Kars-2021 KAFKAS ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Eda EYĠ tarafından hazırlanan... more Kars-2021 KAFKAS ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Eda EYĠ tarafından hazırlanan Mehmet Rauf'un Eylül Adlı Romanında Sözcük Grupları baĢlıklı bu çalıĢma, [01.07.2021] tarihinde yapılan tez savunma sınavı sonucunda [başarılı/başarısız] bulunarak jürimiz tarafından Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı"nda Yüksek Lisans tezi olarak (oy çokluğuyla/birliğiyle) kabul/red edilmiĢtir.
Türkçede fiilimsiler, kendinden önce ya da sonra gelen sözcük ve ek/edatlarla ilişkisi bakımından... more Türkçede fiilimsiler, kendinden önce ya da sonra gelen sözcük ve ek/edatlarla ilişkisi bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, birleşik cümle yapısına dâhil edilen fiilimsilerin yargı belirtip belirtmediği üzerine durulmuştur. Bu durum, Türk grameri sorunları bildirisinde de tartışılan ve kesin bir sonuca bağlanmayan hususlardan biridir. Çalışmada, fiilimsilerin birleşik cümle yapısında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiş ve bu durumun fiilimsilerden kaynaklı olmadığını eklendiği fiilin derin yapıda cümleyi meydana getirecek olan hem kip-zaman hem de şahıs ekinin mevcut olmasından kaynaklandığı üzerinde durulmuştur. Burada söz konusu olan çelişkinin sadece yüzey yapıda inceleme yapılmasından kaynaklı olduğu belirtilmiş, bu çelişkinin ortadan kalkması için derin yapıda da incelenme yapılması önerilmiştir. Fiilimsilerin sadece yan cümleyi ana cümleye özne ve tümleç göreviyle bağlayan birer vasıta olduğu belirtilmiştir. Sonuç kısmında, bu durum, derin-yüzey yapı ilişkilerinin gösteriminde kullanılan çözümleme yöntemiyle belirtilmiştir.
Standart Türkçede eklerin iyi bir şekilde anlaşılması için artzamanlı-eşzamanlı inceleme yapılmas... more Standart Türkçede eklerin iyi bir şekilde anlaşılması için artzamanlı-eşzamanlı inceleme yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut Kitabı'nda yer alan on iki hikâyede /+DAn/ ablatif hali ekinin yapı ve görev bakımından fonksiyonları üzerinde durulmuş, genel olarak derin ve yüzey yapı bağlamında arkaik biçimleri göz önünde bulundurularak inceleme yapılmıştır. En arkaik biçimlerine Göktürk ve Uygur dönemi metinlerinde rastladığımız /+DAn/ ablatif hali ekinin ayrılma, çıkma ya da uzaklaşma gibi aynı anlamı karşılayan işlevi dışında sınırlandırma, kıyaslama, sebep, zaman gibi işlevleriyle de karşılaşmak mümkündür. Diğer ek kullanımlarında olduğu gibi /+DAn/ ablatif ekinin de yönelme, bulunma, eşitlik ve vasıta gibi hal ekleri yerine kullanımı da mevcut olan bir durumdur. Bu durum, Standart Türkçede nadir olmakla birlikte ağız ve lehçelerde daha çok karşılaştığımız bir durumdur.
Standart Türkiye Türkçesinde fiilimsiler, yapı ve görev bakımından önemli bir yere sahiptir. Gene... more Standart Türkiye Türkçesinde fiilimsiler, yapı ve görev bakımından önemli bir yere sahiptir. Genel olarak fiilimsiler, Türkçenin dilbilgisi ve söz dizimi kitaplarında, kendinden sonra gelen edatlar ve hal ekleri ile ilişkisi göz önünde bulundurularak, cümle bağlamındaki fonksiyonları bakımından incelenmiştir. Fiilimsilerin tamlayan-tamlanan ilişkisi sonucu grup oluşturduğu hususu belirtilmemiştir. Fiilimsi ekleri, özne ve tümleç gibi cümle unsurları ile birlikte fiile bağlanmakta ve fiil grupları oluşmaktadır. Türkçede sadece isim tamlamalarında tamlayan-tamlanan ilişkisi söz konusu değildir. Aynı zamanda özne-yüklem, nesne-fiil, tümleç-fiil, sıfat-isim, ek-kök arasında da tamlayan-tamlanan ilişkisi söz konusudur. Üzerinde durduğumuz fiil gruplarında ise, özne-fiil ve tümleç-fiil arasında tamlayantamlanan ilişkisi söz konusudur. Fiil gruplarında sıralı ilişki haricinde bir oluşum söz konusu olduğu için tamlayan-tamlanan ilişkisi neticesinde değerlendirilmelidir. Bu çalışmada, fiil grupları başlığı altında değerlendirilen isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil grupları daha çok yapısal boyutta ele alınmış, tamlayan-tamlanan ilişkisi göz önünde bulundurularak, söz dizimi açısından incelenmiştir. Ekler, yapı ve söz dizimi bakımından çalışmada belirtilmiş, sonuç ve değerlendirme kısmında, fiil gruplarını oluşturan fiilimsi eklerinin önemli olan işlevlerine yer verilerek, bu işlevler harici çalışmanın tamlayan-tamlanan ilişkisi üzerinde durulduğu belirtilmiş ve şekilsel olarak fiil gruplarının tamlayan-tamlanan ilişkisi kurduğu gösterilmiştir.
Bu çalışmada, yapısalcılık kuramının öncüsü sayılan Ferdinand de Saussure'ün "Genel Dilbilim Ders... more Bu çalışmada, yapısalcılık kuramının öncüsü sayılan Ferdinand de Saussure'ün "Genel Dilbilim Dersleri" adlı kitabındaki dile yaklaşım metotları üzerinde durulmuş ve bu hususta araştırma yapan dilbilim araştırmacıları temel alınarak tanıtım niteliğinde bir çalışma yapılmıştır. İsviçreli dilbilimci Saussure, dilin farklı açılardan incelenmesi gerektiğini ortaya koymuş ve bu zamana kadar yapılan dilbilim araştırmalarının seyrini değiştirmiştir. Ölümünden sonra iki öğrencisi tarafından yayımlanan "Genel Dilbilim Dersleri" adlı kitabı, dilbilim çalışmalarının önünü açarak kendinden sonra gelen dilbilim araştırmacılarına kaynak teşkil etmiştir. Dili, göstergelerden oluşan bir sistem olarak tanımlayan Saussure, dilin bir dizge olduğu görüşü üzerinde yoğunlaşarak, dilin belli başlı kalıplar çerçevesinde incelenmesi gerektiğini savunmuştur: Her türlü ön yargıları bir kenara bırakarak, salt duyguların incelenmesiyle dilin betimselliği üzerinde durmuş; dil, hem bir tarihin ürünü hem de belli bir dönemde yaşayan bireyler için oluşturulmuş bir sistem özelliği arz etmektedir, görüşü çerçevesinde artzamanlı ve eşzamanlı inceleme üzerinde durmuş ve töz-biçim, dil-söz ayrımına gitmiştir.
Kars-2021 KAFKAS ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Eda EYĠ tarafından hazırlanan... more Kars-2021 KAFKAS ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Eda EYĠ tarafından hazırlanan Mehmet Rauf'un Eylül Adlı Romanında Sözcük Grupları baĢlıklı bu çalıĢma, [01.07.2021] tarihinde yapılan tez savunma sınavı sonucunda [başarılı/başarısız] bulunarak jürimiz tarafından Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı"nda Yüksek Lisans tezi olarak (oy çokluğuyla/birliğiyle) kabul/red edilmiĢtir.
Türkçede fiilimsiler, kendinden önce ya da sonra gelen sözcük ve ek/edatlarla ilişkisi bakımından... more Türkçede fiilimsiler, kendinden önce ya da sonra gelen sözcük ve ek/edatlarla ilişkisi bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, birleşik cümle yapısına dâhil edilen fiilimsilerin yargı belirtip belirtmediği üzerine durulmuştur. Bu durum, Türk grameri sorunları bildirisinde de tartışılan ve kesin bir sonuca bağlanmayan hususlardan biridir. Çalışmada, fiilimsilerin birleşik cümle yapısında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiş ve bu durumun fiilimsilerden kaynaklı olmadığını eklendiği fiilin derin yapıda cümleyi meydana getirecek olan hem kip-zaman hem de şahıs ekinin mevcut olmasından kaynaklandığı üzerinde durulmuştur. Burada söz konusu olan çelişkinin sadece yüzey yapıda inceleme yapılmasından kaynaklı olduğu belirtilmiş, bu çelişkinin ortadan kalkması için derin yapıda da incelenme yapılması önerilmiştir. Fiilimsilerin sadece yan cümleyi ana cümleye özne ve tümleç göreviyle bağlayan birer vasıta olduğu belirtilmiştir. Sonuç kısmında, bu durum, derin-yüzey yapı ilişkilerinin gösteriminde kullanılan çözümleme yöntemiyle belirtilmiştir.
Standart Türkçede eklerin iyi bir şekilde anlaşılması için artzamanlı-eşzamanlı inceleme yapılmas... more Standart Türkçede eklerin iyi bir şekilde anlaşılması için artzamanlı-eşzamanlı inceleme yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut Kitabı'nda yer alan on iki hikâyede /+DAn/ ablatif hali ekinin yapı ve görev bakımından fonksiyonları üzerinde durulmuş, genel olarak derin ve yüzey yapı bağlamında arkaik biçimleri göz önünde bulundurularak inceleme yapılmıştır. En arkaik biçimlerine Göktürk ve Uygur dönemi metinlerinde rastladığımız /+DAn/ ablatif hali ekinin ayrılma, çıkma ya da uzaklaşma gibi aynı anlamı karşılayan işlevi dışında sınırlandırma, kıyaslama, sebep, zaman gibi işlevleriyle de karşılaşmak mümkündür. Diğer ek kullanımlarında olduğu gibi /+DAn/ ablatif ekinin de yönelme, bulunma, eşitlik ve vasıta gibi hal ekleri yerine kullanımı da mevcut olan bir durumdur. Bu durum, Standart Türkçede nadir olmakla birlikte ağız ve lehçelerde daha çok karşılaştığımız bir durumdur.
Standart Türkiye Türkçesinde fiilimsiler, yapı ve görev bakımından önemli bir yere sahiptir. Gene... more Standart Türkiye Türkçesinde fiilimsiler, yapı ve görev bakımından önemli bir yere sahiptir. Genel olarak fiilimsiler, Türkçenin dilbilgisi ve söz dizimi kitaplarında, kendinden sonra gelen edatlar ve hal ekleri ile ilişkisi göz önünde bulundurularak, cümle bağlamındaki fonksiyonları bakımından incelenmiştir. Fiilimsilerin tamlayan-tamlanan ilişkisi sonucu grup oluşturduğu hususu belirtilmemiştir. Fiilimsi ekleri, özne ve tümleç gibi cümle unsurları ile birlikte fiile bağlanmakta ve fiil grupları oluşmaktadır. Türkçede sadece isim tamlamalarında tamlayan-tamlanan ilişkisi söz konusu değildir. Aynı zamanda özne-yüklem, nesne-fiil, tümleç-fiil, sıfat-isim, ek-kök arasında da tamlayan-tamlanan ilişkisi söz konusudur. Üzerinde durduğumuz fiil gruplarında ise, özne-fiil ve tümleç-fiil arasında tamlayantamlanan ilişkisi söz konusudur. Fiil gruplarında sıralı ilişki haricinde bir oluşum söz konusu olduğu için tamlayan-tamlanan ilişkisi neticesinde değerlendirilmelidir. Bu çalışmada, fiil grupları başlığı altında değerlendirilen isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil grupları daha çok yapısal boyutta ele alınmış, tamlayan-tamlanan ilişkisi göz önünde bulundurularak, söz dizimi açısından incelenmiştir. Ekler, yapı ve söz dizimi bakımından çalışmada belirtilmiş, sonuç ve değerlendirme kısmında, fiil gruplarını oluşturan fiilimsi eklerinin önemli olan işlevlerine yer verilerek, bu işlevler harici çalışmanın tamlayan-tamlanan ilişkisi üzerinde durulduğu belirtilmiş ve şekilsel olarak fiil gruplarının tamlayan-tamlanan ilişkisi kurduğu gösterilmiştir.
Bu çalışmada, yapısalcılık kuramının öncüsü sayılan Ferdinand de Saussure'ün "Genel Dilbilim Ders... more Bu çalışmada, yapısalcılık kuramının öncüsü sayılan Ferdinand de Saussure'ün "Genel Dilbilim Dersleri" adlı kitabındaki dile yaklaşım metotları üzerinde durulmuş ve bu hususta araştırma yapan dilbilim araştırmacıları temel alınarak tanıtım niteliğinde bir çalışma yapılmıştır. İsviçreli dilbilimci Saussure, dilin farklı açılardan incelenmesi gerektiğini ortaya koymuş ve bu zamana kadar yapılan dilbilim araştırmalarının seyrini değiştirmiştir. Ölümünden sonra iki öğrencisi tarafından yayımlanan "Genel Dilbilim Dersleri" adlı kitabı, dilbilim çalışmalarının önünü açarak kendinden sonra gelen dilbilim araştırmacılarına kaynak teşkil etmiştir. Dili, göstergelerden oluşan bir sistem olarak tanımlayan Saussure, dilin bir dizge olduğu görüşü üzerinde yoğunlaşarak, dilin belli başlı kalıplar çerçevesinde incelenmesi gerektiğini savunmuştur: Her türlü ön yargıları bir kenara bırakarak, salt duyguların incelenmesiyle dilin betimselliği üzerinde durmuş; dil, hem bir tarihin ürünü hem de belli bir dönemde yaşayan bireyler için oluşturulmuş bir sistem özelliği arz etmektedir, görüşü çerçevesinde artzamanlı ve eşzamanlı inceleme üzerinde durmuş ve töz-biçim, dil-söz ayrımına gitmiştir.
Uploads
Papers by EDA EYİ