TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO -
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve T... more TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO - İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek. İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill, Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve buraya yazmak istiyorum. ‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni, Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi 12 Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken, kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli (Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser ortaya koymuştu.’ Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn- Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler kendilerine mal edilmemiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18. asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır. Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon Ahmet Dinç - Ramazan Çakır 13 kamerasından görüyor izlemini vermektedir. Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır. Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir. Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum. 29.06.2008 Türkmen Devlet Üniversitesi İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi İlim ve Tehnika Dergisi Editörü Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO -
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve T... more TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO - İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek. İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill, Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve buraya yazmak istiyorum. ‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni, Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi 12 Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken, kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli (Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser ortaya koymuştu.’ Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn- Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler kendilerine mal edilmemiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18. asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır. Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon Ahmet Dinç - Ramazan Çakır 13 kamerasından görüyor izlemini vermektedir. Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır. Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir. Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum. 29.06.2008 Türkmen Devlet Üniversitesi İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi İlim ve Tehnika Dergisi Editörü Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
Bu çalıĢmanın hazırlanmasındaki amaç, araĢtırmacıların veri bulmada büyük zorluklar yaĢadığı Türk... more Bu çalıĢmanın hazırlanmasındaki amaç, araĢtırmacıların veri bulmada büyük zorluklar yaĢadığı Türk Cumhuriyetlerinden birisi olan Türkmenistan ile ilgili her konudaki verileri toplu bir Ģekilde okuyucuya sunmaktır. Türkiye ile olan sosyo-ekonomik iliĢkisi hakkında her konuda bilgi sahibi olmaktır. Kitap altı bölümden oluĢmaktadır.Birinci bölümde; Türkmenistan‟a genel bakıĢ, ikinci bölümde; Türkmenistan‟ın tarihçesi, demografik yapısı, coğrafyası ve iklimi, üçüncü bölümde; Türkmenistan‟ın ekonomik ve sosyal yapısı, yatırımları, dördüncü bölümde; idari ve siyasi yapı, beĢinci bölümde; Türkmenistan Türkiye iliĢkileri ve son bölümde ise Türkmenistan anayasası ve mevzuatı, Ekler bölümünde ise, 2005-2006 yıllarındaki nüfus dağılımları, sanayi ve tarım ürünleri miktarları, ev hayvanları ve yaban hayvanları dağılımı, taĢıt sayısı ayrıca, Devlet baĢkanı, Bakanlar Kurulu Üyeleri ve Eyalet Yöneticilerinin (Valiler) isimleri verilmiĢtir.Büyük emekler verilerek hazırlanan bu çalıĢmanın konuya ilgi duyan herkese yararlı olmasını temenni ederiz. Bu çalıĢmanın oluĢmasında Türkmenistandaki çalıĢmalarda; ilgi ve desteğini esirgemeyen Türkmenistan Milli Eğitim Bakan yardımcısı Muammer TÜRKYILMAZ‟a, Prof. Dr. Güngör TURAN‟a, Pof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU ve desteğini esirgemeyen Türkmen Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Niyazmurat HALOW‟a teĢekkür ediyoruz. Türkiye‟deki çalıĢmalarda basım ve yayımlanmasında; ilgi ve desteğini esirgemeyen GaziosmanpaĢa Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Zehra SEYFĠKLĠ‟ye, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman KARKACIER‟e, çalıĢma süresince yardımlarını esirgemeyen mesai arkadaĢlarımıza teĢekkür ederiz. Bu çalıĢmanın Türkmenistan hakkında bilgi edinmek isteyen herkese baĢvuracakları temel bir kaynak olmasını ümit ederiz. Dr. Ahmet DİNÇ Dr. Rüştü YAYAR Ishik Üniversitesi,Erbil Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat Dr. Yücel EROL Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi v... more Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18. asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır. Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon kamerasından görüyor izlemini vermektedir. Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır. Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır.
Azadi, Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra merkezi bir devlet otoritesi altında siyasi ... more Azadi, Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra merkezi bir devlet otoritesi altında siyasi birlik kuramayan; İran, Hive ve Buhara hanlarının idaresi altında dağınık hâlde yaşayan Türkmen boylarının bu kötü durumuna, özellikle de Nadir Şah'ın Türkmenlere saldırılarına şahit olmuştur. 18. asırda, Türkmen boyları Nadir Şah'ın baskınlarından kaçarak Karakum çölüne göçmek zorunda kalmış; mallarını ve mülklerini tamamen yitirerek yoksullaşmıştır. Azadi, Türkmenlerin maruz kaldığı bu siyasi ve iktisadi koşullar altında "Va'z-ı Âzâd (Bağımsızlık Konuşması)" adlı eserinde, Türkmen boylarını iktisadi çöküşten kurtaracak, Türkmenlerin refahını yükselterek barış ve rahatlık getirecek siyasi, toplumsal ve iktisadi hususiyetleri dile getirmiştir. Azadi, bu eseriyle Türkmen boyları arasındaki siyasi anlaşmazlıkların durdurulması; adaletli yöneticilerin idaresi altında Türkmen boylarının birleştirilmesi; tarım ve ticaretin düzene sokulması, halkın refahının yükseltilmesi, yoksulların durumunun iyileştirilmesi; varlıklı insanların yardımıyla sulama kanallarının, yolların, köprülerin yapılması; cehaletin yok edilmesi, gerçek ilim adamlarının yetiştirilmesi gibi toplumsal taleplere çözümler getirmeyi amaçlamıştır. Azadi, bu özgürlük çağrısıyla, Türkmenleri iktisadi ve toplumsal refaha ulaştıracak maddi koşulları dile getirmekle kalmamış;
Great Selhjuk Empire which is Kınık tribe of Oguz, was found by Türkmen people who settle around ... more Great Selhjuk Empire which is Kınık tribe of Oguz, was found by Türkmen people who settle around the Hazar Sea and Aral Lake. People's subsistence were stockbreeding, agriculture and trade along the Silk Road. Increased production on system of ikta attracts owners of ikta. Government could employ great army without wages. Furthermore, majority of Türkmen people were devoted to country and state. Therefore Gross National Product (GNP) was increasing. Owner of ikta was employing farmers and farmers'tax was distributed to owner of ikta and national treasury. Anatolian Selhjuk and Ottoman Empire did not allow big tımar (ikta in great Selhjuk is named as tımar in Ottoman) in case feudalism could come into existence. However, the same situation caused problems in Great Selhjuk Empire. Besides, while it was seen that system of ikta, production policy, taxation system, and stamping money stimulated the economy, it was decided that system of ikta caused the feudalism.
In transition period, to use resources for Turkmen people and to reach high level of economic gro... more In transition period, to use resources for Turkmen people and to reach high level of economic growth and development, the foreign direct investments are making great efforts for the integration of Turkmenistan to the world economy. Turkmenistan defined a plan for attraction of investments. First of all this plan includes important aspects for development of petroleum and natural gas industry, for modernization of agriculture and energy sectors, for development of transportation and communication sectors. The literature related to (FDI) foreign direct investment is surveyed in the first part. Distribution of FDI on different sectors are examined in the second part. Relationship between economic development and FDI are surveyed in the third part. Key words: Turkmenistan, Independence, Foreign Direct Investment, economic growth, economic development, Integration
TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO -
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve T... more TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO - İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek. İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill, Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve buraya yazmak istiyorum. ‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni, Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi 12 Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken, kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli (Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser ortaya koymuştu.’ Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn- Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler kendilerine mal edilmemiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18. asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır. Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon Ahmet Dinç - Ramazan Çakır 13 kamerasından görüyor izlemini vermektedir. Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır. Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir. Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum. 29.06.2008 Türkmen Devlet Üniversitesi İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi İlim ve Tehnika Dergisi Editörü Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO -
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve T... more TÜRKMEN KÜLTÜRÜ VE TÜRKMENLERIN SOSYO - İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek. İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill, Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve buraya yazmak istiyorum. ‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni, Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi 12 Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken, kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli (Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser ortaya koymuştu.’ Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn- Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler kendilerine mal edilmemiştir. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18. asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır. Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon Ahmet Dinç - Ramazan Çakır 13 kamerasından görüyor izlemini vermektedir. Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır. Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır. Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir. Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum. 29.06.2008 Türkmen Devlet Üniversitesi İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi İlim ve Tehnika Dergisi Editörü Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
Bu çalıĢmanın hazırlanmasındaki amaç, araĢtırmacıların veri bulmada büyük zorluklar yaĢadığı Türk... more Bu çalıĢmanın hazırlanmasındaki amaç, araĢtırmacıların veri bulmada büyük zorluklar yaĢadığı Türk Cumhuriyetlerinden birisi olan Türkmenistan ile ilgili her konudaki verileri toplu bir Ģekilde okuyucuya sunmaktır. Türkiye ile olan sosyo-ekonomik iliĢkisi hakkında her konuda bilgi sahibi olmaktır. Kitap altı bölümden oluĢmaktadır.Birinci bölümde; Türkmenistan‟a genel bakıĢ, ikinci bölümde; Türkmenistan‟ın tarihçesi, demografik yapısı, coğrafyası ve iklimi, üçüncü bölümde; Türkmenistan‟ın ekonomik ve sosyal yapısı, yatırımları, dördüncü bölümde; idari ve siyasi yapı, beĢinci bölümde; Türkmenistan Türkiye iliĢkileri ve son bölümde ise Türkmenistan anayasası ve mevzuatı, Ekler bölümünde ise, 2005-2006 yıllarındaki nüfus dağılımları, sanayi ve tarım ürünleri miktarları, ev hayvanları ve yaban hayvanları dağılımı, taĢıt sayısı ayrıca, Devlet baĢkanı, Bakanlar Kurulu Üyeleri ve Eyalet Yöneticilerinin (Valiler) isimleri verilmiĢtir.Büyük emekler verilerek hazırlanan bu çalıĢmanın konuya ilgi duyan herkese yararlı olmasını temenni ederiz. Bu çalıĢmanın oluĢmasında Türkmenistandaki çalıĢmalarda; ilgi ve desteğini esirgemeyen Türkmenistan Milli Eğitim Bakan yardımcısı Muammer TÜRKYILMAZ‟a, Prof. Dr. Güngör TURAN‟a, Pof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU ve desteğini esirgemeyen Türkmen Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Niyazmurat HALOW‟a teĢekkür ediyoruz. Türkiye‟deki çalıĢmalarda basım ve yayımlanmasında; ilgi ve desteğini esirgemeyen GaziosmanpaĢa Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Zehra SEYFĠKLĠ‟ye, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman KARKACIER‟e, çalıĢma süresince yardımlarını esirgemeyen mesai arkadaĢlarımıza teĢekkür ederiz. Bu çalıĢmanın Türkmenistan hakkında bilgi edinmek isteyen herkese baĢvuracakları temel bir kaynak olmasını ümit ederiz. Dr. Ahmet DİNÇ Dr. Rüştü YAYAR Ishik Üniversitesi,Erbil Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat Dr. Yücel EROL Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi v... more Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18. asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır. Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon kamerasından görüyor izlemini vermektedir. Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır. Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır.
Azadi, Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra merkezi bir devlet otoritesi altında siyasi ... more Azadi, Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra merkezi bir devlet otoritesi altında siyasi birlik kuramayan; İran, Hive ve Buhara hanlarının idaresi altında dağınık hâlde yaşayan Türkmen boylarının bu kötü durumuna, özellikle de Nadir Şah'ın Türkmenlere saldırılarına şahit olmuştur. 18. asırda, Türkmen boyları Nadir Şah'ın baskınlarından kaçarak Karakum çölüne göçmek zorunda kalmış; mallarını ve mülklerini tamamen yitirerek yoksullaşmıştır. Azadi, Türkmenlerin maruz kaldığı bu siyasi ve iktisadi koşullar altında "Va'z-ı Âzâd (Bağımsızlık Konuşması)" adlı eserinde, Türkmen boylarını iktisadi çöküşten kurtaracak, Türkmenlerin refahını yükselterek barış ve rahatlık getirecek siyasi, toplumsal ve iktisadi hususiyetleri dile getirmiştir. Azadi, bu eseriyle Türkmen boyları arasındaki siyasi anlaşmazlıkların durdurulması; adaletli yöneticilerin idaresi altında Türkmen boylarının birleştirilmesi; tarım ve ticaretin düzene sokulması, halkın refahının yükseltilmesi, yoksulların durumunun iyileştirilmesi; varlıklı insanların yardımıyla sulama kanallarının, yolların, köprülerin yapılması; cehaletin yok edilmesi, gerçek ilim adamlarının yetiştirilmesi gibi toplumsal taleplere çözümler getirmeyi amaçlamıştır. Azadi, bu özgürlük çağrısıyla, Türkmenleri iktisadi ve toplumsal refaha ulaştıracak maddi koşulları dile getirmekle kalmamış;
Great Selhjuk Empire which is Kınık tribe of Oguz, was found by Türkmen people who settle around ... more Great Selhjuk Empire which is Kınık tribe of Oguz, was found by Türkmen people who settle around the Hazar Sea and Aral Lake. People's subsistence were stockbreeding, agriculture and trade along the Silk Road. Increased production on system of ikta attracts owners of ikta. Government could employ great army without wages. Furthermore, majority of Türkmen people were devoted to country and state. Therefore Gross National Product (GNP) was increasing. Owner of ikta was employing farmers and farmers'tax was distributed to owner of ikta and national treasury. Anatolian Selhjuk and Ottoman Empire did not allow big tımar (ikta in great Selhjuk is named as tımar in Ottoman) in case feudalism could come into existence. However, the same situation caused problems in Great Selhjuk Empire. Besides, while it was seen that system of ikta, production policy, taxation system, and stamping money stimulated the economy, it was decided that system of ikta caused the feudalism.
In transition period, to use resources for Turkmen people and to reach high level of economic gro... more In transition period, to use resources for Turkmen people and to reach high level of economic growth and development, the foreign direct investments are making great efforts for the integration of Turkmenistan to the world economy. Turkmenistan defined a plan for attraction of investments. First of all this plan includes important aspects for development of petroleum and natural gas industry, for modernization of agriculture and energy sectors, for development of transportation and communication sectors. The literature related to (FDI) foreign direct investment is surveyed in the first part. Distribution of FDI on different sectors are examined in the second part. Relationship between economic development and FDI are surveyed in the third part. Key words: Turkmenistan, Independence, Foreign Direct Investment, economic growth, economic development, Integration
Uploads
Books by Ahmet Dinç
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız
Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız
Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması
gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak
bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde
toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak
uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması
hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından
okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek.
İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise
gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill,
Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu
çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve
buraya yazmak istiyorum.
‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam
büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca
sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii
devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere
borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin
eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük
katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene
batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni,
Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
12
Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken,
kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye
çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene
önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi
okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi
göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli
(Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser
ortaya koymuştu.’
Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde
ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn-
Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu
düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce
iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler
kendilerine mal edilmemiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18.
asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın
devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol
gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran
bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki
Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik
olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın
bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır.
Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik
üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu
göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke
tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan
şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün
emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran
Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle
ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon
Ahmet Dinç - Ramazan Çakır
13
kamerasından görüyor izlemini vermektedir.
Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da
vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına
halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır.
Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının
yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler
mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç
üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet
kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının
büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı
amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı
Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le
günümüze ulaştırılmıştır.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan
Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi
tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve
öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir.
Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve
birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına
sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının
biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum.
29.06.2008
Türkmen Devlet Üniversitesi
İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi
İlim ve Tehnika Dergisi Editörü
Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız
Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız
Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması
gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak
bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde
toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak
uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması
hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından
okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek.
İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise
gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill,
Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu
çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve
buraya yazmak istiyorum.
‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam
büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca
sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii
devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere
borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin
eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük
katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene
batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni,
Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
12
Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken,
kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye
çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene
önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi
okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi
göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli
(Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser
ortaya koymuştu.’
Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde
ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn-
Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu
düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce
iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler
kendilerine mal edilmemiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18.
asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın
devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol
gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran
bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki
Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik
olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın
bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır.
Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik
üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu
göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke
tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan
şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün
emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran
Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle
ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon
Ahmet Dinç - Ramazan Çakır
13
kamerasından görüyor izlemini vermektedir.
Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da
vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına
halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır.
Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının
yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler
mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç
üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet
kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının
büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı
amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı
Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le
günümüze ulaştırılmıştır.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan
Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi
tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve
öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir.
Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve
birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına
sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının
biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum.
29.06.2008
Türkmen Devlet Üniversitesi
İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi
İlim ve Tehnika Dergisi Editörü
Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
Kitap altı bölümden oluĢmaktadır.Birinci bölümde; Türkmenistan‟a genel bakıĢ, ikinci bölümde; Türkmenistan‟ın tarihçesi, demografik yapısı, coğrafyası ve iklimi, üçüncü bölümde; Türkmenistan‟ın ekonomik ve sosyal yapısı, yatırımları, dördüncü bölümde; idari ve siyasi yapı, beĢinci bölümde; Türkmenistan Türkiye iliĢkileri ve son bölümde ise Türkmenistan anayasası ve mevzuatı, Ekler bölümünde ise, 2005-2006 yıllarındaki nüfus dağılımları, sanayi ve tarım ürünleri miktarları, ev hayvanları ve yaban hayvanları dağılımı, taĢıt sayısı ayrıca, Devlet baĢkanı, Bakanlar Kurulu Üyeleri ve Eyalet Yöneticilerinin (Valiler) isimleri verilmiĢtir.Büyük emekler verilerek hazırlanan bu çalıĢmanın konuya ilgi duyan herkese yararlı olmasını temenni ederiz.
Bu çalıĢmanın oluĢmasında Türkmenistandaki çalıĢmalarda; ilgi ve desteğini esirgemeyen Türkmenistan Milli Eğitim Bakan yardımcısı Muammer TÜRKYILMAZ‟a, Prof. Dr. Güngör TURAN‟a, Pof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU ve desteğini esirgemeyen Türkmen Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Niyazmurat HALOW‟a teĢekkür ediyoruz.
Türkiye‟deki çalıĢmalarda basım ve yayımlanmasında; ilgi ve desteğini esirgemeyen GaziosmanpaĢa Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Zehra SEYFĠKLĠ‟ye, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman KARKACIER‟e, çalıĢma süresince yardımlarını esirgemeyen mesai arkadaĢlarımıza teĢekkür ederiz. Bu çalıĢmanın Türkmenistan hakkında bilgi edinmek isteyen herkese baĢvuracakları temel bir kaynak olmasını ümit ederiz.
Dr. Ahmet DİNÇ Dr. Rüştü YAYAR
Ishik Üniversitesi,Erbil Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat
Dr. Yücel EROL
Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat
Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon kamerasından görüyor izlemini vermektedir.
Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır.
Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır.
Papers by Ahmet Dinç
Key words: Turkmenistan, Independence, Foreign Direct Investment, economic growth, economic development, Integration
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız
Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız
Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması
gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak
bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde
toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak
uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması
hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından
okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek.
İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise
gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill,
Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu
çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve
buraya yazmak istiyorum.
‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam
büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca
sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii
devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere
borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin
eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük
katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene
batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni,
Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
12
Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken,
kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye
çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene
önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi
okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi
göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli
(Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser
ortaya koymuştu.’
Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde
ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn-
Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu
düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce
iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler
kendilerine mal edilmemiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18.
asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın
devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol
gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran
bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki
Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik
olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın
bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır.
Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik
üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu
göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke
tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan
şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün
emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran
Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle
ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon
Ahmet Dinç - Ramazan Çakır
13
kamerasından görüyor izlemini vermektedir.
Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da
vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına
halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır.
Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının
yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler
mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç
üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet
kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının
büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı
amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı
Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le
günümüze ulaştırılmıştır.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan
Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi
tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve
öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir.
Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve
birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına
sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının
biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum.
29.06.2008
Türkmen Devlet Üniversitesi
İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi
İlim ve Tehnika Dergisi Editörü
Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
İKTİSADi DÜŞÜNCESİ ADLI ESERE TAKDİM
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eseri ilk gördüğümde, rahmetli Cumhurbaşkanımız
Saparmurat Niyazow aklıma geldi çünkü cumhurbaşkanımız
Türkmenlerin millet olarak dünya arenasında olması
gerektiğinin altını defalarca çizmiş ve bunu sadece söylev olarak
bırakmayıp bizzat kendi çalışmalarını Ruhnama adlı iki eserde
toplamış ve bu eserler dünya dillerine çevirilmiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserin ‘Biz iki devlet bir milletiz’ özdeyişine tam olarak
uyduğunu ve bunun ilk defa Türk dilinde basılacak olması
hasebiyle kültürümüzün kardeş ülke halkı tarafından
okunmasıyla çok yakın kültüre sahip olduğumuz görülecek.
İktisadi düşünceler adlı herhangi bir esere baktığımızda ise
gözümüze ilişenlerin A. Smith, D. Ricardo, Malthus, Mill,
Marshal, C. Menger, Keynes vb. olduğu görülecektir. Lakin bu
çalışmada okuduğum bir parağraf var ki aynen katılıyor ve
buraya yazmak istiyorum.
‘Dünya medeniyet tarihinde büyük katkıları olan İslam
büyükleri öyle eserler ortaya koymuşlar ki, bunlar asırlarca
sonra bile Avrupa üniversitelerinde okutuldu. Avrupa sanayii
devrimini ve Rönesans düşüncesini büyük ölçüde bu eserlere
borçludur. İbn-i Sina, Razi, ve Zehravi gibi ilim otoritelerinin
eserleri bilhassa tıp alanında, Batının ilmi yapılanmasında büyük
katkı sağlamışlardır. İbn-i Sina sekiz asır, Zehravi bin sene
batıda otorite olarak kabul gördüler. İbn-i Sina, Razi, Biruni,
Battani, ve Zehravi’nin her biri kendi sahalarında başı çekiyorlar.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin Sosyo-İktisadi Düşüncesi
12
Kimi astronomiyi geliştirirken, kimi fizikte kanunlar koyarken,
kimisi de –sinüs, kosinüs- prensibiyle arzın çevresini ölçmeye
çalışıyordu. Dünyanın güneş etrafında dönüşünü 700-800 sene
önce ortaya koyuyorlardı ki Kopernik ve Galile’nin esamesi
okunmuyordu. Günümüzde teknolojinin gelişmesinin bir nevi
göstergesi robotlar olurken 800 sene önce Karaamidli
(Diyarbakırlı) İ.El-Cezeri hidrolik sistemle pekçok otomatik eser
ortaya koymuştu.’
Bu örnekleri çoğaltabiliriz; İktisadi düşünceye eserlerinde
ağırlık veren El-Farabi, Muhammed-El Gazali, ve Ibn-
Haldun’dur. Sırasıyla 10., 12. ve 14. asırlarda yaşayan bu
düşünürler A. Smith ve D. Ricardo’dan 600 ve 800 yıl önce
iktisadi düşüncelerini açıklamış olmalarına rağmen teoriler
kendilerine mal edilmemiştir.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserde adı geçen düşünürler Azadi ve Mahtumkulu 18.
asırda yaşamışlar ve düşünceleriyle devlet adamlarına, zamanın
devlet büyüklerine ve halka nasihatlarda bulunmakla bir yol
gösterici olmuşlardır. Türkmen halkının gönlünde taht kuran
bu düşünürler halkın bir nevi sözcüsü olmuş, 150 yıl sonraki
Türkmenlerin konumunu adeta görürcesine ayrılık değil birlik
olunmasını şiddetle tavsiye etmiştir. Günümüz Türkmenistan’ın
bağımsızlığının temelleri adeta 18. asırda atılmıştır.
Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik
üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu
göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke
tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan
şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün
emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran
Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle
ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon
Ahmet Dinç - Ramazan Çakır
13
kamerasından görüyor izlemini vermektedir.
Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da
vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına
halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır.
Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının
yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler
mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç
üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet
kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının
büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı
amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı
Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le
günümüze ulaştırılmıştır.
Türkmen Kültürü ve Türkmenlerin sosyo-İktisadi Düşüncesi
adlı eserle, Yrd.Doç.Dr. Ahmet Dinç ve Yrd.Doç.Dr. Ramazan
Çakır bence büyük hizmet etmektedirler. Bu iki arkadaşımı iyi
tanırım, yaklaşık 15 yıldır Türkmenistan’da yaşamış, eğitim ve
öğretimle Türkmen gençlerine hizmet edip yol göstermişlerdir.
Bizzat yaşayarak, gözlemleyerek, ilgili kişilerle görüşerek ve
birinci el kaynakları tarayarak böyle bir eser ortaya çıkışına
sebep oldukları, dedelerimizin bir olduğu halkın torunlarının
biz de varız demelerine bir tuğla koyan bu candan misafirlerime kucak açıp teşekkür ediyorum.
29.06.2008
Türkmen Devlet Üniversitesi
İ.İ.B.F. Maliye Bölümü Öğretim Üyesi
İlim ve Tehnika Dergisi Editörü
Prof.Dr. Niyazmurat HALOW
Kitap altı bölümden oluĢmaktadır.Birinci bölümde; Türkmenistan‟a genel bakıĢ, ikinci bölümde; Türkmenistan‟ın tarihçesi, demografik yapısı, coğrafyası ve iklimi, üçüncü bölümde; Türkmenistan‟ın ekonomik ve sosyal yapısı, yatırımları, dördüncü bölümde; idari ve siyasi yapı, beĢinci bölümde; Türkmenistan Türkiye iliĢkileri ve son bölümde ise Türkmenistan anayasası ve mevzuatı, Ekler bölümünde ise, 2005-2006 yıllarındaki nüfus dağılımları, sanayi ve tarım ürünleri miktarları, ev hayvanları ve yaban hayvanları dağılımı, taĢıt sayısı ayrıca, Devlet baĢkanı, Bakanlar Kurulu Üyeleri ve Eyalet Yöneticilerinin (Valiler) isimleri verilmiĢtir.Büyük emekler verilerek hazırlanan bu çalıĢmanın konuya ilgi duyan herkese yararlı olmasını temenni ederiz.
Bu çalıĢmanın oluĢmasında Türkmenistandaki çalıĢmalarda; ilgi ve desteğini esirgemeyen Türkmenistan Milli Eğitim Bakan yardımcısı Muammer TÜRKYILMAZ‟a, Prof. Dr. Güngör TURAN‟a, Pof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU ve desteğini esirgemeyen Türkmen Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Niyazmurat HALOW‟a teĢekkür ediyoruz.
Türkiye‟deki çalıĢmalarda basım ve yayımlanmasında; ilgi ve desteğini esirgemeyen GaziosmanpaĢa Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Zehra SEYFĠKLĠ‟ye, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman KARKACIER‟e, çalıĢma süresince yardımlarını esirgemeyen mesai arkadaĢlarımıza teĢekkür ederiz. Bu çalıĢmanın Türkmenistan hakkında bilgi edinmek isteyen herkese baĢvuracakları temel bir kaynak olmasını ümit ederiz.
Dr. Ahmet DİNÇ Dr. Rüştü YAYAR
Ishik Üniversitesi,Erbil Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat
Dr. Yücel EROL
Gaziosmanpaşa Üniversitesi,Tokat
Azadi, devlet ve devlet idareciliği konusunda, adalet, eşitlik üzerine görüşlerini söylerken refah devletinin yolunu göstermiştir. Tarım ve sulama hakkındaki fikirleriyle ülke tarımının gereken önemine vurgu yaparken beri taraftan şehirleşme ve altyapı üzerinde de durması ileri görüşlülüğün emaresidir. Haberleşmenin vazgeçilmez önemi üzerinde duran Azadi, üretim faktörlerinden biri olan işgücünün ilimle ilerleyeceği tezi ise sanki günümüzü bir televizyon kamerasından görüyor izlemini vermektedir.
Tüm bu istekleri elbette bir geliri gerektirmektedir. Bunun da vergi olacağını ama halkı ezmeden halkın kalkınması adına halkın taşıyabileceği kadar vergiden yanadır.
Azadi’nin oğlu olan Mahtumkulu ise adeta babasının yolundan giderek babasının düşüncelerini destekler mahiyettedir. Devlet olmanın gerekliliği ve devlete olan ihtiyaç üzerinde durması, yaklaşık 14. asırdan bu yana devlet kuramamış olmanın susuzluğunun giderilmesidir. Halkının büyük sevgisine mazhar olan Mahtumkulu eşitsizliğe karşı amansız mücadele etmiştir. Azadi’nin düşünceleri Vaaz-ı Azad’da, Mahtumkulu’nun düşünceleri ise Seçilmiş eserler’le günümüze ulaştırılmıştır.
Key words: Turkmenistan, Independence, Foreign Direct Investment, economic growth, economic development, Integration