on Kurbani"s variants of his poems and his tale or on his poems reviews. The poems and tale of AĢık Kurbani took part in manuscripts and verbal sources in Anatolia. The collection of verbal sources related to this topic was made near the Azerbaijan area (Eastern Anatolia Region) while the manuscript sources were written in different regions of Anatolia. In this article, a manuscript and a recorded Kurbani"s tale in this manuscript were studied. The mentioned manuscript variant is published for the first time in this article. In our study are introduced AĢık Kurbani also provides information about resources and work in Turkey. In addition, The episodes of the Kurbani and Perüzat tale, which we call the Çorum Manuscript Variant, are shown.
Gaziantep University Journal of Social Sciences, Jan 31, 2018
Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bi... more Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duruma göre yağmur duası yapılmakta, dualar edilmekte, dilekler dilenmektedir. Yörede zeyrat (ziyaret sözcüğünden bozulma) denilen bu yerlerin bazılarında bir türbe, bir mezar yahut ağaçlık bir alan olduğu görülmektedir. Türk kültüründe takvime bağlı geçiş dönemleri Nevruz, Hıdırellez gibi adlarla geniş coğrafyalarda yaygın şekilde kutlanmaktadır. İlk bakışta zeyrat günleri de takvime bağlı olarak düzenlenen bu tür törensel uygulamalardan biri gibi görünse de mezarların ziyaret edilmesiyle atalar kültünü, ağaçlık alanların ziyaret edilmesiyle de ağaç kültünü ve kurban ritüelini barındıran sentez bir uygulamadır. Bu yönüyle halk kültürü bağlamında önem arz eden geleneksel bir uygulama niteliğindedir. Bazı köylerde zeyrata çıkılan yerlerdeki dua edilen mezarların kime ait olduğu bilinmemektedir. Hatta mezar bile olup olmadığı belli olmayan bu yerler taşlarla çevrilerek kutsanmıştır. Bu yaygın olarak karşılaştığımız atalar kültüne ait bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine belli ağaçların kutsanması, bu ağaçlara dualar edilmesi de mitolojik kökenli uygulamalardandır. Çalışmada zeyrat günleri geleneği tanıtılarak ritsel uygulamalar analiz edilmiş; eski ve günümüz uygulamaları karşılaştırılacak toplum hayatındaki fonksiyonları tespit edilmiştir. Zeyrat günleri geleneği ile ilgili veriler gözlem ve görüşme yöntemiyle elde edilmiş olup bu veriler kültür analizi deseni yaklaşımıyla değerlendirilmiştir.
Özet: Çalışmada Çanakkale ve çevresinde belli bir zaman aralığında düzenlenen köy hayırları gelen... more Özet: Çalışmada Çanakkale ve çevresinde belli bir zaman aralığında düzenlenen köy hayırları geleneği konu edilmiştir. Bunlardan Gökçalı köyü hayrı hareket noktası olmuştur. İki ana bölümden oluşan çalışmada ilk olarak hayırların icra safhaları ayrıntısıyla ele alınmıştır. Bu hayırlar daha sonra amaç, içerik ve yapı bakımından incelenmiş ve uğradıkları değişimler tespit edilmiştir.
This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of... more This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of 18th century, and his Divan. In this study, some new information are added on his biografy. This study also analyses the problems related to genre, form and the features of narrative of his Divan. Furthermore, the factors affected Azbi Baba's, who was in Baktashi literary circle, literary life were explained. It is also examined his point of view on mystic love in his poems.
Ülkemizin genç üniversitelerinden biri olarak kabul edilen Kilis 7 Aralık Üniversitesi, bir yanda... more Ülkemizin genç üniversitelerinden biri olarak kabul edilen Kilis 7 Aralık Üniversitesi, bir yandan evrensel anlamda bilimin üretilmesi ve yayılması görevini layıkıyla yerine getirmeye çalışırken diğer yandan kurulduğu şehrin tarihi, kültürel ve edebi mirasını ortaya çıkarmayı da anlamlı bir hedef olarak benimsemiştir. Bu hedef doğrultusunda Kilis 7 Aralık Üniversitesi bünyesinde 2017 yılında faaliyete geçen Kilis Tarihi ve Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi (KİTAM), kadim bir kültürel mirasa ve tarihi bir geçmişe sahip Kilis'in kültürel ve tarihi zenginliklerinin canlandırılması noktasında önemli bir misyon üstlenmiştir. Kurulduğu günden bu yana bilimsel, akademik ve kültürel alanda pek çok projeye ve çalışmaya imza atan KİTAM, edindiği misyon ve gaye doğrultusunda bu zeminde yapılmış çalışmaları da bir şehir kültür envanteri olarak değerlendirerek kayıt altına almaktadır. Bu bağlamda; farklı kültürlerin bıraktığı yüzlerce yıllık miras üzerine şekillenen Kilis'in, tarihsel gelişim süreci içericinde iktisadi vaziyetinin, coğrafi konumunun, demografisinin, mimarisinin, müzik, mutfak ve en genel anlamda halk kültürünün, edebî mirasının ve ayrıca Kurtuluş Savaşı sırasındaki yerel mücadelenin alanında uzman akademisyenlerin titizliğiyle bir araya getirilme çabasını coşkuyla ve gururla karşılıyoruz. Kilis'imizin bağrında taşıdığı ilmi mirasa atfen "Geçmişten Günümüze Bilge Şehir Kilis" başlığını taşıyan bu değerli çalışmanın editörlüğünü üstlenen Prof. Dr. Mehmet Ali Yıldırım başta olmak üzere, çalışmaya katkıda bulunan tüm değerli araştırmacılarımıza şükranlarımı sunarım. Kilis 7 Aralık Üniversitesi olarak; alanında büyük bir boşluğu dolduracağına ve bu alanda yeni çalışmalar yapacak araştırmacılara da yol göstereceğine inandığım bu değerli çalışmaya katkı vermekten gurur duyuyoruz.
Günümüz tarihçilik anlayışında edebî metinler ve sözlü kültür ürünlerinden yararlanma giderek art... more Günümüz tarihçilik anlayışında edebî metinler ve sözlü kültür ürünlerinden yararlanma giderek artan bir olgudur. Yazılı yahut sözlü kültür ortamında yaratılmış bir olay veya durumu anlatan metinler, belgeye dayalı tarih yazıcılığına katkı sunan bir alan haline gelmiştir. Sözlü kültür ortamı ürünlerinden destan, hikâye, efsane, menkıbe, türkü gibi türler sıradan bireylerin yanında özellikle toplumların sosyal tarihini gün yüzüne çıkarmada etkilidir. Türkistan coğrafyasında 1911 yılı başlarında bir dizi deprem meydana gelmiştir. Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Doğu Türkistan ve Kafkaslara uzanan bir sahada etkili olan bu depremler bölgede yaşayanlar için büyük yıkımlara sebep olmuştur. Bu deprem silsilesinin ilki olan ve tarihi kayıtlara Kebin / Kemin depremi olarak geçen felaket, Kıssa-i Zelzele adlı manzum esere de konu olmuştur. Moldo (Molla) Kılıç tarafından kaleme alınan ve destan türüne dahil edilebilecek bu eser Arap harfli olarak 1911 yılında Kazan'da basılmıştır. Eser aynı zamanda Kırgız edebiyatının da ilk yazı örneği olarak kabul edilmektedir. Kıssa-i Zelzele'de işlenen konu önemli bir haber değeri olması bakımından Türkistan Depremi başlığıyla dünya basınında da yer bulmuştur. Özellikle Sırat-ı Müstakim mecmuasında olmak üzere 1911 Türkistan Depremi, İstanbul basınında ve edebiyatında da yankı bulmuştur. Konuyla ilgili ayrıntılı haberler, yapılan toplantılar, toplanan yardımlar ve az sayıda da olsa üretilen edebî metinler gazetelerde yer almıştır. Çalışma, 1911 yılında Türkistan coğrafyasında cereyan eden doğal afetin (deprem) bir edebi metne konu edilişine ve bu konunun İstanbul basınına yansıma biçimine odaklanmaktadır. Bu çerçevede, Moldo Kılıç ve eseri Kıssa-i Zelzele tanıtılarak eserdeki anlatım özellikleri belirlenmiş, Sırat-ı Müstakim mecmuasında yer alan Türkistan depremiyle ilgili haberler ve bu konuyla ilgili yazılan şiirler üzerinden bir sözlü tarih değerlendirilmesi yapılmıştır. Kıssa-i Zelzele adlı eserden Kemin bölgesinde yaşayan Kırgızların o günkü sosyal durumları tespit edilmiştir. Türkistan depreminin Anadolu sahasındaki yankılarında Türkçülük ve İslamcılık fikirleri üzerinden toplumsal bir duyarlılık oluşturulmaya çalışıldığı görülmüştür.
Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2018
Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bi... more Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duruma göre yağmur duası yapılmakta, dualar edilmekte, dilekler dilenmektedir. Yörede zeyrat (ziyaret sözcüğünden bozulma) denilen bu yerlerin bazılarında bir türbe, bir mezar yahut ağaçlık bir alan olduğu görülmektedir. Türk kültüründe takvime bağlı geçiş dönemleri Nevruz, Hıdırellez gibi adlarla geniş coğrafyalarda yaygın şekilde kutlanmaktadır. İlk bakışta zeyrat günleri de takvime bağlı olarak düzenlenen bu tür törensel uygulamalardan biri gibi görünse de mezarların ziyaret edilmesiyle atalar kültünü, ağaçlık alanların ziyaret edilmesiyle de ağaç kültünü ve kurban ritüelini barındıran sentez bir uygulamadır. Bu yönüyle halk kültürü bağlamında önem arz eden geleneksel bir uygulama niteliğindedir. Bazı köylerde zeyrata çıkılan yerlerdeki dua edilen mezarların kime ait olduğu bilinmemektedir. Hatta mezar bile olup olmadığı belli olmayan bu yerler taşlarla çevrilerek kutsanmıştır. Bu yaygın olarak karşılaştığımız atalar kültüne ait bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine belli ağaçların kutsanması, bu ağaçlara dualar edilmesi de mitolojik kökenli uygulamalardandır. Çalışmada zeyrat günleri geleneği tanıtılarak ritsel uygulamalar analiz edilmiş; eski ve günümüz uygulamaları karşılaştırılacak toplum hayatındaki fonksiyonları tespit edilmiştir. Zeyrat günleri geleneği ile ilgili veriler gözlem ve görüşme yöntemiyle elde edilmiş olup bu veriler kültür analizi deseni yaklaşımıyla değerlendirilmiştir.
Although folk tales have been created in oral culture atmosphere, they were converted into writin... more Although folk tales have been created in oral culture atmosphere, they were converted into writing through the spread of literature and the development of printing techniques. The story of Kurbani is one of the folk tales that has kept through such a process. The story belongs to Âşık Kurbanî who lived in Azerbaijan in XVI century. The Kurbani story arised in Azerbaijan but this story is known in Turkey. The oral and written variants of this story is available in Turkey. The presence of theese texts, of course in Turkey and Azerbaijan makes it possible for us to accept the Kurbani as a joint minstrel. Variants of verbally told Kurbanî story was compiled from Eastern Anatolia region in Turkey. In this study, although some information is given about these texts, the written examples of the story are emphasized. With the weakening of the verbal transmission, readers have replaced instead of the audience. In this process, folk stories first became manuscripts; secondly, by the development of printing techniques it turned into lithography, and eventually turned into printed books and took its place in the history of culture. In this context, a text of Kurbanî's story, two texts of lithography and the text of M. Z. Korgunal, which was published in new letters, were studied. In the article, these texts were introduced and their episodes were compared; language and style differentiation. Also considering the totality of the subject; Kurbanî's life, poems and Azerbaijan versions of his story are briefly discussed.
Özet Tarihî kayıtlarda Halep Türkmenleri olarak geçen Kuzey Suriye'de yerleşmiş Türk grup-lar... more Özet Tarihî kayıtlarda Halep Türkmenleri olarak geçen Kuzey Suriye'de yerleşmiş Türk grup-ların bağlı olduğu bir ocak yapılanması mevcuttur. Bu ocak, adını XV. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen ve anlatılarla Hacı Bektaş Velî'ye bağlanan Bozgeyikli Dede'den almaktadır. Asıl adının Yusuf Nûrânî olduğu rivayet edilen Bozgeyikli Dede ve onun soyundan gelen ocakzâdeler (Dedeler ailesi), şecereler vasıtasıyla bölge Türkmenleri tarafından seyyid ola-rak anılmaktadır. Dolayısıyla bugün de Bozgeyikli Dede'nin türbesi ile soyundan gelenlerin kurdukları zaviyeler inanç merkezleri durumundadır. Her ne kadar bu türden dede aileleri-ne dayanan ocak yapılanmaları Aleviliğin temel kurumları arasında görülse de çalışmamızda durum farklılaşmıştır. Bozgeyikli Dede Ocağı'na bağlı olanlar kendilerini Alevi olarak nitele-memektedirler. Zaviyelerin başında bulunan ocakzâde şeyhler ve müritleri kendilerini Rufai olarak tanımlamaktadırlar. Rufai tanımlaması ve zaviyelerin bu çerçevedeki u...
This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of... more This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of 18th century, and his Divan. In this study, some new information are added on his biografy. This study also analyses the problems related to genre, form and the features of narrative of his Divan. Furthermore, the factors affected Azbi Baba's, who was in Baktashi literary circle, literary life were explained. It is also examined his point of view on mystic love in his poems.
kahramanların model alınıp alınmadığı; model alınacaksa hangi yönlerden model alındığıyla ilgili ... more kahramanların model alınıp alınmadığı; model alınacaksa hangi yönlerden model alındığıyla ilgili çeşitli tespitlerde bulunulmuştur.
Azerbaycan sahasi âsik edebiyatinin kurucusu sayilan Âsik Kurbani 16. yuzyilda yasamistir. Hayati... more Azerbaycan sahasi âsik edebiyatinin kurucusu sayilan Âsik Kurbani 16. yuzyilda yasamistir. Hayati hakkinda tarihi kaynaklarda bilgi bulunmayan Kurbani’nin biyografisi siirleri ve adina anlatilan hikâyeye dayanilarak olusturulmustur. Sozlu kaynaklar ile az da olsa yazma kaynaklardan ulasilan siirleri ve hikâyesi zaman icinde varyantlasarak gunumuze ulasmistir. Azerbaycan (Kuzey ve Guney) sahasinda yetismis bir âsik oldugundan Kurbani’nin siirleri ve hikâyesinin varyantlari uzerine yahut bunlarin yorumlanmasiyla ilgili bu sahada cok sayida yayin yapilmistir. Âsik Kurbani’nin siirleri ve hikâyesi Anadolu sahasinda da yazili ve sozlu kaynaklarda yer bulmustur. Bu konudaki sozlu derlemeler daha cok Azerbaycan sahasina yakin yerlerden (Dogu Anadolu Bolgesi) yapilmisken Kurbani’ye ait bilgilerin bulundugu conkler, mecmualar ve risaleler gibi yazma kaynaklar ise Anadolu’nun daha farkli bolgelerinde tutulmustur. Bu calismada Kurbani hikâyesinin bulundugu bir yazma risale ile bu risalede kayitli hikâye konu edilmistir. Soz konusu hikâyenin ilk kez yayinlandigi bu calismada Âsik Kurbani tanitilarak Turkiye’deki kaynaklar ve calismalar hakkinda bilgi verilmistir. Kurbani ile Peruzat Hikâyesinin Corum Yazma Varyanti seklinde adlandirdigimiz metnin epizotlari gosterilmistir.
Turk Kulturu Ve Hacı Bektas Veli Arastırma Dergisi, 2012
Modern period Syria and aleppo TurkMenS ahmet emin daĞ2 ** Öz Suriye coğrafyasına yerleşmeleri üz... more Modern period Syria and aleppo TurkMenS ahmet emin daĞ2 ** Öz Suriye coğrafyasına yerleşmeleri üzerinden bin yılı aşkın bir süre geçmiş olan Türkmenler, tarihsel süreç içinde köklü izler bırakmış bir topluluktur. Büyük bölümü Halep ve çevresinde yaşayan Türkmenler, modern dönemle birlikte büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Osmanlının yıkılışı ve Modern Suriye'nin ortaya çıkışındaki çalkantılı süreç boyunca yaşanan toplumsal kırılmalar bağımsızlık sonrasında tüm siyasal ve toplumsal yapının oluşumunda belirgin izler bırakmıştır. Bu izlerin öne çıkan özelliği ise Suriye toplumunu oluşturan tüm etnik ve mezhebi unsurlar arasındaki ilişkilerde gözlenmektedir. Fransız manda idaresi altında ötekileştirilen Türkmen topluluğu, 1946 sonrasındaki ulus inşa sürecinde Suriye' deki milliyetçi Arap iktidarları için de çok sevimli görünmüyordu. Varlığı bin yılı aşan Türkmenlerin yeni devletin inşa sürecinde oynayabileceği olumlu rolleri görmezden gelen bu yaklaşım, yakın döneme kadar varlığını korudu. Türkiye-Suriye ilişkilerinden de etkilenen Türkmenler, siyasal çalkantılarla dolu bir ülkede yaşamanın getirdiği sıkıntılarla baş etmeye çalışırken, varlığını hep koruma mücadelesi vermiştir. Bugün bu büyük kültürel miras, Arap Baharı ile birlikte yeni bir dönemin eşiğinde bulunmaktadır.
Turk Kulturu Ve Hacı Bektas Veli Arastırma Dergisi, 2003
Bu calismada, 17. yy.in ikici yarisiyla 18. yy.in ilk yarisi arasinda yasamis olan mutasavvif sai... more Bu calismada, 17. yy.in ikici yarisiyla 18. yy.in ilk yarisi arasinda yasamis olan mutasavvif sair Azbi Baba ve onun tarikat anlayisi uzerinde uzerinde durulmustur. Şâirin edebi sahsiyetinin olusmasinda etkileri olan Halveti ve Bektasi tarikatlari degerlendirilmis, diger tarikatlara yaklasimi incelenmistir. Şâirin Bektasilik ve diger tarikatlara bir taassubuna kapilmadan saygiyla yaklastigi tespit edilmistir.
Türkiye'ye sınırı olan ülkelerde çok sayıda Türk nüfus yaşamaktadır. Suriye, Türkmenlerin yoğun o... more Türkiye'ye sınırı olan ülkelerde çok sayıda Türk nüfus yaşamaktadır. Suriye, Türkmenlerin yoğun olarak yaşadıkları bu ülkelerden biridir. Suriye'deki Türk nüfusu Halep, Hama-Humus, Lazkıye ve Şam şehirlerinde yoğunlaşmıştır. Bu şehirlerden Lazkıye'de Bayır-Bucak Türkmenleri yaşamaktadır. Buradaki Türk nüfusa Bayır-Bucak denmesi yerleştikleri coğrafi alanla ilgilidir. Lazkıye'den Türkiye'ye sınırına kadar olan bölge Türkmen Dağı (Cebel-i Türkmen) olarak adlandırılır. Bu bölgenin deniz tarafında olan alan Bucak, dağlık kesiminde olan alan ise Bayır olarak adlandırılmıştır. Burada yaşayan Türkmenler de bu coğrafik adlandırmadan dolayı Bayır-Bucak Türkmenleri olarak anılmıştır. Suriye Devleti'nin uyguladığı ağır siyasi şartlara rağmen iç savaş sürecine kadar Türkmenler sözlü olarak dil ve kültürlerini koruyabilmişlerdir. Türkçe eğitim ve yayın yapmanın yasak olduğu Suriye'de doğal olarak yazılı bir Türk edebiyatı vücut bulamamıştır. Birkaç örnek dışında bütün Suriye'de olduğu gibi Bayır-Bucak Türkmenleri de kültürel kimliklerini sözlü olarak yaşatabilmişlerdir. Kültürel aktarımın sözlü yapılabildiği bu coğrafyada halk şairleri de nadir yetişmiştir. Bildirimizde Suriye'de yetişen bu az sayıdaki halk şairlerinden biri olan Bayır-Bucaklı Ali Molla Musa ele alınmıştır. 1970 yılında Bayır'a bağlı Gebere köyünde doğan şair, şiirlerinde Bayır-Bucak Türkmenlerinin dertlerini, şikayetlerini, beklentilerini ve vatan sevgilerini işlemiştir. Ali Molla Musa'nın şiirlerinde işlediği konular Suriye'de yaşanan siyasal gelişmelere paralel olarak değişiklikler gösterir. İlk şiirlerinde daha çok bireysel konuları işleyen şairin ilerleyen süreçte siyasal gelişmelerin de etkisiyle ulusal konulara yöneldiği görülür. Özellikle iç savaşın başlamasından sonra Türkmen yurdu Bayır-Bucak'ın durumu, memleket hasreti gibi konular şairin şiirlerinde daha çok yer bulmaya başlar. Yine bu savaş sürecinden sonra kaleme aldığı şiirlerinin teknik ve ifade yönünden güçlendiği görülür. Özellikle insan dışı varlıklarla diyalog kurduğu şiirlerinde Bayır-Bucak Türkmenlerinin sıkıntılarını anlatmıştır. Çalışmada Türkmen şairi Ali Molla Musa tanıtılmış, şiirlerindeki yapısal ve içirik değişimleri ele alınmıştır. Bu yazı 117K048 No'lu TÜBİTAK 1001 Projesi kapsamında Hatay-Yayladağı'nda yaptığımız derlemelerden elde edilen verilerle hazırlanmış olup 08-10 Kasım 2018 tarihleri arasında Çanakkale'de düzenlenen Motif Vakfı Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu'nda sunulmuş bildirinin gözden geçirilmiş şeklidir.
AĢık Kurbani, the founder of Azerbaijan minstrel literature, lived in the 16th century. The biogr... more AĢık Kurbani, the founder of Azerbaijan minstrel literature, lived in the 16th century. The biography of Kurbani, no information about life on historcal sources, is based on his poems and the tale told in his name. His poems and his tale reached from oral sources and manuscript sources reached to these days by variance over time. Since there is a grown up in Azerbaijan (North and South), there have been numerous publacations on Kurbani"s variants of his poems and his tale or on his poems reviews. The poems and tale of AĢık Kurbani took part in manuscripts and verbal sources in Anatolia. The collection of verbal sources related to this topic was made near the Azerbaijan area (Eastern Anatolia Region) while the manuscript sources were written in different regions of Anatolia. In this article, a manuscript and a recorded Kurbani"s tale in this manuscript were studied. The mentioned manuscript variant is published for the first time in this article. In our study are introduced AĢık Kurbani also provides information about resources and work in Turkey. In addition, The episodes of the Kurbani and Perüzat tale, which we call the Çorum Manuscript Variant, are shown.
Gaziantep University Journal of Social Sciences, Jan 31, 2018
Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bi... more Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duruma göre yağmur duası yapılmakta, dualar edilmekte, dilekler dilenmektedir. Yörede zeyrat (ziyaret sözcüğünden bozulma) denilen bu yerlerin bazılarında bir türbe, bir mezar yahut ağaçlık bir alan olduğu görülmektedir. Türk kültüründe takvime bağlı geçiş dönemleri Nevruz, Hıdırellez gibi adlarla geniş coğrafyalarda yaygın şekilde kutlanmaktadır. İlk bakışta zeyrat günleri de takvime bağlı olarak düzenlenen bu tür törensel uygulamalardan biri gibi görünse de mezarların ziyaret edilmesiyle atalar kültünü, ağaçlık alanların ziyaret edilmesiyle de ağaç kültünü ve kurban ritüelini barındıran sentez bir uygulamadır. Bu yönüyle halk kültürü bağlamında önem arz eden geleneksel bir uygulama niteliğindedir. Bazı köylerde zeyrata çıkılan yerlerdeki dua edilen mezarların kime ait olduğu bilinmemektedir. Hatta mezar bile olup olmadığı belli olmayan bu yerler taşlarla çevrilerek kutsanmıştır. Bu yaygın olarak karşılaştığımız atalar kültüne ait bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine belli ağaçların kutsanması, bu ağaçlara dualar edilmesi de mitolojik kökenli uygulamalardandır. Çalışmada zeyrat günleri geleneği tanıtılarak ritsel uygulamalar analiz edilmiş; eski ve günümüz uygulamaları karşılaştırılacak toplum hayatındaki fonksiyonları tespit edilmiştir. Zeyrat günleri geleneği ile ilgili veriler gözlem ve görüşme yöntemiyle elde edilmiş olup bu veriler kültür analizi deseni yaklaşımıyla değerlendirilmiştir.
Özet: Çalışmada Çanakkale ve çevresinde belli bir zaman aralığında düzenlenen köy hayırları gelen... more Özet: Çalışmada Çanakkale ve çevresinde belli bir zaman aralığında düzenlenen köy hayırları geleneği konu edilmiştir. Bunlardan Gökçalı köyü hayrı hareket noktası olmuştur. İki ana bölümden oluşan çalışmada ilk olarak hayırların icra safhaları ayrıntısıyla ele alınmıştır. Bu hayırlar daha sonra amaç, içerik ve yapı bakımından incelenmiş ve uğradıkları değişimler tespit edilmiştir.
This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of... more This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of 18th century, and his Divan. In this study, some new information are added on his biografy. This study also analyses the problems related to genre, form and the features of narrative of his Divan. Furthermore, the factors affected Azbi Baba's, who was in Baktashi literary circle, literary life were explained. It is also examined his point of view on mystic love in his poems.
Ülkemizin genç üniversitelerinden biri olarak kabul edilen Kilis 7 Aralık Üniversitesi, bir yanda... more Ülkemizin genç üniversitelerinden biri olarak kabul edilen Kilis 7 Aralık Üniversitesi, bir yandan evrensel anlamda bilimin üretilmesi ve yayılması görevini layıkıyla yerine getirmeye çalışırken diğer yandan kurulduğu şehrin tarihi, kültürel ve edebi mirasını ortaya çıkarmayı da anlamlı bir hedef olarak benimsemiştir. Bu hedef doğrultusunda Kilis 7 Aralık Üniversitesi bünyesinde 2017 yılında faaliyete geçen Kilis Tarihi ve Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi (KİTAM), kadim bir kültürel mirasa ve tarihi bir geçmişe sahip Kilis'in kültürel ve tarihi zenginliklerinin canlandırılması noktasında önemli bir misyon üstlenmiştir. Kurulduğu günden bu yana bilimsel, akademik ve kültürel alanda pek çok projeye ve çalışmaya imza atan KİTAM, edindiği misyon ve gaye doğrultusunda bu zeminde yapılmış çalışmaları da bir şehir kültür envanteri olarak değerlendirerek kayıt altına almaktadır. Bu bağlamda; farklı kültürlerin bıraktığı yüzlerce yıllık miras üzerine şekillenen Kilis'in, tarihsel gelişim süreci içericinde iktisadi vaziyetinin, coğrafi konumunun, demografisinin, mimarisinin, müzik, mutfak ve en genel anlamda halk kültürünün, edebî mirasının ve ayrıca Kurtuluş Savaşı sırasındaki yerel mücadelenin alanında uzman akademisyenlerin titizliğiyle bir araya getirilme çabasını coşkuyla ve gururla karşılıyoruz. Kilis'imizin bağrında taşıdığı ilmi mirasa atfen "Geçmişten Günümüze Bilge Şehir Kilis" başlığını taşıyan bu değerli çalışmanın editörlüğünü üstlenen Prof. Dr. Mehmet Ali Yıldırım başta olmak üzere, çalışmaya katkıda bulunan tüm değerli araştırmacılarımıza şükranlarımı sunarım. Kilis 7 Aralık Üniversitesi olarak; alanında büyük bir boşluğu dolduracağına ve bu alanda yeni çalışmalar yapacak araştırmacılara da yol göstereceğine inandığım bu değerli çalışmaya katkı vermekten gurur duyuyoruz.
Günümüz tarihçilik anlayışında edebî metinler ve sözlü kültür ürünlerinden yararlanma giderek art... more Günümüz tarihçilik anlayışında edebî metinler ve sözlü kültür ürünlerinden yararlanma giderek artan bir olgudur. Yazılı yahut sözlü kültür ortamında yaratılmış bir olay veya durumu anlatan metinler, belgeye dayalı tarih yazıcılığına katkı sunan bir alan haline gelmiştir. Sözlü kültür ortamı ürünlerinden destan, hikâye, efsane, menkıbe, türkü gibi türler sıradan bireylerin yanında özellikle toplumların sosyal tarihini gün yüzüne çıkarmada etkilidir. Türkistan coğrafyasında 1911 yılı başlarında bir dizi deprem meydana gelmiştir. Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Doğu Türkistan ve Kafkaslara uzanan bir sahada etkili olan bu depremler bölgede yaşayanlar için büyük yıkımlara sebep olmuştur. Bu deprem silsilesinin ilki olan ve tarihi kayıtlara Kebin / Kemin depremi olarak geçen felaket, Kıssa-i Zelzele adlı manzum esere de konu olmuştur. Moldo (Molla) Kılıç tarafından kaleme alınan ve destan türüne dahil edilebilecek bu eser Arap harfli olarak 1911 yılında Kazan'da basılmıştır. Eser aynı zamanda Kırgız edebiyatının da ilk yazı örneği olarak kabul edilmektedir. Kıssa-i Zelzele'de işlenen konu önemli bir haber değeri olması bakımından Türkistan Depremi başlığıyla dünya basınında da yer bulmuştur. Özellikle Sırat-ı Müstakim mecmuasında olmak üzere 1911 Türkistan Depremi, İstanbul basınında ve edebiyatında da yankı bulmuştur. Konuyla ilgili ayrıntılı haberler, yapılan toplantılar, toplanan yardımlar ve az sayıda da olsa üretilen edebî metinler gazetelerde yer almıştır. Çalışma, 1911 yılında Türkistan coğrafyasında cereyan eden doğal afetin (deprem) bir edebi metne konu edilişine ve bu konunun İstanbul basınına yansıma biçimine odaklanmaktadır. Bu çerçevede, Moldo Kılıç ve eseri Kıssa-i Zelzele tanıtılarak eserdeki anlatım özellikleri belirlenmiş, Sırat-ı Müstakim mecmuasında yer alan Türkistan depremiyle ilgili haberler ve bu konuyla ilgili yazılan şiirler üzerinden bir sözlü tarih değerlendirilmesi yapılmıştır. Kıssa-i Zelzele adlı eserden Kemin bölgesinde yaşayan Kırgızların o günkü sosyal durumları tespit edilmiştir. Türkistan depreminin Anadolu sahasındaki yankılarında Türkçülük ve İslamcılık fikirleri üzerinden toplumsal bir duyarlılık oluşturulmaya çalışıldığı görülmüştür.
Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2018
Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bi... more Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duruma göre yağmur duası yapılmakta, dualar edilmekte, dilekler dilenmektedir. Yörede zeyrat (ziyaret sözcüğünden bozulma) denilen bu yerlerin bazılarında bir türbe, bir mezar yahut ağaçlık bir alan olduğu görülmektedir. Türk kültüründe takvime bağlı geçiş dönemleri Nevruz, Hıdırellez gibi adlarla geniş coğrafyalarda yaygın şekilde kutlanmaktadır. İlk bakışta zeyrat günleri de takvime bağlı olarak düzenlenen bu tür törensel uygulamalardan biri gibi görünse de mezarların ziyaret edilmesiyle atalar kültünü, ağaçlık alanların ziyaret edilmesiyle de ağaç kültünü ve kurban ritüelini barındıran sentez bir uygulamadır. Bu yönüyle halk kültürü bağlamında önem arz eden geleneksel bir uygulama niteliğindedir. Bazı köylerde zeyrata çıkılan yerlerdeki dua edilen mezarların kime ait olduğu bilinmemektedir. Hatta mezar bile olup olmadığı belli olmayan bu yerler taşlarla çevrilerek kutsanmıştır. Bu yaygın olarak karşılaştığımız atalar kültüne ait bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine belli ağaçların kutsanması, bu ağaçlara dualar edilmesi de mitolojik kökenli uygulamalardandır. Çalışmada zeyrat günleri geleneği tanıtılarak ritsel uygulamalar analiz edilmiş; eski ve günümüz uygulamaları karşılaştırılacak toplum hayatındaki fonksiyonları tespit edilmiştir. Zeyrat günleri geleneği ile ilgili veriler gözlem ve görüşme yöntemiyle elde edilmiş olup bu veriler kültür analizi deseni yaklaşımıyla değerlendirilmiştir.
Although folk tales have been created in oral culture atmosphere, they were converted into writin... more Although folk tales have been created in oral culture atmosphere, they were converted into writing through the spread of literature and the development of printing techniques. The story of Kurbani is one of the folk tales that has kept through such a process. The story belongs to Âşık Kurbanî who lived in Azerbaijan in XVI century. The Kurbani story arised in Azerbaijan but this story is known in Turkey. The oral and written variants of this story is available in Turkey. The presence of theese texts, of course in Turkey and Azerbaijan makes it possible for us to accept the Kurbani as a joint minstrel. Variants of verbally told Kurbanî story was compiled from Eastern Anatolia region in Turkey. In this study, although some information is given about these texts, the written examples of the story are emphasized. With the weakening of the verbal transmission, readers have replaced instead of the audience. In this process, folk stories first became manuscripts; secondly, by the development of printing techniques it turned into lithography, and eventually turned into printed books and took its place in the history of culture. In this context, a text of Kurbanî's story, two texts of lithography and the text of M. Z. Korgunal, which was published in new letters, were studied. In the article, these texts were introduced and their episodes were compared; language and style differentiation. Also considering the totality of the subject; Kurbanî's life, poems and Azerbaijan versions of his story are briefly discussed.
Özet Tarihî kayıtlarda Halep Türkmenleri olarak geçen Kuzey Suriye'de yerleşmiş Türk grup-lar... more Özet Tarihî kayıtlarda Halep Türkmenleri olarak geçen Kuzey Suriye'de yerleşmiş Türk grup-ların bağlı olduğu bir ocak yapılanması mevcuttur. Bu ocak, adını XV. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen ve anlatılarla Hacı Bektaş Velî'ye bağlanan Bozgeyikli Dede'den almaktadır. Asıl adının Yusuf Nûrânî olduğu rivayet edilen Bozgeyikli Dede ve onun soyundan gelen ocakzâdeler (Dedeler ailesi), şecereler vasıtasıyla bölge Türkmenleri tarafından seyyid ola-rak anılmaktadır. Dolayısıyla bugün de Bozgeyikli Dede'nin türbesi ile soyundan gelenlerin kurdukları zaviyeler inanç merkezleri durumundadır. Her ne kadar bu türden dede aileleri-ne dayanan ocak yapılanmaları Aleviliğin temel kurumları arasında görülse de çalışmamızda durum farklılaşmıştır. Bozgeyikli Dede Ocağı'na bağlı olanlar kendilerini Alevi olarak nitele-memektedirler. Zaviyelerin başında bulunan ocakzâde şeyhler ve müritleri kendilerini Rufai olarak tanımlamaktadırlar. Rufai tanımlaması ve zaviyelerin bu çerçevedeki u...
This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of... more This study examines Azbi Baba, who lived between the second half of 17th century and the first of 18th century, and his Divan. In this study, some new information are added on his biografy. This study also analyses the problems related to genre, form and the features of narrative of his Divan. Furthermore, the factors affected Azbi Baba's, who was in Baktashi literary circle, literary life were explained. It is also examined his point of view on mystic love in his poems.
kahramanların model alınıp alınmadığı; model alınacaksa hangi yönlerden model alındığıyla ilgili ... more kahramanların model alınıp alınmadığı; model alınacaksa hangi yönlerden model alındığıyla ilgili çeşitli tespitlerde bulunulmuştur.
Azerbaycan sahasi âsik edebiyatinin kurucusu sayilan Âsik Kurbani 16. yuzyilda yasamistir. Hayati... more Azerbaycan sahasi âsik edebiyatinin kurucusu sayilan Âsik Kurbani 16. yuzyilda yasamistir. Hayati hakkinda tarihi kaynaklarda bilgi bulunmayan Kurbani’nin biyografisi siirleri ve adina anlatilan hikâyeye dayanilarak olusturulmustur. Sozlu kaynaklar ile az da olsa yazma kaynaklardan ulasilan siirleri ve hikâyesi zaman icinde varyantlasarak gunumuze ulasmistir. Azerbaycan (Kuzey ve Guney) sahasinda yetismis bir âsik oldugundan Kurbani’nin siirleri ve hikâyesinin varyantlari uzerine yahut bunlarin yorumlanmasiyla ilgili bu sahada cok sayida yayin yapilmistir. Âsik Kurbani’nin siirleri ve hikâyesi Anadolu sahasinda da yazili ve sozlu kaynaklarda yer bulmustur. Bu konudaki sozlu derlemeler daha cok Azerbaycan sahasina yakin yerlerden (Dogu Anadolu Bolgesi) yapilmisken Kurbani’ye ait bilgilerin bulundugu conkler, mecmualar ve risaleler gibi yazma kaynaklar ise Anadolu’nun daha farkli bolgelerinde tutulmustur. Bu calismada Kurbani hikâyesinin bulundugu bir yazma risale ile bu risalede kayitli hikâye konu edilmistir. Soz konusu hikâyenin ilk kez yayinlandigi bu calismada Âsik Kurbani tanitilarak Turkiye’deki kaynaklar ve calismalar hakkinda bilgi verilmistir. Kurbani ile Peruzat Hikâyesinin Corum Yazma Varyanti seklinde adlandirdigimiz metnin epizotlari gosterilmistir.
Turk Kulturu Ve Hacı Bektas Veli Arastırma Dergisi, 2012
Modern period Syria and aleppo TurkMenS ahmet emin daĞ2 ** Öz Suriye coğrafyasına yerleşmeleri üz... more Modern period Syria and aleppo TurkMenS ahmet emin daĞ2 ** Öz Suriye coğrafyasına yerleşmeleri üzerinden bin yılı aşkın bir süre geçmiş olan Türkmenler, tarihsel süreç içinde köklü izler bırakmış bir topluluktur. Büyük bölümü Halep ve çevresinde yaşayan Türkmenler, modern dönemle birlikte büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Osmanlının yıkılışı ve Modern Suriye'nin ortaya çıkışındaki çalkantılı süreç boyunca yaşanan toplumsal kırılmalar bağımsızlık sonrasında tüm siyasal ve toplumsal yapının oluşumunda belirgin izler bırakmıştır. Bu izlerin öne çıkan özelliği ise Suriye toplumunu oluşturan tüm etnik ve mezhebi unsurlar arasındaki ilişkilerde gözlenmektedir. Fransız manda idaresi altında ötekileştirilen Türkmen topluluğu, 1946 sonrasındaki ulus inşa sürecinde Suriye' deki milliyetçi Arap iktidarları için de çok sevimli görünmüyordu. Varlığı bin yılı aşan Türkmenlerin yeni devletin inşa sürecinde oynayabileceği olumlu rolleri görmezden gelen bu yaklaşım, yakın döneme kadar varlığını korudu. Türkiye-Suriye ilişkilerinden de etkilenen Türkmenler, siyasal çalkantılarla dolu bir ülkede yaşamanın getirdiği sıkıntılarla baş etmeye çalışırken, varlığını hep koruma mücadelesi vermiştir. Bugün bu büyük kültürel miras, Arap Baharı ile birlikte yeni bir dönemin eşiğinde bulunmaktadır.
Turk Kulturu Ve Hacı Bektas Veli Arastırma Dergisi, 2003
Bu calismada, 17. yy.in ikici yarisiyla 18. yy.in ilk yarisi arasinda yasamis olan mutasavvif sai... more Bu calismada, 17. yy.in ikici yarisiyla 18. yy.in ilk yarisi arasinda yasamis olan mutasavvif sair Azbi Baba ve onun tarikat anlayisi uzerinde uzerinde durulmustur. Şâirin edebi sahsiyetinin olusmasinda etkileri olan Halveti ve Bektasi tarikatlari degerlendirilmis, diger tarikatlara yaklasimi incelenmistir. Şâirin Bektasilik ve diger tarikatlara bir taassubuna kapilmadan saygiyla yaklastigi tespit edilmistir.
Türkiye'ye sınırı olan ülkelerde çok sayıda Türk nüfus yaşamaktadır. Suriye, Türkmenlerin yoğun o... more Türkiye'ye sınırı olan ülkelerde çok sayıda Türk nüfus yaşamaktadır. Suriye, Türkmenlerin yoğun olarak yaşadıkları bu ülkelerden biridir. Suriye'deki Türk nüfusu Halep, Hama-Humus, Lazkıye ve Şam şehirlerinde yoğunlaşmıştır. Bu şehirlerden Lazkıye'de Bayır-Bucak Türkmenleri yaşamaktadır. Buradaki Türk nüfusa Bayır-Bucak denmesi yerleştikleri coğrafi alanla ilgilidir. Lazkıye'den Türkiye'ye sınırına kadar olan bölge Türkmen Dağı (Cebel-i Türkmen) olarak adlandırılır. Bu bölgenin deniz tarafında olan alan Bucak, dağlık kesiminde olan alan ise Bayır olarak adlandırılmıştır. Burada yaşayan Türkmenler de bu coğrafik adlandırmadan dolayı Bayır-Bucak Türkmenleri olarak anılmıştır. Suriye Devleti'nin uyguladığı ağır siyasi şartlara rağmen iç savaş sürecine kadar Türkmenler sözlü olarak dil ve kültürlerini koruyabilmişlerdir. Türkçe eğitim ve yayın yapmanın yasak olduğu Suriye'de doğal olarak yazılı bir Türk edebiyatı vücut bulamamıştır. Birkaç örnek dışında bütün Suriye'de olduğu gibi Bayır-Bucak Türkmenleri de kültürel kimliklerini sözlü olarak yaşatabilmişlerdir. Kültürel aktarımın sözlü yapılabildiği bu coğrafyada halk şairleri de nadir yetişmiştir. Bildirimizde Suriye'de yetişen bu az sayıdaki halk şairlerinden biri olan Bayır-Bucaklı Ali Molla Musa ele alınmıştır. 1970 yılında Bayır'a bağlı Gebere köyünde doğan şair, şiirlerinde Bayır-Bucak Türkmenlerinin dertlerini, şikayetlerini, beklentilerini ve vatan sevgilerini işlemiştir. Ali Molla Musa'nın şiirlerinde işlediği konular Suriye'de yaşanan siyasal gelişmelere paralel olarak değişiklikler gösterir. İlk şiirlerinde daha çok bireysel konuları işleyen şairin ilerleyen süreçte siyasal gelişmelerin de etkisiyle ulusal konulara yöneldiği görülür. Özellikle iç savaşın başlamasından sonra Türkmen yurdu Bayır-Bucak'ın durumu, memleket hasreti gibi konular şairin şiirlerinde daha çok yer bulmaya başlar. Yine bu savaş sürecinden sonra kaleme aldığı şiirlerinin teknik ve ifade yönünden güçlendiği görülür. Özellikle insan dışı varlıklarla diyalog kurduğu şiirlerinde Bayır-Bucak Türkmenlerinin sıkıntılarını anlatmıştır. Çalışmada Türkmen şairi Ali Molla Musa tanıtılmış, şiirlerindeki yapısal ve içirik değişimleri ele alınmıştır. Bu yazı 117K048 No'lu TÜBİTAK 1001 Projesi kapsamında Hatay-Yayladağı'nda yaptığımız derlemelerden elde edilen verilerle hazırlanmış olup 08-10 Kasım 2018 tarihleri arasında Çanakkale'de düzenlenen Motif Vakfı Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu'nda sunulmuş bildirinin gözden geçirilmiş şeklidir.
kaybolması bir sorun olarak değerlendirilmekte ve kültürel zenginliklerin kaybolmasının önüne geç... more kaybolması bir sorun olarak değerlendirilmekte ve kültürel zenginliklerin kaybolmasının önüne geçilmesi yönünde önlemler alınmasının gereği vurgulanmaktadır. Alınacak tedbirlerin en önemlisi söz konusu kültürel mirasın korunması, yaşatılması ve kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlamaktır. Bunu yapabilmenin çaresi de gerek okullarda halk kültürü derslerinin okutulması, gerekse halkı yönlendiren kitle iletişim araçlarının bu yönde etkin kullanımıdır. Yerel yönetimlerin programlarında yöresel kültürlerini canlı tutacak etkinliklere bütçe ve zaman ayırmaları da buna eklenebilir. Bu sözleşmeyle birlikte halk kültürünün korunması adına ülkemizin pek çok yerinde çalışmalar başlatılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye ölçeğinde "SOKÜM Ulusal Envanteri"nin hazırlanmasına katkı sağlanması için İl Kültür Müdürlüklerine "tarihi en az 50 yıl geriye giden ve günümüzde hâlâ yaşayan, somut olmayan kültürel miras unsurlarının tespiti" görevi verilmiştir. Söz konusu çalışmayla ilgili Kilis'te Somut Olmayan Kültürel Mirası Tespit Komisyonu oluşturulmuştur. Bu çerçevede komisyon tarafından "Kilis Lebeniye Günü, Şıra Günleri, Çömçe Gelin, Köşebaşı Kadıları, Yorgancılık vb." gelenekler istenilen formata uygun olarak hazırlanmış; bu geleneklerin SOKÜM Ulusal Envanteri'nde yer alması için başvurulmuştur. Kilis, "Barak" kültür sahasını kısmen içine alması, bir sınır kenti oluşu, yaşayan halk kültürünün çeşitliliği ve özgün kültürel yapısıyla dikkat çeker. Şehir zengin bir halk kültürüne sahiptir ve geleneksel kültürün fark edilir şekilde yaşandığı illerimiz arasında yer alır. Yörenin halk kültürüne dair pek çok konu amatör ve akademik olarak derlenerek yayınlanmış ve yayınlanmaya devam etmektedir. Bu konuda gerek kaynak kişilerin gerekse derlemecilerin azımsanmayacak miktarda yayınları vardır.
Kilis, Akdeniz Bölgesi'nden Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne geçiş yeri olup Suriye ile komşu bir ser... more Kilis, Akdeniz Bölgesi'nden Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne geçiş yeri olup Suriye ile komşu bir serhat şehridir. Kilis, ilk çağdan itibaren birçok kavme ev sahipliği yapmıştır. Bunda bölgenin yükseltisinin az olması ve verimli topraklara sahip olması yanında Anadolu ve Mezopotamya toprakları arasında bir geçiş güzergâhı oluşturması etkili olmuştur. 1 Neolitik Çağ'dan itibaren sürekli iskân gören Kilis coğrafyası bu süreçte Babil, Hitit, Hurri-Mitanni, Arami, Asur, Med, Pers, Makedon, Roma, Bizans, Arap, Selçuklu, Memluk ve Osmanlı olmak üzere pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olması ve yörenin İpek Yolu'na yakın bir noktada yer alması kültürel ve inanç yönünden zengin bir coğrafya olmasına imkân tanımıştır. 2 Çok tanrılı inanışlardan Musevilik, Hristiyanlık, Müslümanlık gibi tek tanrılı dinlere kadar çeşitli inanç ve dinlere de mekân olan Kilis toprakları kültürel yönden zengin bir dokuya sahiptir. 3 İlk olarak VIII. yüzyılda bölgeye öncü birlikler gönderen Türkler, 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra bölgenin mutlak hâkimi olmuşlardır. Bir geçiş güzergâhında bulunan bölgeye yerleşen Türkmenler, ata yurttan getirdikleri kültürel değerleri günümüze kadar korumuşlardır. Yörenin kültürel dokusunun oluşmasında daha sonraki dönemlerde ayrıca Avşar, Bayat, Bozcalu, Beydili, Harbendelü, İnallı, İzzeddinli, Alayuntlu, Yüreğir, Bayındır gibi Türk boylarının etkisi de olmuştur. Kilis, Barak kültür sahasını kısmen içine alması, bir sınır kenti oluşu, yaşayan halk kültürünün çeşitliliği ve özgün kültürel yapısıyla dikkat çeker. Bu yönüyle folklorik malzemeler bakımından oldukça zengin bir ilimizdir. Burada efsane, türkü, destan, masal, yerel söylenceler, atasözleri gibi türleri bulmak mümkündür. Şehir zengin bir halk kültürüne sahiptir ve geleneksel kültürün fark edilir şekilde yaşandığı illerimiz arasında yer alır. Bunun yanında şehrin coğrafi konumu ile nüfusunun azlığı geleneksel kültürün korunması ve sürdürülmesi bağlamında etkili olmuştur. Sanayileşmemiş oluşu, göç almaması (son yıllardaki Suriyeli mültecileri hariç tutarsak), bir kavşak noktasında olmaması gibi hususların da etkisiyle Kilis'te hayatın her
I. Uluslararası Ahilik Kültürü ve Kırşehir Sempozyumu Cilt I, 2008
he word of “sahra ” means “countryside, desert, plain ” in dialect of Gaziantep and Kilis. The wo... more he word of “sahra ” means “countryside, desert, plain ” in dialect of Gaziantep and Kilis. The word has been turned into “sahre ” in this dialects. And the word also has gained some new meanings in this suburbs by a tradition, “ go to countryside, go to picnic, to rest, the day of promenade” etc. In this suburbs the tradition of sahre departs “sahre of tradesman, sahre of family and sahra of engaged. The groups of tradesman close up shops with the name ofsahre oftaradesman in June or July for 2-5 days. Every groups of tradesman (dectricians, jewelers, barbers, butchers, etc.) recreate by going to some suburbs in the day that is determinated by the chief of tradesmans. In this subject is going to introducing the tradition of tradesman, and is going to making clear with the connection of Ahilik.
Özet: Bu çalışmada, XVII.yy'ın ikici yarısıyla XVIII.yy'ın ilk yarısı arasında yaşamış olan mutas... more Özet: Bu çalışmada, XVII.yy'ın ikici yarısıyla XVIII.yy'ın ilk yarısı arasında yaşamış olan mutasavvıf şair Azbî Baba ve Divan' ı üzerinde durulmuştur. Azbî'nin bilinen biyografisine yeni bilgiler eklenmiş, Divan'ı şekil, tür ve anlatım özellikleri yönünden incelenmiştir. Bektaşî dairesinde yer alan şairin edebî şahsiyetine etki eden hususlar belirlenmiş, şiirlerinde İlâhî aşkı ele alışı değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Azbî Baba, Divan, tür ve şekil, anlatım özellikleri, Niyâzî-i Mısrî, Bektaşîlik, İlâhî aşk. Abstract: This study examines Azbî Baba, who lived between the second half o f 17. century and the first of 18. century, and his Divan. In this study, some new information are added on his biografy. This study also analyses the problems relaled to genre, form and the features of narrative of his Divan. Furthermore, the factors affected Azbî Baba's, who was in Baktashi literary circle, literary life were explained.It is also examined his point of view on mystic love in his poems. Keywords: Azbî Baba and his Divan, genre and form, the features of narrative, Niyâzî-i Mısrî, the Bektashis, mystic love.
Cumhuriyetimizin 100. Yılında 6. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri (5-7 Ekim 2023) , 2024
With the onset of the internal conflict in 2011, Syrian Turkmen have been compelled to leave thei... more With the onset of the internal conflict in 2011, Syrian Turkmen have been compelled to leave their places of residence. The phenomenon of migration, for whatever reason, brings about various socio-political and economic changes and transformations in both individuals and societies. Additionally, migrations have implications for culture and language. Syrian Turkmen, who were already struggling to preserve their culture to a limited extent following the end of Turkish rule, have entered a transformative phase in terms of cultural transmission due to this forced migration. Among the areas where this transformation can be observed are language and culture. During the migration process, many of the cultural practices associated with specific locations have dwindled, and some have been adapted to the conditions of the new environment. Transition periods, folk cuisine, folk botany, and children's games can be examined in this context. One of the areas where transformation can be observed is the dialect features of Syrian Turkmen. Vocabulary related to practices that have lost their context has started to diminish along with the practices, and the language features of the geographical region to which they migrated have begun to affect the dialect features of Syrian Turkmen. In this context, this study analyzes the cultural practices and dialect features of Syrian Turkmen within the migration-culture-language triangle.
Uploads
Papers by Mehmet Erol
In this suburbs the tradition of sahre departs “sahre of tradesman, sahre of family and sahra of engaged. The groups of tradesman close up shops with the name ofsahre oftaradesman in June or July for 2-5 days.
Every groups of tradesman (dectricians, jewelers, barbers, butchers, etc.) recreate by going to some suburbs in the day that is determinated by the chief of tradesmans.
In this subject is going to introducing the tradition of tradesman, and is going to making clear with the connection of Ahilik.
Anahtar Kelimeler: Azbî Baba, Divan, tür ve şekil, anlatım özellikleri, Niyâzî-i Mısrî, Bektaşîlik, İlâhî aşk.
Abstract: This study examines Azbî Baba, who lived between the second half o f 17. century and the first of 18. century, and his Divan. In this study, some new information are added on his biografy. This study also analyses the problems relaled to genre, form and the features of narrative of his Divan. Furthermore, the factors affected Azbî Baba's, who was in Baktashi literary circle, literary life were explained.It is also examined his point of view on mystic love in his poems. Keywords: Azbî Baba and his Divan, genre and form, the features of narrative, Niyâzî-i Mısrî, the Bektashis, mystic love.
language features of the geographical region to which they migrated
have begun to affect the dialect features of Syrian Turkmen. In this
context, this study analyzes the cultural practices and dialect features of
Syrian Turkmen within the migration-culture-language triangle.