nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tü... more nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tüm haber metinleri "taraflılık, önyargı, yorum, eleştiri, övgü ve algı yönetimi" açısından belirtim göstergeleri ile ayrıştırıldığı analizler ile haberin "gerçekliği yeniden kurgulama metni" haline getirilip getirilmediği ölçülmüştür. Elde edilen veriler ile haberin, manipüle etme gücüne dayanarak, okuru belli bir hareket tarzına ya da düşünce biçimine sevk etmeye çalışan bir araç olarak kullanıldığı ortaya konulmaktadır.
The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over th... more The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over the world in a short time, has also been a critical period in terms of media production and the transformation of news habits. News organizations reached a record number of readers and viewers during the period of struggle with the pandemic in which news consumption increased significantly. The existing relationships with conventional media and social media platforms, which have become the most important source of information for millions of people who are locked in their homes during the isolation process, have entered a reconstruction phase. Ultimately, the epidemic once again reveals the critical importance of journalism in times of crisis. In our research, the readers and audience habits for the media and news were examined, and its effect on news and content production during the coronavirus period has been tried to be measured periodically. In this direction, 328 readers' surveys, which are deemed valid to determine whether the reader preferences have changed during the coronavirus epidemic process, the duration of the news, the sources of information and the trust in epidemic reporting were evaluated, and the SPSS 17.0 program was used to process the data. In this extraordinary process, the transformation of media habits and the relations of the news reader and its audience with the media were examined. In the study, where it was determined that trust in the media increased positively during the epidemic period, it was observed that access to news through digital platforms increased, and readers over the age of 40 did not give up on traditional media tools. Another result of the study, in which the relationship between education level and news consumption was measured *
Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlan... more Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlanmak isteyen insanın artık “unutulma”yı bir hak olarak talep etmesine yol açtı. Kişilerin geçmişine dair olumsuz içerikler arama motorları sayesinde kolayca erişilebilir hâle geldi. Bir başka ifadeyle insanlar, geçmişteki hatalarından dolayı dijital hafızada “ömür boyu toplumsal yargılanma”ya mahkûm oldular. İşte böyle bir ortamda unutulma hakkı, AB ülkelerinde temel bir insan hakkı olarak kabul edildi ve kişiye dijital hafızada kendisine ilişkin verileri kontrol etme ve silinmesini isteme hakkı tanındı. Hak, sadece sosyal medyada paylaşılan ve pişman olunan içeriklerin değil aynı zamanda hukuka uygun olarak toplanmış, doğru nitelikteki haberlerin de silinmesine imkân veriyordu. Hâl böyle olunca tüm dünyada ifade özgürlüğü ile bireyin mahremiyeti arasında dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin ciddi tartışmalar başladı. Konu sadece hukukçuların değil aynı zamanda gazetecilerin de meselesiydi! Unutmak ya da Unutmamak isimli bu kitap; TÜBİTAK tarafından desteklenen saha araştırmasının sonuçları doğrultusunda kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yeniden özgürce şekil vermesi ile ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakları arasında dengenin kurulabilmesine katkıda bulunmak amacını taşımaktadır. Türkiye’de 2020 yılında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle gündeme gelen unutulma hakkı konusunda dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin bir perspektif sunmayı hedefleyen bu kitapta, birbirinden değerli gazeteciler, gazetecilik akademisyenleri ve unutulma hakkı alanında çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri doğrultusunda uygulamaya ilişkin öneriler sunulmaktadır.
nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tü... more nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tüm haber metinleri "taraflılık, önyargı, yorum, eleştiri, övgü ve algı yönetimi" açısından belirtim göstergeleri ile ayrıştırıldığı analizler ile haberin "gerçekliği yeniden kurgulama metni" haline getirilip getirilmediği ölçülmüştür. Elde edilen veriler ile haberin, manipüle etme gücüne dayanarak, okuru belli bir hareket tarzına ya da düşünce biçimine sevk etmeye çalışan bir araç olarak kullanıldığı ortaya konulmaktadır.
Many experienced journalists who have been pushed out of the mainstream or prefer to leave the ma... more Many experienced journalists who have been pushed out of the mainstream or prefer to leave the mainstream due to insecurity, economic and political crises, closed newspapers and political reasons in Turkey prefer to continue their profession independently, without capital and without a boss, over internet networks today. This study is based on current theoretical approaches and debates on the changing form of journalism around the world, aiming to contribute to the perspectives to be created about the future of journalism by revealing the experiences of journalists who continue to perform their profession independently and in the digital field by separating from traditional media. The transformations created by the labor economy in the Turkish media in the field of journalism have been discussed by making use of the studies on the critical political economy. Within the scope of the study, the independent publishing platforms of four journalists (Cüneyt Özdemir, Fatih Portakal, Murat Yetkin and Özlem Gürses) who had previously worked in traditional media but left or were dismissed from their profession for some reason were examined. In addition, in-depth interviews were conducted with four journalists to determine the reasons for turning to digital, the issue of independence in digital, income models and predictions for future journalism.
Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 2021
This study explores the question of whether the right to be forgotten, recognized
as a right in ... more This study explores the question of whether the right to be forgotten, recognized
as a right in the members states of the European Union, represents an opportunity
for the application of ethical journalism in news concerning children, given that
the concept was enacted through legislation in Turkey in the summer of 2020.
Under this right, individuals can control the retention of
digital copies of data relating to themselves to a certain
extent. The present study focuses on a research area that
considers journalists’ viewpoints on the deletion of news
items about children in the context of their right to be
forgotten. In this study, in-depth interviews were conducted
with 40 journalists; the data obtained were subjected to
a content analysis using NVIVO Pro 12. Consequently, the
findings showed that the interviewees were willing to
partially remove information from the digital record when
it concerned children and, when necessary, to delete the
news item altogether. In a situation where a balance must
be found with the freedom of expression, the right to be
forgotten can nevertheless be considered an opportunity
to achieve good journalistic practice and protect the higher
interests of children.
Keywords: The right to be forgotten, children’s rights,
news, journalism, personal data protection
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 2020
Öz
İstanbul’da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6... more Öz
İstanbul’da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Mayıs’ta iptaline karar verilen ve 23 Haziran’da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, Türk siyasi tarihi için olduğu kadar, medyanın bu süreçte alınan kararlarda oynadığı rol açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye’de bazı medya organlarının “siyasi partilerin gayri resmi yayın organları” haline dönüştüğünün kanıtını ortaya koymaktadır.
Bu çalışmada; “hile karıştığı” iddiasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerin iptalini isteyen AK Parti ile “kazanılmış haklarının geri alınmaya çalıştığı” savından hareket eden CHP arasında yaşanan siyasi krizde medyanın oynadığı rol ve etkisi ölçülmektedir. Söylem analizi ile; siyasi parti bağımlılığının haberleri nasıl şekillendirdiği belirlenmiş, Chomsky’nin “Rızanın imalatı” kuramından hareketle ise haberin; okurun, bir kanaate ikna edilmesi amacıyla, nasıl manipülasyon aracı haline getirildiği ortaya konmuştur. Buradaki “rıza”; seçimlerin akıbetine yönelik alınacak karar sürecinde kamuoyu baskısının yaratılmasıdır. “İmalat” ise bu rıza oluşumunu sağlamak amacıyla medyanın elindeki en büyük koz olan haberin, ideolojik amaca uygun üretimidir. Bu amaçla Cumhuriyet, Sabah, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri, 1 Nisan 2019 ile 7 Mayıs 2019 tarihleri arasında yayınladıkları Ekrem İmamoğlu adı geçen toplam 193 ayrı haber ile analize tabii tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Seçim, Haber, Gazetecilik, Rızanın İmalatı, Ekrem İmamoğlu, İstanbul Seçimleri.
Öz
Covid-19 salgını; geleneksel medya araçları ve sosyal medya platformlarında yanlış ve yanıltı... more Öz
Covid-19 salgını; geleneksel medya araçları ve sosyal medya platformlarında yanlış ve yanıltıcı bilgi fırtınası yaratmakla kalmamış, kitle iletişim araçları aracılığıyla doğru bilgiye ulaşmak için güvenilir sistemlere ihtiyaç duyulduğunu bir kez daha belirgin olarak ortaya çıkarmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kontrolsüz, eksik ve yanlış bilgilerin Covid-19 virüsünden daha hızlı yayılmasına neden olan infodemik ortam, psikolojik paniğe, yanıltıcı tıbbi tavsiyelere ve sosyal medyada dramatik bir yapısal bozulmaya neden olmuştur. Pandemi süreci, gerçekle ilgisi olmayan söylentilerin ve yanlış bilgilerin virüsle yarışırcasına hızla ilerlemesi nedeniyle, gazetecilikte sağlık gibi önemli alanlarda uzmanlaşmanın ve kriz yönetiminin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, bu makale infodeminin salgın sürecine etkisine odaklanarak uzman sağlık gazetecileri perspektifinden bir değerlendirme sunmaktadır. Medyanın pandemi haberciliğine nasıl yaklaştığını belirleme noktasında bu çalışmayı gerekli kılan sorun, Covid-19’un ortaya çıkışı ile, bütün dünyayı etkisi altına alan krizin medyadaki çerçevesinin sorunu hafifletmeye (ya da tırmandırmaya) nasıl etkili olduğu ve sağlık gazeteciği etik kriterlerinin ele alınıp alınmadığı sorularında gizlidir. Bilgi tüketim alışkanlıkları ve medyanın haber üretim süreçlerinin analiz edilmesi amacıyla yürütülen çalışma kapsamında, ulusal medyada görev yapan kıdemli sağlık gazetecileri ile görüşülmüştür. Gazetecilere göre, yanlış bilgilerin yayılmasında en fazla “konunun uzmanı olmayan hekimlerin yaptıkları paylaşımlar” ile “bu hekimlerin verdiği yanıltıcı içerikleri sosyal medya hesaplarında paylaşan gazeteci, siyasetçi ve fenomenler” etkili olmaktadır. İçerikleri sorumsuzca paylaşan diğer sosyal medya kullanıcıları da yanlış bilginin yayılmasına etki etmektedir. Çalışma ile bilime dayalı ve objektif haberciliğin post- truth hakikat çağında her zamankinden çok daha önemli olduğu gerçeğini kanıtlamakta, yanlış bilgi ve komplo teorilerinin medya aracılığıyla toplumun geniş kesimlerine erişmesinin önüne geçilmesi amacıyla öneriler ortaya koymaktadır.
Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Teori ve Araştirmalar , 2021
Kamu yarari ilkesi, ifade özgürlüğü, zarar vermekten kaçinma ve san- sür ile birlikte medyanin ka... more Kamu yarari ilkesi, ifade özgürlüğü, zarar vermekten kaçinma ve san- sür ile birlikte medyanin karar almada en önemli dört ilkesinden biridir. Kamu yararina yönelik medya içerikleri çoğunlukla toplumun büyük bir kesimini etkileme potansiyeline sahiptir. 18. yüzyilda ortaya atilan kamu yarari ilkesinin geçerliliği, günümüzde halen tartişmalara konu olmakta- dir. Medyada eşit, özgür bir ortak yaşam diline erişmek, çoğulcu bir ortak kimlik yaratmak ve ortak tecrübeyi mümkün kilma hedefinin nasil hayata geçeceği halen yaniti aranan bir sorudur.
Heisenberg Kanunu, kuantumdaki belirsizlik ilkesidir ve medya ku- ruluşlarinin kamuoyuna kasitli yönlendirme yapmadiği görüşüne bağlana- bilir. Boosterizm, kamuoyunun algisini yönetmek amaciyla bir siyasi parti veya ekonomik güç odağini desteklemek anlamina gelir. Proaktif yayinci- lik anlayişi ise kamusal gazetecilik kurallarini açiklar. Bu çatişma alaninda kamu çikarinin neye, göre ve hangi şartlara bağli olarak değiştiği konusu medyanin varoluş amacini sorgulamaya neden olmaktadir.
Son yillarda gazeteciliğin ideal tanimi içerisinde başrolü oynayan kamu çikari kavrami adeta eceline terk edilmiş, Los Angeles Times mu- habiri Joe Mathews, ölmekte olduğunu düşündüğünü gazetesi için kaleme aldiği yazida kamu yararinin büyük tehlike içerisinde olduğunu “Daha az bekçi köpeği, daha az havlıyor. Hiçbir zaman bilemeyeceklerimizin neler olduğunu bilemeyeceğiz” sözleriyle açıklamıştır.
Öz İstanbul'da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Ma... more Öz İstanbul'da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Mayıs'ta iptaline karar verilen ve 23 Haziran'da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, Türk siyasi tarihi için olduğu kadar, medyanın bu süreçte alınan kararlarda oynadığı rol açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye'de bazı medya organlarının "siyasi partilerin gayri resmi yayın organları" haline dönüştüğünün kanıtını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada; "hile karıştığı" iddiasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerin iptalini isteyen AK Parti ile "kazanılmış haklarının geri alınmaya çalıştığı" savından hareket eden CHP arasında yaşanan siyasi krizde medyanın oynadığı rol ve etkisi ölçülmektedir. Söylem analizi ile; siyasi parti bağımlılığının haberleri nasıl şekillendirdiği belirlenmiş, Chomsky'nin "Rızanın imalatı" kuramından hareketle ise haberin; okurun, bir kanaate ikna edilmesi amacıyla, nasıl manipülasyon aracı haline getirildiği ortaya konmuştur. Buradaki "rıza"; seçimlerin akıbetine yönelik alınacak karar sürecinde kamuoyu baskısının yaratılmasıdır. "İmalat" ise bu rıza oluşumunu sağlamak amacıyla medyanın elindeki en büyük koz olan haberin, ideolojik amaca uygun üretimidir. Bu amaçla Cumhuriyet, Sabah, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri, 1 Nisan 2019 ile 7 Mayıs 2019 tarihleri arasında yayınladıkları Ekrem İmamoğlu adı geçen toplam 193 ayrı haber ile analize tabii tutulmuştur. Abstract Istanbul Metropolitan Municipality Election-held in Istanbul on March 31, canceled on May 6 by Supreme Election Council's decision, repeated on June 23-has a critical importance for the Turkish political history as well as the role of the media in the decisions taken in this process. The findings of this study show us, some types of media in Turkey are transforming "the unofficial broadcast tools of political parties". In this study the role and impact of the media in the political crisis between the Justice and Development Party (AKP), request the cancellation of the elections in Istanbul Metropolitan Municipality with the claim of "getting involved in cheating" and the Republican People's Party (CHP) acting from the argument "the acquired rights are trying to be taken back" is measured. With discourse analysis, how political party addiction shaped the news has been determined, and also how the reader was turned into a tool of manipulation to convince a wing based on Chomsky's "manufacturing consent theory". "Consent" here; public pressure is created in the decision to be taken for the fate of the elections, "Manufacturing" is the production of the news, which is the greatest asset of the media, in accordance with the ideological purpose of obtaining this consent. For this reason, the newspapers; Cumhuriyet, Sabah, Sözcü and Yeni Şafak were analyzed with a total of 193 news,
The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over th... more The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over the world in a short time, has also been a critical period in terms of media production and the transformation of news habits. News organizations reached a record number of readers and viewers during the period of struggle with the pandemic in which news consumption increased significantly. The existing relationships with conventional media and social media platforms, which have become the most important source of information for millions of people who are locked in their homes during the isolation process, have entered a reconstruction phase. Ultimately, the epidemic once again reveals the critical importance of journalism in times of crisis. In our research, the readers and audience habits for the media and news were examined, and its effect on news and content production during the coronavirus period has been tried to be measured periodically. In this direction, 328 readers' surveys, which are deemed valid to determine whether the reader preferences have changed during the coronavirus epidemic process, the duration of the news, the sources of information and the trust in epidemic reporting were evaluated, and the SPSS 17.0 program was used to process the data. In this extraordinary process, the transformation of media habits and the relations of the news reader and its audience with the media were examined. In the study, where it was determined that trust in the media increased positively during the epidemic period, it was observed that access to news through digital platforms increased, and readers over the age of 40 did not give up on traditional media tools. Another result of the study, in which the relationship between education level and news consumption was measured
Medya ve gazeteciliğin yakın geleceğine dair tahminler hep aynı soru etrafında şekilleniyor: Gaze... more Medya ve gazeteciliğin yakın geleceğine dair tahminler hep aynı soru etrafında şekilleniyor: Gazeteciliğin sonu mu geliyor yoksa gazetecilik küllerinden yeniden mi doğuyor? Dijital evrende geleneksel gazetecilik ortadan yok olursa, yerini ne alacak? Gazetelerin ve bilinen şekliyle gazeteciliğin sonunun gelmeye başladığı, gazetelere artık ihtiyaç olmadığı en çok konuşulan senaryolar arasında geliyor. Peki, bu dönüşüm medyayı, gazetecileri, okurları ve gazeteciliği nasıl etkileyecek?
“Geleceğin gazeteciliği nasıl olacak?” sorusuna yanıt vermek üzere yapılan bu çalışma; yakın geleceğe yönelik bir projeksiyon çizilmesini, dijital dünyanın medya sektörünü nasıl şekillendireceğini gazetecilerin öngörüleriyle ortaya koymayı amaçlıyor.
Gazeteciliğin insanlık var oldukça asla ölmeyeceği, hatta dijital dünyaya uyum sağlanırsa hiç olmadığı kadar güçlü olacağı en gerçekçi varsayım olarak ortaya çıkıyor. Peki nasıl? “Geleceğin ideal gazete, haber ve okur tanımı nedir?”, “Okur, ana akım medya kanallarına mı yoksa bağımsız gazetecilere mi güvenecek?”, “Okurların gazetecilerden beklentileri nasıl değişecek?”, “Gazeteciler, güveni yeniden kazanacak mı ve nasıl?”, “Teknoloji hikâye anlatıcılığını nasıl şekillendirecek?”, “Yeni gelir modelleri yaratılabilecek mi?”, “İhlâllerin önüne geçilebilir mi?”, “Şeffaf ve hesap verebilir algoritmalar nasıl mümkün olabilir?” gibi sorularda ortaya çıkan temel ortak öngörüleri ele alıyor.
Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlan... more Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlanmak isteyen insanın artık “unutulma”yı bir hak olarak talep etmesine yol açtı. Kişilerin geçmişine dair olumsuz içerikler arama motorları sayesinde kolayca erişilebilir hâle geldi. Bir başka ifadeyle insanlar, geçmişteki hatalarından dolayı dijital hafızada “ömür boyu toplumsal yargılanma”ya mahkûm oldular. İşte böyle bir ortamda unutulma hakkı, AB ülkelerinde temel bir insan hakkı olarak kabul edildi ve kişiye dijital hafızada kendisine ilişkin verileri kontrol etme ve silinmesini isteme hakkı tanındı. Hak, sadece sosyal medyada paylaşılan ve pişman olunan içeriklerin değil aynı zamanda hukuka uygun olarak toplanmış, doğru nitelikteki haberlerin de silinmesine imkân veriyordu. Hâl böyle olunca tüm dünyada ifade özgürlüğü ile bireyin mahremiyeti arasında dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin ciddi tartışmalar başladı. Konu sadece hukukçuların değil aynı zamanda gazetecilerin de meselesiydi! Unutmak ya da Unutmamak isimli bu kitap; TÜBİTAK tarafından desteklenen saha araştırmasının sonuçları doğrultusunda kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yeniden özgürce şekil vermesi ile ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakları arasında dengenin kurulabilmesine katkıda bulunmak amacını taşımaktadır. Türkiye’de 2020 yılında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle gündeme gelen unutulma hakkı konusunda dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin bir perspektif sunmayı hedefleyen bu kitapta, birbirinden değerli gazeteciler, gazetecilik akademisyenleri ve unutulma hakkı alanında çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri doğrultusunda uygulamaya ilişkin öneriler sunulmaktadır.
Tabancaları ateşlemeden önce, daha isabetli atış yapmak için tetikte bulunan boşluğu almak gereki... more Tabancaları ateşlemeden önce, daha isabetli atış yapmak için tetikte bulunan boşluğu almak gerekir. İşaret parmağıyla hafifçe tetik çekilir, boşluk alınır ve geriye tetiğe yüklenip ateşleme yapmak kalır. Dink'i öldüren silahın tetiğini, fanatik milliyetçi söylemin yarattığı Ogün Samast çekti. Tetik boşluğunu alan ise "medyadaki kışkırtıcı yayınlar"dı. "Neler Yapmadık Şu Vatan İçin", Türkiye'de milliyetçilik, medya ve Hrant Dink cinayeti üçgenindeki soru işaretlerine ışık tutuyor.Gazeteci Şükran Pakkan, akademik temelli bu araştırma dosyasıyla Dink cinayetine neden olan toplumsal iklimi sorguluyor. Milliyetçilik olgusu ve tarihinden yola çıkılarak, bugüne dek öldürülen gazetecilerin hikayeleriyle ilerleyen araştırmada, medyanın söylemleri masaya yatırılıyor.Türkiye'de, milliyetçiliğin Osmanlı'dan günümüze kadar değişen sürecinin akıcı bir dille anlatıldığı araştırmada, farklı milliyetçilik anlayışları üzerinde durulurken, Türkiye'deki medyanın milliyetçilikle ilişkisi de sorgulanıyor. Gazeteci cinayetlerini daha iyi okuyabilmek için de Cumhuriyet tarihinden bugüne kadar saldırılarda hayatlarını kaybeden 63 gazetecinin hikayesine yer veriliyor ve gazeteciyi susturma içgüdüsünün hiç değişmediğine vurgu yapılıyor."Neler Yapmadık Şu Vatan İçin", fanatik milliyetçilik boyutuyla asla unutulmayacak Dink cinayetinin arkasındaki medyanın söylemini geniş bir basın taraması ve yorumlarla sorguluyor. Öldürülen gazeteciler listesinde 62. sırada yer alan Dink'in medya tarafından nasıl ele alındığı, akademik kriterlere göre yapılan irdelemeyle gözler önüne seriliyor. Çalışmada, Dink cinayeti öncesi ve sonrasındaki süreçte gazetelerde yayınlanan haber, yorum ve köşe yazıları tek tek inceleniyor. Sonuçta, yazılı basında Dink'in kamuoyuna nasıl tanıtıldığı, hakkında nasıl bir algı yaratıldığı ve medyanın oluşan bu zihniyet iklimine nasıl bir katkı sağladığı ortaya çıkıyor. Ayrıca çalışmada söylemleriyle irdelenen gazetelerin genel yayın yönetmenlerine söz hakkı tanınıyor.Ve Pakkan, kitabına adını veren Orhan Veli'nin şu şiiriyle başlıyor zihniyeti sorgulamaya:Neler yapmadık şu vatan içinKimimiz öldük&;#59;Kimimiz nutuk söyledik...
nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tü... more nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tüm haber metinleri "taraflılık, önyargı, yorum, eleştiri, övgü ve algı yönetimi" açısından belirtim göstergeleri ile ayrıştırıldığı analizler ile haberin "gerçekliği yeniden kurgulama metni" haline getirilip getirilmediği ölçülmüştür. Elde edilen veriler ile haberin, manipüle etme gücüne dayanarak, okuru belli bir hareket tarzına ya da düşünce biçimine sevk etmeye çalışan bir araç olarak kullanıldığı ortaya konulmaktadır.
The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over th... more The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over the world in a short time, has also been a critical period in terms of media production and the transformation of news habits. News organizations reached a record number of readers and viewers during the period of struggle with the pandemic in which news consumption increased significantly. The existing relationships with conventional media and social media platforms, which have become the most important source of information for millions of people who are locked in their homes during the isolation process, have entered a reconstruction phase. Ultimately, the epidemic once again reveals the critical importance of journalism in times of crisis. In our research, the readers and audience habits for the media and news were examined, and its effect on news and content production during the coronavirus period has been tried to be measured periodically. In this direction, 328 readers' surveys, which are deemed valid to determine whether the reader preferences have changed during the coronavirus epidemic process, the duration of the news, the sources of information and the trust in epidemic reporting were evaluated, and the SPSS 17.0 program was used to process the data. In this extraordinary process, the transformation of media habits and the relations of the news reader and its audience with the media were examined. In the study, where it was determined that trust in the media increased positively during the epidemic period, it was observed that access to news through digital platforms increased, and readers over the age of 40 did not give up on traditional media tools. Another result of the study, in which the relationship between education level and news consumption was measured *
Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlan... more Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlanmak isteyen insanın artık “unutulma”yı bir hak olarak talep etmesine yol açtı. Kişilerin geçmişine dair olumsuz içerikler arama motorları sayesinde kolayca erişilebilir hâle geldi. Bir başka ifadeyle insanlar, geçmişteki hatalarından dolayı dijital hafızada “ömür boyu toplumsal yargılanma”ya mahkûm oldular. İşte böyle bir ortamda unutulma hakkı, AB ülkelerinde temel bir insan hakkı olarak kabul edildi ve kişiye dijital hafızada kendisine ilişkin verileri kontrol etme ve silinmesini isteme hakkı tanındı. Hak, sadece sosyal medyada paylaşılan ve pişman olunan içeriklerin değil aynı zamanda hukuka uygun olarak toplanmış, doğru nitelikteki haberlerin de silinmesine imkân veriyordu. Hâl böyle olunca tüm dünyada ifade özgürlüğü ile bireyin mahremiyeti arasında dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin ciddi tartışmalar başladı. Konu sadece hukukçuların değil aynı zamanda gazetecilerin de meselesiydi! Unutmak ya da Unutmamak isimli bu kitap; TÜBİTAK tarafından desteklenen saha araştırmasının sonuçları doğrultusunda kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yeniden özgürce şekil vermesi ile ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakları arasında dengenin kurulabilmesine katkıda bulunmak amacını taşımaktadır. Türkiye’de 2020 yılında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle gündeme gelen unutulma hakkı konusunda dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin bir perspektif sunmayı hedefleyen bu kitapta, birbirinden değerli gazeteciler, gazetecilik akademisyenleri ve unutulma hakkı alanında çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri doğrultusunda uygulamaya ilişkin öneriler sunulmaktadır.
nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tü... more nitel bulgular, "siyasal yanlılık" ve "algı yönetimi" başlıkları altında incelemiştir. Tek tek tüm haber metinleri "taraflılık, önyargı, yorum, eleştiri, övgü ve algı yönetimi" açısından belirtim göstergeleri ile ayrıştırıldığı analizler ile haberin "gerçekliği yeniden kurgulama metni" haline getirilip getirilmediği ölçülmüştür. Elde edilen veriler ile haberin, manipüle etme gücüne dayanarak, okuru belli bir hareket tarzına ya da düşünce biçimine sevk etmeye çalışan bir araç olarak kullanıldığı ortaya konulmaktadır.
Many experienced journalists who have been pushed out of the mainstream or prefer to leave the ma... more Many experienced journalists who have been pushed out of the mainstream or prefer to leave the mainstream due to insecurity, economic and political crises, closed newspapers and political reasons in Turkey prefer to continue their profession independently, without capital and without a boss, over internet networks today. This study is based on current theoretical approaches and debates on the changing form of journalism around the world, aiming to contribute to the perspectives to be created about the future of journalism by revealing the experiences of journalists who continue to perform their profession independently and in the digital field by separating from traditional media. The transformations created by the labor economy in the Turkish media in the field of journalism have been discussed by making use of the studies on the critical political economy. Within the scope of the study, the independent publishing platforms of four journalists (Cüneyt Özdemir, Fatih Portakal, Murat Yetkin and Özlem Gürses) who had previously worked in traditional media but left or were dismissed from their profession for some reason were examined. In addition, in-depth interviews were conducted with four journalists to determine the reasons for turning to digital, the issue of independence in digital, income models and predictions for future journalism.
Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 2021
This study explores the question of whether the right to be forgotten, recognized
as a right in ... more This study explores the question of whether the right to be forgotten, recognized
as a right in the members states of the European Union, represents an opportunity
for the application of ethical journalism in news concerning children, given that
the concept was enacted through legislation in Turkey in the summer of 2020.
Under this right, individuals can control the retention of
digital copies of data relating to themselves to a certain
extent. The present study focuses on a research area that
considers journalists’ viewpoints on the deletion of news
items about children in the context of their right to be
forgotten. In this study, in-depth interviews were conducted
with 40 journalists; the data obtained were subjected to
a content analysis using NVIVO Pro 12. Consequently, the
findings showed that the interviewees were willing to
partially remove information from the digital record when
it concerned children and, when necessary, to delete the
news item altogether. In a situation where a balance must
be found with the freedom of expression, the right to be
forgotten can nevertheless be considered an opportunity
to achieve good journalistic practice and protect the higher
interests of children.
Keywords: The right to be forgotten, children’s rights,
news, journalism, personal data protection
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 2020
Öz
İstanbul’da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6... more Öz
İstanbul’da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Mayıs’ta iptaline karar verilen ve 23 Haziran’da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, Türk siyasi tarihi için olduğu kadar, medyanın bu süreçte alınan kararlarda oynadığı rol açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye’de bazı medya organlarının “siyasi partilerin gayri resmi yayın organları” haline dönüştüğünün kanıtını ortaya koymaktadır.
Bu çalışmada; “hile karıştığı” iddiasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerin iptalini isteyen AK Parti ile “kazanılmış haklarının geri alınmaya çalıştığı” savından hareket eden CHP arasında yaşanan siyasi krizde medyanın oynadığı rol ve etkisi ölçülmektedir. Söylem analizi ile; siyasi parti bağımlılığının haberleri nasıl şekillendirdiği belirlenmiş, Chomsky’nin “Rızanın imalatı” kuramından hareketle ise haberin; okurun, bir kanaate ikna edilmesi amacıyla, nasıl manipülasyon aracı haline getirildiği ortaya konmuştur. Buradaki “rıza”; seçimlerin akıbetine yönelik alınacak karar sürecinde kamuoyu baskısının yaratılmasıdır. “İmalat” ise bu rıza oluşumunu sağlamak amacıyla medyanın elindeki en büyük koz olan haberin, ideolojik amaca uygun üretimidir. Bu amaçla Cumhuriyet, Sabah, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri, 1 Nisan 2019 ile 7 Mayıs 2019 tarihleri arasında yayınladıkları Ekrem İmamoğlu adı geçen toplam 193 ayrı haber ile analize tabii tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Seçim, Haber, Gazetecilik, Rızanın İmalatı, Ekrem İmamoğlu, İstanbul Seçimleri.
Öz
Covid-19 salgını; geleneksel medya araçları ve sosyal medya platformlarında yanlış ve yanıltı... more Öz
Covid-19 salgını; geleneksel medya araçları ve sosyal medya platformlarında yanlış ve yanıltıcı bilgi fırtınası yaratmakla kalmamış, kitle iletişim araçları aracılığıyla doğru bilgiye ulaşmak için güvenilir sistemlere ihtiyaç duyulduğunu bir kez daha belirgin olarak ortaya çıkarmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kontrolsüz, eksik ve yanlış bilgilerin Covid-19 virüsünden daha hızlı yayılmasına neden olan infodemik ortam, psikolojik paniğe, yanıltıcı tıbbi tavsiyelere ve sosyal medyada dramatik bir yapısal bozulmaya neden olmuştur. Pandemi süreci, gerçekle ilgisi olmayan söylentilerin ve yanlış bilgilerin virüsle yarışırcasına hızla ilerlemesi nedeniyle, gazetecilikte sağlık gibi önemli alanlarda uzmanlaşmanın ve kriz yönetiminin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, bu makale infodeminin salgın sürecine etkisine odaklanarak uzman sağlık gazetecileri perspektifinden bir değerlendirme sunmaktadır. Medyanın pandemi haberciliğine nasıl yaklaştığını belirleme noktasında bu çalışmayı gerekli kılan sorun, Covid-19’un ortaya çıkışı ile, bütün dünyayı etkisi altına alan krizin medyadaki çerçevesinin sorunu hafifletmeye (ya da tırmandırmaya) nasıl etkili olduğu ve sağlık gazeteciği etik kriterlerinin ele alınıp alınmadığı sorularında gizlidir. Bilgi tüketim alışkanlıkları ve medyanın haber üretim süreçlerinin analiz edilmesi amacıyla yürütülen çalışma kapsamında, ulusal medyada görev yapan kıdemli sağlık gazetecileri ile görüşülmüştür. Gazetecilere göre, yanlış bilgilerin yayılmasında en fazla “konunun uzmanı olmayan hekimlerin yaptıkları paylaşımlar” ile “bu hekimlerin verdiği yanıltıcı içerikleri sosyal medya hesaplarında paylaşan gazeteci, siyasetçi ve fenomenler” etkili olmaktadır. İçerikleri sorumsuzca paylaşan diğer sosyal medya kullanıcıları da yanlış bilginin yayılmasına etki etmektedir. Çalışma ile bilime dayalı ve objektif haberciliğin post- truth hakikat çağında her zamankinden çok daha önemli olduğu gerçeğini kanıtlamakta, yanlış bilgi ve komplo teorilerinin medya aracılığıyla toplumun geniş kesimlerine erişmesinin önüne geçilmesi amacıyla öneriler ortaya koymaktadır.
Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Teori ve Araştirmalar , 2021
Kamu yarari ilkesi, ifade özgürlüğü, zarar vermekten kaçinma ve san- sür ile birlikte medyanin ka... more Kamu yarari ilkesi, ifade özgürlüğü, zarar vermekten kaçinma ve san- sür ile birlikte medyanin karar almada en önemli dört ilkesinden biridir. Kamu yararina yönelik medya içerikleri çoğunlukla toplumun büyük bir kesimini etkileme potansiyeline sahiptir. 18. yüzyilda ortaya atilan kamu yarari ilkesinin geçerliliği, günümüzde halen tartişmalara konu olmakta- dir. Medyada eşit, özgür bir ortak yaşam diline erişmek, çoğulcu bir ortak kimlik yaratmak ve ortak tecrübeyi mümkün kilma hedefinin nasil hayata geçeceği halen yaniti aranan bir sorudur.
Heisenberg Kanunu, kuantumdaki belirsizlik ilkesidir ve medya ku- ruluşlarinin kamuoyuna kasitli yönlendirme yapmadiği görüşüne bağlana- bilir. Boosterizm, kamuoyunun algisini yönetmek amaciyla bir siyasi parti veya ekonomik güç odağini desteklemek anlamina gelir. Proaktif yayinci- lik anlayişi ise kamusal gazetecilik kurallarini açiklar. Bu çatişma alaninda kamu çikarinin neye, göre ve hangi şartlara bağli olarak değiştiği konusu medyanin varoluş amacini sorgulamaya neden olmaktadir.
Son yillarda gazeteciliğin ideal tanimi içerisinde başrolü oynayan kamu çikari kavrami adeta eceline terk edilmiş, Los Angeles Times mu- habiri Joe Mathews, ölmekte olduğunu düşündüğünü gazetesi için kaleme aldiği yazida kamu yararinin büyük tehlike içerisinde olduğunu “Daha az bekçi köpeği, daha az havlıyor. Hiçbir zaman bilemeyeceklerimizin neler olduğunu bilemeyeceğiz” sözleriyle açıklamıştır.
Öz İstanbul'da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Ma... more Öz İstanbul'da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Mayıs'ta iptaline karar verilen ve 23 Haziran'da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, Türk siyasi tarihi için olduğu kadar, medyanın bu süreçte alınan kararlarda oynadığı rol açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye'de bazı medya organlarının "siyasi partilerin gayri resmi yayın organları" haline dönüştüğünün kanıtını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada; "hile karıştığı" iddiasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerin iptalini isteyen AK Parti ile "kazanılmış haklarının geri alınmaya çalıştığı" savından hareket eden CHP arasında yaşanan siyasi krizde medyanın oynadığı rol ve etkisi ölçülmektedir. Söylem analizi ile; siyasi parti bağımlılığının haberleri nasıl şekillendirdiği belirlenmiş, Chomsky'nin "Rızanın imalatı" kuramından hareketle ise haberin; okurun, bir kanaate ikna edilmesi amacıyla, nasıl manipülasyon aracı haline getirildiği ortaya konmuştur. Buradaki "rıza"; seçimlerin akıbetine yönelik alınacak karar sürecinde kamuoyu baskısının yaratılmasıdır. "İmalat" ise bu rıza oluşumunu sağlamak amacıyla medyanın elindeki en büyük koz olan haberin, ideolojik amaca uygun üretimidir. Bu amaçla Cumhuriyet, Sabah, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri, 1 Nisan 2019 ile 7 Mayıs 2019 tarihleri arasında yayınladıkları Ekrem İmamoğlu adı geçen toplam 193 ayrı haber ile analize tabii tutulmuştur. Abstract Istanbul Metropolitan Municipality Election-held in Istanbul on March 31, canceled on May 6 by Supreme Election Council's decision, repeated on June 23-has a critical importance for the Turkish political history as well as the role of the media in the decisions taken in this process. The findings of this study show us, some types of media in Turkey are transforming "the unofficial broadcast tools of political parties". In this study the role and impact of the media in the political crisis between the Justice and Development Party (AKP), request the cancellation of the elections in Istanbul Metropolitan Municipality with the claim of "getting involved in cheating" and the Republican People's Party (CHP) acting from the argument "the acquired rights are trying to be taken back" is measured. With discourse analysis, how political party addiction shaped the news has been determined, and also how the reader was turned into a tool of manipulation to convince a wing based on Chomsky's "manufacturing consent theory". "Consent" here; public pressure is created in the decision to be taken for the fate of the elections, "Manufacturing" is the production of the news, which is the greatest asset of the media, in accordance with the ideological purpose of obtaining this consent. For this reason, the newspapers; Cumhuriyet, Sabah, Sözcü and Yeni Şafak were analyzed with a total of 193 news,
The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over th... more The coronavirus epidemic, which started in Wuhan in China in December 2019 and spread all over the world in a short time, has also been a critical period in terms of media production and the transformation of news habits. News organizations reached a record number of readers and viewers during the period of struggle with the pandemic in which news consumption increased significantly. The existing relationships with conventional media and social media platforms, which have become the most important source of information for millions of people who are locked in their homes during the isolation process, have entered a reconstruction phase. Ultimately, the epidemic once again reveals the critical importance of journalism in times of crisis. In our research, the readers and audience habits for the media and news were examined, and its effect on news and content production during the coronavirus period has been tried to be measured periodically. In this direction, 328 readers' surveys, which are deemed valid to determine whether the reader preferences have changed during the coronavirus epidemic process, the duration of the news, the sources of information and the trust in epidemic reporting were evaluated, and the SPSS 17.0 program was used to process the data. In this extraordinary process, the transformation of media habits and the relations of the news reader and its audience with the media were examined. In the study, where it was determined that trust in the media increased positively during the epidemic period, it was observed that access to news through digital platforms increased, and readers over the age of 40 did not give up on traditional media tools. Another result of the study, in which the relationship between education level and news consumption was measured
Medya ve gazeteciliğin yakın geleceğine dair tahminler hep aynı soru etrafında şekilleniyor: Gaze... more Medya ve gazeteciliğin yakın geleceğine dair tahminler hep aynı soru etrafında şekilleniyor: Gazeteciliğin sonu mu geliyor yoksa gazetecilik küllerinden yeniden mi doğuyor? Dijital evrende geleneksel gazetecilik ortadan yok olursa, yerini ne alacak? Gazetelerin ve bilinen şekliyle gazeteciliğin sonunun gelmeye başladığı, gazetelere artık ihtiyaç olmadığı en çok konuşulan senaryolar arasında geliyor. Peki, bu dönüşüm medyayı, gazetecileri, okurları ve gazeteciliği nasıl etkileyecek?
“Geleceğin gazeteciliği nasıl olacak?” sorusuna yanıt vermek üzere yapılan bu çalışma; yakın geleceğe yönelik bir projeksiyon çizilmesini, dijital dünyanın medya sektörünü nasıl şekillendireceğini gazetecilerin öngörüleriyle ortaya koymayı amaçlıyor.
Gazeteciliğin insanlık var oldukça asla ölmeyeceği, hatta dijital dünyaya uyum sağlanırsa hiç olmadığı kadar güçlü olacağı en gerçekçi varsayım olarak ortaya çıkıyor. Peki nasıl? “Geleceğin ideal gazete, haber ve okur tanımı nedir?”, “Okur, ana akım medya kanallarına mı yoksa bağımsız gazetecilere mi güvenecek?”, “Okurların gazetecilerden beklentileri nasıl değişecek?”, “Gazeteciler, güveni yeniden kazanacak mı ve nasıl?”, “Teknoloji hikâye anlatıcılığını nasıl şekillendirecek?”, “Yeni gelir modelleri yaratılabilecek mi?”, “İhlâllerin önüne geçilebilir mi?”, “Şeffaf ve hesap verebilir algoritmalar nasıl mümkün olabilir?” gibi sorularda ortaya çıkan temel ortak öngörüleri ele alıyor.
Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlan... more Dijital hafızanın hiçbir şeyin unutulmasına izin vermeyen fil hafızası, bir zamanlar hep hatırlanmak isteyen insanın artık “unutulma”yı bir hak olarak talep etmesine yol açtı. Kişilerin geçmişine dair olumsuz içerikler arama motorları sayesinde kolayca erişilebilir hâle geldi. Bir başka ifadeyle insanlar, geçmişteki hatalarından dolayı dijital hafızada “ömür boyu toplumsal yargılanma”ya mahkûm oldular. İşte böyle bir ortamda unutulma hakkı, AB ülkelerinde temel bir insan hakkı olarak kabul edildi ve kişiye dijital hafızada kendisine ilişkin verileri kontrol etme ve silinmesini isteme hakkı tanındı. Hak, sadece sosyal medyada paylaşılan ve pişman olunan içeriklerin değil aynı zamanda hukuka uygun olarak toplanmış, doğru nitelikteki haberlerin de silinmesine imkân veriyordu. Hâl böyle olunca tüm dünyada ifade özgürlüğü ile bireyin mahremiyeti arasında dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin ciddi tartışmalar başladı. Konu sadece hukukçuların değil aynı zamanda gazetecilerin de meselesiydi! Unutmak ya da Unutmamak isimli bu kitap; TÜBİTAK tarafından desteklenen saha araştırmasının sonuçları doğrultusunda kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yeniden özgürce şekil vermesi ile ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakları arasında dengenin kurulabilmesine katkıda bulunmak amacını taşımaktadır. Türkiye’de 2020 yılında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle gündeme gelen unutulma hakkı konusunda dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin bir perspektif sunmayı hedefleyen bu kitapta, birbirinden değerli gazeteciler, gazetecilik akademisyenleri ve unutulma hakkı alanında çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri doğrultusunda uygulamaya ilişkin öneriler sunulmaktadır.
Tabancaları ateşlemeden önce, daha isabetli atış yapmak için tetikte bulunan boşluğu almak gereki... more Tabancaları ateşlemeden önce, daha isabetli atış yapmak için tetikte bulunan boşluğu almak gerekir. İşaret parmağıyla hafifçe tetik çekilir, boşluk alınır ve geriye tetiğe yüklenip ateşleme yapmak kalır. Dink'i öldüren silahın tetiğini, fanatik milliyetçi söylemin yarattığı Ogün Samast çekti. Tetik boşluğunu alan ise "medyadaki kışkırtıcı yayınlar"dı. "Neler Yapmadık Şu Vatan İçin", Türkiye'de milliyetçilik, medya ve Hrant Dink cinayeti üçgenindeki soru işaretlerine ışık tutuyor.Gazeteci Şükran Pakkan, akademik temelli bu araştırma dosyasıyla Dink cinayetine neden olan toplumsal iklimi sorguluyor. Milliyetçilik olgusu ve tarihinden yola çıkılarak, bugüne dek öldürülen gazetecilerin hikayeleriyle ilerleyen araştırmada, medyanın söylemleri masaya yatırılıyor.Türkiye'de, milliyetçiliğin Osmanlı'dan günümüze kadar değişen sürecinin akıcı bir dille anlatıldığı araştırmada, farklı milliyetçilik anlayışları üzerinde durulurken, Türkiye'deki medyanın milliyetçilikle ilişkisi de sorgulanıyor. Gazeteci cinayetlerini daha iyi okuyabilmek için de Cumhuriyet tarihinden bugüne kadar saldırılarda hayatlarını kaybeden 63 gazetecinin hikayesine yer veriliyor ve gazeteciyi susturma içgüdüsünün hiç değişmediğine vurgu yapılıyor."Neler Yapmadık Şu Vatan İçin", fanatik milliyetçilik boyutuyla asla unutulmayacak Dink cinayetinin arkasındaki medyanın söylemini geniş bir basın taraması ve yorumlarla sorguluyor. Öldürülen gazeteciler listesinde 62. sırada yer alan Dink'in medya tarafından nasıl ele alındığı, akademik kriterlere göre yapılan irdelemeyle gözler önüne seriliyor. Çalışmada, Dink cinayeti öncesi ve sonrasındaki süreçte gazetelerde yayınlanan haber, yorum ve köşe yazıları tek tek inceleniyor. Sonuçta, yazılı basında Dink'in kamuoyuna nasıl tanıtıldığı, hakkında nasıl bir algı yaratıldığı ve medyanın oluşan bu zihniyet iklimine nasıl bir katkı sağladığı ortaya çıkıyor. Ayrıca çalışmada söylemleriyle irdelenen gazetelerin genel yayın yönetmenlerine söz hakkı tanınıyor.Ve Pakkan, kitabına adını veren Orhan Veli'nin şu şiiriyle başlıyor zihniyeti sorgulamaya:Neler yapmadık şu vatan içinKimimiz öldük&;#59;Kimimiz nutuk söyledik...
Uploads
Papers by Şükran Pakkan
as a right in the members states of the European Union, represents an opportunity
for the application of ethical journalism in news concerning children, given that
the concept was enacted through legislation in Turkey in the summer of 2020.
Under this right, individuals can control the retention of
digital copies of data relating to themselves to a certain
extent. The present study focuses on a research area that
considers journalists’ viewpoints on the deletion of news
items about children in the context of their right to be
forgotten. In this study, in-depth interviews were conducted
with 40 journalists; the data obtained were subjected to
a content analysis using NVIVO Pro 12. Consequently, the
findings showed that the interviewees were willing to
partially remove information from the digital record when
it concerned children and, when necessary, to delete the
news item altogether. In a situation where a balance must
be found with the freedom of expression, the right to be
forgotten can nevertheless be considered an opportunity
to achieve good journalistic practice and protect the higher
interests of children.
Keywords: The right to be forgotten, children’s rights,
news, journalism, personal data protection
İstanbul’da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Mayıs’ta iptaline karar verilen ve 23 Haziran’da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, Türk siyasi tarihi için olduğu kadar, medyanın bu süreçte alınan kararlarda oynadığı rol açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye’de bazı medya organlarının “siyasi partilerin gayri resmi yayın organları” haline dönüştüğünün kanıtını ortaya koymaktadır.
Bu çalışmada; “hile karıştığı” iddiasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerin iptalini isteyen AK Parti ile “kazanılmış haklarının geri alınmaya çalıştığı” savından hareket eden CHP arasında yaşanan siyasi krizde medyanın oynadığı rol ve etkisi ölçülmektedir. Söylem analizi ile; siyasi parti bağımlılığının haberleri nasıl şekillendirdiği belirlenmiş, Chomsky’nin “Rızanın imalatı” kuramından hareketle ise haberin; okurun, bir kanaate ikna edilmesi amacıyla, nasıl manipülasyon aracı haline getirildiği ortaya konmuştur. Buradaki “rıza”; seçimlerin akıbetine yönelik alınacak karar sürecinde kamuoyu baskısının yaratılmasıdır. “İmalat” ise bu rıza oluşumunu sağlamak amacıyla medyanın elindeki en büyük koz olan haberin, ideolojik amaca uygun üretimidir. Bu amaçla Cumhuriyet, Sabah, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri, 1 Nisan 2019 ile 7 Mayıs 2019 tarihleri arasında yayınladıkları Ekrem İmamoğlu adı geçen toplam 193 ayrı haber ile analize tabii tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Seçim, Haber, Gazetecilik, Rızanın İmalatı, Ekrem İmamoğlu, İstanbul Seçimleri.
Covid-19 salgını; geleneksel medya araçları ve sosyal medya platformlarında yanlış ve yanıltıcı bilgi fırtınası yaratmakla kalmamış, kitle iletişim araçları aracılığıyla doğru bilgiye ulaşmak için güvenilir sistemlere ihtiyaç duyulduğunu bir kez daha belirgin olarak ortaya çıkarmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kontrolsüz, eksik ve yanlış bilgilerin Covid-19 virüsünden daha hızlı yayılmasına neden olan infodemik ortam, psikolojik paniğe, yanıltıcı tıbbi tavsiyelere ve sosyal medyada dramatik bir yapısal bozulmaya neden olmuştur. Pandemi süreci, gerçekle ilgisi olmayan söylentilerin ve yanlış bilgilerin virüsle yarışırcasına hızla ilerlemesi nedeniyle, gazetecilikte sağlık gibi önemli alanlarda uzmanlaşmanın ve kriz yönetiminin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, bu makale infodeminin salgın sürecine etkisine odaklanarak uzman sağlık gazetecileri perspektifinden bir değerlendirme sunmaktadır. Medyanın pandemi haberciliğine nasıl yaklaştığını belirleme noktasında bu çalışmayı gerekli kılan sorun, Covid-19’un ortaya çıkışı ile, bütün dünyayı etkisi altına alan krizin medyadaki çerçevesinin sorunu hafifletmeye (ya da tırmandırmaya) nasıl etkili olduğu ve sağlık gazeteciği etik kriterlerinin ele alınıp alınmadığı sorularında gizlidir. Bilgi tüketim alışkanlıkları ve medyanın haber üretim süreçlerinin analiz edilmesi amacıyla yürütülen çalışma kapsamında, ulusal medyada görev yapan kıdemli sağlık gazetecileri ile görüşülmüştür. Gazetecilere göre, yanlış bilgilerin yayılmasında en fazla “konunun uzmanı olmayan hekimlerin yaptıkları paylaşımlar” ile “bu hekimlerin verdiği yanıltıcı içerikleri sosyal medya hesaplarında paylaşan gazeteci, siyasetçi ve fenomenler” etkili olmaktadır. İçerikleri sorumsuzca paylaşan diğer sosyal medya kullanıcıları da yanlış bilginin yayılmasına etki etmektedir. Çalışma ile bilime dayalı ve objektif haberciliğin post- truth hakikat çağında her zamankinden çok daha önemli olduğu gerçeğini kanıtlamakta, yanlış bilgi ve komplo teorilerinin medya aracılığıyla toplumun geniş kesimlerine erişmesinin önüne geçilmesi amacıyla öneriler ortaya koymaktadır.
Heisenberg Kanunu, kuantumdaki belirsizlik ilkesidir ve medya ku- ruluşlarinin kamuoyuna kasitli yönlendirme yapmadiği görüşüne bağlana- bilir. Boosterizm, kamuoyunun algisini yönetmek amaciyla bir siyasi parti veya ekonomik güç odağini desteklemek anlamina gelir. Proaktif yayinci- lik anlayişi ise kamusal gazetecilik kurallarini açiklar. Bu çatişma alaninda kamu çikarinin neye, göre ve hangi şartlara bağli olarak değiştiği konusu medyanin varoluş amacini sorgulamaya neden olmaktadir.
Son yillarda gazeteciliğin ideal tanimi içerisinde başrolü oynayan kamu çikari kavrami adeta eceline terk edilmiş, Los Angeles Times mu- habiri Joe Mathews, ölmekte olduğunu düşündüğünü gazetesi için kaleme aldiği yazida kamu yararinin büyük tehlike içerisinde olduğunu “Daha az bekçi köpeği, daha az havlıyor. Hiçbir zaman bilemeyeceklerimizin neler olduğunu bilemeyeceğiz” sözleriyle açıklamıştır.
Books by Şükran Pakkan
“Geleceğin gazeteciliği nasıl olacak?” sorusuna yanıt vermek üzere yapılan bu çalışma; yakın geleceğe yönelik bir projeksiyon çizilmesini, dijital dünyanın medya sektörünü nasıl şekillendireceğini gazetecilerin öngörüleriyle ortaya koymayı amaçlıyor.
Gazeteciliğin insanlık var oldukça asla ölmeyeceği, hatta dijital dünyaya uyum sağlanırsa hiç olmadığı kadar güçlü olacağı en gerçekçi varsayım olarak ortaya çıkıyor. Peki nasıl?
“Geleceğin ideal gazete, haber ve okur tanımı nedir?”, “Okur, ana akım medya kanallarına mı yoksa bağımsız gazetecilere mi güvenecek?”, “Okurların gazetecilerden beklentileri nasıl değişecek?”, “Gazeteciler, güveni yeniden kazanacak mı ve nasıl?”, “Teknoloji hikâye anlatıcılığını nasıl şekillendirecek?”, “Yeni gelir modelleri yaratılabilecek mi?”, “İhlâllerin önüne geçilebilir mi?”, “Şeffaf ve hesap verebilir algoritmalar nasıl mümkün olabilir?” gibi sorularda ortaya çıkan temel ortak öngörüleri ele alıyor.
İşte böyle bir ortamda unutulma hakkı, AB ülkelerinde temel bir insan hakkı olarak kabul edildi ve kişiye dijital hafızada kendisine ilişkin verileri kontrol etme ve silinmesini isteme hakkı tanındı. Hak, sadece sosyal medyada paylaşılan ve pişman olunan içeriklerin değil aynı zamanda hukuka uygun olarak toplanmış, doğru nitelikteki haberlerin de silinmesine imkân veriyordu. Hâl böyle olunca tüm dünyada ifade özgürlüğü ile bireyin mahremiyeti arasında dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin ciddi tartışmalar başladı. Konu sadece hukukçuların değil aynı zamanda gazetecilerin de meselesiydi!
Unutmak ya da Unutmamak isimli bu kitap; TÜBİTAK tarafından desteklenen saha araştırmasının sonuçları doğrultusunda kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yeniden özgürce şekil vermesi ile ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakları arasında dengenin kurulabilmesine katkıda bulunmak amacını taşımaktadır.
Türkiye’de 2020 yılında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle gündeme gelen unutulma hakkı konusunda dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin bir perspektif sunmayı hedefleyen bu kitapta, birbirinden değerli gazeteciler, gazetecilik akademisyenleri ve unutulma hakkı alanında çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri doğrultusunda uygulamaya ilişkin öneriler sunulmaktadır.
as a right in the members states of the European Union, represents an opportunity
for the application of ethical journalism in news concerning children, given that
the concept was enacted through legislation in Turkey in the summer of 2020.
Under this right, individuals can control the retention of
digital copies of data relating to themselves to a certain
extent. The present study focuses on a research area that
considers journalists’ viewpoints on the deletion of news
items about children in the context of their right to be
forgotten. In this study, in-depth interviews were conducted
with 40 journalists; the data obtained were subjected to
a content analysis using NVIVO Pro 12. Consequently, the
findings showed that the interviewees were willing to
partially remove information from the digital record when
it concerned children and, when necessary, to delete the
news item altogether. In a situation where a balance must
be found with the freedom of expression, the right to be
forgotten can nevertheless be considered an opportunity
to achieve good journalistic practice and protect the higher
interests of children.
Keywords: The right to be forgotten, children’s rights,
news, journalism, personal data protection
İstanbul’da 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen, ancak Yüksek Seçim Kurulu kararı ile 6 Mayıs’ta iptaline karar verilen ve 23 Haziran’da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimi, Türk siyasi tarihi için olduğu kadar, medyanın bu süreçte alınan kararlarda oynadığı rol açısından da kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye’de bazı medya organlarının “siyasi partilerin gayri resmi yayın organları” haline dönüştüğünün kanıtını ortaya koymaktadır.
Bu çalışmada; “hile karıştığı” iddiasıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerin iptalini isteyen AK Parti ile “kazanılmış haklarının geri alınmaya çalıştığı” savından hareket eden CHP arasında yaşanan siyasi krizde medyanın oynadığı rol ve etkisi ölçülmektedir. Söylem analizi ile; siyasi parti bağımlılığının haberleri nasıl şekillendirdiği belirlenmiş, Chomsky’nin “Rızanın imalatı” kuramından hareketle ise haberin; okurun, bir kanaate ikna edilmesi amacıyla, nasıl manipülasyon aracı haline getirildiği ortaya konmuştur. Buradaki “rıza”; seçimlerin akıbetine yönelik alınacak karar sürecinde kamuoyu baskısının yaratılmasıdır. “İmalat” ise bu rıza oluşumunu sağlamak amacıyla medyanın elindeki en büyük koz olan haberin, ideolojik amaca uygun üretimidir. Bu amaçla Cumhuriyet, Sabah, Sözcü ve Yeni Şafak gazeteleri, 1 Nisan 2019 ile 7 Mayıs 2019 tarihleri arasında yayınladıkları Ekrem İmamoğlu adı geçen toplam 193 ayrı haber ile analize tabii tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Seçim, Haber, Gazetecilik, Rızanın İmalatı, Ekrem İmamoğlu, İstanbul Seçimleri.
Covid-19 salgını; geleneksel medya araçları ve sosyal medya platformlarında yanlış ve yanıltıcı bilgi fırtınası yaratmakla kalmamış, kitle iletişim araçları aracılığıyla doğru bilgiye ulaşmak için güvenilir sistemlere ihtiyaç duyulduğunu bir kez daha belirgin olarak ortaya çıkarmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kontrolsüz, eksik ve yanlış bilgilerin Covid-19 virüsünden daha hızlı yayılmasına neden olan infodemik ortam, psikolojik paniğe, yanıltıcı tıbbi tavsiyelere ve sosyal medyada dramatik bir yapısal bozulmaya neden olmuştur. Pandemi süreci, gerçekle ilgisi olmayan söylentilerin ve yanlış bilgilerin virüsle yarışırcasına hızla ilerlemesi nedeniyle, gazetecilikte sağlık gibi önemli alanlarda uzmanlaşmanın ve kriz yönetiminin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, bu makale infodeminin salgın sürecine etkisine odaklanarak uzman sağlık gazetecileri perspektifinden bir değerlendirme sunmaktadır. Medyanın pandemi haberciliğine nasıl yaklaştığını belirleme noktasında bu çalışmayı gerekli kılan sorun, Covid-19’un ortaya çıkışı ile, bütün dünyayı etkisi altına alan krizin medyadaki çerçevesinin sorunu hafifletmeye (ya da tırmandırmaya) nasıl etkili olduğu ve sağlık gazeteciği etik kriterlerinin ele alınıp alınmadığı sorularında gizlidir. Bilgi tüketim alışkanlıkları ve medyanın haber üretim süreçlerinin analiz edilmesi amacıyla yürütülen çalışma kapsamında, ulusal medyada görev yapan kıdemli sağlık gazetecileri ile görüşülmüştür. Gazetecilere göre, yanlış bilgilerin yayılmasında en fazla “konunun uzmanı olmayan hekimlerin yaptıkları paylaşımlar” ile “bu hekimlerin verdiği yanıltıcı içerikleri sosyal medya hesaplarında paylaşan gazeteci, siyasetçi ve fenomenler” etkili olmaktadır. İçerikleri sorumsuzca paylaşan diğer sosyal medya kullanıcıları da yanlış bilginin yayılmasına etki etmektedir. Çalışma ile bilime dayalı ve objektif haberciliğin post- truth hakikat çağında her zamankinden çok daha önemli olduğu gerçeğini kanıtlamakta, yanlış bilgi ve komplo teorilerinin medya aracılığıyla toplumun geniş kesimlerine erişmesinin önüne geçilmesi amacıyla öneriler ortaya koymaktadır.
Heisenberg Kanunu, kuantumdaki belirsizlik ilkesidir ve medya ku- ruluşlarinin kamuoyuna kasitli yönlendirme yapmadiği görüşüne bağlana- bilir. Boosterizm, kamuoyunun algisini yönetmek amaciyla bir siyasi parti veya ekonomik güç odağini desteklemek anlamina gelir. Proaktif yayinci- lik anlayişi ise kamusal gazetecilik kurallarini açiklar. Bu çatişma alaninda kamu çikarinin neye, göre ve hangi şartlara bağli olarak değiştiği konusu medyanin varoluş amacini sorgulamaya neden olmaktadir.
Son yillarda gazeteciliğin ideal tanimi içerisinde başrolü oynayan kamu çikari kavrami adeta eceline terk edilmiş, Los Angeles Times mu- habiri Joe Mathews, ölmekte olduğunu düşündüğünü gazetesi için kaleme aldiği yazida kamu yararinin büyük tehlike içerisinde olduğunu “Daha az bekçi köpeği, daha az havlıyor. Hiçbir zaman bilemeyeceklerimizin neler olduğunu bilemeyeceğiz” sözleriyle açıklamıştır.
“Geleceğin gazeteciliği nasıl olacak?” sorusuna yanıt vermek üzere yapılan bu çalışma; yakın geleceğe yönelik bir projeksiyon çizilmesini, dijital dünyanın medya sektörünü nasıl şekillendireceğini gazetecilerin öngörüleriyle ortaya koymayı amaçlıyor.
Gazeteciliğin insanlık var oldukça asla ölmeyeceği, hatta dijital dünyaya uyum sağlanırsa hiç olmadığı kadar güçlü olacağı en gerçekçi varsayım olarak ortaya çıkıyor. Peki nasıl?
“Geleceğin ideal gazete, haber ve okur tanımı nedir?”, “Okur, ana akım medya kanallarına mı yoksa bağımsız gazetecilere mi güvenecek?”, “Okurların gazetecilerden beklentileri nasıl değişecek?”, “Gazeteciler, güveni yeniden kazanacak mı ve nasıl?”, “Teknoloji hikâye anlatıcılığını nasıl şekillendirecek?”, “Yeni gelir modelleri yaratılabilecek mi?”, “İhlâllerin önüne geçilebilir mi?”, “Şeffaf ve hesap verebilir algoritmalar nasıl mümkün olabilir?” gibi sorularda ortaya çıkan temel ortak öngörüleri ele alıyor.
İşte böyle bir ortamda unutulma hakkı, AB ülkelerinde temel bir insan hakkı olarak kabul edildi ve kişiye dijital hafızada kendisine ilişkin verileri kontrol etme ve silinmesini isteme hakkı tanındı. Hak, sadece sosyal medyada paylaşılan ve pişman olunan içeriklerin değil aynı zamanda hukuka uygun olarak toplanmış, doğru nitelikteki haberlerin de silinmesine imkân veriyordu. Hâl böyle olunca tüm dünyada ifade özgürlüğü ile bireyin mahremiyeti arasında dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin ciddi tartışmalar başladı. Konu sadece hukukçuların değil aynı zamanda gazetecilerin de meselesiydi!
Unutmak ya da Unutmamak isimli bu kitap; TÜBİTAK tarafından desteklenen saha araştırmasının sonuçları doğrultusunda kişinin affedilme, mahremiyet ve geleceğine yeniden özgürce şekil vermesi ile ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakları arasında dengenin kurulabilmesine katkıda bulunmak amacını taşımaktadır.
Türkiye’de 2020 yılında gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle gündeme gelen unutulma hakkı konusunda dengenin nasıl sağlanabileceğine ilişkin bir perspektif sunmayı hedefleyen bu kitapta, birbirinden değerli gazeteciler, gazetecilik akademisyenleri ve unutulma hakkı alanında çalışmaları bulunan hukukçuların görüşleri doğrultusunda uygulamaya ilişkin öneriler sunulmaktadır.