ÖZETKARL MARX'DA KAPİTALİZMİN TARİHSEL SÜREKLİLİĞİ AÇISINDAN SERMAYE BİRİKİMİ ve KÂR ORANLARI... more ÖZETKARL MARX'DA KAPİTALİZMİN TARİHSEL SÜREKLİLİĞİ AÇISINDAN SERMAYE BİRİKİMİ ve KÂR ORANLARIKapitalizmin dinamiklerinin incelenmesinde iki ana çerçeve ayırt edilebilir: Bunlardan ilki Ortodoks İktisat Teorisi, ikincisi ise Marksist İktisat Teorisi'dir. Ortodoks İktisat Teorisi, toplumun tarihsel ve toplumsal koşulları ile iktisadi olguları arasında ikilik yaratan ve bu yolla iktisadi olguları mevcut şartların lehine meşrulaştıran pozitivist bir yönteme sahiptir. Buna karşılık Karl Marx'ın kapitalist toplumu ele alışı, analizinin temeline tarihsel ve toplumsal koşulları yerleştiren ve böylece kapitalizmin temelini teşkil eden toplumsal koşulları açığa çıkaran eleştirel bir yönteme sahiptir. Bu açıdan Marksist analizin temel amacı, tarihsel ve toplumsal koşullar bağlamında belirlenen kapitalist toplumu açıklamaktır. Dolayısıyla kapitalist toplumun hakiki bir şekilde anlaşılabilmesi için, varoluşu toplumdaki karşılıklı ilişkiler ve bu ilişkilere egemen olan özsel dinamikle...
11 Eylül 1973’te Şili’de bir darbe oldu. Üç sene önce yapılan genel seçimle iş başına gelmiş olan... more 11 Eylül 1973’te Şili’de bir darbe oldu. Üç sene önce yapılan genel seçimle iş başına gelmiş olan Marksist görüşlü Salvador Allende hükümeti, başında General Augusto Pinochet’nin olduğu ordu kuvvetlerince yerinden edildi. Jet uçaklarının bombaladığı La Moneda başkanlık sarayında piyadeler ve tanklar tarafından kuşatılan Allende teslim olmayı reddetti ve öldürüldü. Darbe sonrasında yapılan “resmî açıklamaya” göre, kendisi Fidel Castro’nun hediye ettiği tüfekle intihar etmişti
82 yıl boyunca – önümüzdeki mayıs ayının 8’inde 82. yaşını kutlayacak – verdiği tek taviz, pipo i... more 82 yıl boyunca – önümüzdeki mayıs ayının 8’inde 82. yaşını kutlayacak – verdiği tek taviz, pipo içmeyi nihayet bırakmak olmuş. Bugün sadece, yeleğinin cebinde sakladığı eski bir gümüş enfiye kutusundan arada sırada bir tutam iyi kalite İngiliz tütünü alıp kokluyor. Bunun dışında Friedrich von Hayek hayatının en iyi yıllarını niteleyen atikliğini, hiddetli cümlelerini, kavgacılığını, parlak zekâsını ve özgürlük tutkusunu koruyor
82 yaşında olmakla birlikte yaşını göstermiyor. Zamanın akışı birçok fiziksel faaliyeti bırakmaya... more 82 yaşında olmakla birlikte yaşını göstermiyor. Zamanın akışı birçok fiziksel faaliyeti bırakmaya zorlamış olsa bile ince yapılı ve atik biri. Yorulmak nedir bilmeyen bir dağcı ve usta bir yürüyüşçü. Bugün ise enerjisini entelektüel çalışmasıyla sınırlandırmak zorunda. Hatta Şili’de bulunduğu süre boyunca, sayısız yükümlülüğüne rağmen, Friedrich von Hayek mevcut zamanını “Law, Legislation and Liberty” adlı kitabının üçüncü cildinin son bölümlerini tamamlamak için kullanıyo
Hayek'in "İktisat ve Bilgi"sini Takdim Can Madenci 1 928 tarihli makalesinden başlayarak, Hayek ç... more Hayek'in "İktisat ve Bilgi"sini Takdim Can Madenci 1 928 tarihli makalesinden başlayarak, Hayek çalışmalarında daima iktisat biliminin temel meselesinin bir eşgüdüm meselesi olduğu vurgulamıştır. 1 Hayek'in ilgilendiği husus, kendisinden yaklaşık 150 yıl önce Adam Smith'in ilgilendiği hususla aynıdır: Milyonlarca iktisadî ajanın bireysel faaliyeti, bu amaca yönelik olmasa da, belirli bir iktisadî düzeni nasıl meydana getirmektedir? Çalışmaları ilerledikçe farklı bireylerin planları arasındaki uyumu sağlayan kurumların üzerinde yoğunlaşan Hayek'e göre, bireylerin kararlarını yönlendiren en önemli piyasa kurumu fiyatlar sistemidir. Bu nedenle sermaye, faiz, iş çevrimleri ve para teorileri üzerine olan çalışmalarının tümü bu eşgüdüm teması çerçevesinde gelişmiştir. Neo-klasik iktisatta piyasaların etkinliği hakkında tartışmaların yapıldığı 30'lu ve 40'lı yıllar boyunca, Hayek bilginin ekonomi genelinde dağılımında fiyatlar sisteminin oynadığı rol ile ilgilenmişti. Neo-klasik iktisada göre, piyasaların işleyişine ilişkin yapılacak birkaç varsayım ile, iktisadî kaynakların ekonomide etkin olarak dağılımını açıklayan bir teoriye ulaşmak mümkün oluyordu. Ancak Neo-klasik iktisadın tam rekabetçi piyasa modelinde, ekonomideki kaynak dağılımı sürecinde bilginin öğrenilmesi ve yayılması aşamasının önceden mevcut olduğu kabul ediliyordu. Oysa Hayek'e göre, modern toplumlarda bireylerin sahip
6 London, Times, 12 Haziran 1980. Aktaran Ebenstein, s. 300. Bu- rada Hayek’in olaylari abarttigi... more 6 London, Times, 12 Haziran 1980. Aktaran Ebenstein, s. 300. Bu- rada Hayek’in olaylari abarttigi soylenebilir. Nitekim Ingiliz tarih- ci Hobsbawm Iran’daki kriz hakkinda sunlari yaziyor: “(…) Haziran 1980’de bu olay oldugu zaman hic kimsenin bilerek nukleer dugme- ye basmayacagi hemen hemen kesindi.” Eric Hobsbawm, Tarih Uze- rine, Cev. Osman Akinhay, 2. basim, Ankara: Bilim ve Sanat Yayinla- ri, 2001, s. 46. 7 Hayek, Friedrich von Hayek: Leader and Master of Liberalism, par. 14. 8 Encounter, Mayis 1983, s. 54. Aktaran Ebenstein, s. 301. 9 www.fahayek.org
Avusturya Iktisat Okulu’nun ucuncu kusak temsilcisi Friedrich von Hayek iktisadi ozgurlukler olma... more Avusturya Iktisat Okulu’nun ucuncu kusak temsilcisi Friedrich von Hayek iktisadi ozgurlukler olmadan bireysel ozgurluklerin mevcut olamayacagini ve ekonomiye olan devlet mudahalelerinin bireysel ozgurlukleri ortadan kaldirdigini ileri surer. Ancak bu dusuncelerine ragmen Hayek diktatorleri desteklemekten cekinmemistir. Hayek’in bu iddialarini supheli bulan Paul Samuelson ise insanlarin hosgorulu olduklari karma bir ekonominin katisiksiz bir fiyat ekonomisinden daha fazla bireysel ozgurluk saglayacagini savunur ve Hayek’in benimsedigi tarzdaki etkin piyasalarin ancak guc kullanimi yoluyla surdurulebilecegini ifade eder. Hayek’in odak alindigi bu calismada Hayek’in piyasalarin isleyisine ve ozgurluklere iliskin dusunceleri “bilinemezcilik” ve “liberal otoriterlik” basliklari altinda ele aliniyor ve Hayek’in bazi goruslerinin iktisadi amaclar ugruna guc kullanimini mesrulastiran niteliklere sahip oldugu ve bunun kendisinin benimsedigi anlamdaki piyasa ekonomisinin isleyisini saglamak i...
ÖZETKARL MARX'DA KAPİTALİZMİN TARİHSEL SÜREKLİLİĞİ AÇISINDAN SERMAYE BİRİKİMİ ve KÂR ORANLARI... more ÖZETKARL MARX'DA KAPİTALİZMİN TARİHSEL SÜREKLİLİĞİ AÇISINDAN SERMAYE BİRİKİMİ ve KÂR ORANLARIKapitalizmin dinamiklerinin incelenmesinde iki ana çerçeve ayırt edilebilir: Bunlardan ilki Ortodoks İktisat Teorisi, ikincisi ise Marksist İktisat Teorisi'dir. Ortodoks İktisat Teorisi, toplumun tarihsel ve toplumsal koşulları ile iktisadi olguları arasında ikilik yaratan ve bu yolla iktisadi olguları mevcut şartların lehine meşrulaştıran pozitivist bir yönteme sahiptir. Buna karşılık Karl Marx'ın kapitalist toplumu ele alışı, analizinin temeline tarihsel ve toplumsal koşulları yerleştiren ve böylece kapitalizmin temelini teşkil eden toplumsal koşulları açığa çıkaran eleştirel bir yönteme sahiptir. Bu açıdan Marksist analizin temel amacı, tarihsel ve toplumsal koşullar bağlamında belirlenen kapitalist toplumu açıklamaktır. Dolayısıyla kapitalist toplumun hakiki bir şekilde anlaşılabilmesi için, varoluşu toplumdaki karşılıklı ilişkiler ve bu ilişkilere egemen olan özsel dinamikle...
11 Eylül 1973’te Şili’de bir darbe oldu. Üç sene önce yapılan genel seçimle iş başına gelmiş olan... more 11 Eylül 1973’te Şili’de bir darbe oldu. Üç sene önce yapılan genel seçimle iş başına gelmiş olan Marksist görüşlü Salvador Allende hükümeti, başında General Augusto Pinochet’nin olduğu ordu kuvvetlerince yerinden edildi. Jet uçaklarının bombaladığı La Moneda başkanlık sarayında piyadeler ve tanklar tarafından kuşatılan Allende teslim olmayı reddetti ve öldürüldü. Darbe sonrasında yapılan “resmî açıklamaya” göre, kendisi Fidel Castro’nun hediye ettiği tüfekle intihar etmişti
82 yıl boyunca – önümüzdeki mayıs ayının 8’inde 82. yaşını kutlayacak – verdiği tek taviz, pipo i... more 82 yıl boyunca – önümüzdeki mayıs ayının 8’inde 82. yaşını kutlayacak – verdiği tek taviz, pipo içmeyi nihayet bırakmak olmuş. Bugün sadece, yeleğinin cebinde sakladığı eski bir gümüş enfiye kutusundan arada sırada bir tutam iyi kalite İngiliz tütünü alıp kokluyor. Bunun dışında Friedrich von Hayek hayatının en iyi yıllarını niteleyen atikliğini, hiddetli cümlelerini, kavgacılığını, parlak zekâsını ve özgürlük tutkusunu koruyor
82 yaşında olmakla birlikte yaşını göstermiyor. Zamanın akışı birçok fiziksel faaliyeti bırakmaya... more 82 yaşında olmakla birlikte yaşını göstermiyor. Zamanın akışı birçok fiziksel faaliyeti bırakmaya zorlamış olsa bile ince yapılı ve atik biri. Yorulmak nedir bilmeyen bir dağcı ve usta bir yürüyüşçü. Bugün ise enerjisini entelektüel çalışmasıyla sınırlandırmak zorunda. Hatta Şili’de bulunduğu süre boyunca, sayısız yükümlülüğüne rağmen, Friedrich von Hayek mevcut zamanını “Law, Legislation and Liberty” adlı kitabının üçüncü cildinin son bölümlerini tamamlamak için kullanıyo
Hayek'in "İktisat ve Bilgi"sini Takdim Can Madenci 1 928 tarihli makalesinden başlayarak, Hayek ç... more Hayek'in "İktisat ve Bilgi"sini Takdim Can Madenci 1 928 tarihli makalesinden başlayarak, Hayek çalışmalarında daima iktisat biliminin temel meselesinin bir eşgüdüm meselesi olduğu vurgulamıştır. 1 Hayek'in ilgilendiği husus, kendisinden yaklaşık 150 yıl önce Adam Smith'in ilgilendiği hususla aynıdır: Milyonlarca iktisadî ajanın bireysel faaliyeti, bu amaca yönelik olmasa da, belirli bir iktisadî düzeni nasıl meydana getirmektedir? Çalışmaları ilerledikçe farklı bireylerin planları arasındaki uyumu sağlayan kurumların üzerinde yoğunlaşan Hayek'e göre, bireylerin kararlarını yönlendiren en önemli piyasa kurumu fiyatlar sistemidir. Bu nedenle sermaye, faiz, iş çevrimleri ve para teorileri üzerine olan çalışmalarının tümü bu eşgüdüm teması çerçevesinde gelişmiştir. Neo-klasik iktisatta piyasaların etkinliği hakkında tartışmaların yapıldığı 30'lu ve 40'lı yıllar boyunca, Hayek bilginin ekonomi genelinde dağılımında fiyatlar sisteminin oynadığı rol ile ilgilenmişti. Neo-klasik iktisada göre, piyasaların işleyişine ilişkin yapılacak birkaç varsayım ile, iktisadî kaynakların ekonomide etkin olarak dağılımını açıklayan bir teoriye ulaşmak mümkün oluyordu. Ancak Neo-klasik iktisadın tam rekabetçi piyasa modelinde, ekonomideki kaynak dağılımı sürecinde bilginin öğrenilmesi ve yayılması aşamasının önceden mevcut olduğu kabul ediliyordu. Oysa Hayek'e göre, modern toplumlarda bireylerin sahip
6 London, Times, 12 Haziran 1980. Aktaran Ebenstein, s. 300. Bu- rada Hayek’in olaylari abarttigi... more 6 London, Times, 12 Haziran 1980. Aktaran Ebenstein, s. 300. Bu- rada Hayek’in olaylari abarttigi soylenebilir. Nitekim Ingiliz tarih- ci Hobsbawm Iran’daki kriz hakkinda sunlari yaziyor: “(…) Haziran 1980’de bu olay oldugu zaman hic kimsenin bilerek nukleer dugme- ye basmayacagi hemen hemen kesindi.” Eric Hobsbawm, Tarih Uze- rine, Cev. Osman Akinhay, 2. basim, Ankara: Bilim ve Sanat Yayinla- ri, 2001, s. 46. 7 Hayek, Friedrich von Hayek: Leader and Master of Liberalism, par. 14. 8 Encounter, Mayis 1983, s. 54. Aktaran Ebenstein, s. 301. 9 www.fahayek.org
Avusturya Iktisat Okulu’nun ucuncu kusak temsilcisi Friedrich von Hayek iktisadi ozgurlukler olma... more Avusturya Iktisat Okulu’nun ucuncu kusak temsilcisi Friedrich von Hayek iktisadi ozgurlukler olmadan bireysel ozgurluklerin mevcut olamayacagini ve ekonomiye olan devlet mudahalelerinin bireysel ozgurlukleri ortadan kaldirdigini ileri surer. Ancak bu dusuncelerine ragmen Hayek diktatorleri desteklemekten cekinmemistir. Hayek’in bu iddialarini supheli bulan Paul Samuelson ise insanlarin hosgorulu olduklari karma bir ekonominin katisiksiz bir fiyat ekonomisinden daha fazla bireysel ozgurluk saglayacagini savunur ve Hayek’in benimsedigi tarzdaki etkin piyasalarin ancak guc kullanimi yoluyla surdurulebilecegini ifade eder. Hayek’in odak alindigi bu calismada Hayek’in piyasalarin isleyisine ve ozgurluklere iliskin dusunceleri “bilinemezcilik” ve “liberal otoriterlik” basliklari altinda ele aliniyor ve Hayek’in bazi goruslerinin iktisadi amaclar ugruna guc kullanimini mesrulastiran niteliklere sahip oldugu ve bunun kendisinin benimsedigi anlamdaki piyasa ekonomisinin isleyisini saglamak i...
Uploads
Papers by Can Madenci