Papers by Agnieszka Czechowicz
"Kościół i Prawo", 2024
W artykule przedstawione zostały sceny przebicia Boku i Serca Pana Jezusa, pochodzące ... more W artykule przedstawione zostały sceny przebicia Boku i Serca Pana Jezusa, pochodzące z poematów pasyjnych Wacława Potockiego i Wespazjana Kochowskiego oraz poetyckie wizje więzi Serca Bożego z sercem człowieka ukazane w żywotach wybranych świętych pochodzących z rękopiśmiennego cyklu hagiograficznego pt. Nowe niebo duchowne (1692). Autorka zauważa, że o ile w II połowie XVII w. oddziaływanie samego nabożeństwa do Najświętszego Serca na wyobraźnię poetycką polskich twórców jest jeszcze słabo widoczne, o tyle bardzo interesujące owoce literackie wydaje połączenie inspiracji kultem przebitego Serca Zbawiciela z pobożnością kordialną – nurtem pobożności o wyraźnych rysach ascetyczno-mistycznych, osadzonym w teologii chrystologicznej i ukierunkowanym na pobudzanie wiernych do zgłębiania tajemnic miłości Zbawiciela ku człowiekowi.
Wacław Potocki. W 400-lecie urodzin poety, red. K. Koehler, D. Chemperek, Warszawa 2023, s. 155-184., 2023
W artykule przedstawiono należącą do Pocztu herbów Wacława Potockiego grupę wierszy religijnych o... more W artykule przedstawiono należącą do Pocztu herbów Wacława Potockiego grupę wierszy religijnych o teologicznym nachyleniu, w których poeta rozważa tajemnicę Kościoła, stanowiącą jeden z głównych punktów spornych w katolicko-protestanckich polemikach XVI i XVII w. W zbiorze heraldycznym poety z Łużnej odnaleźć można bowiem liczną grupę utworów, w których Potocki nie rozwija jedynie ulubionych przez siebie wątków moralno-ascetycznych, ale sięga po prawdy doktrynalne i zagadnienia teologiczne, takie jak sakramenty Chrztu i Eucharystii, obecności Ciała i Krwi Chrystusa w postaciach sakramentalnych czy temat Słowa Bożego. Autor omawianego dzieła przekłada prawdy wiary na język obrazów, których zaplecze inwencyjne stanowią pisma Ojców Kościoła, katolicka twórczość homiletyczna, mitologia, średniowieczne kompendia przyrodoznawcze oraz zarówno katolickie, jak różnowiercze piśmiennictwo polemiczne i apologetyczne. Signum herbowe obrane jako punkt wyjścia (lub punkt węzłowy) monologu poety okazuje się wskazówką moralną lub duchową – figurą misterium fidei, na które wskazuje alegoryczny sens herbowych ikonów. Księgą znaczeń umożliwiającą właściwą deszyfrację symboli jest dla Potockiego Biblia, będąca podstawowym źródłem inspiracji herbarza. Autorka artykułu stawia tezę, że w wierszach religijnych Pocztu herbów pozostają wprawdzie pewne ślady międzywyznaniowych konfrontacji doktrynalnych i konfesyjnych dylematów konwertyty z antytrynitaryzmu na katolicyzm, jakim był Potocki, jednak pozbawione są one zacięcia polemicznego, a nawet zdradzają tendencję apologetyczną.
Sława z dowcipu sama wiecznie stoi... Prace ofiarowane Pani Profesor Alinie Nowickiej-Jeżowej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, red. Mirosława Hanusiewicz-Lavallee, Wiesław Pawlak, Lublin 2018, s. 231-243., 2018
L'epica cavalleresca dell'eta' moderna: un modello europeo. Atti del convegno Roma, 20-21 settembre 2018, a cura di Marta Wojtkowska-Maksymik, Roma 2019., 2019
The article refers to Wacław Potocki’s epic poem "Transakcyja wojny
chocimskiej" (or "Wojna choci... more The article refers to Wacław Potocki’s epic poem "Transakcyja wojny
chocimskiej" (or "Wojna chocimska", in brief) which concentrates on the course of the war waged between the Polish Commonwealth and Turkey in 1621.
"Autobiografia. Literatura. Kultura. Media", 2021
W artykule zostały ukazane obecność motywu zegara mechanicznego w poezji Wacława Potockiego i kie... more W artykule zostały ukazane obecność motywu zegara mechanicznego w poezji Wacława Potockiego i kierunki refleksji, jakie poeta podejmuje, czerpiąc inspirację ze złożoności mechanizmu zegarowego. Chronometry, podobnie jak inne osiągnięcia rzemiosła czy kultury, traktowane są przez poetę jako alegoryczne ilustracje prawd wiary i reguł moralnych, a także przemyślne wykładnie porządku przenikającego naturę i prawidłowości spraw ludzkich. Według autorki pracy zegarek w wierszach poety z Łużnej staje się medytacyjną zabawką, inspirującą refleksję kosmologiczną, antropologiczną i religijną. W poezji Potockiego mechanizm zegara pobudza rozważania nad prawami wielkiego mechanizmu kosmicznego uniwersum i uniwersum cywilizacji oraz konsekwencjami wpisanej w świat entropii.
Roczniki Humanistyczne
The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 56 (2008), issu... more The Polish version of the article was published in “Roczniki Humanistyczne,” vol. 56 (2008), issue 1. The paper is a hidden polemic with the texts that have recently been published (not quoted by their names or indicated in the footnotes). These texts have brought forth a diagnosis that there is a delay in terms of methodology with regard to the studies on Old-Polish literature and have postulated their application to the studies on ancient literature. The author formulates her belief that traditional philology is indispensable in the studies on Old-Polish literature with an awareness that there should be a free choice in selecting the method of its interpretation. The text emerges from a protest against the rhetoric of methodological directives formulated under the influence of fashion, ideology, or fatigue with the object of research and from radical distrust to methodological directives as such, and the majority of directives in general.
Colloquia Litteraria
Artykuł podejmuje problematykę Trenu XIX Jana Kochanowskiego.
Colloquia Litteraria
Artykuł podejmuje problematykę Trenu XIX Jana Kochanowskiego.
Głos w sprawie retoryki obrony języka protestów, powracających na ulice polskich miast od czasu o... more Głos w sprawie retoryki obrony języka protestów, powracających na ulice polskich miast od czasu ogłoszenia przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia w sprawie niezgodności z Konstytucją RP ustawy dopuszczającej aborcję z przyczyn eugenicznych.
"Terminus", 2019
"Sacred, great and difficult work". Comments on the Genological Contexts of Wacław Potocki's Nowy... more "Sacred, great and difficult work". Comments on the Genological Contexts of Wacław Potocki's Nowy zaciąg In this paper, an attempt is undertaken to determine the genre of Wacław Potocki's Nowy zaciąg, a meditative poem about the Passion of Christ, one of the numerous works that belong to the seventeenth-century biblical epic. In the literature on the subject, this poem is traditionally called a "messiad" or "biblical epic", but in the epic tradition, there are no models for such a structure, stylistic and rhetorical conventions of narrative, and the way in which the epic action is developed in this work. The aim of this study is, therefore, to prove that classifying Nowy zaciąg as an epic is a mistake and to indicate the appropriate literary frame of reference, that is the group of texts which significantly influenced Potocki's poetic thinking about the Passion of Christ. This referential frame consists of texts that represent not only meditative literature but also ecclesiastical oratory prose.
"Pamiętnik Literacki", 2018
"Teksty Drugie", 2015
his article explores early modern allegorical theories of epics and related questions of hermene... more his article explores early modern allegorical theories of epics and related questions of hermeneutics. Among these questions, the most important one concerns the harmonious relationship between the epic poem’s mimetic fullness and its perceived figurative dimension. According to early modern artists and theorists of “perfect poetry”, the work’s suggestiveness derives from its mimetic energy, while its virtue lies in its discursiveness. This discursiveness has a particular poetic character, as the reality of moral and spiritual references within the represented world is evoked in the reading process thanks to the simultaneous working of the reader’s humanitas and the poem’s ethical potential.
"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo", 2017
ALLEGORY AS A CONDITION OF EPIC EXCELLENCE
Summary
This article concerns the potential of figur... more ALLEGORY AS A CONDITION OF EPIC EXCELLENCE
Summary
This article concerns the potential of figurative meaning in heroic poems as well as the links between epic mimesis and allegorical interpretation. It also deals with an early modern idea of a literary masterpiece and its standards. As an outstanding work, a poem should be attractive for both trained and less advanced readers, those who are capable to grasp intellectually each level of the text, and those who simply want to enjoy poetry as a source of pleasure andotium. The analysis of Alegoria del poema by Torquato Tasso and De perfecta poesi by Maciej Kazimierz Sarbiewski proves that in the early modern period the idea of figurative meaning of epic poems was still widely recognized. This multidimensional semantic structure, conceptualized by writers and critics, combines both didactic and the ‘pleasure-giving’ aspect of a poem as well as makes the epic plot a vivid actualization of moral beauty, and thus influences a reader in a long-lasting way typical of poetry and art. An allegorical interpretation, built over a structure of a heroic fable, unites the sensual beauty of things with an intellectual experience of the great order of the world. It also adds universal qualities to the mimesis of a poem and opens it up to a cognitive and ethical perspective.The process of intense reading, although described in academic terms in Renaissance and Baroque literary criticism, is initiated in a reader’s mind, as (s)he gets exposed to poetic beauty by the very nature of poesis perfecta.
Tom LVI, zeszyt 1 − 2008 AGNIESZKA CZECHOWICZ UWAGI O PRZYMUSACH METODOLOGICZNYCH W BADANIACH LIT... more Tom LVI, zeszyt 1 − 2008 AGNIESZKA CZECHOWICZ UWAGI O PRZYMUSACH METODOLOGICZNYCH W BADANIACH LITERATURY STAROPOLSKIEJ Formido quid aget, da Venus consilium.
Uploads
Papers by Agnieszka Czechowicz
chocimskiej" (or "Wojna chocimska", in brief) which concentrates on the course of the war waged between the Polish Commonwealth and Turkey in 1621.
Summary
This article concerns the potential of figurative meaning in heroic poems as well as the links between epic mimesis and allegorical interpretation. It also deals with an early modern idea of a literary masterpiece and its standards. As an outstanding work, a poem should be attractive for both trained and less advanced readers, those who are capable to grasp intellectually each level of the text, and those who simply want to enjoy poetry as a source of pleasure andotium. The analysis of Alegoria del poema by Torquato Tasso and De perfecta poesi by Maciej Kazimierz Sarbiewski proves that in the early modern period the idea of figurative meaning of epic poems was still widely recognized. This multidimensional semantic structure, conceptualized by writers and critics, combines both didactic and the ‘pleasure-giving’ aspect of a poem as well as makes the epic plot a vivid actualization of moral beauty, and thus influences a reader in a long-lasting way typical of poetry and art. An allegorical interpretation, built over a structure of a heroic fable, unites the sensual beauty of things with an intellectual experience of the great order of the world. It also adds universal qualities to the mimesis of a poem and opens it up to a cognitive and ethical perspective.The process of intense reading, although described in academic terms in Renaissance and Baroque literary criticism, is initiated in a reader’s mind, as (s)he gets exposed to poetic beauty by the very nature of poesis perfecta.
chocimskiej" (or "Wojna chocimska", in brief) which concentrates on the course of the war waged between the Polish Commonwealth and Turkey in 1621.
Summary
This article concerns the potential of figurative meaning in heroic poems as well as the links between epic mimesis and allegorical interpretation. It also deals with an early modern idea of a literary masterpiece and its standards. As an outstanding work, a poem should be attractive for both trained and less advanced readers, those who are capable to grasp intellectually each level of the text, and those who simply want to enjoy poetry as a source of pleasure andotium. The analysis of Alegoria del poema by Torquato Tasso and De perfecta poesi by Maciej Kazimierz Sarbiewski proves that in the early modern period the idea of figurative meaning of epic poems was still widely recognized. This multidimensional semantic structure, conceptualized by writers and critics, combines both didactic and the ‘pleasure-giving’ aspect of a poem as well as makes the epic plot a vivid actualization of moral beauty, and thus influences a reader in a long-lasting way typical of poetry and art. An allegorical interpretation, built over a structure of a heroic fable, unites the sensual beauty of things with an intellectual experience of the great order of the world. It also adds universal qualities to the mimesis of a poem and opens it up to a cognitive and ethical perspective.The process of intense reading, although described in academic terms in Renaissance and Baroque literary criticism, is initiated in a reader’s mind, as (s)he gets exposed to poetic beauty by the very nature of poesis perfecta.