Tarihi, kültürel ve sosyolojik anlamlara sahip olan etnografik tekstil nesneleri kültürel miras e... more Tarihi, kültürel ve sosyolojik anlamlara sahip olan etnografik tekstil nesneleri kültürel miras eserlerinden önemli bir alanı oluşturmaktadır. Türk kültür ve sanat tarihinin önemli belgelerinden etnografik tekstiller düz dokuma, kumaş, işleme eserleri yönünden oldukça zengin bir mirasa sahiptir. İşlemeli ve dokuma kumaş sanatının bir alt grubu olan yazılı kumaşlar ise tarihi öneme sahip eserlerin başında yer almaktadır. Nitekim sancaklar ve bayraklar bahsi geçen grupta manevi gücü simgeleyen değerli nesnelerdir. Devletin ve milletin temel varlığının vazgeçilmez simgesidir. Günümüze ulaşabilen tarihi sancaklar üzerinde yapılan araştırmalar doğrultusunda malzemelerin doğal liflerden oluştuğu tespit edilmiştir. Doğal lifler ile dokunmuş organik kökenli etnografik tekstil nesnelerinin çevresel etkenlere (ısı, gaz, kirlilik, toz, ışık, mikroorganizma) maruz kalma ve uzun süre kullanılmalarından dolayı bozulma süreçleri hızlanmaktadır. Dolayısıyla eserlerde fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre farklı bozulma türleri görülmektedir. Bu durum karşısında her bir esere özel restorasyon ve konservasyon temel ilkeleri doğrultusunda müdahale yöntemlerine karar verilmektedir. Çalışmanın örneklemini Nevşehir ili Gülşehir ilçesi Alemli köyüne ait ağır hasarlı durumda bulunan bir sancak oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı; bu sancağın kimliğinin ve dönem özelliklerinin belirlenmesi, koruma, onarım çalışmaları ile müze eser statüsü kazandırılması ve tıpkı üretimi yapılarak köy muhtarlığında sergilenmesinin sağlanmasıdır. Öncelikle sancaktaki kitabeler okunarak dönem ve kimlik tespiti yapılmış ve 19. yüzyıla ait ordu sancağı olduğu anlaşılmıştır. Eserin teknik özelliklerinin belirlenmesine yönelik yapılan belgeleme raporunda malzeme, teknik ve fiziksel özellikleri ile bozulma türleri ve tespit edilen bozulmalara göre müdahale yöntemlerine ilişkin bilgiler verilmiştir. Eserde parça kaybı türünden bozulmaların fazla olduğu, toz ve kirlenmeye maruz kaldığı tespit edilmiştir. Eserde var olan bozulmalar doğrultusunda kullanılacak malzeme ve müdahale yöntemine karar verilmiştir. Sancağın işlevselliğinin yeniden kazandırılmasına yönelik restorasyon ve reprodüksiyon tekniklerinden geçici astar kumaşa tümleme işlemi (rekonstrüksiyon), kuru ve ıslak temizlik, kurutma ve tekrar kalıcı kumaşa yerleştirerek tümleme uygulamaları yapılmıştır. Çalışma sonucunda ise tarihi sancağa uygulanan bakım, koruma ve onarım yaklaşımları ile eser Nevşehir Müzesine kazandırılmıştır. Ayrıca tıpkı üretimi (reprodüksiyon) yapılarak Alemli Köyü Muhtarlığına teslim edilmiştir.
Tarihi M ilattan binlerce yıl öncelere dayanan doğal boyacılık, Dünya da ü n yapan Türk el dokum ... more Tarihi M ilattan binlerce yıl öncelere dayanan doğal boyacılık, Dünya da ü n yapan Türk el dokum acılığının en önem li özelliğidir.
A DIFFERENT MELENDİZ CARPET AT THE NİĞDE CARPET BAZAAR Niğde province is an important center of h... more A DIFFERENT MELENDİZ CARPET AT THE NİĞDE CARPET BAZAAR Niğde province is an important center of hand-woven carpets in Central Anatolia of Turkey. Although dedicated carpet markets are about to disappear now, Niğde carpet market still struggles to survive. The market is set up every Tuesday and producers bring their carpets, rugs and other similar hand-woven products to the market in order to be sold to merchants or retail buyers. In this article, a carpet which was found at the Niğde carpet market and understood to be woven in the Melendiz district around the middle of the 20 th century is examined in terms of technical properties and pattern design features. The carpet includes various patterns; consist of mosque architecture, stylized local figures of plants, symbolic and geometric features.
arasında yapılan alan araştırmalarında yöreye has halı yastıklar tespit edilmiştir. Halı yastıkla... more arasında yapılan alan araştırmalarında yöreye has halı yastıklar tespit edilmiştir. Halı yastıklar Yozgat'ta ev döşemede kullanılan önemli unsurlardan biridir. 19.yy. sonu, 20. yy. başı dokunan bu yastıklar yörede makat denilen sedirlerde duvara dayalı olarak kullanılmaktadır. Yörede iki nesil önce kadınların kendi ihtiyaçları için dokuduğu halı yastıklar ticari kaygı olmadığı için orijinal desenlere sahiptir. Malzemesi el eğirmesi yün olan bu yastıklar Türk düğümü ile dokunmuştur. Halı yastıklar genellikle köşe-göbek denilen ¼ desen raporlu olmalarının yanında, birbirinden farklı özgün motiflere sahiptir. Damgalı ayak, nuskamuska, tırnaklı yapraklar, göl-gül vb. motifler sembolik, geometrik ve bitkisel konuludur.
BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ /Aysen SOYSALDI BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ Aysen SOYSALDI * ÖZ... more BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ /Aysen SOYSALDI BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ Aysen SOYSALDI * ÖZ Saraçlı halı heybeler Türk erkeklerinin at eyeri üzerinde kullandığı önemli halı örnekleridir. Halı heybeler Türk halı sanatı örneklerinin zenginliğinden olsa gerek yeterince tanıtılmamıştır. Bu heybelerin atın eyer halısı yerine geçmesinin yanında, aynı zamanda ağ parçası eyer kaşına geçirilerek, dengeli bir yerleştirme ve kilitli saraç sistemiyle eşya taşımada da güvenli bir araçtır. Halı heybelerin çeyizlik halı eşyalar arasında yer aldığı ve damat için dokunduğu da bilinmektedir. Ayrıca bu heybelerin ticari amaçlı, çarşı işi eşya olarak da üretiminin yapıldığı anlaşılmaktadır. Gerek hazır alınan, gerekse aile üretimi olan halı heybelerde yörenin halı motiflerini bulmak mümkündür. Bu heybeler Türk hayat tarzı ve sanat estetiğinin birer tanığı olarak bu güne ulaşan, kültür miraslarıdır. 1970'li yıllarda atın yerini arabaların almasıyla işlevi biten bu heybeler müze ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Makaleye konu olan halı heybeler Burdur Müzesi, ilçe ve köylerinde 2013 yılında yapılan alan araştırmasında, tarama yöntemiyle tespit edilmiştir.
Ankara’nın ilçesi Ayaş, Osmanlı döneminde Orta Anadolu’nun önemli Müslüman Türk şehirlerinden bir... more Ankara’nın ilçesi Ayaş, Osmanlı döneminde Orta Anadolu’nun önemli Müslüman Türk şehirlerinden biridir. Tarihçiler tarafından 16. yüzyılda oldukça gelişmiş kalabalık bir şehir olduğu söylenmektedir. 1997’de Ayaş’ın merkez camilerindeki halı yaygılar üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada tespit edilen halılardan önemli görülen bir grup, aynı yıl Ayaş’ta düzenlenen bir sempozyumda sunulmuş ve tam metin olarak basılmıştır. Aynı çalışmada bahsi geçen ve bu çalışmaya da boyarmaddeleri ile konu olan Uşak halıları Ayaş’ın çarşısındaki Şeyh Muhyiddin Camisi ve hemen üst sokağındaki Bünyamin Ayaşi Camisi’nde tespit edilmiştir. Bu camiler 16. yüzyılda yapılmış, ismini aldığı kişiler, aynı asırda yaşamış, önemli İslam âlimi ve tasavvuf ehli olup, türbeleri camilerde bulunmaktadır. Bu halıların camiler için özel sipariş edilerek Uşak atölyelerinde büyük ölçekte dokunduğu bilinmektedir. Halılardan biri “Madalyonlu Uşak Halısı” olup, Türk İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenen 16. yüzyı...
Maddi kültürümüzün en güzel örneklerinden biri olan el örgüsü çoraplar geleneksel giyimin bir par... more Maddi kültürümüzün en güzel örneklerinden biri olan el örgüsü çoraplar geleneksel giyimin bir parçası olmakla birlikte, yaşam biçiminin kuşaktan kuşağa aktarılmasında da rol oynamaktadır. Bölgelere göre farklı teknik özelliği bulunan örme çorap ve patikler, malzeme, renk, örme tekniği ve geleneksel motifleri ile de anlam taşımaktadır. Çorap ve patik örücülüğü, gelenek ve göreneklere bağlı olarak günlük kullanımın yanında kız çeyizlerinde de hediyelik olarak önemli bir yer tutmaktadır. Bolu ili Gerede ilçesinde 30 Mayıs 2013 tarihinde yapılan alan araştırmasında, yöreye ait çorap ve patik örnekleri tespit edilmiştir. Yörede giyim alışkanlığının değişmesi sonucu el örgüsü çorapların yerini patiğe bıraktığı tespit edilmiştir. Bu nedenle yörede çok az çorap örneğine rastlamakla birlikte çok sayı da ve çeşitlilikte de patikle karşılaşılmıştır.
Türk kumaşları hem desen çeşitliliği hem de yüksek kaliteleri ile seçkin bir grup olmuştur. Bu ku... more Türk kumaşları hem desen çeşitliliği hem de yüksek kaliteleri ile seçkin bir grup olmuştur. Bu kumaşların sonsuzluk prensibine dayanan desen sistemleri üstün geometri hesapları ile oluşturulmuştur. Büyük ustalıkla oluşturulmuş desen raporları yan yana, üstü üste ya da alt alta getirildiğinde sürekliliği bozmayacak şekilde birbirlerini tamamlamaktadırlar. Böylelikle desenler kesintisiz şekilde sonsuza dek uzatılabilmektedirler. Bu çalışmanın amacı; Türk kumaşlarında görülen desen tekrar sistemleri ele alınarak diğer çalışmalara rehber olmaktır. Çalışma Osmanlı döneminde yer alan desenli çok katlı kumaşlar ile sınırlandırılmıştır. Araştırmada yazılı kaynaklar ve 261 kumaş örneği taranarak tekrar sistemleri oluşturulmuştur. Kumaş örneklerinin desen rapor şemaları oluşturulmuş ve birim raporları çizilmiştir. Ayrıca incelenen 261 kumaşın envanter numaraları, yüzyılı, bulunduğu yer, cinsi, hammaddesi, boyutu ve kaynaklarını içeren tablo dökümleri hazırlanmıştır. Bu doğrultuda oluşturulan tekrar sistemlerinin kullanıldıkları yüzyıl ve kumaş cinsleri yorumlanmıştır.
Türklerde su her çağda mukaddes ve saygılı tutulmuştur. Suyun "Ab-ı Hayat" olması, "Su gibi Aziz ... more Türklerde su her çağda mukaddes ve saygılı tutulmuştur. Suyun "Ab-ı Hayat" olması, "Su gibi Aziz ol" duaları, misafir ve büyüklere ibrik-leğenle abdest suyu dökme geleneği Türk-İslam kültürünü yansıtmaktadır. İnsan bedeninin yaratılışındaki dört unsurdan birinin su olması ve bu unsurun en güzel huyları sembolize etmesi suyun önemini artırmıştır. Türk dünyasında kutlanan Nevruz-yeni gün-baharın başlangıç bayramında su kültünün ayrı bir önemi vardır. Kültürel mirasımız olan saray ve halk sanatlarında su kültünün sembolizmi olan motiflerden en önemlisinin ibrik olduğu bilinmektedir. Türk-İslam etnografyasının önemli grubu olan tekstil malzemelerin başında halı ve kilimler gelir. İbrik motifi halı ve kilim seccadelerde sıklıkla karşılaşılan bir bezemedir. Geleneksel kız çeyizinde bulunan peşkir ve para keselerinde de ibrik motifleri işlenmiştir. İbrik motifleri genellikle sade olmakla birlikte çok süslemeli olanları da vardır.
Turk susleme sanatlari maddi kultur belgeleri olarak gecmisin onemli bir mirasidir. Turk susleme ... more Turk susleme sanatlari maddi kultur belgeleri olarak gecmisin onemli bir mirasidir. Turk susleme sanat- larinda bezeme konulari oldukca cesitlilik arz etmektedir. Bu bezemeler hakkinda geometrik, figurlu, bitkisel, hayvansal, yazili, mimari, peyzaj, nesnel, sembolik ve kozmik gibi farkli bilimsel gruplamalar yapilmaktadir. Bu gruplamalar bazen bicim bazen de anlam bakimindan degerlendirilmektedir. Anlam bakimindan ise bazi gruplamalar sembolik ve kozmikte oldugu gibi ayni kapsamda ele alinabilir. Sembolik anlamlar iceren gok cisimleri hemen her uygarlikta kutsal sayilmis ve bu amacla sancak, kitabe, heykel, kabartma, yazit, sikke, tablet vb. cesitli bicimlerde esyalarda yer almistir. Tek ay, tek yildiz ya da ay-yildizin birlikte sembolik olarak kulla- nimlarina rastlanan her millette ay-yildiz motifine farkli anlamlar yuklenmistir. Turk mitolojisinde de onemli inanislarin karsiligi olan ay, gunes ve buyuk yildizlarla cesitli olaylar birlikte anlamlandirilmistir. Islamiyet’in kabulun...
Zaman mekân ayrimi olmaksizin toplumlarin ortak dili olan geleneksel motifleri kitap eserlerinde,... more Zaman mekân ayrimi olmaksizin toplumlarin ortak dili olan geleneksel motifleri kitap eserlerinde, hali-kilim ve kumaslar ile tas, tugla, cini, ahsap, maden, cam ve alci malzemeleriyle yapilmis sanat eserlerinde gormek mumkundur. Turk kumaslarinda yari stilize veya yari naturalist olarak kullanilan bitkisel motifler arasinda en yaygin ve surekli kullanilan ciceklerden ikisi gul ve karanfildir. Turk kumaslarinin essiz dokuma, desen ve renk guzelligine sahip olmasi, o donemde kullanilan motifler ile yeni tasarimlar yapilmasi veya motifin farkli bir kompozisyonda yorumlanmasi dusuncesini ortaya cikarmistir. Bu calismada, Turk kumaslarinda onemli bir yere sahip olan karanfil ve gul motifleri, farkli bir kompozisyonda, yeni malzeme ile jakar teknolojisinde dokuma kumas olarak tasarlanmistir. Motiflerin, karakteristik ozelliklerine bagli kalarak hazirlanan yeni kumas tasarimlarinda kumaslari Dunyada marka haline getirmek amaclanmistir. Bu amac dogrultusunda da gul ve karanfil motifli tasar...
Kırsal bölgelerdeki küçükbaş hayvancılıkla geçinen Türkler kışın köye, yazın yaylaya göçerler. Bu... more Kırsal bölgelerdeki küçükbaş hayvancılıkla geçinen Türkler kışın köye, yazın yaylaya göçerler. Bu hayat tarzında ve köylerde yaşayan Türkmenlere sürekli yürüyen anlamında Yörük denmiştir. Bu kışlak-yaylak göçleri sırasında giysi ve erzaklar çuvallarla develere yüklenir, üzerine de yük çulları örtülür. Bu Türkmenlerin hangi Oğuz boyuna mensup oldukları, çuval ve çullarındaki süslemelerden ve hayvanlarına yaptıkları damgalardan anlaşılmaktadır. Çuvalların hikâyesi gelin kızın çeyiziyle başlar. Çeyiz çuvallarına, renkli ve süslü anlamında alaçuval denir. Alaçuvallar her genç kızın çeyizindeki en önemli eşyasıdır. Çünkü çeyiz bu çuvallarla taşınır ve sonra da evinde giysi çuvalı olarak kullanılır. Türk dokuma sanatının harikası olan bu çuvallarda kilim, cicim, sili ve sumak gibi bezemeli dokuma tekniklerinden biri veya birkaçı bir arada uygulanmıştır. Ayrıca un, bulgur gibi erzak çuvalları da vardır. Erzak çuvalları da pamuk, kıl, yün ipliği ile çeşitli boyutlarda ve cicim teknikli doku...
Kultur bir milletin tarih boyunca urettigi sozlu, yazili, maddi ve manevi degerleridir. Butun san... more Kultur bir milletin tarih boyunca urettigi sozlu, yazili, maddi ve manevi degerleridir. Butun sanatlar uretildigi toplum hayatindan beslenmektedir. Toplum hayati ise gelenek, gorenek, din, tore, anane gibi yasam tarzimizi sekillendiren normlarin etkiledigi davranis bicimlerinden olusmaktadir. Iste sanatin toplum icin uretildigi performanslar ve eserler bu davranis bicimlerini islemektedir. Bu deneme yazisinin amaci sanat ve estetigin toplum hayatina etkilerini ele almak ve tartismaktir. Toplumda kabul goren ve iyiyi, guzeli oven estetik degerler, insan davranislarini dogruya yonlendiren kultur-sanat ortamlaridir. Sanatin toplumdaki iliskilere yaklasimi ise; dogru bilinen davranislarin gercek dogru olup olmadiginin sorgulanmasidir. Bu sorgulama hayata dair mutluluktan ziyade, kaygilari dile getirmeyi ve aci, eziyet, saygisizlik, zulum, ozgurluk gibi kavramlara dikkat cekmeyi amac edinir. Elbette daima iyi-kotu, guzel-cirkin, zalim-mazlum, suphe-inanc var olacaktir. Insanligin urettig...
Tarihi çok eski dönemlere varan, köklü bir geçmişe sahip olan Kars ve çevresinde yıllar boyu halı... more Tarihi çok eski dönemlere varan, köklü bir geçmişe sahip olan Kars ve çevresinde yıllar boyu halı, kilim gibi çeşitli dokumalar yapılmaktadır. Geçmişte köylünün geçim kaynağı ve kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla dokuduğu halılar sağlamlığı ve renklerinin parlaklığı ile dikkat çekmektedir. Türkiye'de halıcılığın sadece yaygı ve seccade olmadığı bilinmekle birlikte, gözardı edilen halı örnekleri arasında halı yastıklar da gelenekli ev döşemede önemli bir yer tutmaktadır. Kars yöresinin yaygın dokumalarından biri olan halı yastıklar, yer minderinde ve sedirde duvara dayalı olarak kullanılmaktadır. Malzemesi el eğirmesi yün ip olan yastıklar Türk düğüm tekniğiyle dokunmuştur. Halı yastıklarda çoğunlukla köşe-göbek denilen ¼ desen raporlu bitkisel ve geometrik motifler yer almıştır. Yastıkların zemin motifleri genellikle dörtgen, altıgen veya sekizgen formludur. Yörede halılar; kancalı, çengelli, yıldız gölü, çiçekli, aşıklı göl gibi yöresel isimlerle adlandırılmaktadır. Zemin boşlukları; çiçek, yıldız, kuş, beştaş, ceylan, çakmak, muska, baklava ve göz motifleriyle süslenmiştir. Halı yastıkların içi yün dolguludur.
Goynuk Osmanli sehir kulturune sah ip olan koklu bir yerlesim merkezidir. Şehir dokusu, sivil mi... more Goynuk Osmanli sehir kulturune sah ip olan koklu bir yerlesim merkezidir. Şehir dokusu, sivil mimarisi, gelenek gorenekleri ve etnografyasi bunu acikca gostermektedir. Gunumuze kalan Etnografik eserler arasinda bindallilar, ucetek entariler, cevreler, goynekler, igne oyalan, keseler, coraplar, peskirler ve tokali ortmeler hemen sayabilecegimiz tekstil eserleridir. Bu makalede; Goynuk ilce merkezi ve Goynuge bagli Alan, Sifyanlar, Hasanlar, Tepebasi, Daghacilar, Dagseyhler, Tekirler, Susuz, Umurlar, Bulanik, Degirmenozu ve Hisarozu koylerinde yapilan arastirmada tespit edilebilen ortme dokumalarinin teknik ve desen ozellikleri ele alinmistir.
K ilim terim i ile yere yayılan havsız yaygıların tüm ü ifad e edilm ektedir. O rta A sya ve B al... more K ilim terim i ile yere yayılan havsız yaygıların tüm ü ifad e edilm ektedir. O rta A sya ve B alkan lar da da aynı şekliyle kullanılm aktadır.1 Yer y aygısının yanında, halıya göre daha h afif olm asından dolayı, köy h ayatın da alaçuval (çeyiz çuvalı) un çuvalı, heybe, torba gibi taşım a am açlı k ullanım ın yanında yastik, sedir örtüsü, yüklü k ve kapı perdesi, D uvar süsü gibi döşem e m alzem esi olarak da halıdan ziyad e kilim türleri tercih ed il m ektedir: Ayrıca seccâde ya da nam azlığı denilen ibadet am açlı kullanılan çadırda olabilir, örnekleri de vardır. M alzem e, teknik, usûl, ve desen farklılıklarının ifadesi olarak; ilikli kilim , p arm ak kilim i, kirtm e kilim , farda kilim , A ntep kilim i, yanışlı kilim , nakışlı kilim , cecim , cicim , palas, palaz, çul, zili, sili,su m ak ilk akla gelen terim lerdir. Bu terim lerin çoğu birbirin in yerine kullanıldığı gibi farklı yörelerde farklı m analar ifade etm ektedir. H avsız yüzeyli doku m alar olm akla birlikte bazıları çözgü yüzlü, b azıla rı atkı yüzlü, bazıları bez dokulu, bazıları atkı ve çözgünün d ışında çeşitli renkte bezem e iplikleri ile desenli dokunm uştur. Bu dokum alar, ıstar denilen, halının da dokunduğu tezgâhlard a ve k irkit yardım ı ile dokunm aktadır. Ayrıca ilkel yer tezgâhlarınd a da, b en zer d ü ze n ek kurularak, çözgü yüzlü, dar enli d oku m alar yapılm aktadır. A ncak, ce cim , cicim A ntep kilim i olarak adlandırılan, ince d oku m aların bazıları çulfalık d enilen basit iki gücü'lü, ayaklı m ekikli tezgâhlarla da dokunm aktadır. Bu d oku m alar genellikle perde, erzak çuvalı, ekm ek m endili, savan (örtü) iteği, gibi ince doku gerektiren yerlerde kullanılm aktadır. A ntep kilim i ise yer yaygısı o larak kullanılm aktadır. M alzem e olarak yün, kıl-tiftik ve pam u k kullanılm aktadır. Ç özgü ip likle ri çift kat, çok büküm lü, yün-kıl karışım ı, sadece yün ya da sad ece kıl veya sad ece pam u k olarak kullanılm aktadır. A tkı iplikleri ise, kirtm e kilim , par
Bu calisma, ev tekstili urunlerinden dosemelik kumaslar ve nevresimlerde kullanilan geleneksel Tu... more Bu calisma, ev tekstili urunlerinden dosemelik kumaslar ve nevresimlerde kullanilan geleneksel Turk motiflerini belirlemek amaciyla yapilmistir. Arastirmada, Denizli’de ev tekstili urunu ve Bursa’da dosemelik kumas ureten firmalarda Turk susleme motifleri kullanilmistir . Arastirma kapsaminda bilgi formlarindan elde edilen verilere gore nevresimlerde en cok kullanilan motifler rumi, lale ve bahar dali motifleri, dosemelik kumaslarda ise stilize bitkisel motifler ve lale motifleri olarak saptanmistir. En cok kullanilan yerlesim duzeni, nevresimlerde tam rapor, dosemelik kumaslarda ise yatay-dikey yonde ulama rapor tekrarlaridir.
Tuba BAHAR 2 ÖZ Bu çalışmada, Burdur ili damat giyim örneklerinden don ve göynek türleri incelenm... more Tuba BAHAR 2 ÖZ Bu çalışmada, Burdur ili damat giyim örneklerinden don ve göynek türleri incelenmiştir. Özellikle halk kültüründe çeyiz hazırlama döneminde üretilen don ve göynekler, geline, damada ve damadın erkek akrabalarına hediye olarak hazırlanmıştır. Don ve göyneklerde kullanılan kumaş ve ipliğin kalitesi, kullanan bireyin sosyal statüsünü yansıtmıştır. Don ve göynekler üzerinde yer alan işlemeli parçalar, 20-25 cm eninde, çoğunlukla doğal renk ham pamuklu dokuma üzerine işlenmiştir. Bu ara parçaları yörede çebiş olarak bilinmektedir. Göynek ve donların yıpranması durumunda, çebiş parçaları çıkarılarak, yeni bir göynek ya da dona yerleştirilmiştir. Bu iç giyim parçalarındaki işlemelere yangış, yaneş denilmektedir. İşlemelerde, iplik sayılarak yapılan işleme tekniklerinden; susma, sarma, mürver, balıksırtı, hesap işi, antika, makine dikişi, bazı örneklerde ajur çeşitlemeleri uygulanmıştır. Yöresel isimleri arpa süsme ve ince süsme olan işleme teknikleri, iç giyim parçalarında yoğun olarak kullanılmıştır. İşlemelerde yörede böcek ipliği olarak bilinen kalın ipek iplik, pamuk ve yün iplik kullanılmıştır.
Tarihi, kültürel ve sosyolojik anlamlara sahip olan etnografik tekstil nesneleri kültürel miras e... more Tarihi, kültürel ve sosyolojik anlamlara sahip olan etnografik tekstil nesneleri kültürel miras eserlerinden önemli bir alanı oluşturmaktadır. Türk kültür ve sanat tarihinin önemli belgelerinden etnografik tekstiller düz dokuma, kumaş, işleme eserleri yönünden oldukça zengin bir mirasa sahiptir. İşlemeli ve dokuma kumaş sanatının bir alt grubu olan yazılı kumaşlar ise tarihi öneme sahip eserlerin başında yer almaktadır. Nitekim sancaklar ve bayraklar bahsi geçen grupta manevi gücü simgeleyen değerli nesnelerdir. Devletin ve milletin temel varlığının vazgeçilmez simgesidir. Günümüze ulaşabilen tarihi sancaklar üzerinde yapılan araştırmalar doğrultusunda malzemelerin doğal liflerden oluştuğu tespit edilmiştir. Doğal lifler ile dokunmuş organik kökenli etnografik tekstil nesnelerinin çevresel etkenlere (ısı, gaz, kirlilik, toz, ışık, mikroorganizma) maruz kalma ve uzun süre kullanılmalarından dolayı bozulma süreçleri hızlanmaktadır. Dolayısıyla eserlerde fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre farklı bozulma türleri görülmektedir. Bu durum karşısında her bir esere özel restorasyon ve konservasyon temel ilkeleri doğrultusunda müdahale yöntemlerine karar verilmektedir. Çalışmanın örneklemini Nevşehir ili Gülşehir ilçesi Alemli köyüne ait ağır hasarlı durumda bulunan bir sancak oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı; bu sancağın kimliğinin ve dönem özelliklerinin belirlenmesi, koruma, onarım çalışmaları ile müze eser statüsü kazandırılması ve tıpkı üretimi yapılarak köy muhtarlığında sergilenmesinin sağlanmasıdır. Öncelikle sancaktaki kitabeler okunarak dönem ve kimlik tespiti yapılmış ve 19. yüzyıla ait ordu sancağı olduğu anlaşılmıştır. Eserin teknik özelliklerinin belirlenmesine yönelik yapılan belgeleme raporunda malzeme, teknik ve fiziksel özellikleri ile bozulma türleri ve tespit edilen bozulmalara göre müdahale yöntemlerine ilişkin bilgiler verilmiştir. Eserde parça kaybı türünden bozulmaların fazla olduğu, toz ve kirlenmeye maruz kaldığı tespit edilmiştir. Eserde var olan bozulmalar doğrultusunda kullanılacak malzeme ve müdahale yöntemine karar verilmiştir. Sancağın işlevselliğinin yeniden kazandırılmasına yönelik restorasyon ve reprodüksiyon tekniklerinden geçici astar kumaşa tümleme işlemi (rekonstrüksiyon), kuru ve ıslak temizlik, kurutma ve tekrar kalıcı kumaşa yerleştirerek tümleme uygulamaları yapılmıştır. Çalışma sonucunda ise tarihi sancağa uygulanan bakım, koruma ve onarım yaklaşımları ile eser Nevşehir Müzesine kazandırılmıştır. Ayrıca tıpkı üretimi (reprodüksiyon) yapılarak Alemli Köyü Muhtarlığına teslim edilmiştir.
Tarihi M ilattan binlerce yıl öncelere dayanan doğal boyacılık, Dünya da ü n yapan Türk el dokum ... more Tarihi M ilattan binlerce yıl öncelere dayanan doğal boyacılık, Dünya da ü n yapan Türk el dokum acılığının en önem li özelliğidir.
A DIFFERENT MELENDİZ CARPET AT THE NİĞDE CARPET BAZAAR Niğde province is an important center of h... more A DIFFERENT MELENDİZ CARPET AT THE NİĞDE CARPET BAZAAR Niğde province is an important center of hand-woven carpets in Central Anatolia of Turkey. Although dedicated carpet markets are about to disappear now, Niğde carpet market still struggles to survive. The market is set up every Tuesday and producers bring their carpets, rugs and other similar hand-woven products to the market in order to be sold to merchants or retail buyers. In this article, a carpet which was found at the Niğde carpet market and understood to be woven in the Melendiz district around the middle of the 20 th century is examined in terms of technical properties and pattern design features. The carpet includes various patterns; consist of mosque architecture, stylized local figures of plants, symbolic and geometric features.
arasında yapılan alan araştırmalarında yöreye has halı yastıklar tespit edilmiştir. Halı yastıkla... more arasında yapılan alan araştırmalarında yöreye has halı yastıklar tespit edilmiştir. Halı yastıklar Yozgat'ta ev döşemede kullanılan önemli unsurlardan biridir. 19.yy. sonu, 20. yy. başı dokunan bu yastıklar yörede makat denilen sedirlerde duvara dayalı olarak kullanılmaktadır. Yörede iki nesil önce kadınların kendi ihtiyaçları için dokuduğu halı yastıklar ticari kaygı olmadığı için orijinal desenlere sahiptir. Malzemesi el eğirmesi yün olan bu yastıklar Türk düğümü ile dokunmuştur. Halı yastıklar genellikle köşe-göbek denilen ¼ desen raporlu olmalarının yanında, birbirinden farklı özgün motiflere sahiptir. Damgalı ayak, nuskamuska, tırnaklı yapraklar, göl-gül vb. motifler sembolik, geometrik ve bitkisel konuludur.
BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ /Aysen SOYSALDI BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ Aysen SOYSALDI * ÖZ... more BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ /Aysen SOYSALDI BURDUR'DA HALI HEYBE ÖRNEKLERİ Aysen SOYSALDI * ÖZ Saraçlı halı heybeler Türk erkeklerinin at eyeri üzerinde kullandığı önemli halı örnekleridir. Halı heybeler Türk halı sanatı örneklerinin zenginliğinden olsa gerek yeterince tanıtılmamıştır. Bu heybelerin atın eyer halısı yerine geçmesinin yanında, aynı zamanda ağ parçası eyer kaşına geçirilerek, dengeli bir yerleştirme ve kilitli saraç sistemiyle eşya taşımada da güvenli bir araçtır. Halı heybelerin çeyizlik halı eşyalar arasında yer aldığı ve damat için dokunduğu da bilinmektedir. Ayrıca bu heybelerin ticari amaçlı, çarşı işi eşya olarak da üretiminin yapıldığı anlaşılmaktadır. Gerek hazır alınan, gerekse aile üretimi olan halı heybelerde yörenin halı motiflerini bulmak mümkündür. Bu heybeler Türk hayat tarzı ve sanat estetiğinin birer tanığı olarak bu güne ulaşan, kültür miraslarıdır. 1970'li yıllarda atın yerini arabaların almasıyla işlevi biten bu heybeler müze ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Makaleye konu olan halı heybeler Burdur Müzesi, ilçe ve köylerinde 2013 yılında yapılan alan araştırmasında, tarama yöntemiyle tespit edilmiştir.
Ankara’nın ilçesi Ayaş, Osmanlı döneminde Orta Anadolu’nun önemli Müslüman Türk şehirlerinden bir... more Ankara’nın ilçesi Ayaş, Osmanlı döneminde Orta Anadolu’nun önemli Müslüman Türk şehirlerinden biridir. Tarihçiler tarafından 16. yüzyılda oldukça gelişmiş kalabalık bir şehir olduğu söylenmektedir. 1997’de Ayaş’ın merkez camilerindeki halı yaygılar üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada tespit edilen halılardan önemli görülen bir grup, aynı yıl Ayaş’ta düzenlenen bir sempozyumda sunulmuş ve tam metin olarak basılmıştır. Aynı çalışmada bahsi geçen ve bu çalışmaya da boyarmaddeleri ile konu olan Uşak halıları Ayaş’ın çarşısındaki Şeyh Muhyiddin Camisi ve hemen üst sokağındaki Bünyamin Ayaşi Camisi’nde tespit edilmiştir. Bu camiler 16. yüzyılda yapılmış, ismini aldığı kişiler, aynı asırda yaşamış, önemli İslam âlimi ve tasavvuf ehli olup, türbeleri camilerde bulunmaktadır. Bu halıların camiler için özel sipariş edilerek Uşak atölyelerinde büyük ölçekte dokunduğu bilinmektedir. Halılardan biri “Madalyonlu Uşak Halısı” olup, Türk İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenen 16. yüzyı...
Maddi kültürümüzün en güzel örneklerinden biri olan el örgüsü çoraplar geleneksel giyimin bir par... more Maddi kültürümüzün en güzel örneklerinden biri olan el örgüsü çoraplar geleneksel giyimin bir parçası olmakla birlikte, yaşam biçiminin kuşaktan kuşağa aktarılmasında da rol oynamaktadır. Bölgelere göre farklı teknik özelliği bulunan örme çorap ve patikler, malzeme, renk, örme tekniği ve geleneksel motifleri ile de anlam taşımaktadır. Çorap ve patik örücülüğü, gelenek ve göreneklere bağlı olarak günlük kullanımın yanında kız çeyizlerinde de hediyelik olarak önemli bir yer tutmaktadır. Bolu ili Gerede ilçesinde 30 Mayıs 2013 tarihinde yapılan alan araştırmasında, yöreye ait çorap ve patik örnekleri tespit edilmiştir. Yörede giyim alışkanlığının değişmesi sonucu el örgüsü çorapların yerini patiğe bıraktığı tespit edilmiştir. Bu nedenle yörede çok az çorap örneğine rastlamakla birlikte çok sayı da ve çeşitlilikte de patikle karşılaşılmıştır.
Türk kumaşları hem desen çeşitliliği hem de yüksek kaliteleri ile seçkin bir grup olmuştur. Bu ku... more Türk kumaşları hem desen çeşitliliği hem de yüksek kaliteleri ile seçkin bir grup olmuştur. Bu kumaşların sonsuzluk prensibine dayanan desen sistemleri üstün geometri hesapları ile oluşturulmuştur. Büyük ustalıkla oluşturulmuş desen raporları yan yana, üstü üste ya da alt alta getirildiğinde sürekliliği bozmayacak şekilde birbirlerini tamamlamaktadırlar. Böylelikle desenler kesintisiz şekilde sonsuza dek uzatılabilmektedirler. Bu çalışmanın amacı; Türk kumaşlarında görülen desen tekrar sistemleri ele alınarak diğer çalışmalara rehber olmaktır. Çalışma Osmanlı döneminde yer alan desenli çok katlı kumaşlar ile sınırlandırılmıştır. Araştırmada yazılı kaynaklar ve 261 kumaş örneği taranarak tekrar sistemleri oluşturulmuştur. Kumaş örneklerinin desen rapor şemaları oluşturulmuş ve birim raporları çizilmiştir. Ayrıca incelenen 261 kumaşın envanter numaraları, yüzyılı, bulunduğu yer, cinsi, hammaddesi, boyutu ve kaynaklarını içeren tablo dökümleri hazırlanmıştır. Bu doğrultuda oluşturulan tekrar sistemlerinin kullanıldıkları yüzyıl ve kumaş cinsleri yorumlanmıştır.
Türklerde su her çağda mukaddes ve saygılı tutulmuştur. Suyun "Ab-ı Hayat" olması, "Su gibi Aziz ... more Türklerde su her çağda mukaddes ve saygılı tutulmuştur. Suyun "Ab-ı Hayat" olması, "Su gibi Aziz ol" duaları, misafir ve büyüklere ibrik-leğenle abdest suyu dökme geleneği Türk-İslam kültürünü yansıtmaktadır. İnsan bedeninin yaratılışındaki dört unsurdan birinin su olması ve bu unsurun en güzel huyları sembolize etmesi suyun önemini artırmıştır. Türk dünyasında kutlanan Nevruz-yeni gün-baharın başlangıç bayramında su kültünün ayrı bir önemi vardır. Kültürel mirasımız olan saray ve halk sanatlarında su kültünün sembolizmi olan motiflerden en önemlisinin ibrik olduğu bilinmektedir. Türk-İslam etnografyasının önemli grubu olan tekstil malzemelerin başında halı ve kilimler gelir. İbrik motifi halı ve kilim seccadelerde sıklıkla karşılaşılan bir bezemedir. Geleneksel kız çeyizinde bulunan peşkir ve para keselerinde de ibrik motifleri işlenmiştir. İbrik motifleri genellikle sade olmakla birlikte çok süslemeli olanları da vardır.
Turk susleme sanatlari maddi kultur belgeleri olarak gecmisin onemli bir mirasidir. Turk susleme ... more Turk susleme sanatlari maddi kultur belgeleri olarak gecmisin onemli bir mirasidir. Turk susleme sanat- larinda bezeme konulari oldukca cesitlilik arz etmektedir. Bu bezemeler hakkinda geometrik, figurlu, bitkisel, hayvansal, yazili, mimari, peyzaj, nesnel, sembolik ve kozmik gibi farkli bilimsel gruplamalar yapilmaktadir. Bu gruplamalar bazen bicim bazen de anlam bakimindan degerlendirilmektedir. Anlam bakimindan ise bazi gruplamalar sembolik ve kozmikte oldugu gibi ayni kapsamda ele alinabilir. Sembolik anlamlar iceren gok cisimleri hemen her uygarlikta kutsal sayilmis ve bu amacla sancak, kitabe, heykel, kabartma, yazit, sikke, tablet vb. cesitli bicimlerde esyalarda yer almistir. Tek ay, tek yildiz ya da ay-yildizin birlikte sembolik olarak kulla- nimlarina rastlanan her millette ay-yildiz motifine farkli anlamlar yuklenmistir. Turk mitolojisinde de onemli inanislarin karsiligi olan ay, gunes ve buyuk yildizlarla cesitli olaylar birlikte anlamlandirilmistir. Islamiyet’in kabulun...
Zaman mekân ayrimi olmaksizin toplumlarin ortak dili olan geleneksel motifleri kitap eserlerinde,... more Zaman mekân ayrimi olmaksizin toplumlarin ortak dili olan geleneksel motifleri kitap eserlerinde, hali-kilim ve kumaslar ile tas, tugla, cini, ahsap, maden, cam ve alci malzemeleriyle yapilmis sanat eserlerinde gormek mumkundur. Turk kumaslarinda yari stilize veya yari naturalist olarak kullanilan bitkisel motifler arasinda en yaygin ve surekli kullanilan ciceklerden ikisi gul ve karanfildir. Turk kumaslarinin essiz dokuma, desen ve renk guzelligine sahip olmasi, o donemde kullanilan motifler ile yeni tasarimlar yapilmasi veya motifin farkli bir kompozisyonda yorumlanmasi dusuncesini ortaya cikarmistir. Bu calismada, Turk kumaslarinda onemli bir yere sahip olan karanfil ve gul motifleri, farkli bir kompozisyonda, yeni malzeme ile jakar teknolojisinde dokuma kumas olarak tasarlanmistir. Motiflerin, karakteristik ozelliklerine bagli kalarak hazirlanan yeni kumas tasarimlarinda kumaslari Dunyada marka haline getirmek amaclanmistir. Bu amac dogrultusunda da gul ve karanfil motifli tasar...
Kırsal bölgelerdeki küçükbaş hayvancılıkla geçinen Türkler kışın köye, yazın yaylaya göçerler. Bu... more Kırsal bölgelerdeki küçükbaş hayvancılıkla geçinen Türkler kışın köye, yazın yaylaya göçerler. Bu hayat tarzında ve köylerde yaşayan Türkmenlere sürekli yürüyen anlamında Yörük denmiştir. Bu kışlak-yaylak göçleri sırasında giysi ve erzaklar çuvallarla develere yüklenir, üzerine de yük çulları örtülür. Bu Türkmenlerin hangi Oğuz boyuna mensup oldukları, çuval ve çullarındaki süslemelerden ve hayvanlarına yaptıkları damgalardan anlaşılmaktadır. Çuvalların hikâyesi gelin kızın çeyiziyle başlar. Çeyiz çuvallarına, renkli ve süslü anlamında alaçuval denir. Alaçuvallar her genç kızın çeyizindeki en önemli eşyasıdır. Çünkü çeyiz bu çuvallarla taşınır ve sonra da evinde giysi çuvalı olarak kullanılır. Türk dokuma sanatının harikası olan bu çuvallarda kilim, cicim, sili ve sumak gibi bezemeli dokuma tekniklerinden biri veya birkaçı bir arada uygulanmıştır. Ayrıca un, bulgur gibi erzak çuvalları da vardır. Erzak çuvalları da pamuk, kıl, yün ipliği ile çeşitli boyutlarda ve cicim teknikli doku...
Kultur bir milletin tarih boyunca urettigi sozlu, yazili, maddi ve manevi degerleridir. Butun san... more Kultur bir milletin tarih boyunca urettigi sozlu, yazili, maddi ve manevi degerleridir. Butun sanatlar uretildigi toplum hayatindan beslenmektedir. Toplum hayati ise gelenek, gorenek, din, tore, anane gibi yasam tarzimizi sekillendiren normlarin etkiledigi davranis bicimlerinden olusmaktadir. Iste sanatin toplum icin uretildigi performanslar ve eserler bu davranis bicimlerini islemektedir. Bu deneme yazisinin amaci sanat ve estetigin toplum hayatina etkilerini ele almak ve tartismaktir. Toplumda kabul goren ve iyiyi, guzeli oven estetik degerler, insan davranislarini dogruya yonlendiren kultur-sanat ortamlaridir. Sanatin toplumdaki iliskilere yaklasimi ise; dogru bilinen davranislarin gercek dogru olup olmadiginin sorgulanmasidir. Bu sorgulama hayata dair mutluluktan ziyade, kaygilari dile getirmeyi ve aci, eziyet, saygisizlik, zulum, ozgurluk gibi kavramlara dikkat cekmeyi amac edinir. Elbette daima iyi-kotu, guzel-cirkin, zalim-mazlum, suphe-inanc var olacaktir. Insanligin urettig...
Tarihi çok eski dönemlere varan, köklü bir geçmişe sahip olan Kars ve çevresinde yıllar boyu halı... more Tarihi çok eski dönemlere varan, köklü bir geçmişe sahip olan Kars ve çevresinde yıllar boyu halı, kilim gibi çeşitli dokumalar yapılmaktadır. Geçmişte köylünün geçim kaynağı ve kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla dokuduğu halılar sağlamlığı ve renklerinin parlaklığı ile dikkat çekmektedir. Türkiye'de halıcılığın sadece yaygı ve seccade olmadığı bilinmekle birlikte, gözardı edilen halı örnekleri arasında halı yastıklar da gelenekli ev döşemede önemli bir yer tutmaktadır. Kars yöresinin yaygın dokumalarından biri olan halı yastıklar, yer minderinde ve sedirde duvara dayalı olarak kullanılmaktadır. Malzemesi el eğirmesi yün ip olan yastıklar Türk düğüm tekniğiyle dokunmuştur. Halı yastıklarda çoğunlukla köşe-göbek denilen ¼ desen raporlu bitkisel ve geometrik motifler yer almıştır. Yastıkların zemin motifleri genellikle dörtgen, altıgen veya sekizgen formludur. Yörede halılar; kancalı, çengelli, yıldız gölü, çiçekli, aşıklı göl gibi yöresel isimlerle adlandırılmaktadır. Zemin boşlukları; çiçek, yıldız, kuş, beştaş, ceylan, çakmak, muska, baklava ve göz motifleriyle süslenmiştir. Halı yastıkların içi yün dolguludur.
Goynuk Osmanli sehir kulturune sah ip olan koklu bir yerlesim merkezidir. Şehir dokusu, sivil mi... more Goynuk Osmanli sehir kulturune sah ip olan koklu bir yerlesim merkezidir. Şehir dokusu, sivil mimarisi, gelenek gorenekleri ve etnografyasi bunu acikca gostermektedir. Gunumuze kalan Etnografik eserler arasinda bindallilar, ucetek entariler, cevreler, goynekler, igne oyalan, keseler, coraplar, peskirler ve tokali ortmeler hemen sayabilecegimiz tekstil eserleridir. Bu makalede; Goynuk ilce merkezi ve Goynuge bagli Alan, Sifyanlar, Hasanlar, Tepebasi, Daghacilar, Dagseyhler, Tekirler, Susuz, Umurlar, Bulanik, Degirmenozu ve Hisarozu koylerinde yapilan arastirmada tespit edilebilen ortme dokumalarinin teknik ve desen ozellikleri ele alinmistir.
K ilim terim i ile yere yayılan havsız yaygıların tüm ü ifad e edilm ektedir. O rta A sya ve B al... more K ilim terim i ile yere yayılan havsız yaygıların tüm ü ifad e edilm ektedir. O rta A sya ve B alkan lar da da aynı şekliyle kullanılm aktadır.1 Yer y aygısının yanında, halıya göre daha h afif olm asından dolayı, köy h ayatın da alaçuval (çeyiz çuvalı) un çuvalı, heybe, torba gibi taşım a am açlı k ullanım ın yanında yastik, sedir örtüsü, yüklü k ve kapı perdesi, D uvar süsü gibi döşem e m alzem esi olarak da halıdan ziyad e kilim türleri tercih ed il m ektedir: Ayrıca seccâde ya da nam azlığı denilen ibadet am açlı kullanılan çadırda olabilir, örnekleri de vardır. M alzem e, teknik, usûl, ve desen farklılıklarının ifadesi olarak; ilikli kilim , p arm ak kilim i, kirtm e kilim , farda kilim , A ntep kilim i, yanışlı kilim , nakışlı kilim , cecim , cicim , palas, palaz, çul, zili, sili,su m ak ilk akla gelen terim lerdir. Bu terim lerin çoğu birbirin in yerine kullanıldığı gibi farklı yörelerde farklı m analar ifade etm ektedir. H avsız yüzeyli doku m alar olm akla birlikte bazıları çözgü yüzlü, b azıla rı atkı yüzlü, bazıları bez dokulu, bazıları atkı ve çözgünün d ışında çeşitli renkte bezem e iplikleri ile desenli dokunm uştur. Bu dokum alar, ıstar denilen, halının da dokunduğu tezgâhlard a ve k irkit yardım ı ile dokunm aktadır. Ayrıca ilkel yer tezgâhlarınd a da, b en zer d ü ze n ek kurularak, çözgü yüzlü, dar enli d oku m alar yapılm aktadır. A ncak, ce cim , cicim A ntep kilim i olarak adlandırılan, ince d oku m aların bazıları çulfalık d enilen basit iki gücü'lü, ayaklı m ekikli tezgâhlarla da dokunm aktadır. Bu d oku m alar genellikle perde, erzak çuvalı, ekm ek m endili, savan (örtü) iteği, gibi ince doku gerektiren yerlerde kullanılm aktadır. A ntep kilim i ise yer yaygısı o larak kullanılm aktadır. M alzem e olarak yün, kıl-tiftik ve pam u k kullanılm aktadır. Ç özgü ip likle ri çift kat, çok büküm lü, yün-kıl karışım ı, sadece yün ya da sad ece kıl veya sad ece pam u k olarak kullanılm aktadır. A tkı iplikleri ise, kirtm e kilim , par
Bu calisma, ev tekstili urunlerinden dosemelik kumaslar ve nevresimlerde kullanilan geleneksel Tu... more Bu calisma, ev tekstili urunlerinden dosemelik kumaslar ve nevresimlerde kullanilan geleneksel Turk motiflerini belirlemek amaciyla yapilmistir. Arastirmada, Denizli’de ev tekstili urunu ve Bursa’da dosemelik kumas ureten firmalarda Turk susleme motifleri kullanilmistir . Arastirma kapsaminda bilgi formlarindan elde edilen verilere gore nevresimlerde en cok kullanilan motifler rumi, lale ve bahar dali motifleri, dosemelik kumaslarda ise stilize bitkisel motifler ve lale motifleri olarak saptanmistir. En cok kullanilan yerlesim duzeni, nevresimlerde tam rapor, dosemelik kumaslarda ise yatay-dikey yonde ulama rapor tekrarlaridir.
Tuba BAHAR 2 ÖZ Bu çalışmada, Burdur ili damat giyim örneklerinden don ve göynek türleri incelenm... more Tuba BAHAR 2 ÖZ Bu çalışmada, Burdur ili damat giyim örneklerinden don ve göynek türleri incelenmiştir. Özellikle halk kültüründe çeyiz hazırlama döneminde üretilen don ve göynekler, geline, damada ve damadın erkek akrabalarına hediye olarak hazırlanmıştır. Don ve göyneklerde kullanılan kumaş ve ipliğin kalitesi, kullanan bireyin sosyal statüsünü yansıtmıştır. Don ve göynekler üzerinde yer alan işlemeli parçalar, 20-25 cm eninde, çoğunlukla doğal renk ham pamuklu dokuma üzerine işlenmiştir. Bu ara parçaları yörede çebiş olarak bilinmektedir. Göynek ve donların yıpranması durumunda, çebiş parçaları çıkarılarak, yeni bir göynek ya da dona yerleştirilmiştir. Bu iç giyim parçalarındaki işlemelere yangış, yaneş denilmektedir. İşlemelerde, iplik sayılarak yapılan işleme tekniklerinden; susma, sarma, mürver, balıksırtı, hesap işi, antika, makine dikişi, bazı örneklerde ajur çeşitlemeleri uygulanmıştır. Yöresel isimleri arpa süsme ve ince süsme olan işleme teknikleri, iç giyim parçalarında yoğun olarak kullanılmıştır. İşlemelerde yörede böcek ipliği olarak bilinen kalın ipek iplik, pamuk ve yün iplik kullanılmıştır.
Uploads
Papers by AYSEN SOYSALDI