Anna Kalisz
2001 - MA in law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University (MCSU) in Lublin - scholarships and distinctions: academic merit scholarship; graduation summa cum laude; prestigious internship with The Office of the Committee for European Integration – The Unit of Harmonization of Legislation (2000/2001); assistant professor internship at the MCSU (2000/2001)
2006 - Doctor of Jurisprudence in legal sciences awarded by the Council of the Faculty of Faculty of Law and Administration of MCSU in Lublin, 12 April 2006 - title of the dissertation: Interpretation of the European Court of Justice in the European Community Law Application Process (individual 3rd Rector Award for best doctoral dissertation)
2001 – international course diploma at the Academy of American and International Law, (fellowships of The Center for American and International Law), Southern Methodist University, Dallas, Texas, USA (in English)
2004 - international course diploma at the L’école d’été de theorie du droit, (fellowship of Catholic University of Brussels), Bruxelles, Belgium (in English and French)
2006 - Postgraduate Diploma at the Helsinki Foundation for Human Rights Warsaw, Poland
2010 - Postgraduate Diploma in contemporary philosophy at Collegium Civitas, Warsaw, Poland
2016 - postdoctoral degree (habilitacja) at the MCSU
Cooperating (teaching at postgraduate courses, taking part in conferences and seminars) with Law Faculties of the Universities in Lublin (MCSU), Olsztyn (University of Warmia and Mazury), Kraków (Pedagogical University) as well as the Institute of Philosophy at the Adam Mickiewicz University in Poznań and the National School of Judiciary and Public Prosecution. Also serving as a visiting professor at the Viadrina European University, Frankfurt/Oder, Germany (course of The European System of Human Rights Protection in English) and at the Vilnius University in Lithuania (lectures on mediation in Polish and European law in English, Polish and Russian). From 2008 to 2014 I also conducted training for The Local Chamber Of Legal Advisors both in Lublin and in Katowice.
Court-qualified mediator, legal counsel, recently employed in Decisional Bureau of Supreme Administrative Court of Poland.
2006 - Doctor of Jurisprudence in legal sciences awarded by the Council of the Faculty of Faculty of Law and Administration of MCSU in Lublin, 12 April 2006 - title of the dissertation: Interpretation of the European Court of Justice in the European Community Law Application Process (individual 3rd Rector Award for best doctoral dissertation)
2001 – international course diploma at the Academy of American and International Law, (fellowships of The Center for American and International Law), Southern Methodist University, Dallas, Texas, USA (in English)
2004 - international course diploma at the L’école d’été de theorie du droit, (fellowship of Catholic University of Brussels), Bruxelles, Belgium (in English and French)
2006 - Postgraduate Diploma at the Helsinki Foundation for Human Rights Warsaw, Poland
2010 - Postgraduate Diploma in contemporary philosophy at Collegium Civitas, Warsaw, Poland
2016 - postdoctoral degree (habilitacja) at the MCSU
Cooperating (teaching at postgraduate courses, taking part in conferences and seminars) with Law Faculties of the Universities in Lublin (MCSU), Olsztyn (University of Warmia and Mazury), Kraków (Pedagogical University) as well as the Institute of Philosophy at the Adam Mickiewicz University in Poznań and the National School of Judiciary and Public Prosecution. Also serving as a visiting professor at the Viadrina European University, Frankfurt/Oder, Germany (course of The European System of Human Rights Protection in English) and at the Vilnius University in Lithuania (lectures on mediation in Polish and European law in English, Polish and Russian). From 2008 to 2014 I also conducted training for The Local Chamber Of Legal Advisors both in Lublin and in Katowice.
Court-qualified mediator, legal counsel, recently employed in Decisional Bureau of Supreme Administrative Court of Poland.
less
Related Authors
InterestsView All (16)
Uploads
Papers by Anna Kalisz
protect the right to a fair trial. In a multi-centric legal system, administrative
courts are bound by European and international regulations which – together
with domestic law – provide a broad catalogue of elements of proper protection.
The standards are also meant to prevent or solve conflicts of laws. Although the
acquis conventionnel takes precedence over the acquis de l’Union and domestic
law, all the dimensions – European and domestic ones – rely on a set of common
values and principles that, in turn, influence the process of applying laws and
issuing decisions. This way equivalent protection is achieved in the area of fundamental rights throughout Europe. The paper is an attempt to recapitulate the
catalogue of fair trial standards (both of substantive and procedural nature), to
list their sources (mainly from the soft law category) as well as to provide a paradigm of the decision-making process involving the acquis conventionnel and
domestic regulations. The analysis of their successive stages may be useful for
administrative practice and has been illustrated with administrative courts case
law, since the violations of rights result rather from legal practice than legislation and a crucial duty of administrative courts is to protect individuals’ rights in
disputes with public administration.
Wprowadzenie mediacji jako novum do k.p.a. stwarza możliwość skorzystania z niej już na etapie postępowania administracyjnego i ma zapobiec wszczynaniu postępowań sądowoadministracyjnych, co ma istotne znaczenie dla ekonomiki procesowej i funkcjonowania tego sektora wymiaru sprawiedliwości. Mediacja sądowoadmistracyjna, zmieniona na klasyczny model mediacji, może prowadzić do korekty decyzji „od wewnątrz” przez autoweryfikację. Uczestnicy mediacji nie ryzykują swojej pozycji w postępowaniu głównym, a mogą zyskać korzyści związane z wykorzystaniem tej formy ADR. Z uwagi na wyjątkowo szeroki zakres przedmiotowy prawa administracyjnego mediacja może mieć zastosowanie w bardzo różnorodnych sprawach.
Abstract:
The paper gives the brief view over a contest of both: equality and non-discrimination principles. It places them within Polish constitutional rights and freedoms as well as in European and international legal order. After such introduction the paper examines one of the recent decisions passed by Polish Supreme Administrative Court. Such case-study is an illustration of involving multilevel legal arguments and grounds in order to value whether there had been a violation of such principles and discriminative results.
Summary: The paper is an attempt to draw a paradigm for applying and implementing of the Convention of human rights. The first, introductive part of the paper summons the notions and phenomena of multicentrism, divided sovereignty, conflicts of laws, European standards as well as the notion of acquis convetionnel. It is meant to serve as a background for the issue of the role of domestic courts in implementing of the Convention and ensuring consistency of the domestic legal order with it. The latter part subsequently covers the decisional process in its all stages: identifying the legal basis, interpreting and implementing the final decision. The article ends with a brief paradigm of applying and implementing of the Convention of human rights by domestic courts.
The paper begins with a brief introduction to the topic of conflict, norms used for its resolution and mediation as a way to deal with it. Its purpose then is to point out and argue the thesis, that mediation and its development in legal area corresponds with such features that are said to be distinctive for "European constitutional culture". Hence, the institution of mediation and its extending within contemporary legal systems-in legislation as well as in decision-making process-may be viewed as a form of expression of the changes outgoing in European legal culture as well as in a role of the state in conflict resolving.
Celem artykułu jest wprowadzenie w tytułową i dość skomplikowaną tematykę zestawienia wolności wypowiedzi ze swobodą religijną. Choć zakres każdej z nich wydaje się jasny, dokładny i utrwalony w praktyce prawniczej, to jednak może dochodzić między nimi do kolizji powodujących trudne do rozwiązania bądź rozstrzygnięcia i kontrowersyjne społecznie kazusy prawne. Fragment ma charakter teoretycznoprawny i w założeniu ma stanowić "mapę pojęciową" takich-podstawowych, lecz niejednoznacznych-terminów jak norma, zasada, system prawny (i jego wymiary) oraz różnic i granic między nimi. Podkreślono różnice w przypadku kolizji norm i kolizji zasad oraz filozofii ich rozwiązywania w kontekście praw człowieka, a konkretnie w zestawieniu tytułowych wolności, których nakładanie prowadzi współcześnie do wielu skomplikowanych, a niekiedy wręcz dramatycznych sytuacji prawnych. Rozwiązywanie kolizji oznacza zatem znalezienie właściwej równowagi między poszczególnymi elementami wchodzącymi w skład praw i wolności człowieka.
Summary:
Dealing with conflicts of norms and principles in the context of human rights. Theoretical remarks Summary: The aim of the paper is to introduce the readers to the complex matter of freedom of expression versus freedom of beliefs. Although the scope of each of them seems to be clear, precise and well-established in legal practice there is a possibility of conflict between them which can cause difficult to solve or judge as well as socially controversial legal cases. The chapter is of theoretical nature and its goal is to draw the concept definition map for such-basic but still ambiguous terms as norm, principle and system of law (and its levels) as well as the borders between them. It emphasizes the differences between the conflict of norms and conflict of principles and describes the philosophy of dealing with such phenomena in the context of human rights, particularly the aforementioned ones. The liaison between freedom of expression and freedom of beliefs results, however, with complicated or even dramatic legal situations. Thus, the conflict-resolution is based on a right balance between various elements of the particular human rights and freedoms.
Osobliwości (cechy charakterystyczne) stosowania i wykładni prawa unijnego wynikają zatem z ponadnarodowego charakteru owego prawa i odnoszą się przede wszystkim do dwóch aspektów. W aspekcie praktycznym chodzi o „rozszczepieniue” procesu stosowania prawa pomiędzy sądy unijne w sensie funkcjonalnym (czyli sądy krajowe w przypadku spraw unijnych) oraz w sensie ustrojowym (czyli podmioty wpisane w strukturę instytucjonalną UE), co wynika z zasady dualizmu stosowania prawa unijnego.
W aspekcie teoretyczno prawnym – o swoistą „filozofii” dokonywania interpretacji prawa. Inaczej, niż w przypadku prawa krajowego czy międzynarodowego wyglądają proporcje posługiwania się poszczególnymi źródłami. Rekonstrukcje dokonywane wyłącznie na podstawie przepisów tracą swój tradycyjnie dominujący charakter. Znacząca jest też rola case-law i judicial activism Trybunału. Można zaryzykować stwierdzenie, że sądy krajowe rozpatrują sprawy w kontekście „elastyczności”, natomiast TSUE – nie będąc organem odwoławczym ani zwierzchnim – działa w kierunku umacniania „pewności” i „jednolitości”. Zmiana proporcji i istoty źródeł rekonstrukcji podstawy decyzji wpływa na metody ich interpretowania. Z opisanych prawidłowości w fazie walidacyjnej wynikają zmiany w fazie wykładni prawa (argumentacji derywacyjnych i klasyfikacyjnych). Zmieniają się nie tylko proporcje, ale i istota argumentacji semantycznych, systemowych, aksjologicznych oraz celowościowo-funkcjonalnych. Rola argumentacji semantycznych maleje, zwłaszcza wobec wielojęzyczności prawa wspólnotowego i wynikających z niej konsekwencji. Z kolei znaczenie odwoływania się do aksjologii z jednej, a do funkcji i celów z drugiej strony rośnie, co widoczne jest w całym procesie decyzyjnym. Argumentacje systemowe natomiast zmieniają swą istotę i nabierają – podobnie jak cały wspólnotowy system prawa specyficznych cech odróżniających go od modeli krajowych i międzynarodowych.
The paper is an approach to present the category of social rights in the background of entire legal system of the human rights protection. It is particularly dealing with the issue of nature of the 2nd generation of human rights and its significance for society. It starts with a brief presentation of the philosophical (human dignity) and normative roots as well as a short historical view of the human rights' codification; the established legal terminology (human rights, fundamental rights, individual rights and liberties) and various levels of the legal protection (international-of global or regional nature, supranational and national one). Thereafter it focuses directly on the issue of social rights. Unlike the 1 st generation of human rights, they are rather connected with public activity, policy and services (facere) than with autonomy and liberty (non facere). This, in turn, demands appropriate institutional structures and procedures. Social rights are hardly provided in a binding and effective way-by global or regional international law. Thus, the burden of their protection, guaranty and execution is satisfied by the particular state and depends on its economic and social circumstances. On the other hand-they significance is based on fact that they serve the protection of social security which is the fundamental issue for both-dignity and sense of community.
Europejskie standardy prawnej ochrony mniejszości narodowych i etnicznych
STRESZCZENIE: Z punktu widzenia przedstawiciela nauk społecznych w Polsce (państwie, które po 1945 stało się niemal zupełnie homogeniczne pod względem etnicznym i religijnym) niezwykle interesujący jest fakt, że Kazachowie nie stanowią wyraźniej większości we własnym kraju. Patrząc natomiast z perspektywy obywatela Unii Europejskiej, nie sposób nie zauważyć, że społeczeństwo Kazachstanu stanowi godny uwagi i unikalny przykład wielokulturowości. Jest to exemplum tym bardziej interesujące, że Europa właśnie mierzy się (a sama Polska prawdopodobnie mierzyć będzie) z efektem ubocznym globalnych migracji, jakim jest tzw. multikulturalizm. Artykuł ma na celu przybliżyć w języku rosyjskim europejskie standardy dotyczące ochrony prawnej mniejszości narodowych i etnicznych. Tym samym ma mieć w założeniu walor komparatystyczny. Rozpoczyna się odróżnieniem obu wspomnianych pojęć, by następnie skoncentrować się na zaprezentowaniu wielopłaszczyznowości (na poziomie globalny, regionalnym oraz krajowych) owej ochrony. Najwięcej uwagi poświęcono standardom i mechanizmom prawnym funkcjonującym w ramach prawa Rady Europy i Unii Europejskiej.
The paper starts with some terminological remarks on “legal system”, “legal order” as well as on functions of law themselves. After dealing with characteristics of various functions of law the article turns into an attempt of describing the connection between “(public) morality and “law” as such.
A clause of public morality (morals) in the legal texts “invites” the social axiology into the legal order, which means both – its protection, as a part of a legal system and risk of misinterpretation or even manipulation as an “open texture” term (a blurred phrase) with no legal definition attached. The aforementioned risk is even more significant since such clause serves the limitation of individual freedom – named, depending on legal system as “human rights and freedoms”, “fundamental rights” or “constitutional freedoms”.
The conclusion that derives from the paper is that the lack of the legal definition for “(public) morality” leads to making use of the established case-law that shows the alternative tendencies: one to unification – or at least “europeanisation” - of the legal standards and another one to being interpreted in context of domestic social axiology that vary from state to state. Especially the European Court of Human Rights - ECHR (but also the Court of Justice of the European Union - CJEU) avoids increasing its jurisdiction and focuses on proportionality principle issue and giving to the national bodies “margin of appreciation” in this area.
Thus, the substance of “(public) morality” results from the social dialogue between various subjects within democratic state of law and its legal protection fulfills simultaneously guarantee, stabilizing, innovative, protective, motivational and educational function.
Equity is the name given to the set of legal principles, in jurisdictions following the English common law tradition, that supplements strict rules of law and allows courts to use their discretion and passing the decisions in accordance with conscience, fairness and justness. In short, equity means seeking for the resolution which is both proper and legal.
Equity, understood as a possibility of axiological revision of verba iuris, is also one of the external values of law application and as such is strictly connected with a value of justice.
In some legal cultures equity has been even distinguished as a seperate part of legal order, pararell to the statutory law (e.g.: Roman ius aequitas or English common law system). Nevertheless, in a civil law culture there are also provisions and institutions allowing to introduce elements of equity and other extralegal criteria that enable axiological revision of law. An example of such solution is an institution of mediation.
Since Western legal tradition links the idea of equity mainly with private law, the paper also focuses on paradigm of mediation in civil law cases.
The equity elements are noticeble on all stages of mediation proceedings. The whole process starts with the decision that there is some “area” for extralegal criteria and resolutions. One of the most distinctive features of mediation is lack of steady and constant rules that would enable syllogistic reasoning. The final resolution is based on both legal and social norms – such as equity – if there are accepted by all parties to the mediation. Thus, the mediation agreement is an autonomous decision of the parties, controlled and approved by the court (according to the Polish code of civil procedure).
To summarize: the contents of the mediation agreement is both based on aequitas and bordered by lex. Law, ethics and procedures are guarded by the mediator and the resolution itself results from the will of the parties.
Thus, the nature of the mediation agreement can be described by the Roman adage non omne quod licet honestum est and the “honesty” is guaranteed by the acceptance coming from both parties to the mediaton.
Artykuł stanowi case-study tego przypadku.
Warto podkreślić, że zmiany w obowiązującym ustawodawstwie wydają się niezbędne. W przedmiotowym stanie faktycznym, zastosowanie przepisów ustawy antymonopolowej w sprawach należących do jurysdykcji Kościoła, nie spełnia wymogu „niesprzeczności”, o którym mowa w dyspozycji normy prawnej zawartej w art. 3 ust. 2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła. Nie została bowiem uwzględniona specyfika funkcjonowania cmentarzy o charakterze wyznaniowym i wynikające z niej prawo doboru osób do sprawowania funkcji liturgicznych oraz do wykonywania innych czynności w miejscu uznanym przez Kościół za święte.
Argumentami walidacyjnymi są najczęściej przepisy prawa – zgodnie z zasadami bezpośredniego obowiązywania, bezpośredniego stosowania i bezpośredniej skuteczności - również przepisy prawa unijnego. Bywa jednak – podobnie zresztą jak i w praktyce „krajowej” - że sytuacja decyzyjna należy do gatunku hard case i nieco odbiega od typowych przypadków stosowania prawa, rozumianego często sensu strictissimo jako przepisy stanowione. Jedną z takich „nietypowych możliwości” jest sytuacja, gdy podstawę normatywną stanowi w znacznej mierze ogólna zasada prawa.
Zasady prawa - niezależnie zresztą od tego czy wchodzą w skład prawa krajowego, międzynarodowego czy ponadnarodowego - odgrywają określoną rolę w procesie stosowania prawa oraz znajdują odzwierciedlenie w argumentacji użytej następnie w uzasadnieniu decyzji (orzeczenia). Zwykle uzupełniają luki prawne (etap argumentacji walidacyjnych) lub stanowią „drogowskaz” dla dokonywania wykładni norm prawnych (etap argumentacji derywacyjno-klaryfikacyjnych).
W tej zaprezentowanej powyżej ogólnej ramie teoretycznopranej na uwagę i omówienie typu case-study zasługuje orzeczenie TSUE w sprawie Kücükdevici. Jego analiza nie tylko bowiem ukazuje jedną z możliwych dróg do zapewnianie skuteczności stosowania prawa unijnego, ale stanowi też ciekawą i przejrzystą ilustrację dla schematu wydawania orzeczeń prejudycjalnych (a zatem - odpowiadających na pytania prawne sądów krajowych) opartych na zasadach ogólnych prawa UE.
protect the right to a fair trial. In a multi-centric legal system, administrative
courts are bound by European and international regulations which – together
with domestic law – provide a broad catalogue of elements of proper protection.
The standards are also meant to prevent or solve conflicts of laws. Although the
acquis conventionnel takes precedence over the acquis de l’Union and domestic
law, all the dimensions – European and domestic ones – rely on a set of common
values and principles that, in turn, influence the process of applying laws and
issuing decisions. This way equivalent protection is achieved in the area of fundamental rights throughout Europe. The paper is an attempt to recapitulate the
catalogue of fair trial standards (both of substantive and procedural nature), to
list their sources (mainly from the soft law category) as well as to provide a paradigm of the decision-making process involving the acquis conventionnel and
domestic regulations. The analysis of their successive stages may be useful for
administrative practice and has been illustrated with administrative courts case
law, since the violations of rights result rather from legal practice than legislation and a crucial duty of administrative courts is to protect individuals’ rights in
disputes with public administration.
Wprowadzenie mediacji jako novum do k.p.a. stwarza możliwość skorzystania z niej już na etapie postępowania administracyjnego i ma zapobiec wszczynaniu postępowań sądowoadministracyjnych, co ma istotne znaczenie dla ekonomiki procesowej i funkcjonowania tego sektora wymiaru sprawiedliwości. Mediacja sądowoadmistracyjna, zmieniona na klasyczny model mediacji, może prowadzić do korekty decyzji „od wewnątrz” przez autoweryfikację. Uczestnicy mediacji nie ryzykują swojej pozycji w postępowaniu głównym, a mogą zyskać korzyści związane z wykorzystaniem tej formy ADR. Z uwagi na wyjątkowo szeroki zakres przedmiotowy prawa administracyjnego mediacja może mieć zastosowanie w bardzo różnorodnych sprawach.
Abstract:
The paper gives the brief view over a contest of both: equality and non-discrimination principles. It places them within Polish constitutional rights and freedoms as well as in European and international legal order. After such introduction the paper examines one of the recent decisions passed by Polish Supreme Administrative Court. Such case-study is an illustration of involving multilevel legal arguments and grounds in order to value whether there had been a violation of such principles and discriminative results.
Summary: The paper is an attempt to draw a paradigm for applying and implementing of the Convention of human rights. The first, introductive part of the paper summons the notions and phenomena of multicentrism, divided sovereignty, conflicts of laws, European standards as well as the notion of acquis convetionnel. It is meant to serve as a background for the issue of the role of domestic courts in implementing of the Convention and ensuring consistency of the domestic legal order with it. The latter part subsequently covers the decisional process in its all stages: identifying the legal basis, interpreting and implementing the final decision. The article ends with a brief paradigm of applying and implementing of the Convention of human rights by domestic courts.
The paper begins with a brief introduction to the topic of conflict, norms used for its resolution and mediation as a way to deal with it. Its purpose then is to point out and argue the thesis, that mediation and its development in legal area corresponds with such features that are said to be distinctive for "European constitutional culture". Hence, the institution of mediation and its extending within contemporary legal systems-in legislation as well as in decision-making process-may be viewed as a form of expression of the changes outgoing in European legal culture as well as in a role of the state in conflict resolving.
Celem artykułu jest wprowadzenie w tytułową i dość skomplikowaną tematykę zestawienia wolności wypowiedzi ze swobodą religijną. Choć zakres każdej z nich wydaje się jasny, dokładny i utrwalony w praktyce prawniczej, to jednak może dochodzić między nimi do kolizji powodujących trudne do rozwiązania bądź rozstrzygnięcia i kontrowersyjne społecznie kazusy prawne. Fragment ma charakter teoretycznoprawny i w założeniu ma stanowić "mapę pojęciową" takich-podstawowych, lecz niejednoznacznych-terminów jak norma, zasada, system prawny (i jego wymiary) oraz różnic i granic między nimi. Podkreślono różnice w przypadku kolizji norm i kolizji zasad oraz filozofii ich rozwiązywania w kontekście praw człowieka, a konkretnie w zestawieniu tytułowych wolności, których nakładanie prowadzi współcześnie do wielu skomplikowanych, a niekiedy wręcz dramatycznych sytuacji prawnych. Rozwiązywanie kolizji oznacza zatem znalezienie właściwej równowagi między poszczególnymi elementami wchodzącymi w skład praw i wolności człowieka.
Summary:
Dealing with conflicts of norms and principles in the context of human rights. Theoretical remarks Summary: The aim of the paper is to introduce the readers to the complex matter of freedom of expression versus freedom of beliefs. Although the scope of each of them seems to be clear, precise and well-established in legal practice there is a possibility of conflict between them which can cause difficult to solve or judge as well as socially controversial legal cases. The chapter is of theoretical nature and its goal is to draw the concept definition map for such-basic but still ambiguous terms as norm, principle and system of law (and its levels) as well as the borders between them. It emphasizes the differences between the conflict of norms and conflict of principles and describes the philosophy of dealing with such phenomena in the context of human rights, particularly the aforementioned ones. The liaison between freedom of expression and freedom of beliefs results, however, with complicated or even dramatic legal situations. Thus, the conflict-resolution is based on a right balance between various elements of the particular human rights and freedoms.
Osobliwości (cechy charakterystyczne) stosowania i wykładni prawa unijnego wynikają zatem z ponadnarodowego charakteru owego prawa i odnoszą się przede wszystkim do dwóch aspektów. W aspekcie praktycznym chodzi o „rozszczepieniue” procesu stosowania prawa pomiędzy sądy unijne w sensie funkcjonalnym (czyli sądy krajowe w przypadku spraw unijnych) oraz w sensie ustrojowym (czyli podmioty wpisane w strukturę instytucjonalną UE), co wynika z zasady dualizmu stosowania prawa unijnego.
W aspekcie teoretyczno prawnym – o swoistą „filozofii” dokonywania interpretacji prawa. Inaczej, niż w przypadku prawa krajowego czy międzynarodowego wyglądają proporcje posługiwania się poszczególnymi źródłami. Rekonstrukcje dokonywane wyłącznie na podstawie przepisów tracą swój tradycyjnie dominujący charakter. Znacząca jest też rola case-law i judicial activism Trybunału. Można zaryzykować stwierdzenie, że sądy krajowe rozpatrują sprawy w kontekście „elastyczności”, natomiast TSUE – nie będąc organem odwoławczym ani zwierzchnim – działa w kierunku umacniania „pewności” i „jednolitości”. Zmiana proporcji i istoty źródeł rekonstrukcji podstawy decyzji wpływa na metody ich interpretowania. Z opisanych prawidłowości w fazie walidacyjnej wynikają zmiany w fazie wykładni prawa (argumentacji derywacyjnych i klasyfikacyjnych). Zmieniają się nie tylko proporcje, ale i istota argumentacji semantycznych, systemowych, aksjologicznych oraz celowościowo-funkcjonalnych. Rola argumentacji semantycznych maleje, zwłaszcza wobec wielojęzyczności prawa wspólnotowego i wynikających z niej konsekwencji. Z kolei znaczenie odwoływania się do aksjologii z jednej, a do funkcji i celów z drugiej strony rośnie, co widoczne jest w całym procesie decyzyjnym. Argumentacje systemowe natomiast zmieniają swą istotę i nabierają – podobnie jak cały wspólnotowy system prawa specyficznych cech odróżniających go od modeli krajowych i międzynarodowych.
The paper is an approach to present the category of social rights in the background of entire legal system of the human rights protection. It is particularly dealing with the issue of nature of the 2nd generation of human rights and its significance for society. It starts with a brief presentation of the philosophical (human dignity) and normative roots as well as a short historical view of the human rights' codification; the established legal terminology (human rights, fundamental rights, individual rights and liberties) and various levels of the legal protection (international-of global or regional nature, supranational and national one). Thereafter it focuses directly on the issue of social rights. Unlike the 1 st generation of human rights, they are rather connected with public activity, policy and services (facere) than with autonomy and liberty (non facere). This, in turn, demands appropriate institutional structures and procedures. Social rights are hardly provided in a binding and effective way-by global or regional international law. Thus, the burden of their protection, guaranty and execution is satisfied by the particular state and depends on its economic and social circumstances. On the other hand-they significance is based on fact that they serve the protection of social security which is the fundamental issue for both-dignity and sense of community.
Europejskie standardy prawnej ochrony mniejszości narodowych i etnicznych
STRESZCZENIE: Z punktu widzenia przedstawiciela nauk społecznych w Polsce (państwie, które po 1945 stało się niemal zupełnie homogeniczne pod względem etnicznym i religijnym) niezwykle interesujący jest fakt, że Kazachowie nie stanowią wyraźniej większości we własnym kraju. Patrząc natomiast z perspektywy obywatela Unii Europejskiej, nie sposób nie zauważyć, że społeczeństwo Kazachstanu stanowi godny uwagi i unikalny przykład wielokulturowości. Jest to exemplum tym bardziej interesujące, że Europa właśnie mierzy się (a sama Polska prawdopodobnie mierzyć będzie) z efektem ubocznym globalnych migracji, jakim jest tzw. multikulturalizm. Artykuł ma na celu przybliżyć w języku rosyjskim europejskie standardy dotyczące ochrony prawnej mniejszości narodowych i etnicznych. Tym samym ma mieć w założeniu walor komparatystyczny. Rozpoczyna się odróżnieniem obu wspomnianych pojęć, by następnie skoncentrować się na zaprezentowaniu wielopłaszczyznowości (na poziomie globalny, regionalnym oraz krajowych) owej ochrony. Najwięcej uwagi poświęcono standardom i mechanizmom prawnym funkcjonującym w ramach prawa Rady Europy i Unii Europejskiej.
The paper starts with some terminological remarks on “legal system”, “legal order” as well as on functions of law themselves. After dealing with characteristics of various functions of law the article turns into an attempt of describing the connection between “(public) morality and “law” as such.
A clause of public morality (morals) in the legal texts “invites” the social axiology into the legal order, which means both – its protection, as a part of a legal system and risk of misinterpretation or even manipulation as an “open texture” term (a blurred phrase) with no legal definition attached. The aforementioned risk is even more significant since such clause serves the limitation of individual freedom – named, depending on legal system as “human rights and freedoms”, “fundamental rights” or “constitutional freedoms”.
The conclusion that derives from the paper is that the lack of the legal definition for “(public) morality” leads to making use of the established case-law that shows the alternative tendencies: one to unification – or at least “europeanisation” - of the legal standards and another one to being interpreted in context of domestic social axiology that vary from state to state. Especially the European Court of Human Rights - ECHR (but also the Court of Justice of the European Union - CJEU) avoids increasing its jurisdiction and focuses on proportionality principle issue and giving to the national bodies “margin of appreciation” in this area.
Thus, the substance of “(public) morality” results from the social dialogue between various subjects within democratic state of law and its legal protection fulfills simultaneously guarantee, stabilizing, innovative, protective, motivational and educational function.
Equity is the name given to the set of legal principles, in jurisdictions following the English common law tradition, that supplements strict rules of law and allows courts to use their discretion and passing the decisions in accordance with conscience, fairness and justness. In short, equity means seeking for the resolution which is both proper and legal.
Equity, understood as a possibility of axiological revision of verba iuris, is also one of the external values of law application and as such is strictly connected with a value of justice.
In some legal cultures equity has been even distinguished as a seperate part of legal order, pararell to the statutory law (e.g.: Roman ius aequitas or English common law system). Nevertheless, in a civil law culture there are also provisions and institutions allowing to introduce elements of equity and other extralegal criteria that enable axiological revision of law. An example of such solution is an institution of mediation.
Since Western legal tradition links the idea of equity mainly with private law, the paper also focuses on paradigm of mediation in civil law cases.
The equity elements are noticeble on all stages of mediation proceedings. The whole process starts with the decision that there is some “area” for extralegal criteria and resolutions. One of the most distinctive features of mediation is lack of steady and constant rules that would enable syllogistic reasoning. The final resolution is based on both legal and social norms – such as equity – if there are accepted by all parties to the mediation. Thus, the mediation agreement is an autonomous decision of the parties, controlled and approved by the court (according to the Polish code of civil procedure).
To summarize: the contents of the mediation agreement is both based on aequitas and bordered by lex. Law, ethics and procedures are guarded by the mediator and the resolution itself results from the will of the parties.
Thus, the nature of the mediation agreement can be described by the Roman adage non omne quod licet honestum est and the “honesty” is guaranteed by the acceptance coming from both parties to the mediaton.
Artykuł stanowi case-study tego przypadku.
Warto podkreślić, że zmiany w obowiązującym ustawodawstwie wydają się niezbędne. W przedmiotowym stanie faktycznym, zastosowanie przepisów ustawy antymonopolowej w sprawach należących do jurysdykcji Kościoła, nie spełnia wymogu „niesprzeczności”, o którym mowa w dyspozycji normy prawnej zawartej w art. 3 ust. 2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła. Nie została bowiem uwzględniona specyfika funkcjonowania cmentarzy o charakterze wyznaniowym i wynikające z niej prawo doboru osób do sprawowania funkcji liturgicznych oraz do wykonywania innych czynności w miejscu uznanym przez Kościół za święte.
Argumentami walidacyjnymi są najczęściej przepisy prawa – zgodnie z zasadami bezpośredniego obowiązywania, bezpośredniego stosowania i bezpośredniej skuteczności - również przepisy prawa unijnego. Bywa jednak – podobnie zresztą jak i w praktyce „krajowej” - że sytuacja decyzyjna należy do gatunku hard case i nieco odbiega od typowych przypadków stosowania prawa, rozumianego często sensu strictissimo jako przepisy stanowione. Jedną z takich „nietypowych możliwości” jest sytuacja, gdy podstawę normatywną stanowi w znacznej mierze ogólna zasada prawa.
Zasady prawa - niezależnie zresztą od tego czy wchodzą w skład prawa krajowego, międzynarodowego czy ponadnarodowego - odgrywają określoną rolę w procesie stosowania prawa oraz znajdują odzwierciedlenie w argumentacji użytej następnie w uzasadnieniu decyzji (orzeczenia). Zwykle uzupełniają luki prawne (etap argumentacji walidacyjnych) lub stanowią „drogowskaz” dla dokonywania wykładni norm prawnych (etap argumentacji derywacyjno-klaryfikacyjnych).
W tej zaprezentowanej powyżej ogólnej ramie teoretycznopranej na uwagę i omówienie typu case-study zasługuje orzeczenie TSUE w sprawie Kücükdevici. Jego analiza nie tylko bowiem ukazuje jedną z możliwych dróg do zapewnianie skuteczności stosowania prawa unijnego, ale stanowi też ciekawą i przejrzystą ilustrację dla schematu wydawania orzeczeń prejudycjalnych (a zatem - odpowiadających na pytania prawne sądów krajowych) opartych na zasadach ogólnych prawa UE.