Papers by Anna Nasilowska
Teksty Drugie, 2016
t h e in s t it u t e o f l i t e r a r y r e s e a r c h o f t h e p o lis h a c a d e m y o f s... more t h e in s t it u t e o f l i t e r a r y r e s e a r c h o f t h e p o lis h a c a d e m y o f s c ie n c e s (W a rsa w ) This article explores the opposition between concepts of 'emigre literature' and 'migration literature'. The first has a deeply rooted tradition in nineteenth and twentiethcentury Polish literature. The Poles' migrations today are typical of global culture. And yet, some clusters of issues are shared across the board, such as the attention to cultural difference.
Teksty Drugie, 1999
Kto mówi? K ażda w yp ow ied ź im p lik u je istn ie n ie w ypow iadającego, n ie za le żn ie od ... more Kto mówi? K ażda w yp ow ied ź im p lik u je istn ie n ie w ypow iadającego, n ie za le żn ie od tego, czy z a im ek "ja" zo sta n ie w niej użyty, czy nie. "K ażda w yp ow ied ź sp ełn ia się jako zd arze n ie, lecz jest rozu m ian a jako se n s" -tw ierd ził Paul R icoeu r1. W w yp adk u żywej m ow y, g d y jesteśm y św iad k am i sam ego "zdarzenia", o d n ie sie n ie do kon k retn ego p o d m io tu jest zazw yczaj dość proste. W obec p ism a każdy odb iorca p osłu gu je się ra czej logiczn ym p ostu latem p od m iotow ości n iż rzeczyw istym o d n ie sie n ie m , d latego list czy d o k u m en t w ym agają zaw sze pod pisu . Istnieją naw et sp osob y praw ne p otw ier d zan ia tożsam ości osob y piszącej i zgod n ości tekstu , k ied y o św ia d czen ie pociągn ąć m a jakieś w ażn e sk u tk i, na przykład w w yp adk u testam en tu . O c z y w iśc ie w ie m y ta k że, że lite ra c k ie stru k tu ry są pod tym w z g lę d e m b ard ziej s k o m p lik o w a n e i z z a sa d y n ie zak ład ają prostej sygn atury: u ż y c ie "ja" o z n a c za tu n ie ty lk o o d n ie s ie n ia w o b ec p o d m io tu to ż sa m eg o z tw órcą, a le w o b ec ja k ie g o k o l w ie k r e a ln e g o p o d m io tu . Jest to w a ż n e z a str z e ż e n ie z w ła sz cz a w p rzy p a d k u p rozy fik c jo n a ln e j; w in n y c h ty p a ch lite ra tu ry n ie p ojaw ia się w tak czystej p o sta c i, różn e ty p y d z ie l w y p ro w a d za ją b o w ie m o d m ie n n e sy tu a cje k o m u n ik a c y jn e . P o d c z a s g d y "ja", p o ja w ia ją ce się w d z ie n n ik u in ty m n y m , b ę d z ie b e z w ię k sz y c h z a str z e ż e ń id e n ty fik o w a n e z a u to rem (m im o że d z ie n n ik od p e w n eg o cza su c zy ta n y jest jako d z ie ło lite r a c k ie ), to w p o w ie śc i p ojaw ić się m o ż e w ie lo ś ć ró żn y ch "ja", n ie o d sy ła ją c y c h d o żad n ej r ea ln o ści p oza tek sto w ej lu b o d sy ła ją c y c h w ró żn y m sto p 1 P. R ic o e u r Zd a rzen ie i sens w y p o w ie d z i, p rz e l. E . B ie ń k o w s k a , w: Egzystencja i herm eneutyka. R o z p r a w y o m eto d zie, o p ra ć . S. C ic h o w ic z , W a rsz a w a 1985, s. 241; p o r. też: W yzw anie sem iologiczne: problem p o d m io tu , ta m ż e . Z n o w sz y c h p o ls k ic h p ra c filo z o fic z n y c h , p o d n o s z ą c y c h p ro b le m p o d m io tu : K . O k o p ie ń P odm iot czyli p o d rzu tek. O fe n o m en o b g ii
Teksty Drugie, 2016
This text recapitulates the conceptual history of the 'literary generation'. In Poland, this conc... more This text recapitulates the conceptual history of the 'literary generation'. In Poland, this concept is linked to Kazimierz Wyka's work from the late 1930s; it is mainly thanks to Artur Sandauer that it has entered the mainstream of literary criticism. From the outset, Polish scholars have drawn inspiration from their German colleagues, while a diferent, positivistic conceptual history forms the basis of scholarship in France.
Teksty Drugie
This issue brings together ongoing research on a variety of positions and theoretical turns as ou... more This issue brings together ongoing research on a variety of positions and theoretical turns as outlined above. New inspirations demand deeper and further research. Another problem is the need for further research in philology and biography. Theoretical impulses were not the reason for the rebirth of biographical writing in Poland, which for several years now has enjoyed immense popularity among readers.
Teksty Drugie, 2000
Nie pamiętam, kiedy poznaiam Joasię. Gdy zaczęłam pojawiać się w Instytucie, ona już była, zadomo... more Nie pamiętam, kiedy poznaiam Joasię. Gdy zaczęłam pojawiać się w Instytucie, ona już była, zadomowiona w bardzo domowym pokoju redakcji "Biuletynu Polonistycznego", który wydawał się lokalnym centrum wszelkich informacji i życia towarzyskiego. Trudno jej było nie spostrzec: zwracała uwagę dziwną urodą, ciemną karnacją, oryginalnością. Jakby namalował ją Paul Gauguin. Wiedziałam też, że ma córkę Julię, nieco chropowaty głos i bywa ironiczna. Potem w 1990 roku Joasia znalazła się wśród zespołu opracowującego nowo powstałe "Teksty Drugie", od 1991-jako samodzielny sekretarz redakcji. Nie czuła się w nowym miejscu zbyt pewnie. Kiedyś napisała list do Edwarda Balcerzanabyl wówczas redaktorem-o jakichś drobnych sprawach, prośbach, terminach czy korektach i podpisała go "Teksty Drugie". Balcerzan byl zdziwiony i urażony. Bo kto właściwie się do niego zwracał? Duch redakcji? A to po prostu Joasi zabrakło odwagi, by postawić tam, pod listem do sławnego profesora własne "ja". Wydawało jej się niestosowne, że Joanna Łuczyńska może mu o czymś przypominać czy wręcz go ponaglać. Joasia miała coś, co jest tajemnicą funkcji sekretarza redakcji: umiała przemieniać wspólną pracę w przyjemność. Jej dowcip i ironia odgrywały w tym bardzo ważną rolę. Ileż to cennych pomysłów rodzi się tylko dzięki temu, że ktoś przyjdzie tak sobie, pogadać. Ileż to konfliktów udaje się rozładować przez śmiech. Wiele osób miało u niej jakieś dziwaczne przezwiska. Jej powiedzonka były ulotną sztuką słowa. Pospolite patrzenie w okno otrzymało nazwę: "chwila bezmyślnej refleksji", wielce uszczypliwą wobec naukowego żargonu. Jej ironia miała jednak głębsze dno, była podwajaniem znaczeń. Jak u Białoszewskiego: "Odwrotnie niż odwrotnie /1 znów odwrotnie" (Tako rzecze Kicia Kocia). To był taki typ kontestacji, bardzo przydatnej i w realnym socjalizmie, i później. Wolała dziwaczny fason od elegancji i własny styl zawsze przedkładała nad nudną poprawność. A w pewnym momencie stało się jasne, że Joasia jest rzeczy
Teksty Drugie, 2018
Wstęp kułów zmusi nas do podziału, nie zawsze było to łatwo przeprowadzić, gdyż istnieje sporo ws... more Wstęp kułów zmusi nas do podziału, nie zawsze było to łatwo przeprowadzić, gdyż istnieje sporo wspólnych problemów. Od razu zapowiadam więc kolejny numer, 1/2019, którego tematem będzie biografia.
Teksty Drugie, 2021
Symulantów wystawiono na scenach polskich w latach 60. czterokrotnie, po czym utwór został zapomn... more Symulantów wystawiono na scenach polskich w latach 60. czterokrotnie, po czym utwór został zapomniany i raczej tak już pozostanie, chyba że w polskim teatrze zapanuje jakaś perwersyjna moda na PRL. Śmierć porucznika jest utworem bardzo dobrym. Pierwodruk został opublikowany w miesięczniku "Dialog" 2 , w tym czasie "Dialog", kierowany przez Adama Tarna, starał się wpływać na repertuar teatralny, pokazując wszystko, co ciekawe, nowatorskie, awangardowe, zamieszczał też tłumaczenia światowej dramaturgii. Śmierć porucznika nawiązuje do Mickiewiczowskiej Reduty Ordona. Oto na polu bitwy na Woli zjawia się poeta, a generał prosi go, by sprawdzał, co dzieje się z odległą placówką. Generał nie widzi, poeta patrzy przez lunetę, ale nie rozumie, wychodzi na to, że dowódca zginął, powstaje legenda i znakomity utwór, który zaczyna żyć własnym życiem, gloryfikując bohaterską śmierć na polu bitwy. Ale co zrobić, Orson żyje dalej, nie może tylko ożenić się z Zosią, bo jako ktoś, kto nie żyje, nie uzyska pozwolenia ojca panny. Wreszcie ma wszystkiego dość. Epilog przedstawia tego samego bohatera sto trzydzieści lat później, nadal żyjącego. Konfrontuje go z "wykolejoną młodzieżą". W didaskaliach czytamy, że wykolejona młodzież tym się odznacza, że nie chce śpiewać Kukułeczki ani Przeleciał ptaszek. No tak, bo jednym z koszmarów festiwali młodzieży był repertuar ludowy, jeszcze w 1955 roku Mrożek nie chciał śpiewać Szła dzieweczka do laseczka podczas uroczystości w Pałacu Kultury w Warszawie i wraz z innymi kołysać się w rytm melodii 3. Na scenie pojawiają się więc według didaskaliów: "dziewczęta z włosami do ramion, rozpuszczonymi i częściowo zakrywającymi twarze. Kostiumy i charakteryzacja nie tyle odpowiadające aktualnej modzie, ile utrwalone w powszechnej świadomości jako strój młodzieży «trudnej i zagadkowej»" 4. Wreszcie w ostatniej scenie Orson umiera. Odwołania do Mickiewicza są zabawne, ale z tego powodu jest to chyba najmniej przekładalny z utworów Mrożka, gdyż trudno go zrozumieć bez gry z cytatami i odwołaniami literackimi.
Outlining the articles in this number, Nasiłowska remarks that while the range of questions is di... more Outlining the articles in this number, Nasiłowska remarks that while the range of questions is diverse, touching on a variety of themes and using different methods, the qualities they share characteristic of the humanities and of the self-reflexive subject. A tendency to be self-critical, to problematize rather than to describe and the constant care to broaden the cultural field to be tackled in a scholarly manner – these are key to Teksty Drugie and the humanities today
Uploads
Papers by Anna Nasilowska