articles by Recep Senturk
Bu makale hadis rivayetinin, sosyal yapı ile ilişkisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. çalısmad... more Bu makale hadis rivayetinin, sosyal yapı ile ilişkisini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. çalısmada sözel ve sosyal süreçlerin birbirini etkiledikleri, dolayısıyla Birinin diğerine indirgenemeyeceği fikri savunulmaktadır. Değişen sözel yapının isnadın sosyal yapısına belirgin bir etkisinin olduğuna işaret edildiği gibi, isnadın sosyal yapısının sözel yapıya etkisinin bulunduğu da gösterilmeye çalışılmaktadır. Tahlilde, dilbilim, edebi analiz, rivayetbilim ve sosyal network analizi gibi nispeten yeni yöntemler, İslam medeniyetinin ayırt edici özelliklerinden olan hadis rivayet ağı sisteminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak için kullanılmıştır. Ayrıca hadis rivayet ağının dinamik ve değişken yapısı hadisin sosyal ve sözel boyutlarının birbiri ile etkileşiminin incelenmesi suretiyle gösterilmeye çalışılmıştır.
Bir hukukta insan haklarının var olmasının birinci temel şartı, o hukukun nesnesinin evrensel ins... more Bir hukukta insan haklarının var olmasının birinci temel şartı, o hukukun nesnesinin evrensel insan olmasıdır. Bu konuda hem İslam hem de Batı medeniyetinde hukukçular arasında görüş ayrılığı vardır. Bir grup hukukçu, evrensel insanı hukukun nesnesi olarak görüp, onun hak ve sorumluluklarını belirlemeye çalışmaktadır. Bir başka grup ise, sadece belirli bir devletin vatandaşlarını hukukun nesnesi olarak görüp onların hak ve sorumluluklarını tespite çalışmaktadırlar. Birinci yaklaşım evrensel bir tutum sergilemekte iken ikinci yaklaşım sadece insanlığın belli bir kesimi ile ilgilenmeyi tercih etmektedir. Bu tutumun sonucu olarak, birinci yaklaşım, "evrensel insan hakları" düşüncesini savunurken, ikinci yaklaşım "vatandaş haklan" düşüncesini savunmaktadır. İki yaklaşımın savunucuları da İslam da dahil olmak üzere her kültür ve medeniyette mevcuttur. Geçmişi tarihe uzanan bu görüş ayrılığı modem dönemde de devam etmektedir.
This book is a collection of writings by Muslims on the social, political, legal and cultural iss... more This book is a collection of writings by Muslims on the social, political, legal and cultural issues they have faced over the last two centuries. The collection aims to reflect the diversity of Muslim voices around the world, even though reflecting the wide diversity of thought in the Muslim world is quite a challenging task for a single book. Yet, the book is successful in having achieved this goal.
İbn Haldun (1332-1406) Mukaddime adlı meşhur eserinde sosyal süreçleri, toplum düzenini, devletin... more İbn Haldun (1332-1406) Mukaddime adlı meşhur eserinde sosyal süreçleri, toplum düzenini, devletin yapısını ve siyasetin işleyişini sekiz halkalı bir çember şeklinde çizerek tasvir etmiş ve bu şekle siyaset dairesi'(dairetus-siyase) adını vermiştir. Devleti sekiz halkalı bir çember şeklinde tasvir eden bu çizim, günümüzde devleti piramit şeklinde tasvir eden çizimlerden veya Hobbes (1588-1679) un Leviathan adlı eserindeki canavar şeklindeki çizimden çok farklı bir devlet anlayışını ortaya koymaktadır. Piramit ve daire şekilleri iki farklı devlet anlayışını yansıtmaktadır. İslam'ın devlet anlayışı İbn Haldun a ve asırlarca onun izinden giden Müslümanlara, özellikle de başta Kmalızade (1516-1571) olmak üzere Osmanlılara göre daire şeklinde olmalıdır. Dairenin özelliği birbirine eşit unsurlardan oluşmasıdır. Bu unsurlardan birisi yok olursa daire ortadan kalkar. Piramitin özelliği ise hiyerarşi ve eşitsizliktir. Siyaset dairesinde, eşitlikçi ve çoğulcu bir medeniyet, siyaset ve toplum anlayışının önemli bir tezahürünü görmekteyiz.
Popper described those who aspire to build a unified and all-comprehensive theory of the world as... more Popper described those who aspire to build a unified and all-comprehensive theory of the world as enemies of an open society because the advocates of such theories would discriminate against alternative approaches and their advocates, which would lead to authoritarianism if backed by the state.1 The solution Popper offered was to test these. theories against data or to subject them to the test of falsification. If they cannot survive this test, or do not avail themselves for such a test, then they should be rejected, not because they are not qualified to be scientific theories but because they are inimical to an open society.
Due to advancements in telecommunications and transportation over the past century, the world is ... more Due to advancements in telecommunications and transportation over the past century, the world is shrinking and physical boundaries are being eroded. The advent of globalization has facilitated the flow of ideas, values, goods, and people from one part of the world to another. This hyperbolic human activity has altered the structure of inter-civilizational relations and has spawned a spirited debate on how to create a multi-civilizational world order. This paper is critical of contemporary approaches on the subject that envisage the primacy of one civilization on the one hand and a clash among civilizations on the other. By examining Ibn Khaldun’s theory of ʿUmrān and the discipline of Fiqh, it argues that these concepts remain relevant for our understanding of the human condition today. While the theory of ʿUmrān analyzes political and economic relations at the macro-level, Fiqh tries to arrange societal relations at the microlevel. This paper also studies the Ottoman legacy since the Ottoman state was founded on Fiqh and the Millet system. It proved to be successful in preserving pluralistic communities based on principles of autonomy and mutual coexistence. Even though Ibn Khaldun was one of the pioneers in the field of civilizational studies, his seminal work is largely neglected in scholarly circles today, both Muslim and non-Muslim alike. The present inquiry seeks to address this shortcoming.
I am therefore I have rights,” argues this paper. Mere existence qualifies a human being for univ... more I am therefore I have rights,” argues this paper. Mere existence qualifies a human being for universal human rights. Yet human beings do not live in solitude; they are always embedded in a network of social relations which determines their rights and duties in its own terms. Consequently, the debate about the universality and relativism of human rights can be best understood by combining legal and sociological perspectives. Such an approach is used in this article to explore the tensions and contests around the universality of human rights in Islamic law. Whether all human beings or just citizens are qualified for the inviolability of human rights is a question which divided Muslim jurists into two schools: Universalistic School, emanating from Abu Hanifa, advocated for the universality of human rights, while Communalistic School, originating from Malik, Shafii and Ibn Hanbal, advocated for civil rights. Universalistic School was adopted by such great cosmopolitan empires as Umayyads, Abbasids, Mughals and Ottomans. It was also reformed by the Ottomans during the nineteenth century in the light of the new notions of universal human rights in Europe to purge remaining discriminatory practices against non-Muslim citizens and to justify constitutionalism and democracy. Yet the universalistic tradition in Islamic law has been forgotten as the chain of memory was broken after the collapse of Ottoman Empire. This article briefly unearths the forgotten universalistic approach in Islamic law to build upon it a modern universalistic human rights theory for which there is a pressing need at this age of globalization.
Toplumlar "kendi"lerini ve "başka"larını açıklamaya ve yorumlamaya ihtiyaç duyarlar. Biz kimiz, s... more Toplumlar "kendi"lerini ve "başka"larını açıklamaya ve yorumlamaya ihtiyaç duyarlar. Biz kimiz, sorusu her zaman için diğerleri kim, sorusu ile bağlantılı olarak sorulur ve cevaplandırılır. Bu sorular dini ve sosyal kimliklerin oluşum sürecinin temelinde yatar. Bir kere bu kimlikler belirince, o zaman farklılaşmış unsurların ilişkilerinin düzenlenmesi ihtiyacı ortaya çıkar. Açıklama ve düzenleme probleminin çözümü konusunda medeniyetler farklı yollar önerirler. 'Değişen şartlar "biz" ve "diğerleri" hakkındaki tanımlamaların ve ilişki biçimlerinin yeniden yorumlanması ihtiyacını doğurur. Bu açıdan bakıldığında, Adnan Aslan'ın çalışması, İslam ve Batı medeniyetlerinin içinde yaşadığımız endüstri sonrası dönemde, değişen şartların etkisiyle kendilerini ve başkalarını yeniden açıklama ve geleneksel ilişki biçimlerini yeniden yorumlayarak düzenleme girişimlerinin bir mukayesesidir.
Hadis rivayeti öz eleştiriyi kesintisiz bir şekilde kullanan bir ilim dalı olmuştur. Öz eleştiri ... more Hadis rivayeti öz eleştiriyi kesintisiz bir şekilde kullanan bir ilim dalı olmuştur. Öz eleştiri çabasının neticesi olarak ortaya muhtelif edebî tarzlar ve literatür çıkmıştır. Bunlar arasında, Hadis Usûlü, hadis rivayet metotlarını eleştirirken, Fıkıh usûlü hadislerin hukukî yorumlarını eleştirmiş, Rical İlmi ise hadis ravilerinin eleştirel bir şekilde incelenmesi görevini üstlenmiştir. Her bir edebî tarz, hadis rivayetinin farklı bir boyutunu eleştirel bir şekilde inceleyen rasyonel bir çabanın ürünü olup, unvanı ne olursa olsun hiç bir hadis âlimi, daha sonra gelen nesiller tarafından eleştiri üstü görülmemiştir. Bu da bize hadis ilminde öz eleştirinin son derece kapsamlı bir şekilde ve objektif kriterlerle yürütüldüğü konusunda bilgi vermektedir.
In this article it is argued that the cleavage in modern legal discourse between the advocates of... more In this article it is argued that the cleavage in modern legal discourse between the advocates of universal human rights and domestic civil rights has also been observed in Islamic law since its formative period in the first ce~tury oflslam, which correspondsto the seventh century AD. A survey of the works of Muslim jurists from the classical era demonstrates that the relationship between the 'ismah (inviolability or legal and political protection ofbasic human rights) and adamiyyah (humanity, personhood) has been contested for centuries, thereby giving rise to a latent cleavage between universalistic and communalistic jurists. This cleavage has yet to be explored, although it is cmcial to determine whether there are universal human rights in Islam. This article is a brief presentation of the preliminary fındings of an ongoing research.
Modernization led to the intellectual dependency of the Muslim world on the West for social theor... more Modernization led to the intellectual dependency of the Muslim world on the West for social theories. Human action (‘amal) is the subject matter of both Islamic fiqh and Western social science (i.e. of all those sciences which attempt to apply empirical methods drawn from the natural sciences to the sphere of human society, including education and law). Though different in many aspects, both have a claim on widely overlapping intellectual territories. Social science in its different forms conquered the space traditionally occupied by fiqh, and its professional representatives (such as academicians, jurists, educationists, and writers) replaced the fuqaha". This article thus points to a dialectic tension between fiqh and Western social science which shaped Muslim intellectual history since the 19th century. This article unearths this latent tension by using the example of late Ottoman intellectuals as Ziya Gökalp, Said Halim Pasha and İzmirli İsmail Hakkı. In the Ottoman case it brought about a new cleavage in the Muslim intellectual community between advocates of social science and advocates of fiqh. Yet many intellectuals and even some fuqaha" attempted a synthesis between both fields. After the collapse of the Ottoman Empire, the modern Turkish Republic adopted the policy of wholesale westernization, an element of which was the adoption of Western social science to replace fiqh in explaining and ordering human action. This intervention in the intellectual life increased the dependence of modern Turkish intellectuals on the state; which is another aspect of their intellectual dependency explored in this article.
History testifies that Muslims are successful in diversity management. Islamic polity has never a... more History testifies that Muslims are successful in diversity management. Islamic polity has never aimed to build a community exclusively for Muslims; instead, Muslims built an Open Civilization from Andalusia to India where people from different cultures lived together. Islamic law has taken adamiyyah (humanity regardless of religion) as the subject of Islamic law to which rights and duties are accorded. This tradition, originating from Abu Hanifa, has formed the foundation of a universalistic interpretation of Islam in the Ottoman Empire and modern Turkey. The present movement in the Muslim world from dictatorships towards democracy is a long-delayed outcome of Islamic political ideals and values, which give utmost priority to unity, freedom and justice. There is a strong universalistic Islamic political tradition, the last major example of which is the Ottoman Khilafah whose pluralistic legacy has yet to be claimed. Islamic unity in diversity or Open Civilization is rooted in the multiplex Islamic thought.
This paper critically reviews the models of the relationship between literary structures such as ... more This paper critically reviews the models of the relationship between literary structures such as narrative and discourse, on the one hand, and social structures such as social networks, on the other. It first critically analyzes the earlier one-sided, non-reciprocal models and continues with a survey of the more recent reciprocal models which are suggested by scholars from a wide range of disciplines. Finally, it outlines how these new reciprocal models can shed more light on the interaction between literary and social structures. It is argued that literary and social structures conjointly constitute, through an uninterrupted ceaseless synergy, what we commonly came to cal! social organization. This paper presents an attempt to change our concept of social organization through reshaping our perception of language use.
benimseyen tenkitçiler de "outsider" olarak değerlendirilmiştir. "Insider" sınıfının temsilcileri... more benimseyen tenkitçiler de "outsider" olarak değerlendirilmiştir. "Insider" sınıfının temsilcileri belli başlı bazı eserleıi ele alınarak incelenmiştir: Enver el-Cündı, SumCımü 'listişrak ve'l-müsteşrikirı fi'/-'u/Cımi'/-lslamiyye, Kahire 1984; Mahmud Hamdi Zakzuk, el-İstişrak ve'l-halfıyye el-fıkriyye li's-sıra'i'l-hadari, Daha 1983; K.asım es-Semaıı-a'i, el-İstişrak beyne'l-mevdıfiyye ve'l-ifticaliyye, Riyad 1983; Muhammed Hüseyin Ali es-Sagfr, el-/Vliisteşrikuıı ve'd-dirtisat el-Kur"aniyye, Beyrut 1983.
Mesafe sosyal ilişkilerin kurulup devam ettirilmesine tesir eden en önemli-tabii- etkenlerden bir... more Mesafe sosyal ilişkilerin kurulup devam ettirilmesine tesir eden en önemli-tabii- etkenlerden biridir. İnsanların sosyal ilişkilerine bir engel olarak gördükleri coğrafi mesafe etkenine karşı tarih boyunca mücadele edilegelmiştir. Ulaşım ve iletişim teknolojisi bu mücadelenin bir ürünüdür. İnsanların mesafeye karşı mücadeledeki başarıları çağımızda giderek artan bir hızla devam etti ve nihayet zafer boruları öttürülmeye başlandı. The Economist dergisi yazarlarından Frances Cairncross mesafenin öldüğünü ve bunun da yaşadığımız iletişim devrimi sayesinde gerçekleştiğini ortaya attı. Bu yazımızda Cairncross' un bu iddiasını eleştirel bir bakış açısında tartışacak, ulaşım ve iletişimdeki son gelişmelerin birbirleriyle kısmen örtüşen sosyal ilişkiler ağlarından oluşan toplum hayatımızı nasıl etkilediğini ve ileride muhtemelen nasıl etkileyeceğini kısaca ele alacağız. üzerinde duracağımız soru: Acaba gerçekten mesafe ölmüş müdür?
Uploads
articles by Recep Senturk