Journal articles by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
GEOGRAPHIES, 2022
Greeks have been arriving in Cameroon since the 1920s. They are active in the cities and towns of... more Greeks have been arriving in Cameroon since the 1920s. They are active in the cities and towns of the country where they leave their mark by participating in urban development and economic life. Their entrepreneurial choices are related to activities that facilitate the functioning of the colonial system; the marketing of exportable agricultural products (cocoa, coffee, bananas, palm oil), the import and marketing of processed European products which are sold on the local markets, either to whites or to locals and, of course, transport and the building. Their urban activities are dominated by bakeries, restaurants, the food trade, and hardware and building materials. The proliferation of bakeries, restaurants and liquor stores in Yaoundé during colonization affected the commercial and social development of the urban environment of the Cameroonian capital. The city’s expansion is followed by the gradual birth of new neighborhoods, each attracting local migrants and foreigners. In this environment, Greek bakers, without abandoning the shopping center and thus ensuring their safety, have developed a spatial survival strategy by exploiting local intermediaries with the help of which they have widened their economic influence without needing their physical presence.
International Journal of African Historical Studies, African Studies Center, Boston University, 2017
International territory status gave Cameroonians the opportunity to contact and interact with for... more International territory status gave Cameroonians the opportunity to contact and interact with foreigners, especially Europeans. The development of economic and commercial relationships between Greek and Cameroonian traders was an important part of this process and had important consequences on the development of a new social category in Cameroon. The interaction between the Greek economic operator and the Cameroonian trader transformed the commercial sphere of Cameroon. The emergence of the local business class became a historic fact. The wide range of advantages granted by the Cameroon government to the nationals after independence naturally generated and promoted Cameroonian traders. This change allowed Cameroonian traders to become major commercial actors in their national economy; however the Greek commitment, hegemony, and preponderance have remained alive after the years of independence.
"Περίληψη
Η αναδρομή στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στο Καμερούν συνδέεται με τις εμπορικ... more "Περίληψη
Η αναδρομή στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στο Καμερούν συνδέεται με τις εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων σε όλη την επικράτεια της χώρας ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Η παρουσία τους αν και «ενισχύθηκε» από την αποικιοκρατία στηρίχτηκε τόσο στην ικανότητά τους να αναπτύσσουν σχέσεις με τους αυτόχθονες, όσο και στις σχέσεις συνεργασίας με ντόπιους εμπόρους που «μαθήτευσαν» στο πλευρό των Ελλήνων στις εμπορικές πρακτικές «δυτικού τύπου». Στο κοινωνικό φαντασιακό των Καμερουνέζων ο Έλληνας θεωρείται, «γεννημένος έμπορος». Αντίστοιχα στο φαντασιακό των Ελλήνων οι Bamiléké είναι εκείνοι που ξεχωρίζουν με το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο. Οι Έλληνες ελάχιστα αναγνώρισαν τη συμβολή των ντόπιων στην επιτυχία τους στο εμπόριο ρίχνοντας μάλιστα σε αυτούς – κυρίως στους Bamiléké - το βάρος της μετά το τέλος της δεκαετίας του 1970 αρνητικής συγκυρίας.
Abstract
A historical overview of the Greek Diaspora in Cameroon would show that the Greeks have been associated with trading activities ever since the mid-1920s. Although the Greeks’ presence was ‘‘reinforced’’ by colonialism, it was mainly built on their ability to develop relationships with the indigenous population, as well as partnerships with local merchants who would help the local commercial class develop their ‘western-type’ know-how with regard to trade. Even nowadays, in the social imaginary of Cameroon, Greeks are considered ‘trades people par excellence”. On the other hand, in the social imaginary of Greeks, the Bamiléké stand out because of their business acumen. However, not only have the Greeks failed to acknowledge the locals’ contribution to their trading success, but they have also put the blame on them - especially the Bamiléké – for the post 1970’s unfavourable circumstances."
Books by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
L’entrepreneuriat comme institution économique est largement façonné
par les relations sociales e... more L’entrepreneuriat comme institution économique est largement façonné
par les relations sociales et les pratiques politiques. Nous essayons de montrer dans quelle mesure le système politique en Afrique subsaharienne postcoloniale, présent dans la vie des affaires comme «courtier», «intermédiaire» et «protecteur» des entreprises d’accueil dans les années 1980, continue à fonctionner de la sorte dans l’environnement néolibéral des années 1990 et même jusqu’à nos jours.
En Afrique Noire la politique coloniale a renforcé les élites commerciales
étrangères afin de gérer et compléter sa propre faiblesse administrative. Les politiques postcoloniales ont, quant à elles, valorisé les structures économiques coloniales tout en s’efforçant de créer de nouvelles élites dans les affaires, dans le cadre du besoin de la création d’une bourgeoisie politico-économique. Les administrations coloniales cédèrent leur place à des États Africains indépendants qui étaient basés à des structures politiques qui voulaient absolument répondre
aux besoins d’autodétermination, mais qui, n’ayant pas de fortes bases
économiques, étaient obligés de suivre des politiques de gestion économiques développementalistes soutenues par des logiques de soutien des intérêts des pays ex-colonisateurs.
Les indépendances en Afrique Noire se sont basées sur des régimes politiques de parti unique. Ces gouvernements fonctionnaient selon la volonté, la culture politique et les visions du chef de l’Etat. Les chefs du gouvernement avaient – pour leur majorité - la vision de créer une élite de « type bourgeoisie économique » qui prendrait sur elle le décollage économique de leur pays. Actuellement la démocratie gagne du terrain et le multipartisme devient une réalité dans plusieurs pays africains. Les cercles d’affaires ont, pour eux, plusieurs interlocuteurs pour négocier.
Les régimes postcoloniaux furent fortement clientélistes, la situation
économique étant toujours le baromètre qui démontrerait à chaque fois ceux qui seraient les boucs émissaires sur lesquels serait projeté l’anathème pour les difficultés.
Dans le cadre de notre propos nous nous sommes penchés sur les cas du Niger et du Cameroun post-indépendants. Les politiciens africains ce trouvent aujourd’hui entre deux mondes, deux cultures d’action politique. L’un monde est encore attaché dans la dite tradition de l’appartenance ethnique, issu de la culture coloniale et d’un mélange avec la
culture africaine liée à la famille, le clan et le village, et l’autre est un monde qui aborde la politique dans la perspective des conflits de classe. Alors les hommes d’affaires cherchent à défendre leurs intérêts indépendamment de leur origine ethnique, leur appartenance religieuse, leur clan ou leur village, obligeant par conséquent les politiciens d’ajuster leurs politiques aux nouvelles données.
Greeks arrived in Cameroon around 1920 and so they were examined from three perspectives, an inte... more Greeks arrived in Cameroon around 1920 and so they were examined from three perspectives, an internal perspective (their route based upon their migration, the cultural constitution of a diaspora, etc.), the marks they have left to the host country and the interference they have had with the host country through their businesses. Being a visible minority among other foreigners, they were at the heart of the colonial system of trafficking. They invested in intermediate sectors of the colonial economy. Soon after urban adventurers before, they form communities (1948). Since 1950 and thanks to the FIDES plans concerning the development of French colonial territories, they will reach their peak. They will see their business expanding rapidly. Economic growth and urbanization created new activities such as building, construction, hardware, department stores, and the import of various items. The long period of structural adjustment and devaluation of the FCFA in 1994 discouraged the weakened and competition Greek businessmen. As their intermediary function, a number of their activities (forestry, transportation) placed in the hands of competitors like the Lebanese and the Bamileke. Since the country independence, they will lose their small business to the local people and they will subsequently be affected by the Africanization of business and competition dynamics of African entrepreneurs. They still keep sophisticated technology trade, supermarkets and small industrial investment and an important place in the bakery industry.
Conference articles by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
5ο Τακτικό Συνέδριο του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων, Λουτράκι 15-17 Δεκεμβρίου 2023, σελ. 641-655.
Η ελληνική μετανάστευση στο Καμερούν υπερβαίνει χρονικά τον έναν αιώνα. Οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν... more Η ελληνική μετανάστευση στο Καμερούν υπερβαίνει χρονικά τον έναν αιώνα. Οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στη χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και εργάστηκαν σε ευρωπαϊκούς εξαγωγικούς οίκου, ήρθαν σε επαφή με το γηγενές στοιχείο, ίδρυσαν τις δικές τους επιχειρήσεις (σε κωμοπόλεις και μεγαλύτερες πόλεις της χώρας), αξιοποίησαν τη διεθνή συγκυρία προκειμένου να επεκταθούν σε δραστηριότητες που άνοιξαν τους επιχειρηματικούς τους ορίζοντες, συνεισέφεραν στην εκβιομηχάνιση της χώρας που τους δέχτηκε, προσέλαβαν ντόπιους υπαλλήλους και εργάτες στους οποίους μετέδωσαν την τεχνογνωσία τους στο εμπόριο και τις οικονομικές συναλλαγές «δυτικού» τύπου, άφησαν το στίγμα τους στα αστικά τοπία συμπληρώνοντας την αποικιακή παρουσία των Γάλλων στον τομέα αυτό. Σήμερα η παρουσία τους είναι «εκεί», είτε ακόμα δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά, είτε τα έργα τους και η πρότερη παρουσία τους θυμίζουν ότι υπήρξαν. Στην εισήγησή μας θα επιχειρήσουμε να δείξουμε αυτό ακριβώς το στίγμα τους και πως, αυτό αντανακλάται στην συνείδηση των Καμερουνέζων.
Η υποσαχάρια Αφρική στην έρευνα και στην πανεπιστημιακή διδασκαλία στην Ελλάδα. Απογραφή, 2023, 2023
Η αφρικανική μετανάστευση είναι μακραίωνη και ισχυρή σε όλες τις πρώην αποικιακές δυνάμεις. Οι δυ... more Η αφρικανική μετανάστευση είναι μακραίωνη και ισχυρή σε όλες τις πρώην αποικιακές δυνάμεις. Οι δυνάμεις αυτές - Γαλλία, Βρετανία κτλ. – διατηρούν ένα μετααποικιακό προφίλ, αρκετά ευμετάβλητο ανάλογα με την συγκυρία και τις παγκόσμιες ισορροπίες. Η Ελλάδα με τη σειρά της αποτελεί, μόνο τις τελευταίες δεκαετίες, χώρα υποδοχής Αφρικανών μεταναστών και προσφύγων, χωρίς να έχει καμία αποικιακή σχέση με τις χώρες προέλευσής τους. Το ενδιαφέρον μας προσανατολίζεται στη μελέτη της αφρικανικής παρουσίας στην Ελλάδα, αξιοποιώντας ως οδηγό μας την εξαιρετικά πλούσια βιβλιογραφία που αφορά στη μετανάστευση των Αφρικανών από τις πρώην αποικίες προς τη Μητρόπολη (Γαλλία). Στην εισήγησή μας αναφερόμαστε σε μια σύντομη επισκόπηση της γαλλικής βιβλιογραφίας και στη σημασίας της για τις αντίστοιχες μελέτες που αφορούν στον ελλαδικό χώρο.
Résumé
Notre communication essaye d’examiner la volonté de l’UE et de l’Afrique, exprimée dans l... more Résumé
Notre communication essaye d’examiner la volonté de l’UE et de l’Afrique, exprimée dans le cadre de la Déclaration du Quatrième Sommet UE-AFRIQUE qui a eu lieu à Bruxelles le 2-3 Avril 2014, de coopérer en vue de créer une politique commune pour les mobilités migratoires et le développement. Notre propos est de rallier les théories concernant les migrations aux motifs politiques des institutions internationales, tout en mettant le point d’une part sur les migrations formelles en temps que migrations liées au développement et les migrations informelles et clandestines dans le cadre d’un ensemble de facteurs d’ordre géopolitique (champs migratoire d’influence).
Les enjeux concernent la « gestion » d’une diaspora africaine intercontinentale - mais aussi intracontinentale - qui contribue à l’émergence de nouvelles conceptions et interprétations du phénomène diasporique relevant de l’iconographie d’une Afrique en « mouvement » ; mouvement développementaliste et / ou « expansionniste ».
La gestion diasporique africaine dont on parle concerne la double appartenance des migrants dans le cadre, selon nous, d’un renouveau néocolonialiste. L’époque coloniale et postcoloniale est liée aux premières arrivées des africains en Europe afin de s’intégrer à la culture occidentale par l’éducation. L’ère néocoloniale, née dans le cadre des politiques libérales et néolibérales depuis les années 1980, forme une nouvelle présence africaine en Europe qui évolue dans le temps mais aussi dans l’espace de l’U.E.
Abstract
Our paper attempts to examine the will of the EU and Africa, expressed in the context of the Declaration of the Fourth EU-AFRICA Summit held in Brussels on 2-3 April 2014, to cooperate in order to create a common policy on migration and mobility development. Our purpose is to rally the theories on migration due to politically motivated international institutions, while emphasizing on formal migration as on migration aiming for development and informal and illegal migration as part of a set of geopolitical factors (migration fields of influence).
The issues concern the "management" of an African intercontinental diaspora - but also intracontinental - contributing to the emergence of new ideas and interpretations of the diaspora phenomenon within the iconography of Africa "movement" developmental and / or "expansionist".
The African Diaspora management regarding the dual membership of migrants in the frame is, we believe, a neocolonialist renewal. The colonial and postcolonial era is related to the first arrivals of Africans in Europe to integrate into Western culture through education. The neo-colonial era, was born in the context of liberal and neoliberal policies since the 1980s, as a new African presence in Europe evolves in time but also in the EU space.
H ειιεληθή δηαζπνξά ζηελ Μαχξε Αθξηθή είλαη θπξίσο κηα επηρεηξεκαηηθή δηαζπνξά πνπ βξίζθεη ηηο ξί... more H ειιεληθή δηαζπνξά ζηελ Μαχξε Αθξηθή είλαη θπξίσο κηα επηρεηξεκαηηθή δηαζπνξά πνπ βξίζθεη ηηο ξίδεο ηεο ζηελ επνρή ηεο απνηθηνθξαηηθήο επέθηαζεο. ηελ παξνχζα εηζήγεζε παξνπζηάδνπκε ηα απνηειέζκαηα ηεο επηηφπηαο έξεπλάο καο γηα ηελ ειιεληθή επηρεηξεκαηηθή παξνπζία ζην Κακεξνχλ. Αλαιχνπκε ηα πνιηηηζκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ειιεληθήο παξνηθίαο κέζα απφ ηε κειέηε ηεο ειιεληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο.
Talks by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Ο αποικισμός είναι, και αυτός, μια ιστορία μετανάστευσης αφού συνετέλεσε στη μετακίνηση, προς την... more Ο αποικισμός είναι, και αυτός, μια ιστορία μετανάστευσης αφού συνετέλεσε στη μετακίνηση, προς την Αφρική εν προκειμένω, Γάλλων, Ελλήνων, Λιβανέζων, Βρετανών, Ιταλών και άλλων. Φυσικά, ο αποικισμός συνδέεται με την, οικονομική κυρίως, εκμετάλλευση των τόπων εγκατάστασης όλων αυτών των εκπατρισμένων, αποικιοκρατών και μη. Η χρυσή εποχή της δυτικής παρουσίας στο Καμερούν κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα αντιστοιχεί στη μεσοπολεμική περίοδο και στα χρόνια που ακολουθούν αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή μεταξύ του τέλους του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και του λυκόφωτος της δεκαετίας του 1950. Είναι αυτή η κομβική εποχή μέσα στην οποία δημιουργήθηκε μια ριζική, σε πολλά επίπεδα, διαδικασία αλλαγής του γεωγραφικού χώρου. Οι αλλαγές που διαδραματίστηκαν – οικονομικές, πολιτικές, πολιτισμικές, χωρικές - άλλοτε γρήγορες και ριζικές, άλλοτε αργές και χωρίς εμφανές και άμεσο αντίκτυπο στις κοινωνίες υποδοχής – χαρακτηρίζουν αυτό που γνωρίζουμε ως Καμερούν κατά την μετααποικιακή περίοδο (από το 1960 και μετά). Αυτός θα είναι, σε γενικές γραμμές, ο στόχος της διάλεξης αυτής, να καταδείξουμε, δηλαδή, σε ποιο βαθμό, οι αποικιακές γεωγραφίες διαμόρφωσαν τις μετααποικιακές εξελίξεις σε μια πρώην αποικία.
Papers by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
[Revue européenne des migrations internationales], Sep 1, 2010
L 'Afrique méditerranéenne a, depuis très longtemps, attiré les Grecs car elle faisait partie de ... more L 'Afrique méditerranéenne a, depuis très longtemps, attiré les Grecs car elle faisait partie de l'Empire ottoman et représentait un pôle important de la diaspora marchande hellénique (Soulogiannis, 1999 et 2001 ; Kazdaghli, 2000 ; Agathagelidou, 2003). L'Afrique au sud du Sahara par contre ne comptait qu'un nombre relativement faible de migrants grecs. La majorité d'entre eux travaillait dans les mines, les chemins de fer et l'industrie en Afrique du Sud. Avec le développement du secteur secondaire et tertiaire dans cette région des migrants vont aussi occuper des emplois libres (Mantzaris, 1981, 1984, 1987). Ce n'est que dans les années d'après-guerre (1950) et dans les années suivant les indépendances (années 1960) que la migration des Grecs en Afrique subsaharienne va prendre un caractère relativement massif 1. Notre objectif dans cet article est d'interroger la présence hellénique en Afrique Centrale et particulièrement au Cameroun. Il s'agira d'étudier les Grecs du Cameroun au prisme de leurs itinéraires, de leur organisation sociale (église, communauté, langue), de leurs activités économiques (professions, activités entrepreneuriales). Nous nous sommes particulièrement demandé comment les institutions liées à la culture des migrants grecs d'une part, et l'environnement du pays qui les a reçus d'autre part ont influencé leurs choix personnels ou collectifs. Quelles sont les raisons de l'insertion de ces Grecs du Cameroun dans le réseau diasporique en Afrique subsaharienne, et quelles sont les conditions qui ont éloigné certains d'entre eux, les poussant à rentrer au pays d'origine ?
Το Βήμα Των Κοινωνικών Επιστημών, Jan 9, 2014
Thesis Chapters by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Διδακτορικό, 2009
Η επιχειρηματικότητα είναι μια ανθρώπινη δραστηριότητα που χαρακτηρίζει σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθ... more Η επιχειρηματικότητα είναι μια ανθρώπινη δραστηριότητα που χαρακτηρίζει σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό όλες τις κοινωνίες και συνδέεται οπωσδήποτε με το βαθμό ευημερίας τους. Ο βαθμός ενασχόλησης με τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, οι επιχειρηματικές επιλογές, η επιχειρηματική ηθική, η θέση των επιχειρηματιών στην κοινωνική ιεραρχία κτλ., ποικίλουν από κοινωνία σε κοινωνία και διαμορφώνονται σε σημαντικό βαθμό από τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους. Στη διατριβή αυτή έγινε μια προσπάθεια να μελετηθεί η επιχειρηματικότητα στον ευρύτερο χώρο της υποσαχάριας Αφρικής τόσο ως λειτουργικό στοιχείο ενταγμένο στην κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα, όσο και ως βασικό αναλυτικό εργαλείο χρήσιμο στην μελέτη της αναπτυξιακής διαδικασίας. Η προσέγγιση του σύνθετου ζητήματος της ανάπτυξης δεν παρουσιάζεται μέσα από μια αμιγώς οικονομική προσέγγιση της μεγέθυνσης, αλλά μέσα από μια περισσότερο ανθρωπολογικού χαρακτήρα ερμηνεία της.
Η επιτόπια έρευνά μας στο Καμερούν επιβεβαίωσε πλήρως τη θέση του καθηγητή Philippe Hugon, ότι για τον ξένο μη Αφρικανό ερευνητή η μελέτη των αφρικανικών κοινωνιών κρύβει μια σημαντικότατη αδυναμία, καθώς συχνά συνειδητοποιούμε ότι είμαστε ξένοι μπροστά σε μια κοινωνία της οποίας αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε τα κίνητρα. Από τη μια υπάρχει η φανερή κοινωνία, που εύκολα μπορεί να αναλύσει ένας ξένος, και από την άλλη η πραγματική κοινωνία που όμως μας είναι άγνωστη. Οι αφρικανικές κοινωνίες βρίσκονται στο επίκεντρο σημαντικότατων επιρροών - όπως για παράδειγμα είναι οι πολιτικές και διοικητικές επιρροές της αποικιοκρατίας, οι επιδράσεις των προγονικών παραδόσεων που συνδέονται με τις προ-αποικιακές κοινωνίες κτλ. - που διαμορφώνουν μια απίστευτη συνθετότητα στην προσπάθεια της ερμηνείας των κοινωνικών φαινομένων που συμβαίνουν σε αυτή. Η περιγραφή των οικονομικών δεδομένων αναγκαστικά συγκαλύπτει την πραγματικότητα, καθώς το ουσιώδες πρόβλημα της ανάπτυξης είναι αυτό της διαμάχης μεταξύ δυο νοοτροπιών και δυο πολιτισμικών αντιθέσεων: έχουμε τον ορθολογισμό που υπαγορεύει το ατομικό συμφέρον (εξορθολογισμός της διοίκησης, των προσλήψεων, των δαπανών κτλ.) απέναντι στο «μη ορθολογικό» της κοινωνικής πραγματικότητας.
Η επιχειρηματικότητα όπως και κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα διαμορφώνεται από τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες οι κοινωνίες χρησιμοποιούν το παρελθόν τους και αντιλαμβάνονται το παρόν και το μέλλον τους. Η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Αφρική μοιάζει να συσσωρεύει προβλήματα που καλύπτουν τρία επίπεδα : στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται η εναντίωση της νοοτροπίας των ανθρώπων με την επιχειρηματικότητα την οποία αντιλαμβάνονται ως συνέχεια της αποικιακής εξάρτησης και καταπίεσης. Σε επόμενο επίπεδο βρίσκεται η αδυναμία των ξένων θεσμικών κέντρων να συνδράμουν στην χρηματοδότηση προς την κατεύθυνση της αλλαγής της επιχειρηματικής νοοτροπίας και την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικής δράσης. Σε ένα τρίτο επίπεδο βρίσκεται το αφρικανικό κράτος – εισοδηματίας που ενδιαφέρεται περισσότερο να παράγει πόρους για την εξασφάλιση της ευημερίας της διευθύνουσας ελίτ του. Το κράτος εμφανίζεται ως ιδιάζουσα έκφραση της δημόσιας εξουσίας, χωρίς να μπορεί να αποφύγει να κηλιδώσει με τις επιλογές και συμπεριφορές του το επιχειρηματικό περιβάλλον. Έτσι ο επιχειρηματίας, προτού αποτελέσει το μέσο που θα συνδυάσει τους φορείς της παραγωγής, εκμαυλίζεται αναγορευόμενος σε συλλέκτη εισοδημάτων κατ’ εικόνα του «κηδεμόνα» του, μέσω του πολιτικού, διοικητικού και τελωνειακού προστατευτισμού, μέσω των οδών της διαφθοράς (φορολογικές απαλλαγές, προνομιακή παραχώρηση των δημόσιων αγορών, την πρόσβαση κατά προτεραιότητα στο τραπεζικό δανεισμό, στις διακριτικές επιχορηγήσεις, στην πρόσβαση σε ενισχύσεις από το δημόσιο ταμείο ή διεθνείς πηγές) χωρίς τις οποίες φαίνεται να μην μπορεί να επιβιώσει. Παρά ταύτα η δημιουργία επιχειρήσεων στην Αφρική αποτελεί ταυτόχρονα ηθελημένη ενέργεια που δεν συνδέεται ούτε με το τυχαίο, ούτε με το περιστασιακό, αλλά αποτελεί αναγκαιότητα επιβίωσης. Και την αναγκαιότητα αυτή την βλέπουμε προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα της ηπείρου είτε από ανεπίσημους φορείς επιχειρηματικής δράσης που κινούνται στα όρια (ή εκτός αυτών) της “νομιμότητας”, είτε μέσα από την προσπάθεια των επίσημων φορέων επιχειρηματικής δράσης να προσαρμοστούν στις εξελίξεις αναπτύσσοντας σύγχρονες και καινοτόμες δράσεις.
Teaching Documents by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Σημειώσεις Πολιτισμικής Γεωγραφίας / Cultural Geography Notes, Feb 20, 2024
Η πολιτισμική γεωγραφία μπορεί να ορισθεί ως η ματιά των γεωγράφων πάνω στα πολιτισμικά ζητήματα ... more Η πολιτισμική γεωγραφία μπορεί να ορισθεί ως η ματιά των γεωγράφων πάνω στα πολιτισμικά ζητήματα ή η πολιτισμική προσέγγιση των γεωγραφικών πραγματικοτήτων. Μελετά τα πιστεύω, τις ιδεολογίες, τις πολιτισμικές πρακτικές και συνήθειες των ανθρώπινων πληθυσμών, αλλά αναζητά, κυρίως, τους δεσμούς που συνδέουν τις κοινωνίες με το περιβάλλον τους, τις ανθρώπινες ομάδες με το χώρο στον οποίο κατοικούν και δραστηριοποιούνται.
Conference Presentations by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Γιάννης Κυριακάκης Ανοικτό πανεπιστήμιο Από τα ξωτικά, το κακό μάτι και την ονειρομαντεία της αγρ... more Γιάννης Κυριακάκης Ανοικτό πανεπιστήμιο Από τα ξωτικά, το κακό μάτι και την ονειρομαντεία της αγροτικής Ελλάδας στους κατώτερους θεούς, τη μαγεία και τον λαϊκό Χριστιανισμό της Δυτικής Αφρικής Θοδωρής Λ. Κονκουρής Πανεπιστήμιο Μακεδονία, Θεσσαλονίκη "Λυπάμαι που σε κάναμε να ματώσεις": Μαθητεία ανάμεσα στους Mande μουσικούςκυνηγούς του Μαλί Αιμίλιος Τσεκένης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γράμματα προς και από το πεδίο: μια «επιστολική προσέγγιση» της σχέσης του ανθρωπολόγου με τον προνομιακό του συνομιλητή
Uploads
Journal articles by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Η αναδρομή στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στο Καμερούν συνδέεται με τις εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων σε όλη την επικράτεια της χώρας ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Η παρουσία τους αν και «ενισχύθηκε» από την αποικιοκρατία στηρίχτηκε τόσο στην ικανότητά τους να αναπτύσσουν σχέσεις με τους αυτόχθονες, όσο και στις σχέσεις συνεργασίας με ντόπιους εμπόρους που «μαθήτευσαν» στο πλευρό των Ελλήνων στις εμπορικές πρακτικές «δυτικού τύπου». Στο κοινωνικό φαντασιακό των Καμερουνέζων ο Έλληνας θεωρείται, «γεννημένος έμπορος». Αντίστοιχα στο φαντασιακό των Ελλήνων οι Bamiléké είναι εκείνοι που ξεχωρίζουν με το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο. Οι Έλληνες ελάχιστα αναγνώρισαν τη συμβολή των ντόπιων στην επιτυχία τους στο εμπόριο ρίχνοντας μάλιστα σε αυτούς – κυρίως στους Bamiléké - το βάρος της μετά το τέλος της δεκαετίας του 1970 αρνητικής συγκυρίας.
Abstract
A historical overview of the Greek Diaspora in Cameroon would show that the Greeks have been associated with trading activities ever since the mid-1920s. Although the Greeks’ presence was ‘‘reinforced’’ by colonialism, it was mainly built on their ability to develop relationships with the indigenous population, as well as partnerships with local merchants who would help the local commercial class develop their ‘western-type’ know-how with regard to trade. Even nowadays, in the social imaginary of Cameroon, Greeks are considered ‘trades people par excellence”. On the other hand, in the social imaginary of Greeks, the Bamiléké stand out because of their business acumen. However, not only have the Greeks failed to acknowledge the locals’ contribution to their trading success, but they have also put the blame on them - especially the Bamiléké – for the post 1970’s unfavourable circumstances."
Books by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
par les relations sociales et les pratiques politiques. Nous essayons de montrer dans quelle mesure le système politique en Afrique subsaharienne postcoloniale, présent dans la vie des affaires comme «courtier», «intermédiaire» et «protecteur» des entreprises d’accueil dans les années 1980, continue à fonctionner de la sorte dans l’environnement néolibéral des années 1990 et même jusqu’à nos jours.
En Afrique Noire la politique coloniale a renforcé les élites commerciales
étrangères afin de gérer et compléter sa propre faiblesse administrative. Les politiques postcoloniales ont, quant à elles, valorisé les structures économiques coloniales tout en s’efforçant de créer de nouvelles élites dans les affaires, dans le cadre du besoin de la création d’une bourgeoisie politico-économique. Les administrations coloniales cédèrent leur place à des États Africains indépendants qui étaient basés à des structures politiques qui voulaient absolument répondre
aux besoins d’autodétermination, mais qui, n’ayant pas de fortes bases
économiques, étaient obligés de suivre des politiques de gestion économiques développementalistes soutenues par des logiques de soutien des intérêts des pays ex-colonisateurs.
Les indépendances en Afrique Noire se sont basées sur des régimes politiques de parti unique. Ces gouvernements fonctionnaient selon la volonté, la culture politique et les visions du chef de l’Etat. Les chefs du gouvernement avaient – pour leur majorité - la vision de créer une élite de « type bourgeoisie économique » qui prendrait sur elle le décollage économique de leur pays. Actuellement la démocratie gagne du terrain et le multipartisme devient une réalité dans plusieurs pays africains. Les cercles d’affaires ont, pour eux, plusieurs interlocuteurs pour négocier.
Les régimes postcoloniaux furent fortement clientélistes, la situation
économique étant toujours le baromètre qui démontrerait à chaque fois ceux qui seraient les boucs émissaires sur lesquels serait projeté l’anathème pour les difficultés.
Dans le cadre de notre propos nous nous sommes penchés sur les cas du Niger et du Cameroun post-indépendants. Les politiciens africains ce trouvent aujourd’hui entre deux mondes, deux cultures d’action politique. L’un monde est encore attaché dans la dite tradition de l’appartenance ethnique, issu de la culture coloniale et d’un mélange avec la
culture africaine liée à la famille, le clan et le village, et l’autre est un monde qui aborde la politique dans la perspective des conflits de classe. Alors les hommes d’affaires cherchent à défendre leurs intérêts indépendamment de leur origine ethnique, leur appartenance religieuse, leur clan ou leur village, obligeant par conséquent les politiciens d’ajuster leurs politiques aux nouvelles données.
Conference articles by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Notre communication essaye d’examiner la volonté de l’UE et de l’Afrique, exprimée dans le cadre de la Déclaration du Quatrième Sommet UE-AFRIQUE qui a eu lieu à Bruxelles le 2-3 Avril 2014, de coopérer en vue de créer une politique commune pour les mobilités migratoires et le développement. Notre propos est de rallier les théories concernant les migrations aux motifs politiques des institutions internationales, tout en mettant le point d’une part sur les migrations formelles en temps que migrations liées au développement et les migrations informelles et clandestines dans le cadre d’un ensemble de facteurs d’ordre géopolitique (champs migratoire d’influence).
Les enjeux concernent la « gestion » d’une diaspora africaine intercontinentale - mais aussi intracontinentale - qui contribue à l’émergence de nouvelles conceptions et interprétations du phénomène diasporique relevant de l’iconographie d’une Afrique en « mouvement » ; mouvement développementaliste et / ou « expansionniste ».
La gestion diasporique africaine dont on parle concerne la double appartenance des migrants dans le cadre, selon nous, d’un renouveau néocolonialiste. L’époque coloniale et postcoloniale est liée aux premières arrivées des africains en Europe afin de s’intégrer à la culture occidentale par l’éducation. L’ère néocoloniale, née dans le cadre des politiques libérales et néolibérales depuis les années 1980, forme une nouvelle présence africaine en Europe qui évolue dans le temps mais aussi dans l’espace de l’U.E.
Abstract
Our paper attempts to examine the will of the EU and Africa, expressed in the context of the Declaration of the Fourth EU-AFRICA Summit held in Brussels on 2-3 April 2014, to cooperate in order to create a common policy on migration and mobility development. Our purpose is to rally the theories on migration due to politically motivated international institutions, while emphasizing on formal migration as on migration aiming for development and informal and illegal migration as part of a set of geopolitical factors (migration fields of influence).
The issues concern the "management" of an African intercontinental diaspora - but also intracontinental - contributing to the emergence of new ideas and interpretations of the diaspora phenomenon within the iconography of Africa "movement" developmental and / or "expansionist".
The African Diaspora management regarding the dual membership of migrants in the frame is, we believe, a neocolonialist renewal. The colonial and postcolonial era is related to the first arrivals of Africans in Europe to integrate into Western culture through education. The neo-colonial era, was born in the context of liberal and neoliberal policies since the 1980s, as a new African presence in Europe evolves in time but also in the EU space.
Talks by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Papers by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Thesis Chapters by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Η επιτόπια έρευνά μας στο Καμερούν επιβεβαίωσε πλήρως τη θέση του καθηγητή Philippe Hugon, ότι για τον ξένο μη Αφρικανό ερευνητή η μελέτη των αφρικανικών κοινωνιών κρύβει μια σημαντικότατη αδυναμία, καθώς συχνά συνειδητοποιούμε ότι είμαστε ξένοι μπροστά σε μια κοινωνία της οποίας αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε τα κίνητρα. Από τη μια υπάρχει η φανερή κοινωνία, που εύκολα μπορεί να αναλύσει ένας ξένος, και από την άλλη η πραγματική κοινωνία που όμως μας είναι άγνωστη. Οι αφρικανικές κοινωνίες βρίσκονται στο επίκεντρο σημαντικότατων επιρροών - όπως για παράδειγμα είναι οι πολιτικές και διοικητικές επιρροές της αποικιοκρατίας, οι επιδράσεις των προγονικών παραδόσεων που συνδέονται με τις προ-αποικιακές κοινωνίες κτλ. - που διαμορφώνουν μια απίστευτη συνθετότητα στην προσπάθεια της ερμηνείας των κοινωνικών φαινομένων που συμβαίνουν σε αυτή. Η περιγραφή των οικονομικών δεδομένων αναγκαστικά συγκαλύπτει την πραγματικότητα, καθώς το ουσιώδες πρόβλημα της ανάπτυξης είναι αυτό της διαμάχης μεταξύ δυο νοοτροπιών και δυο πολιτισμικών αντιθέσεων: έχουμε τον ορθολογισμό που υπαγορεύει το ατομικό συμφέρον (εξορθολογισμός της διοίκησης, των προσλήψεων, των δαπανών κτλ.) απέναντι στο «μη ορθολογικό» της κοινωνικής πραγματικότητας.
Η επιχειρηματικότητα όπως και κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα διαμορφώνεται από τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες οι κοινωνίες χρησιμοποιούν το παρελθόν τους και αντιλαμβάνονται το παρόν και το μέλλον τους. Η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Αφρική μοιάζει να συσσωρεύει προβλήματα που καλύπτουν τρία επίπεδα : στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται η εναντίωση της νοοτροπίας των ανθρώπων με την επιχειρηματικότητα την οποία αντιλαμβάνονται ως συνέχεια της αποικιακής εξάρτησης και καταπίεσης. Σε επόμενο επίπεδο βρίσκεται η αδυναμία των ξένων θεσμικών κέντρων να συνδράμουν στην χρηματοδότηση προς την κατεύθυνση της αλλαγής της επιχειρηματικής νοοτροπίας και την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικής δράσης. Σε ένα τρίτο επίπεδο βρίσκεται το αφρικανικό κράτος – εισοδηματίας που ενδιαφέρεται περισσότερο να παράγει πόρους για την εξασφάλιση της ευημερίας της διευθύνουσας ελίτ του. Το κράτος εμφανίζεται ως ιδιάζουσα έκφραση της δημόσιας εξουσίας, χωρίς να μπορεί να αποφύγει να κηλιδώσει με τις επιλογές και συμπεριφορές του το επιχειρηματικό περιβάλλον. Έτσι ο επιχειρηματίας, προτού αποτελέσει το μέσο που θα συνδυάσει τους φορείς της παραγωγής, εκμαυλίζεται αναγορευόμενος σε συλλέκτη εισοδημάτων κατ’ εικόνα του «κηδεμόνα» του, μέσω του πολιτικού, διοικητικού και τελωνειακού προστατευτισμού, μέσω των οδών της διαφθοράς (φορολογικές απαλλαγές, προνομιακή παραχώρηση των δημόσιων αγορών, την πρόσβαση κατά προτεραιότητα στο τραπεζικό δανεισμό, στις διακριτικές επιχορηγήσεις, στην πρόσβαση σε ενισχύσεις από το δημόσιο ταμείο ή διεθνείς πηγές) χωρίς τις οποίες φαίνεται να μην μπορεί να επιβιώσει. Παρά ταύτα η δημιουργία επιχειρήσεων στην Αφρική αποτελεί ταυτόχρονα ηθελημένη ενέργεια που δεν συνδέεται ούτε με το τυχαίο, ούτε με το περιστασιακό, αλλά αποτελεί αναγκαιότητα επιβίωσης. Και την αναγκαιότητα αυτή την βλέπουμε προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα της ηπείρου είτε από ανεπίσημους φορείς επιχειρηματικής δράσης που κινούνται στα όρια (ή εκτός αυτών) της “νομιμότητας”, είτε μέσα από την προσπάθεια των επίσημων φορέων επιχειρηματικής δράσης να προσαρμοστούν στις εξελίξεις αναπτύσσοντας σύγχρονες και καινοτόμες δράσεις.
Teaching Documents by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Conference Presentations by Nicolas Metaxides (Nikos Metaxidis)
Η αναδρομή στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στο Καμερούν συνδέεται με τις εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων σε όλη την επικράτεια της χώρας ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Η παρουσία τους αν και «ενισχύθηκε» από την αποικιοκρατία στηρίχτηκε τόσο στην ικανότητά τους να αναπτύσσουν σχέσεις με τους αυτόχθονες, όσο και στις σχέσεις συνεργασίας με ντόπιους εμπόρους που «μαθήτευσαν» στο πλευρό των Ελλήνων στις εμπορικές πρακτικές «δυτικού τύπου». Στο κοινωνικό φαντασιακό των Καμερουνέζων ο Έλληνας θεωρείται, «γεννημένος έμπορος». Αντίστοιχα στο φαντασιακό των Ελλήνων οι Bamiléké είναι εκείνοι που ξεχωρίζουν με το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο. Οι Έλληνες ελάχιστα αναγνώρισαν τη συμβολή των ντόπιων στην επιτυχία τους στο εμπόριο ρίχνοντας μάλιστα σε αυτούς – κυρίως στους Bamiléké - το βάρος της μετά το τέλος της δεκαετίας του 1970 αρνητικής συγκυρίας.
Abstract
A historical overview of the Greek Diaspora in Cameroon would show that the Greeks have been associated with trading activities ever since the mid-1920s. Although the Greeks’ presence was ‘‘reinforced’’ by colonialism, it was mainly built on their ability to develop relationships with the indigenous population, as well as partnerships with local merchants who would help the local commercial class develop their ‘western-type’ know-how with regard to trade. Even nowadays, in the social imaginary of Cameroon, Greeks are considered ‘trades people par excellence”. On the other hand, in the social imaginary of Greeks, the Bamiléké stand out because of their business acumen. However, not only have the Greeks failed to acknowledge the locals’ contribution to their trading success, but they have also put the blame on them - especially the Bamiléké – for the post 1970’s unfavourable circumstances."
par les relations sociales et les pratiques politiques. Nous essayons de montrer dans quelle mesure le système politique en Afrique subsaharienne postcoloniale, présent dans la vie des affaires comme «courtier», «intermédiaire» et «protecteur» des entreprises d’accueil dans les années 1980, continue à fonctionner de la sorte dans l’environnement néolibéral des années 1990 et même jusqu’à nos jours.
En Afrique Noire la politique coloniale a renforcé les élites commerciales
étrangères afin de gérer et compléter sa propre faiblesse administrative. Les politiques postcoloniales ont, quant à elles, valorisé les structures économiques coloniales tout en s’efforçant de créer de nouvelles élites dans les affaires, dans le cadre du besoin de la création d’une bourgeoisie politico-économique. Les administrations coloniales cédèrent leur place à des États Africains indépendants qui étaient basés à des structures politiques qui voulaient absolument répondre
aux besoins d’autodétermination, mais qui, n’ayant pas de fortes bases
économiques, étaient obligés de suivre des politiques de gestion économiques développementalistes soutenues par des logiques de soutien des intérêts des pays ex-colonisateurs.
Les indépendances en Afrique Noire se sont basées sur des régimes politiques de parti unique. Ces gouvernements fonctionnaient selon la volonté, la culture politique et les visions du chef de l’Etat. Les chefs du gouvernement avaient – pour leur majorité - la vision de créer une élite de « type bourgeoisie économique » qui prendrait sur elle le décollage économique de leur pays. Actuellement la démocratie gagne du terrain et le multipartisme devient une réalité dans plusieurs pays africains. Les cercles d’affaires ont, pour eux, plusieurs interlocuteurs pour négocier.
Les régimes postcoloniaux furent fortement clientélistes, la situation
économique étant toujours le baromètre qui démontrerait à chaque fois ceux qui seraient les boucs émissaires sur lesquels serait projeté l’anathème pour les difficultés.
Dans le cadre de notre propos nous nous sommes penchés sur les cas du Niger et du Cameroun post-indépendants. Les politiciens africains ce trouvent aujourd’hui entre deux mondes, deux cultures d’action politique. L’un monde est encore attaché dans la dite tradition de l’appartenance ethnique, issu de la culture coloniale et d’un mélange avec la
culture africaine liée à la famille, le clan et le village, et l’autre est un monde qui aborde la politique dans la perspective des conflits de classe. Alors les hommes d’affaires cherchent à défendre leurs intérêts indépendamment de leur origine ethnique, leur appartenance religieuse, leur clan ou leur village, obligeant par conséquent les politiciens d’ajuster leurs politiques aux nouvelles données.
Notre communication essaye d’examiner la volonté de l’UE et de l’Afrique, exprimée dans le cadre de la Déclaration du Quatrième Sommet UE-AFRIQUE qui a eu lieu à Bruxelles le 2-3 Avril 2014, de coopérer en vue de créer une politique commune pour les mobilités migratoires et le développement. Notre propos est de rallier les théories concernant les migrations aux motifs politiques des institutions internationales, tout en mettant le point d’une part sur les migrations formelles en temps que migrations liées au développement et les migrations informelles et clandestines dans le cadre d’un ensemble de facteurs d’ordre géopolitique (champs migratoire d’influence).
Les enjeux concernent la « gestion » d’une diaspora africaine intercontinentale - mais aussi intracontinentale - qui contribue à l’émergence de nouvelles conceptions et interprétations du phénomène diasporique relevant de l’iconographie d’une Afrique en « mouvement » ; mouvement développementaliste et / ou « expansionniste ».
La gestion diasporique africaine dont on parle concerne la double appartenance des migrants dans le cadre, selon nous, d’un renouveau néocolonialiste. L’époque coloniale et postcoloniale est liée aux premières arrivées des africains en Europe afin de s’intégrer à la culture occidentale par l’éducation. L’ère néocoloniale, née dans le cadre des politiques libérales et néolibérales depuis les années 1980, forme une nouvelle présence africaine en Europe qui évolue dans le temps mais aussi dans l’espace de l’U.E.
Abstract
Our paper attempts to examine the will of the EU and Africa, expressed in the context of the Declaration of the Fourth EU-AFRICA Summit held in Brussels on 2-3 April 2014, to cooperate in order to create a common policy on migration and mobility development. Our purpose is to rally the theories on migration due to politically motivated international institutions, while emphasizing on formal migration as on migration aiming for development and informal and illegal migration as part of a set of geopolitical factors (migration fields of influence).
The issues concern the "management" of an African intercontinental diaspora - but also intracontinental - contributing to the emergence of new ideas and interpretations of the diaspora phenomenon within the iconography of Africa "movement" developmental and / or "expansionist".
The African Diaspora management regarding the dual membership of migrants in the frame is, we believe, a neocolonialist renewal. The colonial and postcolonial era is related to the first arrivals of Africans in Europe to integrate into Western culture through education. The neo-colonial era, was born in the context of liberal and neoliberal policies since the 1980s, as a new African presence in Europe evolves in time but also in the EU space.
Η επιτόπια έρευνά μας στο Καμερούν επιβεβαίωσε πλήρως τη θέση του καθηγητή Philippe Hugon, ότι για τον ξένο μη Αφρικανό ερευνητή η μελέτη των αφρικανικών κοινωνιών κρύβει μια σημαντικότατη αδυναμία, καθώς συχνά συνειδητοποιούμε ότι είμαστε ξένοι μπροστά σε μια κοινωνία της οποίας αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε τα κίνητρα. Από τη μια υπάρχει η φανερή κοινωνία, που εύκολα μπορεί να αναλύσει ένας ξένος, και από την άλλη η πραγματική κοινωνία που όμως μας είναι άγνωστη. Οι αφρικανικές κοινωνίες βρίσκονται στο επίκεντρο σημαντικότατων επιρροών - όπως για παράδειγμα είναι οι πολιτικές και διοικητικές επιρροές της αποικιοκρατίας, οι επιδράσεις των προγονικών παραδόσεων που συνδέονται με τις προ-αποικιακές κοινωνίες κτλ. - που διαμορφώνουν μια απίστευτη συνθετότητα στην προσπάθεια της ερμηνείας των κοινωνικών φαινομένων που συμβαίνουν σε αυτή. Η περιγραφή των οικονομικών δεδομένων αναγκαστικά συγκαλύπτει την πραγματικότητα, καθώς το ουσιώδες πρόβλημα της ανάπτυξης είναι αυτό της διαμάχης μεταξύ δυο νοοτροπιών και δυο πολιτισμικών αντιθέσεων: έχουμε τον ορθολογισμό που υπαγορεύει το ατομικό συμφέρον (εξορθολογισμός της διοίκησης, των προσλήψεων, των δαπανών κτλ.) απέναντι στο «μη ορθολογικό» της κοινωνικής πραγματικότητας.
Η επιχειρηματικότητα όπως και κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα διαμορφώνεται από τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιες οι κοινωνίες χρησιμοποιούν το παρελθόν τους και αντιλαμβάνονται το παρόν και το μέλλον τους. Η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Αφρική μοιάζει να συσσωρεύει προβλήματα που καλύπτουν τρία επίπεδα : στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται η εναντίωση της νοοτροπίας των ανθρώπων με την επιχειρηματικότητα την οποία αντιλαμβάνονται ως συνέχεια της αποικιακής εξάρτησης και καταπίεσης. Σε επόμενο επίπεδο βρίσκεται η αδυναμία των ξένων θεσμικών κέντρων να συνδράμουν στην χρηματοδότηση προς την κατεύθυνση της αλλαγής της επιχειρηματικής νοοτροπίας και την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικής δράσης. Σε ένα τρίτο επίπεδο βρίσκεται το αφρικανικό κράτος – εισοδηματίας που ενδιαφέρεται περισσότερο να παράγει πόρους για την εξασφάλιση της ευημερίας της διευθύνουσας ελίτ του. Το κράτος εμφανίζεται ως ιδιάζουσα έκφραση της δημόσιας εξουσίας, χωρίς να μπορεί να αποφύγει να κηλιδώσει με τις επιλογές και συμπεριφορές του το επιχειρηματικό περιβάλλον. Έτσι ο επιχειρηματίας, προτού αποτελέσει το μέσο που θα συνδυάσει τους φορείς της παραγωγής, εκμαυλίζεται αναγορευόμενος σε συλλέκτη εισοδημάτων κατ’ εικόνα του «κηδεμόνα» του, μέσω του πολιτικού, διοικητικού και τελωνειακού προστατευτισμού, μέσω των οδών της διαφθοράς (φορολογικές απαλλαγές, προνομιακή παραχώρηση των δημόσιων αγορών, την πρόσβαση κατά προτεραιότητα στο τραπεζικό δανεισμό, στις διακριτικές επιχορηγήσεις, στην πρόσβαση σε ενισχύσεις από το δημόσιο ταμείο ή διεθνείς πηγές) χωρίς τις οποίες φαίνεται να μην μπορεί να επιβιώσει. Παρά ταύτα η δημιουργία επιχειρήσεων στην Αφρική αποτελεί ταυτόχρονα ηθελημένη ενέργεια που δεν συνδέεται ούτε με το τυχαίο, ούτε με το περιστασιακό, αλλά αποτελεί αναγκαιότητα επιβίωσης. Και την αναγκαιότητα αυτή την βλέπουμε προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα της ηπείρου είτε από ανεπίσημους φορείς επιχειρηματικής δράσης που κινούνται στα όρια (ή εκτός αυτών) της “νομιμότητας”, είτε μέσα από την προσπάθεια των επίσημων φορέων επιχειρηματικής δράσης να προσαρμοστούν στις εξελίξεις αναπτύσσοντας σύγχρονες και καινοτόμες δράσεις.