Musul’un Kaybına ve Büyük Taarruz Öncesine Yönelik Basın Yoluyla Yapılan Bir Tartışma: Cevat Abbas Gürer – Ali İhsan Sabis ve Ali İhsan Sabis – Halit Akmansü Polemikleri , 2023
Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerçekleşen Trablusgarp, Balkan Savaşları, 1. Dünya Savaşı ve M... more Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerçekleşen Trablusgarp, Balkan Savaşları, 1. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele’ye katılmış olan çeşitli rütbedeki askerî personelin bir kısmı ile o dönem askerlik görevini ifa etmiş olan kimi sivil personelin, özellikle Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarından itibaren, kaleme almış oldukları hatıraları, gerek dönemin gazetelerinde yazı dizisi şeklinde ve gerekse kitap hâlinde yayınlanmıştır. Hatıraların bazıları yayınlandıktan sonra, hatıra sahipleriyle hatıralarda adı geçenler arasında karşılıklı tartışmalar ve hatta mahkeme sürecine varan suçlamalar yaşanmıştır. Bu tartışmalardan birisi, 1941 yılında Yeni Sabah’ta Cevat Abbas Gürer’in anılarının yayınlanmasıyla başlamıştır. Anılarda adı geçen ve özellikle Musul’un kaybedildiği dönem ile Büyük Taarruz’un hazırlıklarının yapıldığı döneme ilişkin Gürer tarafından suçlamalar yöneltilen Ali İhsan Sabis, çok geçmeden Gürer’e yine basın yoluyla cevaplar vermiştir. Büyüyen tartışmaya, bu kez Sabis tarafından suçlanan Halit Akmansü de katılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği ve dış politikada Türkiye açısından hassas günlerin yaşanmakta olduğu bir dönemde yaşanan bu gibi tartışmalar, devleti yönetenler tarafından da hoş karşılanmamış ve dönemin basını, bu tür neşriyatın yapılmaması konusunda uyarılmıştır. Bunun üzerine tarafların yazıları artık yayınlanmamıştır. Fakat 1950’li yıllarda Sabis ve Akmansü’nün yayınlanan anılarıyla, konu tekrar gündeme gelmiştir. Makalede, yukarıda adı geçen yakın tarihin üç önemli tanığı arasında, dönemin basınına yansıyan tartışmalar ve sonrasında yazılmış olan anılardaki tarafların görüşlerine yer verilmiş, ayrıca arşiv kaynakları ve dönemin diğer tanıklıkları yardımıyla, konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Askeri Teknik Sınıflar Tarihi İçin Önemli Bir Kaynak: Fen Kıtaatı Mecmuası (Fen Kıtaları Mecmuası/Fen Kıtaları Dergisi), 2022
Özet Türkiye'de süreli askerî yayınların tarihi, 1864 yılında yayınlanmaya başlayan Ceride-i Aske... more Özet Türkiye'de süreli askerî yayınların tarihi, 1864 yılında yayınlanmaya başlayan Ceride-i Askeriye adlı gazeteye kadar gitmektedir. Bu tarihten, Osmanlı Devleti'nin sona erdiği tarihe kadar, özellikle kara ve deniz birliklerine yönelik olarak, çeşitli resmî süreli askerî gazeteler ve dergiler yayınlanmıştır. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde, söz konusu gazete ve dergilerin bir kısmının yayınlanmaya devam ettiği görülmektedir. Bunların dışında, 1925 yılından itibaren, Türk Silahlı Kuvvetlerinde hem mevcut personelin mesleki bilgilerini artırmak hem de yeni katılan personele kendi sınıfıyla ilgili olarak teknik bilgiler vermek amacıyla askerî sınıflara mahsus dergiler çıkarılmaya başlanmıştır. Piyade, topçu ve süvari gibi ordunun üç asli sınıfına (sunûf-ı selase) ait dergilerin yanı sıra, o dönemde "Fen Kıtaatı" adıyla anılan muhabere, istihkâm ve demiryol sınıflarına özgü bir derginin de o dönemde yayınlanmış olduğu görülmektedir. Çalışma, Fen Kıtaatı Mecmuası adıyla yayın hayatına başlayan ve isim değişiklikleriyle, Ekim 1948 tarihine kadar yayınlanmaya devam eden derginin dönemin askeri teşkilatlanmasını ne şekilde yansıttığı ve etkilediği sorularına cevap aramaktadır.
The history of military publications in Turkey dates back to the newspaper Ceride-i Askeriye (Mil... more The history of military publications in Turkey dates back to the newspaper Ceride-i Askeriye (Military Newspaper) started to be published in 1864. From that date until abolition of Ottoman Empire, various periodical official military newspapers and journals were published especially for land and marine forces. In the Republican period, we observe that a certain section of those newspapers and journals were still published. In addition, Turkish Armed Forces started to publish journals special to military classes in order to both improve professional knowledge of existing officers and provide new officers with technical information on their military units since 1925. One should note that in addition to the journals of three main units (sunûf-ı selase) of the army, namely infantry, artillery and cavalry, a journal special to the units of communication, engineering and railways, named as Science Branches (Fen Kıtaâti) at that time was also published in this period. In this study, we sha...
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2016
Günümüzde oldukça popüler olan sporun, en önemli uluslararası organizasyonu sayılan ve dört yılda... more Günümüzde oldukça popüler olan sporun, en önemli uluslararası organizasyonu sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatların tarihi M.Ö. 776'ya kadar gitse de modern anlamdaki ilk olimpiyatların başlangıç tarihi 1896'dır. Bu tarihten günümüze, iki dünya savaşı dışında kesintisiz devam eden olimpiyatlar, zaman zaman ülkeler arasındaki siyasal/askerî rekabetin bir uzantısı olmuşsa da daha çok barışın ve kaynaşmanın bir aracı olarak görülmüştür. Atina'da 1896'da ilk kez düzenlenen modern olimpiyatlardan, Cumhuriyet Dönemine kadar olan süreçte gerçekleştirilen beş olimpiyat organizasyonuna Osmanlı Devleti'nin katılımının araştırıldığı ve dönemin yöneticilerinin, halkın ve sporcuların olimpiyatlara karşı tutumlarının incelendiği çalışma sırasında, anılan dönemde gerçekleştirilen olimpik organizasyonlara katılımın, sporsever Osmanlı gayrimüslim ahalisinin kişisel gayretlerinden ibaret kaldığı görülmüştür. Ayrıca çalışmada, Müslüman halk arasında katılımın istenen seviyede olmamasının sadece II. Abdülhamid dönemindeki sınırlayıcı ortama bağlanmaması gerektiği, II. Meşrutiyet döneminde gerçekleştirilen organizasyonlarda da aynı durumun yaşandığı, spor kültürü gayrimüslimler kadar gelişmemiş olan Müslümanlar arasındaki bu tutumun, birtakım sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik nedenlerden kaynaklandığına dair önemli ipuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmada, sporla ilgili yapılan yayınlarda eksikliği sürekli hissedilen arşiv malzemesinden yararlanılarak, dönemin gelişmeleri, birtakım rivayetlerden ve gayrı resmî bilgilerden kurtarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, dönemin gazete ve dergilerinin yanı sıra, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin resmi yayınlarından da faydalanılmıştır.
Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yapılan birçok yeniliğin miladı olan Tanzimat Dönemi, bu öze... more Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yapılan birçok yeniliğin miladı olan Tanzimat Dönemi, bu özelliğini bayındırlık alanında da göstermiş, yol yapımı konusunda önemli bir finansal kaynak olan "yol vergisi" uygulaması, bu dönemde başlamıştır. Önce 1856'da çıkarılan bir talimatnameyle, yolun geçtiği yerlerde yaşayanlara yol inşaatında çalışma yükümlülüğü getirilmiş, 10 yıl sonra çıkarılan nizamname ile de 16-60 yaş arası vatandaşları kapsayan bu yükümlülük hem bedenî hem de nakdî olabilecek şekilde düzenlenmiştir. 1870, 1889 ve 1913'te birtakım değişikliklere uğrayan, Millî Mücadele Döneminde halktan alınmaya devam edilen bu vergi, Cumhuriyet Döneminde de bayındırlık işleri ve kara yolu yapımı konusunda başvurulan en önemli finansal kaynak olma özelliğini sürdürmüştür. Fakat zamanla, toplanan vergilerin yol işleri dışında kullanımının yanı sıra, kamuoyunda verginin adaletsizliğine yönelik eleştirilerin de artmaya başlaması, CHP iktidarını, verginin toplanmasına yönelik yasal düzenlemelere gitmeye yöneltmiştir. Bu düzenlemeler, İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar eleştirileri bir dereceye kadar azaltmıştır. Fakat savaş sonunda çok partili sisteme geçilmesi ve kurulan muhalefet partisi DP'nin, iktidarın halktan aldığı vergilere yönelik popülist söylemleri, yol vergisine yönelik eleştirilerin tekrar artmasına neden olmuştur. Eleştirileri göz ardı etmeyen CHP, 1949'da yapmış olduğu düzenlemeyle vergiyi sadece akaryakıttan alınan bir dolaylı vergiye dönüştürmüştür. Muhalefetteyken zaman zaman yol vergisi konusunda sert çıkışlar yapan DP yönetimi de 1950 yılında iktidara geldiğinde bu vergiyi tamamen dışlamamış, 1952'ye kadar birtakım düzenlemelerle, yine dolaylı bir vergi şeklinde sürdürmüştür.
Bu kitabın tüm hakları Erzincan Valiliği ve Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne a... more Bu kitabın tüm hakları Erzincan Valiliği ve Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne aittir. Kitapta yer alan bölümlerdeki tüm sorumluluk yazarlarına aittir. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
Sporda en önemli uluslararası organizasyon sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatla... more Sporda en önemli uluslararası organizasyon sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatların tarihi M.Ö. 776'ya kadar gitmektedir. Modern anlamda ilk olimpiyatların başlangıç tarihi ise 1896'dır. Atina'da 1896'da ilk kez düzenlenen modern olimpiyatlardan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar geçen süreçte gerçekleştirilen olimpiyat organizasyonlarına, Osmanlı Devleti adına sadece sporsever Osmanlı gayrimüslim ahalisinden ve ancak kişisel gayretlerle katılımlar olmuştur. Cumhuriyet Dönemi'nde ise yeni kurulmuş bir müessese olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı ve II. Meşrutiyet Dönemi'nde kurulup cumhuriyet sonrası da faaliyetlerine devam eden Millî Olimpiyat Komitesi, ülkede sporun geliştirilmesi Efdal AS, İktidar -Spor Kurumları İlişkileri… 157 çalışmalarının ve başta olimpiyatlar olmak üzere uluslararası spor organizasyonlarına katılımın öncülüğünü yapmışlardır. Çalışmada, iki dünya savaşı arası dönemde iştirak edilen 1924 Paris, 1928 Amsterdam ve 1936 Berlin Olimpiyatları'na Türk sporcularının katılım süreçleri incelenmektedir. Söz konusu incelemede, dönemin yöneticilerinin spor politikaları ve spor kurumlarıyla olan ilişkileri de irdelenmekte, özellikle 1930'ların ortalarına doğru başlayan parti-devlet birlikteliğinin spora yansıması da sergilenmektedir. Çalışma yapılırken, Türkiye'de spor tarihiyle ilgili yayınlardaki önemli eksiklerden biri olan arşiv malzemesinin yanı sıra, dönemin süreli yayınları ile Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin resmi yayınlarından da faydalanılmıştır.
Aynı yazıda, dergide hangi konularda yayın yapılacağı da belirtilmiştir. Buna göre dergide talimn... more Aynı yazıda, dergide hangi konularda yayın yapılacağı da belirtilmiştir. Buna göre dergide talimnamelere, tabiyeye, talim ve terbiyeye, terbiyeibedeniyeye, muharebe hizmetine, teşkilat ve teslihata dıir, subayların meslek yaşamlarında yararlanabilecekleri her tür biigiyi içeren yazlara yer verilecektir. Ayrıca, piyadeierin diğer sınıflar hakkında bi|mesi gereken biigilere, savaş menkıbelerine, alay tarihçelerine, yabancı ülke l Burada her ne kadar derginin ilk sayısının 23 Nisan'da yayım|andığı belirtiliyorsa da derginin ilk sayısının kapağında Mayıs ifadesi bulunmaktadır. ordularının teşkilat, teslihat ve terakkiyatına dair kısa haberlere de yer verilecektir. Dergi, Aralık 1931 tarihli 79'uncu say|ya kadar ayda bir çıkarılmıştır. Mart 1932 tarihli BO'inci sayıdan itibaren yılda dört kez çıkarıimıştır. Mart, Haziran, Eylül, Aralık aylarında yılda dört kez çıkarılmas|na gayret ediidiği görülmekle birlikte bazı sayıların Şubat, Nisan veya Temmuz aylarında da çıkmış olduğu görülmektedir. Dergi, Haziran 1943 tarihli 123'üncü sayıdan itibaren yılda iki kez, Haziran ve Aralık aylarında çıkarılmıştır. Derginin altı ayda bir, yani yılda iki kez çıkartılması köğıt durumu dolayısıyla emir gereğince uygulanmıştır (Piyade Mecmuası, S 128, Aralık 1945). İsminin Piyade Mecmuası'ndan Piyade Dergisfne dönüştürüldüğü Mart 1948 tarihli 133'üncü sayıdan itibaren derginin yılda dört kez çıkarılması uygulamasına tekrar dönüimüştür,2 Dergi Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları olmak üzere yılda dört kez çıkarılmıştır. Derginin 29 ve 42'inci sayıları 30 Ağusfos Özel Sayısı olarak çıkarılmıştır. Sadece iki kez yapılmış olduğu tespit edilmek|e birlikte, derginin bazı sayılarının birlikte basıldığı da görü|müştür. Bu sayı|ar; Eylül-Aralık 1953 tarihli 155-156 ve Mart-Haziran 1955 tarihli 161-162'nci sayılardır. Tek sayı hAlinde basılan 161-162'nci sayının arka iç kapağında "Lağv ve tensikler yüzünden tayin emirlerinin gecikmesi dergimizin de geç çıkmasına sebep olmuş ve iki dergi bir arada çıkarılmıştır, Özür dileriz." ifadesi butunmaktadır (Piyade Dergisi, S 16'1-162, Mart-Haziran 1955). İlk sayısından itibaren dergi önce İstanbul'da, Eylül 1931'den itibaren de Ankara'da bulunan "Piyade ve Makineli Tüfek Müfettişliğl tarafından çıkarılmıştır. "Fiyade ve Makineli Tüfek Müfettişliğr ismi daha sonra değişmiş ve sadece "Piyade Müfettişliği'olarak kullanılmıştır. Haziran 1948 tarihli 134'üncü sayıdan itibaren "Genelkurmay Piyade Müfeftişliğf ismi, Eylül 1949 tarih|i 139'uncu sayıdan itibaren ise "Kara Kuwetleri Piyade Dairesi Başkanlıği' ismi kullanılmıştır. Derginin en son olarak tespit edebi|diğimiz Aralık 1956 tarihli 168'inci sayısındaki sorumlu makam da " Kara Ktüwetleri Piyade Dairesi Başkanl ığ |' dır. Derginin ilk sayısı İstanbul Yeni Matbaada basılmıştır. Dergi zaman içinde farklı matbaalarda da basılmıştır. Derginin basılmış olduğu ve tespit
Cumhuriyet döneminde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde hem mevcut personelin mesleki bilgilerini artırm... more Cumhuriyet döneminde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde hem mevcut personelin mesleki bilgilerini artırmak hem de yeni katılan personele kendi sınıfıyla ilgili olarak teknik bilgiler vermek amacıyla 1925 yılından itibaren "askerî sınıf dergileri" çıkarılmaya başlanmıştır. Topçu sınıfı, ordunun piyade ve süvari sınıfıyla birlikte asli sınıflarından biridir. Piyade ve süvari sınıflarında olduğu gibi topçu sınıfına yönelik olarak da "Topçu Mecmuası" adıyla bir dergi çıkarılmıştır. Önceleri sadece topçu sınıfıyla ilgili makalelerin yer aldığı dergide, daha sonra nakliye sınıfını ilgilendiren makalelere de yer verilmiştir. Çoğu özgün olan makalelerin yanı sıra, dönemin yabancı askerî dergilerinden alıntılar da yapılmıştır. Dergi, 1925 yılından,-tespit edebildiğimiz son sayı olan-Mayıs 1957 tarihli 174'üncü sayıya kadar yayın hayatını sürdürmüştür.
alanında önemli bir referans olan Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi'nin taşıdığı akademik ve bil... more alanında önemli bir referans olan Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi'nin taşıdığı akademik ve bilimsel niteliklere uygun olması amacıyla yayım ilkelerinde değişiklikler yapılmıştır. Bir sonraki sayısından itibaren uygulanacak olan yeni yayım ilkelerine bu sayıda yer verilmiştir.
Osmanlı Devleti için XIX. yüzyıl, bir taraftan maddî ve manevî olarak faturası ağır bir dizi aske... more Osmanlı Devleti için XIX. yüzyıl, bir taraftan maddî ve manevî olarak faturası ağır bir dizi askerî yenilgi, isyan ve toprak kaybıyla karşı karşıya kalındığı, diğer taraftan ise devlet yöneticilerinin kısmen Düvel-i Muazzama'nın baskısı, kısmen de kendi iradesiyle, kötü gidişi durdurmaya ve çöküşü önlemeye yönelik önlemler aldığı ve yenilikler yaptığı bir yüzyıl olmuştur. Söz konusu gidişatı durdurmanın yollarından birinin eğitimli kitleler yetiştirmek olduğunu gören yöneticiler, çeşitli alanlarda batılı anlamda eğitim veren ihtisas okulları açarak, ülkenin ihtiyacı olan kadroları yetiştirmeye çalışmışlardır. Bu ihtisas okullarının başında, 1827 yılında açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane gelmektedir. Yine aynı yüzyılda açılan Mekteb-i Harbiye (1834) ve Mekteb-i Mülkiye (1859) ile birlikte geleceğin aydınlarını yetiştiren Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'den yetişen önemli şahsiyetlerden birisi de Süleyman Numan Paşa'dır. Bu çalışmada, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'den mezun olduktan kısa bir süre sonra, 6 yıl kadar Almanya'da kalarak asker hekimliği konusunda uzmanlaşan, bu uzmanlığı sayesinde gerek barış döneminde, gerekse savaş döneminde Osmanlı Ordusu'nda sıhhiye hizmetlerine önemli katkılarda bulunan Süleyman Numan Paşa'nın hayatı ve mesleki faaliyetleri irdelenecektir. Çalışma sırasında Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Kızılay Arşivi ve MSB Lodumlu Arşivi'nden alınan belgelerin yanı sıra, bir kısmı anı niteliğinde olan çeşitli kitap ve makalelerden de yararlanılmıştır.
Musul’un Kaybına ve Büyük Taarruz Öncesine Yönelik Basın Yoluyla Yapılan Bir Tartışma: Cevat Abbas Gürer – Ali İhsan Sabis ve Ali İhsan Sabis – Halit Akmansü Polemikleri , 2023
Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerçekleşen Trablusgarp, Balkan Savaşları, 1. Dünya Savaşı ve M... more Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerçekleşen Trablusgarp, Balkan Savaşları, 1. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele’ye katılmış olan çeşitli rütbedeki askerî personelin bir kısmı ile o dönem askerlik görevini ifa etmiş olan kimi sivil personelin, özellikle Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarından itibaren, kaleme almış oldukları hatıraları, gerek dönemin gazetelerinde yazı dizisi şeklinde ve gerekse kitap hâlinde yayınlanmıştır. Hatıraların bazıları yayınlandıktan sonra, hatıra sahipleriyle hatıralarda adı geçenler arasında karşılıklı tartışmalar ve hatta mahkeme sürecine varan suçlamalar yaşanmıştır. Bu tartışmalardan birisi, 1941 yılında Yeni Sabah’ta Cevat Abbas Gürer’in anılarının yayınlanmasıyla başlamıştır. Anılarda adı geçen ve özellikle Musul’un kaybedildiği dönem ile Büyük Taarruz’un hazırlıklarının yapıldığı döneme ilişkin Gürer tarafından suçlamalar yöneltilen Ali İhsan Sabis, çok geçmeden Gürer’e yine basın yoluyla cevaplar vermiştir. Büyüyen tartışmaya, bu kez Sabis tarafından suçlanan Halit Akmansü de katılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği ve dış politikada Türkiye açısından hassas günlerin yaşanmakta olduğu bir dönemde yaşanan bu gibi tartışmalar, devleti yönetenler tarafından da hoş karşılanmamış ve dönemin basını, bu tür neşriyatın yapılmaması konusunda uyarılmıştır. Bunun üzerine tarafların yazıları artık yayınlanmamıştır. Fakat 1950’li yıllarda Sabis ve Akmansü’nün yayınlanan anılarıyla, konu tekrar gündeme gelmiştir. Makalede, yukarıda adı geçen yakın tarihin üç önemli tanığı arasında, dönemin basınına yansıyan tartışmalar ve sonrasında yazılmış olan anılardaki tarafların görüşlerine yer verilmiş, ayrıca arşiv kaynakları ve dönemin diğer tanıklıkları yardımıyla, konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Askeri Teknik Sınıflar Tarihi İçin Önemli Bir Kaynak: Fen Kıtaatı Mecmuası (Fen Kıtaları Mecmuası/Fen Kıtaları Dergisi), 2022
Özet Türkiye'de süreli askerî yayınların tarihi, 1864 yılında yayınlanmaya başlayan Ceride-i Aske... more Özet Türkiye'de süreli askerî yayınların tarihi, 1864 yılında yayınlanmaya başlayan Ceride-i Askeriye adlı gazeteye kadar gitmektedir. Bu tarihten, Osmanlı Devleti'nin sona erdiği tarihe kadar, özellikle kara ve deniz birliklerine yönelik olarak, çeşitli resmî süreli askerî gazeteler ve dergiler yayınlanmıştır. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde, söz konusu gazete ve dergilerin bir kısmının yayınlanmaya devam ettiği görülmektedir. Bunların dışında, 1925 yılından itibaren, Türk Silahlı Kuvvetlerinde hem mevcut personelin mesleki bilgilerini artırmak hem de yeni katılan personele kendi sınıfıyla ilgili olarak teknik bilgiler vermek amacıyla askerî sınıflara mahsus dergiler çıkarılmaya başlanmıştır. Piyade, topçu ve süvari gibi ordunun üç asli sınıfına (sunûf-ı selase) ait dergilerin yanı sıra, o dönemde "Fen Kıtaatı" adıyla anılan muhabere, istihkâm ve demiryol sınıflarına özgü bir derginin de o dönemde yayınlanmış olduğu görülmektedir. Çalışma, Fen Kıtaatı Mecmuası adıyla yayın hayatına başlayan ve isim değişiklikleriyle, Ekim 1948 tarihine kadar yayınlanmaya devam eden derginin dönemin askeri teşkilatlanmasını ne şekilde yansıttığı ve etkilediği sorularına cevap aramaktadır.
The history of military publications in Turkey dates back to the newspaper Ceride-i Askeriye (Mil... more The history of military publications in Turkey dates back to the newspaper Ceride-i Askeriye (Military Newspaper) started to be published in 1864. From that date until abolition of Ottoman Empire, various periodical official military newspapers and journals were published especially for land and marine forces. In the Republican period, we observe that a certain section of those newspapers and journals were still published. In addition, Turkish Armed Forces started to publish journals special to military classes in order to both improve professional knowledge of existing officers and provide new officers with technical information on their military units since 1925. One should note that in addition to the journals of three main units (sunûf-ı selase) of the army, namely infantry, artillery and cavalry, a journal special to the units of communication, engineering and railways, named as Science Branches (Fen Kıtaâti) at that time was also published in this period. In this study, we sha...
Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2016
Günümüzde oldukça popüler olan sporun, en önemli uluslararası organizasyonu sayılan ve dört yılda... more Günümüzde oldukça popüler olan sporun, en önemli uluslararası organizasyonu sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatların tarihi M.Ö. 776'ya kadar gitse de modern anlamdaki ilk olimpiyatların başlangıç tarihi 1896'dır. Bu tarihten günümüze, iki dünya savaşı dışında kesintisiz devam eden olimpiyatlar, zaman zaman ülkeler arasındaki siyasal/askerî rekabetin bir uzantısı olmuşsa da daha çok barışın ve kaynaşmanın bir aracı olarak görülmüştür. Atina'da 1896'da ilk kez düzenlenen modern olimpiyatlardan, Cumhuriyet Dönemine kadar olan süreçte gerçekleştirilen beş olimpiyat organizasyonuna Osmanlı Devleti'nin katılımının araştırıldığı ve dönemin yöneticilerinin, halkın ve sporcuların olimpiyatlara karşı tutumlarının incelendiği çalışma sırasında, anılan dönemde gerçekleştirilen olimpik organizasyonlara katılımın, sporsever Osmanlı gayrimüslim ahalisinin kişisel gayretlerinden ibaret kaldığı görülmüştür. Ayrıca çalışmada, Müslüman halk arasında katılımın istenen seviyede olmamasının sadece II. Abdülhamid dönemindeki sınırlayıcı ortama bağlanmaması gerektiği, II. Meşrutiyet döneminde gerçekleştirilen organizasyonlarda da aynı durumun yaşandığı, spor kültürü gayrimüslimler kadar gelişmemiş olan Müslümanlar arasındaki bu tutumun, birtakım sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik nedenlerden kaynaklandığına dair önemli ipuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmada, sporla ilgili yapılan yayınlarda eksikliği sürekli hissedilen arşiv malzemesinden yararlanılarak, dönemin gelişmeleri, birtakım rivayetlerden ve gayrı resmî bilgilerden kurtarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, dönemin gazete ve dergilerinin yanı sıra, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin resmi yayınlarından da faydalanılmıştır.
Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yapılan birçok yeniliğin miladı olan Tanzimat Dönemi, bu öze... more Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yapılan birçok yeniliğin miladı olan Tanzimat Dönemi, bu özelliğini bayındırlık alanında da göstermiş, yol yapımı konusunda önemli bir finansal kaynak olan "yol vergisi" uygulaması, bu dönemde başlamıştır. Önce 1856'da çıkarılan bir talimatnameyle, yolun geçtiği yerlerde yaşayanlara yol inşaatında çalışma yükümlülüğü getirilmiş, 10 yıl sonra çıkarılan nizamname ile de 16-60 yaş arası vatandaşları kapsayan bu yükümlülük hem bedenî hem de nakdî olabilecek şekilde düzenlenmiştir. 1870, 1889 ve 1913'te birtakım değişikliklere uğrayan, Millî Mücadele Döneminde halktan alınmaya devam edilen bu vergi, Cumhuriyet Döneminde de bayındırlık işleri ve kara yolu yapımı konusunda başvurulan en önemli finansal kaynak olma özelliğini sürdürmüştür. Fakat zamanla, toplanan vergilerin yol işleri dışında kullanımının yanı sıra, kamuoyunda verginin adaletsizliğine yönelik eleştirilerin de artmaya başlaması, CHP iktidarını, verginin toplanmasına yönelik yasal düzenlemelere gitmeye yöneltmiştir. Bu düzenlemeler, İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar eleştirileri bir dereceye kadar azaltmıştır. Fakat savaş sonunda çok partili sisteme geçilmesi ve kurulan muhalefet partisi DP'nin, iktidarın halktan aldığı vergilere yönelik popülist söylemleri, yol vergisine yönelik eleştirilerin tekrar artmasına neden olmuştur. Eleştirileri göz ardı etmeyen CHP, 1949'da yapmış olduğu düzenlemeyle vergiyi sadece akaryakıttan alınan bir dolaylı vergiye dönüştürmüştür. Muhalefetteyken zaman zaman yol vergisi konusunda sert çıkışlar yapan DP yönetimi de 1950 yılında iktidara geldiğinde bu vergiyi tamamen dışlamamış, 1952'ye kadar birtakım düzenlemelerle, yine dolaylı bir vergi şeklinde sürdürmüştür.
Bu kitabın tüm hakları Erzincan Valiliği ve Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne a... more Bu kitabın tüm hakları Erzincan Valiliği ve Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne aittir. Kitapta yer alan bölümlerdeki tüm sorumluluk yazarlarına aittir. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
Sporda en önemli uluslararası organizasyon sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatla... more Sporda en önemli uluslararası organizasyon sayılan ve dört yılda bir gerçekleştirilen olimpiyatların tarihi M.Ö. 776'ya kadar gitmektedir. Modern anlamda ilk olimpiyatların başlangıç tarihi ise 1896'dır. Atina'da 1896'da ilk kez düzenlenen modern olimpiyatlardan, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar geçen süreçte gerçekleştirilen olimpiyat organizasyonlarına, Osmanlı Devleti adına sadece sporsever Osmanlı gayrimüslim ahalisinden ve ancak kişisel gayretlerle katılımlar olmuştur. Cumhuriyet Dönemi'nde ise yeni kurulmuş bir müessese olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı ve II. Meşrutiyet Dönemi'nde kurulup cumhuriyet sonrası da faaliyetlerine devam eden Millî Olimpiyat Komitesi, ülkede sporun geliştirilmesi Efdal AS, İktidar -Spor Kurumları İlişkileri… 157 çalışmalarının ve başta olimpiyatlar olmak üzere uluslararası spor organizasyonlarına katılımın öncülüğünü yapmışlardır. Çalışmada, iki dünya savaşı arası dönemde iştirak edilen 1924 Paris, 1928 Amsterdam ve 1936 Berlin Olimpiyatları'na Türk sporcularının katılım süreçleri incelenmektedir. Söz konusu incelemede, dönemin yöneticilerinin spor politikaları ve spor kurumlarıyla olan ilişkileri de irdelenmekte, özellikle 1930'ların ortalarına doğru başlayan parti-devlet birlikteliğinin spora yansıması da sergilenmektedir. Çalışma yapılırken, Türkiye'de spor tarihiyle ilgili yayınlardaki önemli eksiklerden biri olan arşiv malzemesinin yanı sıra, dönemin süreli yayınları ile Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin resmi yayınlarından da faydalanılmıştır.
Aynı yazıda, dergide hangi konularda yayın yapılacağı da belirtilmiştir. Buna göre dergide talimn... more Aynı yazıda, dergide hangi konularda yayın yapılacağı da belirtilmiştir. Buna göre dergide talimnamelere, tabiyeye, talim ve terbiyeye, terbiyeibedeniyeye, muharebe hizmetine, teşkilat ve teslihata dıir, subayların meslek yaşamlarında yararlanabilecekleri her tür biigiyi içeren yazlara yer verilecektir. Ayrıca, piyadeierin diğer sınıflar hakkında bi|mesi gereken biigilere, savaş menkıbelerine, alay tarihçelerine, yabancı ülke l Burada her ne kadar derginin ilk sayısının 23 Nisan'da yayım|andığı belirtiliyorsa da derginin ilk sayısının kapağında Mayıs ifadesi bulunmaktadır. ordularının teşkilat, teslihat ve terakkiyatına dair kısa haberlere de yer verilecektir. Dergi, Aralık 1931 tarihli 79'uncu say|ya kadar ayda bir çıkarılmıştır. Mart 1932 tarihli BO'inci sayıdan itibaren yılda dört kez çıkarıimıştır. Mart, Haziran, Eylül, Aralık aylarında yılda dört kez çıkarılmas|na gayret ediidiği görülmekle birlikte bazı sayıların Şubat, Nisan veya Temmuz aylarında da çıkmış olduğu görülmektedir. Dergi, Haziran 1943 tarihli 123'üncü sayıdan itibaren yılda iki kez, Haziran ve Aralık aylarında çıkarılmıştır. Derginin altı ayda bir, yani yılda iki kez çıkartılması köğıt durumu dolayısıyla emir gereğince uygulanmıştır (Piyade Mecmuası, S 128, Aralık 1945). İsminin Piyade Mecmuası'ndan Piyade Dergisfne dönüştürüldüğü Mart 1948 tarihli 133'üncü sayıdan itibaren derginin yılda dört kez çıkarılması uygulamasına tekrar dönüimüştür,2 Dergi Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları olmak üzere yılda dört kez çıkarılmıştır. Derginin 29 ve 42'inci sayıları 30 Ağusfos Özel Sayısı olarak çıkarılmıştır. Sadece iki kez yapılmış olduğu tespit edilmek|e birlikte, derginin bazı sayılarının birlikte basıldığı da görü|müştür. Bu sayı|ar; Eylül-Aralık 1953 tarihli 155-156 ve Mart-Haziran 1955 tarihli 161-162'nci sayılardır. Tek sayı hAlinde basılan 161-162'nci sayının arka iç kapağında "Lağv ve tensikler yüzünden tayin emirlerinin gecikmesi dergimizin de geç çıkmasına sebep olmuş ve iki dergi bir arada çıkarılmıştır, Özür dileriz." ifadesi butunmaktadır (Piyade Dergisi, S 16'1-162, Mart-Haziran 1955). İlk sayısından itibaren dergi önce İstanbul'da, Eylül 1931'den itibaren de Ankara'da bulunan "Piyade ve Makineli Tüfek Müfettişliğl tarafından çıkarılmıştır. "Fiyade ve Makineli Tüfek Müfettişliğr ismi daha sonra değişmiş ve sadece "Piyade Müfettişliği'olarak kullanılmıştır. Haziran 1948 tarihli 134'üncü sayıdan itibaren "Genelkurmay Piyade Müfeftişliğf ismi, Eylül 1949 tarih|i 139'uncu sayıdan itibaren ise "Kara Kuwetleri Piyade Dairesi Başkanlıği' ismi kullanılmıştır. Derginin en son olarak tespit edebi|diğimiz Aralık 1956 tarihli 168'inci sayısındaki sorumlu makam da " Kara Ktüwetleri Piyade Dairesi Başkanl ığ |' dır. Derginin ilk sayısı İstanbul Yeni Matbaada basılmıştır. Dergi zaman içinde farklı matbaalarda da basılmıştır. Derginin basılmış olduğu ve tespit
Cumhuriyet döneminde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde hem mevcut personelin mesleki bilgilerini artırm... more Cumhuriyet döneminde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde hem mevcut personelin mesleki bilgilerini artırmak hem de yeni katılan personele kendi sınıfıyla ilgili olarak teknik bilgiler vermek amacıyla 1925 yılından itibaren "askerî sınıf dergileri" çıkarılmaya başlanmıştır. Topçu sınıfı, ordunun piyade ve süvari sınıfıyla birlikte asli sınıflarından biridir. Piyade ve süvari sınıflarında olduğu gibi topçu sınıfına yönelik olarak da "Topçu Mecmuası" adıyla bir dergi çıkarılmıştır. Önceleri sadece topçu sınıfıyla ilgili makalelerin yer aldığı dergide, daha sonra nakliye sınıfını ilgilendiren makalelere de yer verilmiştir. Çoğu özgün olan makalelerin yanı sıra, dönemin yabancı askerî dergilerinden alıntılar da yapılmıştır. Dergi, 1925 yılından,-tespit edebildiğimiz son sayı olan-Mayıs 1957 tarihli 174'üncü sayıya kadar yayın hayatını sürdürmüştür.
alanında önemli bir referans olan Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi'nin taşıdığı akademik ve bil... more alanında önemli bir referans olan Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi'nin taşıdığı akademik ve bilimsel niteliklere uygun olması amacıyla yayım ilkelerinde değişiklikler yapılmıştır. Bir sonraki sayısından itibaren uygulanacak olan yeni yayım ilkelerine bu sayıda yer verilmiştir.
Osmanlı Devleti için XIX. yüzyıl, bir taraftan maddî ve manevî olarak faturası ağır bir dizi aske... more Osmanlı Devleti için XIX. yüzyıl, bir taraftan maddî ve manevî olarak faturası ağır bir dizi askerî yenilgi, isyan ve toprak kaybıyla karşı karşıya kalındığı, diğer taraftan ise devlet yöneticilerinin kısmen Düvel-i Muazzama'nın baskısı, kısmen de kendi iradesiyle, kötü gidişi durdurmaya ve çöküşü önlemeye yönelik önlemler aldığı ve yenilikler yaptığı bir yüzyıl olmuştur. Söz konusu gidişatı durdurmanın yollarından birinin eğitimli kitleler yetiştirmek olduğunu gören yöneticiler, çeşitli alanlarda batılı anlamda eğitim veren ihtisas okulları açarak, ülkenin ihtiyacı olan kadroları yetiştirmeye çalışmışlardır. Bu ihtisas okullarının başında, 1827 yılında açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane gelmektedir. Yine aynı yüzyılda açılan Mekteb-i Harbiye (1834) ve Mekteb-i Mülkiye (1859) ile birlikte geleceğin aydınlarını yetiştiren Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'den yetişen önemli şahsiyetlerden birisi de Süleyman Numan Paşa'dır. Bu çalışmada, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'den mezun olduktan kısa bir süre sonra, 6 yıl kadar Almanya'da kalarak asker hekimliği konusunda uzmanlaşan, bu uzmanlığı sayesinde gerek barış döneminde, gerekse savaş döneminde Osmanlı Ordusu'nda sıhhiye hizmetlerine önemli katkılarda bulunan Süleyman Numan Paşa'nın hayatı ve mesleki faaliyetleri irdelenecektir. Çalışma sırasında Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Kızılay Arşivi ve MSB Lodumlu Arşivi'nden alınan belgelerin yanı sıra, bir kısmı anı niteliğinde olan çeşitli kitap ve makalelerden de yararlanılmıştır.
Osmanlı Devleti’nde farklı dinsel yorumlar nedeniyle uygulanmasında muğlaklık bulunan “hafta tati... more Osmanlı Devleti’nde farklı dinsel yorumlar nedeniyle uygulanmasında muğlaklık bulunan “hafta tatili” kavramı, Tanzimat Dönemi’nden itibaren daha net bir şekilde ortaya konulmuş ve dönemin padişahı Abdülmecit tarafından çıkarılan bir iradeyle, cuma günü hafta tatili olarak kabul edilmiştir. II. Meşrutiyet Dönemi’nde, özellikle İttihat ve Terakki Fırkasının uygulamış olduğu politikalarla “millî” bir nitelik kazanan cuma tatili, bu dönemde kimi zaman İslami çevrelerin kimi zaman da gayrimüslimlerin direnişiyle karşılaşmışsa da kamusal alan ile tüm ticaret ve sanayi çevrelerine benimsetilmeye çalışılmıştır. Cumhuriyet Dönemi’ne girildiğinde ise artık yenilenen Mecliste cuma tatiline karşı duracak bir Meclis yapısı bulunmamaktadır. Bir diğer muhalif kesim sayılabilecek gayrimüslimlerin önemli bir kısmı da mübadele vb. nedenlerle ülkeden gitmişlerdir. Üstelik Müslüman-Türk tüccar arasında cuma tatili konusunda güçlü bir istek vardır. Şartların bu derece uygunluğuna paralel olarak hafta tatili konusu yenilenen Meclise geldiğinde, artık fazla bir muhalefete uğramadan 2 Ocak 1924’te kabul edilecek ve 1935 yılına kadar ülkede hafta tatili cuma olarak uygulanacaktır.
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN AVRUPA’DAKİ İZLERİ VE DÜŞÜNCE DÜNYASININ OLUŞUMU, 2024
Bilindiği üzere, Atatürk’ün yazmış olduğu eserler söz konusu olduğunda, öncelikle Nutuk olmak üze... more Bilindiği üzere, Atatürk’ün yazmış olduğu eserler söz konusu olduğunda, öncelikle Nutuk olmak üzere akla ilk gelenler, Medeni Bilgiler, Zabit ve Kumandanla Hasbihal, Geometri adlı ders kitabı ve birtakım askerî eserlerdir. Oysa Atatürk tarafından öğrencilik yıllarından itibaren 1933 yılına kadar bizzat tutmuş olduğu notları içeren defterler de en az yukarıdaki eserleri kadar önemli ve aydınlatıcıdır. Çalışmada, Mekteb-i Harbiyedeki öğrencilik yıllarından, 1933 yılına kadarki uzun ve farklı dönemlerde yazılmış olan bu defterlere yansıyan Atatürk’ün duygu ve düşünce dünyası; öğrencilik, meslek hayatının ilk yılları, Millî Mücadele Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi başlıkları altında incelenecektir.
TÜRK ASKERÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM TARİHİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ , 2022
1905 yılına kadar Osmanlı Ordusu’nun piyade ve süvari sınıfı subay ihtiyacı Mekteb-i Harbiye arac... more 1905 yılına kadar Osmanlı Ordusu’nun piyade ve süvari sınıfı subay ihtiyacı Mekteb-i Harbiye aracılığıyla karşılanırken, bu tarihte “her bir ordu merkezinde bir harp okulu açılması” kararı uyarınca, ordu merkezleri olan Edirne, Manastır, Erzincan, Şam ve Bağdat’ta birer Mekteb-i Harbiye açılmıştır. Kısa süre faaliyet gösteren söz konusu okullardan Edirne ve Manastır iki dönem, diğerleri ise bir dönem mezun verdikten sonra kapatılmıştır. Çalışmada, söz konusu okulların açılış süreci ile bu okullarda verilen eğitim incelenmiştir. Diğer taraftan, dönemin eğitim kadrosunda yönetici ya da öğretmen olarak bulunan ve sonraki dönemlerde Türk Ordusu’nda önemli görevlere gelen şahsiyetler üzerinde durulmuştur. Ayrıca, söz konusu okullardan mezun olup, hayatlarının ilerleyen dönemlerinde gerek orduda gerekse sivil hayattaki faaliyetleriyle kamuoyunda tanınmış olan isimler hakkında da bilgi verilmiştir
Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Ordusu ve Millî Savunma , 2023
Osmanlı Devleti’nin yaklaşık olarak son 150 yıllık döneminde faaliyet gösteren askerî okulların b... more Osmanlı Devleti’nin yaklaşık olarak son 150 yıllık döneminde faaliyet gösteren askerî okulların bir kısmı, özellikle yükseköğrenim olarak adlandırılabilecek olanları, Cumhuriyet Dönemi’ne intikal ederek varlıklarını sürdürmüşlerdir. Cumhuriyetin ilk yıllarında gerçekleştirilmeye çalışılan idari ve yapısal düzenlemeler, askerî okulların da ülkenin hedeflerine ve ihtiyaçlarına göre yeniden dizayn edilmesini beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada, yukarıda ana hatlarıyla betimlenmiş olan tabloyla Cumhuriyet Dönemi’ne girmiş olan askerî okulların, günümüze kadar gelen yüz yıllık süreçteki safahatı, söz konusu süreçte Türk Ordusu’nda yaşanan siyasi, askeri, kültürel kırılmalar göz ününde bulundurularak verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın kapsamı, Kara Hava ve Deniz Kuvvetleri’ne orta öğretim düzeyinde subay ve astsubay yetiştiren okulların yanı sıra, her üç kuvvetin yüksekokulları olan Harp Okulları ve Harp Okulları sonrası sınavla kabul olunan Harp Akademileri olarak belirlenmiştir. Çalışmanın boyutundaki kısıtlar nedeniyle üç kuvvete bağlı sınıf okulları ve dil okulları ile hâlen İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Jandarma Okulları, çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır.
XIX. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren çok önemli bir ulaşım aracı hâline gelen demiryollarının a... more XIX. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren çok önemli bir ulaşım aracı hâline gelen demiryollarının askerî alanda kullanımıyla dünya askerî tarihinde büyük bir devrim yaşandığı söylenebilir. Kimi otoritelere göre barut devrimi kadar önemli olan demiryollarının gelişiminin sonuçları, askerî sahada da görülmüş ve XIX. yüzyılda meydana gelen savaşların sonuçlarını da etkilemiştir. Öyle ki Rusların Kırım Savaşı’nı kaybetmelerinde, Fransızların 1859 Solferino Savaşı ile Almanların 1866 Sadova ve 1870-1871 Sedan Savaşı’nı kazanmalarında, askerî anlamda yeni yeni kullanılmaya başlanan demiryollarının tesiri inkar edilemez. XX. yüzyılda artarak devam eden bu tesir, ilk olarak 1904-1905 Rus-Japon Savaşı’nda kendisini göstermiştir. İşte Behiç Bey (Erkin) tarafından, kendisi binbaşı rütbesinde iken yazılmış olan 1330 tarihli bu eser, bir taraftan demiryollarının XIX. yüzyıldan itibaren dünya askerî tarihine etkilerini -özellikle Sedan Savaşı ile Rus-Japon Savaşı’ndaki örnekleri merkeze alarak- aktarırken, diğer taraftan Osmanlı Devleti’nin son döneminde kaybedilen ve askerî, siyasi, sosyo-ekonomik vb. birçok olumsuz sonucun ortaya çıkmasına neden olan Balkan Savaşları’nın demiryolları boyutunu da gözler önüne sermektedir. Bunların dışında eserde, demiryolu yapımında sadece ekonomik kaygıların değil, askerî kaygıların da göz önünde tutulmasının ne denli önemli olduğu da zaman zaman vurgulanmaktadır. Eserde ayrıca, demiryolları ile ilgili birçok teknik bilgiye de yer verilmektedir.
Uploads
Papers by Efdal As
Makalede, yukarıda adı geçen yakın tarihin üç önemli tanığı arasında, dönemin basınına yansıyan tartışmalar ve sonrasında yazılmış olan anılardaki tarafların görüşlerine yer verilmiş, ayrıca arşiv kaynakları ve dönemin diğer tanıklıkları yardımıyla, konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Makalede, yukarıda adı geçen yakın tarihin üç önemli tanığı arasında, dönemin basınına yansıyan tartışmalar ve sonrasında yazılmış olan anılardaki tarafların görüşlerine yer verilmiş, ayrıca arşiv kaynakları ve dönemin diğer tanıklıkları yardımıyla, konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.
II. Meşrutiyet Dönemi’nde, özellikle İttihat ve Terakki Fırkasının uygulamış
olduğu politikalarla “millî” bir nitelik kazanan cuma tatili, bu dönemde kimi
zaman İslami çevrelerin kimi zaman da gayrimüslimlerin direnişiyle karşılaşmışsa da kamusal alan ile tüm ticaret ve sanayi çevrelerine benimsetilmeye çalışılmıştır.
Cumhuriyet Dönemi’ne girildiğinde ise artık yenilenen Mecliste cuma tatiline karşı duracak bir Meclis yapısı bulunmamaktadır. Bir diğer muhalif kesim sayılabilecek gayrimüslimlerin önemli bir kısmı da mübadele vb. nedenlerle ülkeden gitmişlerdir. Üstelik Müslüman-Türk tüccar arasında cuma tatili konusunda güçlü bir istek vardır. Şartların bu derece uygunluğuna paralel olarak hafta tatili konusu yenilenen Meclise geldiğinde, artık fazla bir muhalefete uğramadan 2 Ocak 1924’te kabul edilecek ve 1935 yılına kadar ülkede hafta tatili cuma olarak uygulanacaktır.
Çalışmada, Mekteb-i Harbiyedeki öğrencilik yıllarından, 1933 yılına kadarki uzun ve farklı dönemlerde yazılmış olan bu defterlere yansıyan Atatürk’ün duygu ve düşünce dünyası; öğrencilik, meslek hayatının ilk yılları, Millî Mücadele Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi başlıkları altında incelenecektir.
Çalışmada, söz konusu okulların açılış süreci ile bu okullarda verilen eğitim incelenmiştir. Diğer taraftan, dönemin eğitim kadrosunda yönetici ya da öğretmen olarak bulunan ve sonraki dönemlerde Türk Ordusu’nda önemli görevlere gelen şahsiyetler üzerinde durulmuştur. Ayrıca, söz konusu okullardan mezun olup, hayatlarının ilerleyen dönemlerinde gerek orduda gerekse sivil hayattaki faaliyetleriyle kamuoyunda tanınmış olan isimler hakkında da bilgi verilmiştir
Bu çalışmada, yukarıda ana hatlarıyla betimlenmiş olan tabloyla Cumhuriyet Dönemi’ne girmiş olan askerî okulların, günümüze kadar gelen yüz yıllık süreçteki safahatı, söz konusu süreçte Türk Ordusu’nda yaşanan siyasi, askeri, kültürel kırılmalar göz ününde bulundurularak verilmeye çalışılmıştır.
Çalışmanın kapsamı, Kara Hava ve Deniz Kuvvetleri’ne orta öğretim düzeyinde subay ve astsubay yetiştiren okulların yanı sıra, her üç kuvvetin yüksekokulları olan Harp Okulları ve Harp Okulları sonrası sınavla kabul olunan Harp Akademileri olarak belirlenmiştir. Çalışmanın boyutundaki kısıtlar nedeniyle üç kuvvete bağlı sınıf okulları ve dil okulları ile hâlen İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Jandarma Okulları, çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır.
İşte Behiç Bey (Erkin) tarafından, kendisi binbaşı rütbesinde iken yazılmış olan 1330 tarihli bu eser, bir taraftan demiryollarının XIX. yüzyıldan itibaren dünya askerî tarihine etkilerini -özellikle Sedan Savaşı ile Rus-Japon Savaşı’ndaki örnekleri merkeze alarak- aktarırken, diğer taraftan Osmanlı Devleti’nin son döneminde kaybedilen ve askerî, siyasi, sosyo-ekonomik vb. birçok olumsuz sonucun ortaya çıkmasına neden olan Balkan Savaşları’nın demiryolları boyutunu da gözler önüne sermektedir. Bunların dışında eserde, demiryolu yapımında sadece ekonomik kaygıların değil, askerî kaygıların da göz önünde tutulmasının ne denli önemli olduğu da zaman zaman vurgulanmaktadır. Eserde ayrıca, demiryolları ile ilgili birçok teknik bilgiye de yer verilmektedir.