İkinci Dünya Savaşı’nda Kızıl Ordu saflarında savaşan Sovyet Kürtleri, Nazilere karşı önemli başa... more İkinci Dünya Savaşı’nda Kızıl Ordu saflarında savaşan Sovyet Kürtleri, Nazilere karşı önemli başarılara imza atmasına rağmen 1944 yılında sürgüne maruz kaldı. Moskova yönetimi tarafından Semendê Siyabendov’un ailesine gönderilen bir mektup dikkat çekiyor.
Kırgızistan’ın Celal-Abad bölgesinde bulunan Kök-Yangak köyü, yaklaşık 50 yıl boyunca Kürtlere sı... more Kırgızistan’ın Celal-Abad bölgesinde bulunan Kök-Yangak köyü, yaklaşık 50 yıl boyunca Kürtlere sığınak oldu. Sürgünler, iç çatışmalar ve göçlerin yaşandığı köyün tarihsel geçmişi oldukça dikkat çekiyor. Kırgızistan’da yer alan Kök-Yangak köyü, özellikle 1937-1938 sürgünlerinde Kürt ailelerinin iskân edildiği yerleşim yerlerinden biriydi. Köyde Tara Mamedova, İbrahim Seidov, Ali Bariyeviç Magayev gibi önemli şahsiyetler yetişti.
Qers tarîxê kurdan de wayîrê cayêkê girîngî yo. Nê şaristanî de xeylê roşnvîrê kurdî resayî. Bi t... more Qers tarîxê kurdan de wayîrê cayêkê girîngî yo. Nê şaristanî de xeylê roşnvîrê kurdî resayî. Bi taybetî mabênê êzidîyanê kurdan de merdimê zanayoxî vejîyayî. Înan ra yew zî Casimê Celîl o. Na meqale de ma do qalê cuye û eseranê Casimê Celîlî bikerê.
Yewîya Sovyetan de atmosferê sîyasî serranê 1930an de dest pê vurîyayîşî kerd. Serranê 1920an de ... more Yewîya Sovyetan de atmosferê sîyasî serranê 1930an de dest pê vurîyayîşî kerd. Serranê 1920an de çekuya “azadîye” zaf şuxilîyêne, la serranê 1930an de çekuya “yewîye” vejîyaye vernîye. Nê konteksî de kêmneteweyîyanê cîyayan rê rusîfîkasyon û kîrîlîzasyon ameyî ferzkerdene. Na xebate de serranê 1930an de vera kurdan polîtîkaya Stalînî yena analîzkerdene.
Polîtîkaya kurdan a îdareyê Stalînî her ke şino yena nîqaşkerdene. Moskovaya ke goreyê polîtîkaya... more Polîtîkaya kurdan a îdareyê Stalînî her ke şino yena nîqaşkerdene. Moskovaya ke goreyê polîtîkaya teberî ya hukmatê Anqara têgêraye, baxusus serranê 1930 û 1940an de kurdan ser o teda viraşte. Kurdîstano Sûr wedarîya, Rêya Tezeyo ke bi kurmancî weşanîyêne ame qefilnayene, roşnvîrê kurdan tepişîyayî û bi hezaran kurdî serranê 1937-1938an de ameyî nefîkerdene. Rixmo ke xeylêk kurdî kişta Artêşa Sûre de tewrê Şerê Dinya yê II. bîyî, raştê tedaya bîne ameyî. Na çarçewa de 1944 de kurdî yewna ameyî surgunkerdene. Na xebate de Şerê Dinya yê II. de kurdî yenê analîzkerdene.
Badê ke Komara Tirkîya serra 1923yî de ronîyaye, vera şarê kurdî zî polîtîkaya “tenkîlî” hîna şî... more Badê ke Komara Tirkîya serra 1923yî de ronîyaye, vera şarê kurdî zî polîtîkaya “tenkîlî” hîna şîdetin bîye. Bêguman zafêrîya kurdan pergalê kemalîstan nas nêkerd û seba xoserîya xo dest pê xoverdayîşî kerd. Na çarçewa de serra 1925î de Şêx Seîd û embazanê ci xo ver dabî. Nê xoverdayîşî ra dima Agirî de xoverdayîşê bînî dest pêkerd û nêzdî 4 serrî ramîya. Nê nuşteyî de ma do behsê Xoverdayîşê Agirî bikerê.
Erdê kurdan yanî Kurdistan de tarîx de xeylêk qetlîyamî û jenosîdî qewimîyayî. Bi taybetî Kelaya ... more Erdê kurdan yanî Kurdistan de tarîx de xeylêk qetlîyamî û jenosîdî qewimîyayî. Bi taybetî Kelaya Dimdimî, Qoçkirî, Helebce, Zîlan û Dêrsim de qirkerdişê gonînî virazîyayî. Serdestan kerd ke reyaya kurdan serê erdê ci de huşk bikerê, labelê kurdan têkoşînêko bêhempa kerd û hema zî nê têkoşînî rê dewam kenê. Na meqale de ma Terteleyê Dêrsimî analîz kenê.
Kurdan serê erdê xo de vera “kolonîzatoran” tarîx de xeylêk xoverdayîşî serûber kerdî. Komara Tir... more Kurdan serê erdê xo de vera “kolonîzatoran” tarîx de xeylêk xoverdayîşî serûber kerdî. Komara Tirkîya de xoverdayîşêkê kurdan o verên Sêwas de herêma Qoçkirî de serranê 1920-1921an de qewimîya. Ma na meqale de destpêk û netîceya nê xoverdayîşî analîz kenê.
Erdê Kurdistanî de xeylêk merdimê qedrgiranî ciwîyayî. Înan seba azadîya kurdan têkoşînêko bêhemp... more Erdê Kurdistanî de xeylêk merdimê qedrgiranî ciwîyayî. Înan seba azadîya kurdan têkoşînêko bêhempa kerd. Mîyanê nê merdiman de nameyê Nûrî Dêrsimîyî zî xeylê balkêş o. Dêrsimî bi taybetî nêmeyê verênî yê seserra XX. de xeylêk serebûtan de ca girewtbî. Ma na meqale de qalê cuye, têkoşîn û kesayetê Nûrî Dêrsimîyî kenê.
Kızıl Kürdistan'a (1923-1930) dair çalışmalarını sürdüren tarihçi Dr. İsmet Konak, Kemalist yönet... more Kızıl Kürdistan'a (1923-1930) dair çalışmalarını sürdüren tarihçi Dr. İsmet Konak, Kemalist yönetimin Kürtlerin muhtariyet elde etmesinden duyduğu endişeye dair telgrafın ardından yeni 2 arşiv belgesine daha ulaştı. Dışişleri Bakanlığı Arşivi'nde ortaya çıkan 1925 ve 1926 tarihli telgraflarda dönemin yönetiminin Kürtlerin haklarına karşı olduğu gözler önüne serilmektedir.
Rusya'nın Şubat 2022'deki saldırısı ile başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı aralıksız bir şekilde sürme... more Rusya'nın Şubat 2022'deki saldırısı ile başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı aralıksız bir şekilde sürmektedir. Rusya henüz menzil-i maksuduna ulaşamazken, NATO’nun desteğini alan Ukrayna son haftalarda saldırılarını daha da arttırmış durumda. Ukrayna’nın Kursk bölgesine dönük saldırısı hiç şüphesiz savaşta önemli bir kırılmaya neden oldu. Mevcut savaşta oligarklar ve silah tüccarlarının rantiye politikası da belirleyici olabilmektedir.
Dewleta Osmanîyan tarîx de herêma Kurdistanî de zafane polîtîkaya “mustemleke” ca arde. Bitaybetî... more Dewleta Osmanîyan tarîx de herêma Kurdistanî de zafane polîtîkaya “mustemleke” ca arde. Bitaybetî Şerê Çaldiranî (1514) ra dima kurdî girêdayîyê îdareyê Osmanîyan bîyî. Rixmo ke Kurdistan de tayê mîrîyê otonomî awan bîyî, înan xizmetê îdareyê tirkan kerdêne. Seserra XIX. de vera mîrîyanê kurdan zî polîtîkaya merkezpereste ameye caardene. Îdareyê Osmanîyan waşt ke Kurdistan de serdestîya xo ser newe ra awan bikero. Na çarçewa de Alayîyê Hamîdîye ronîyayî. Ma na meqale de qalê ronîyayîş, armanc û rijîyayîşê nê alayîyan kenê.
Dr. İsmet Konak, üç yıl önce Ferik’in 10 şiirini ilk kez Türkçeye çevirdi. Geçtiğimiz Haziran’da ... more Dr. İsmet Konak, üç yıl önce Ferik’in 10 şiirini ilk kez Türkçeye çevirdi. Geçtiğimiz Haziran’da çıkan “Ferik Polatbekov: Hayatı ve Şiirleri” adlı kitabında ise hem Ferik’in hayatını derli toplu bir şekilde kaleme aldı hem de 21 şiirini okurla buluşturdu. Bolşevik-Kürt şairin hayatını, Bolşevik Devrimi’ne katılımını, ölümünü ve Rus İç Savaşı’na katılan Kürtleri Dr. İsmet Konak’la konuştuk.
Şax Îsmaîlê doganijî fekafek 9 serrî Seyîd Rizayî rê sîlehşorîye kerde. Torna ey Pulê Demîre derh... more Şax Îsmaîlê doganijî fekafek 9 serrî Seyîd Rizayî rê sîlehşorîye kerde. Torna ey Pulê Demîre derheqê ey de qisey kerd û vat ke kalikê ci birazayê Seyîd Rizayî Rayberî reyde pêkewtiş kerdo.
Kızıl Kürdistan’a dair 19 Eylül 1929 tarihli yeni bir telgrafa ulaşıldı. Telgrafı değerlendiren t... more Kızıl Kürdistan’a dair 19 Eylül 1929 tarihli yeni bir telgrafa ulaşıldı. Telgrafı değerlendiren tarihçi Dr. İsmet Konak, Kemalist yönetimin, Kürtlerin Kafkasya’da statü elde etmesinden endişe duyduğunu belirtti. Telgrafta ‘Kürdistan muhtariyeti tesis olunmakta’ denilerek bilgi istenmektedir.
Kurdî têna Mezopotamya û Îran de nêciwîyenê. Habîtatê înan xeylê hîra yo. Qafqasya û Rûsya zî mîy... more Kurdî têna Mezopotamya û Îran de nêciwîyenê. Habîtatê înan xeylê hîra yo. Qafqasya û Rûsya zî mîyanê nê habîtatî de ca genê. Tarîxê kurdanê na cografya zêde nêzanîyeno. Şaro kurd zafane “4 leteyanê Kurdistanî” ser o vindeno. La no leteyo 5. zî xeylê balkêş o. Bitaybetî têkilîya kurdan bi şorişanê Rûsya girîng a. Ma na meqale de do giranîye bidê na têkilîye.
Dêrsim tarîxê Kurdistanî de şaristanêko taybet o. Hetê kultur, nasname û kamîye ra wayîrê cayêkê ... more Dêrsim tarîxê Kurdistanî de şaristanêko taybet o. Hetê kultur, nasname û kamîye ra wayîrê cayêkê balkêşî yo. Mîtraîzm, zerdeştîye, xirîstîyanîye, îslamî ra xeylêk rêçan teşmîl keno. Ma na meqaleya xo de hetê etîmolojî ra bale anjenê çekuya Dêrsimî ser û tarîxê ci rûkî analîz kenê.
Rus albay Kartsev'in 1890'lı yıllarda hazırladığı bir harita. Harita Kürtlerin yerleşimini konu e... more Rus albay Kartsev'in 1890'lı yıllarda hazırladığı bir harita. Harita Kürtlerin yerleşimini konu edinmektedir. Özellikle Dersim mıntıkası dikkat çekmektedir. Haritada aşiretlerin dağılımı da var. Dersim bölgesi "Dersimli" aşireti adı altında kategorize edilmektedir.
Dinya de esasî dide îdeolojîyî est ê. Yewin sosyalîzm, dideyin lîberalîzm o. Sosyalîzm zî mîyanê ... more Dinya de esasî dide îdeolojîyî est ê. Yewin sosyalîzm, dideyin lîberalîzm o. Sosyalîzm zî mîyanê xo de birîyeno di leteyî: sosyalîzmo utopîk û sosyalîzmo zanistî. Sosyalîzmo utopîk bi destê Charles Fourîer, Saînt Sîmon û Robert Owenî ame formulekerdene. Yew zî sosyalîzmo zanistî est o ke o hetê Karl Marks û Frîedrîch Engelsî ra teorîze bî. Formulasyonanê Karl Marks û Engelsî de bitaybetî nêzdîbîyayîşê state apparatusî yanî hacetê dewlete xeylê binîqaş o. Ma do na meqale de sosyalîzmê zanistî de mefhûmê dewlete analîz bikerê.
Tarîxê kirmancan xeylê rengin û dewlemend o. Cayê Dêrsimî zî nê tarîxî de balkêş o. Hetê kultur, ... more Tarîxê kirmancan xeylê rengin û dewlemend o. Cayê Dêrsimî zî nê tarîxî de balkêş o. Hetê kultur, ziwan û tradîsyonan ra cîya yo. Dêrsim de xeylêk şexsîyetê bêmergî û rûmetdarî ciwîyayî. Mîyanê înan de nameyê kemanecen û şaîr Silê Qijî (Silemano Qij) deyra muhîm o. Ma do na meqale de qalê cuye û hunerê Silê Qijî bikerê.
İkinci Dünya Savaşı’nda Kızıl Ordu saflarında savaşan Sovyet Kürtleri, Nazilere karşı önemli başa... more İkinci Dünya Savaşı’nda Kızıl Ordu saflarında savaşan Sovyet Kürtleri, Nazilere karşı önemli başarılara imza atmasına rağmen 1944 yılında sürgüne maruz kaldı. Moskova yönetimi tarafından Semendê Siyabendov’un ailesine gönderilen bir mektup dikkat çekiyor.
Kırgızistan’ın Celal-Abad bölgesinde bulunan Kök-Yangak köyü, yaklaşık 50 yıl boyunca Kürtlere sı... more Kırgızistan’ın Celal-Abad bölgesinde bulunan Kök-Yangak köyü, yaklaşık 50 yıl boyunca Kürtlere sığınak oldu. Sürgünler, iç çatışmalar ve göçlerin yaşandığı köyün tarihsel geçmişi oldukça dikkat çekiyor. Kırgızistan’da yer alan Kök-Yangak köyü, özellikle 1937-1938 sürgünlerinde Kürt ailelerinin iskân edildiği yerleşim yerlerinden biriydi. Köyde Tara Mamedova, İbrahim Seidov, Ali Bariyeviç Magayev gibi önemli şahsiyetler yetişti.
Qers tarîxê kurdan de wayîrê cayêkê girîngî yo. Nê şaristanî de xeylê roşnvîrê kurdî resayî. Bi t... more Qers tarîxê kurdan de wayîrê cayêkê girîngî yo. Nê şaristanî de xeylê roşnvîrê kurdî resayî. Bi taybetî mabênê êzidîyanê kurdan de merdimê zanayoxî vejîyayî. Înan ra yew zî Casimê Celîl o. Na meqale de ma do qalê cuye û eseranê Casimê Celîlî bikerê.
Yewîya Sovyetan de atmosferê sîyasî serranê 1930an de dest pê vurîyayîşî kerd. Serranê 1920an de ... more Yewîya Sovyetan de atmosferê sîyasî serranê 1930an de dest pê vurîyayîşî kerd. Serranê 1920an de çekuya “azadîye” zaf şuxilîyêne, la serranê 1930an de çekuya “yewîye” vejîyaye vernîye. Nê konteksî de kêmneteweyîyanê cîyayan rê rusîfîkasyon û kîrîlîzasyon ameyî ferzkerdene. Na xebate de serranê 1930an de vera kurdan polîtîkaya Stalînî yena analîzkerdene.
Polîtîkaya kurdan a îdareyê Stalînî her ke şino yena nîqaşkerdene. Moskovaya ke goreyê polîtîkaya... more Polîtîkaya kurdan a îdareyê Stalînî her ke şino yena nîqaşkerdene. Moskovaya ke goreyê polîtîkaya teberî ya hukmatê Anqara têgêraye, baxusus serranê 1930 û 1940an de kurdan ser o teda viraşte. Kurdîstano Sûr wedarîya, Rêya Tezeyo ke bi kurmancî weşanîyêne ame qefilnayene, roşnvîrê kurdan tepişîyayî û bi hezaran kurdî serranê 1937-1938an de ameyî nefîkerdene. Rixmo ke xeylêk kurdî kişta Artêşa Sûre de tewrê Şerê Dinya yê II. bîyî, raştê tedaya bîne ameyî. Na çarçewa de 1944 de kurdî yewna ameyî surgunkerdene. Na xebate de Şerê Dinya yê II. de kurdî yenê analîzkerdene.
Badê ke Komara Tirkîya serra 1923yî de ronîyaye, vera şarê kurdî zî polîtîkaya “tenkîlî” hîna şî... more Badê ke Komara Tirkîya serra 1923yî de ronîyaye, vera şarê kurdî zî polîtîkaya “tenkîlî” hîna şîdetin bîye. Bêguman zafêrîya kurdan pergalê kemalîstan nas nêkerd û seba xoserîya xo dest pê xoverdayîşî kerd. Na çarçewa de serra 1925î de Şêx Seîd û embazanê ci xo ver dabî. Nê xoverdayîşî ra dima Agirî de xoverdayîşê bînî dest pêkerd û nêzdî 4 serrî ramîya. Nê nuşteyî de ma do behsê Xoverdayîşê Agirî bikerê.
Erdê kurdan yanî Kurdistan de tarîx de xeylêk qetlîyamî û jenosîdî qewimîyayî. Bi taybetî Kelaya ... more Erdê kurdan yanî Kurdistan de tarîx de xeylêk qetlîyamî û jenosîdî qewimîyayî. Bi taybetî Kelaya Dimdimî, Qoçkirî, Helebce, Zîlan û Dêrsim de qirkerdişê gonînî virazîyayî. Serdestan kerd ke reyaya kurdan serê erdê ci de huşk bikerê, labelê kurdan têkoşînêko bêhempa kerd û hema zî nê têkoşînî rê dewam kenê. Na meqale de ma Terteleyê Dêrsimî analîz kenê.
Kurdan serê erdê xo de vera “kolonîzatoran” tarîx de xeylêk xoverdayîşî serûber kerdî. Komara Tir... more Kurdan serê erdê xo de vera “kolonîzatoran” tarîx de xeylêk xoverdayîşî serûber kerdî. Komara Tirkîya de xoverdayîşêkê kurdan o verên Sêwas de herêma Qoçkirî de serranê 1920-1921an de qewimîya. Ma na meqale de destpêk û netîceya nê xoverdayîşî analîz kenê.
Erdê Kurdistanî de xeylêk merdimê qedrgiranî ciwîyayî. Înan seba azadîya kurdan têkoşînêko bêhemp... more Erdê Kurdistanî de xeylêk merdimê qedrgiranî ciwîyayî. Înan seba azadîya kurdan têkoşînêko bêhempa kerd. Mîyanê nê merdiman de nameyê Nûrî Dêrsimîyî zî xeylê balkêş o. Dêrsimî bi taybetî nêmeyê verênî yê seserra XX. de xeylêk serebûtan de ca girewtbî. Ma na meqale de qalê cuye, têkoşîn û kesayetê Nûrî Dêrsimîyî kenê.
Kızıl Kürdistan'a (1923-1930) dair çalışmalarını sürdüren tarihçi Dr. İsmet Konak, Kemalist yönet... more Kızıl Kürdistan'a (1923-1930) dair çalışmalarını sürdüren tarihçi Dr. İsmet Konak, Kemalist yönetimin Kürtlerin muhtariyet elde etmesinden duyduğu endişeye dair telgrafın ardından yeni 2 arşiv belgesine daha ulaştı. Dışişleri Bakanlığı Arşivi'nde ortaya çıkan 1925 ve 1926 tarihli telgraflarda dönemin yönetiminin Kürtlerin haklarına karşı olduğu gözler önüne serilmektedir.
Rusya'nın Şubat 2022'deki saldırısı ile başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı aralıksız bir şekilde sürme... more Rusya'nın Şubat 2022'deki saldırısı ile başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı aralıksız bir şekilde sürmektedir. Rusya henüz menzil-i maksuduna ulaşamazken, NATO’nun desteğini alan Ukrayna son haftalarda saldırılarını daha da arttırmış durumda. Ukrayna’nın Kursk bölgesine dönük saldırısı hiç şüphesiz savaşta önemli bir kırılmaya neden oldu. Mevcut savaşta oligarklar ve silah tüccarlarının rantiye politikası da belirleyici olabilmektedir.
Dewleta Osmanîyan tarîx de herêma Kurdistanî de zafane polîtîkaya “mustemleke” ca arde. Bitaybetî... more Dewleta Osmanîyan tarîx de herêma Kurdistanî de zafane polîtîkaya “mustemleke” ca arde. Bitaybetî Şerê Çaldiranî (1514) ra dima kurdî girêdayîyê îdareyê Osmanîyan bîyî. Rixmo ke Kurdistan de tayê mîrîyê otonomî awan bîyî, înan xizmetê îdareyê tirkan kerdêne. Seserra XIX. de vera mîrîyanê kurdan zî polîtîkaya merkezpereste ameye caardene. Îdareyê Osmanîyan waşt ke Kurdistan de serdestîya xo ser newe ra awan bikero. Na çarçewa de Alayîyê Hamîdîye ronîyayî. Ma na meqale de qalê ronîyayîş, armanc û rijîyayîşê nê alayîyan kenê.
Dr. İsmet Konak, üç yıl önce Ferik’in 10 şiirini ilk kez Türkçeye çevirdi. Geçtiğimiz Haziran’da ... more Dr. İsmet Konak, üç yıl önce Ferik’in 10 şiirini ilk kez Türkçeye çevirdi. Geçtiğimiz Haziran’da çıkan “Ferik Polatbekov: Hayatı ve Şiirleri” adlı kitabında ise hem Ferik’in hayatını derli toplu bir şekilde kaleme aldı hem de 21 şiirini okurla buluşturdu. Bolşevik-Kürt şairin hayatını, Bolşevik Devrimi’ne katılımını, ölümünü ve Rus İç Savaşı’na katılan Kürtleri Dr. İsmet Konak’la konuştuk.
Şax Îsmaîlê doganijî fekafek 9 serrî Seyîd Rizayî rê sîlehşorîye kerde. Torna ey Pulê Demîre derh... more Şax Îsmaîlê doganijî fekafek 9 serrî Seyîd Rizayî rê sîlehşorîye kerde. Torna ey Pulê Demîre derheqê ey de qisey kerd û vat ke kalikê ci birazayê Seyîd Rizayî Rayberî reyde pêkewtiş kerdo.
Kızıl Kürdistan’a dair 19 Eylül 1929 tarihli yeni bir telgrafa ulaşıldı. Telgrafı değerlendiren t... more Kızıl Kürdistan’a dair 19 Eylül 1929 tarihli yeni bir telgrafa ulaşıldı. Telgrafı değerlendiren tarihçi Dr. İsmet Konak, Kemalist yönetimin, Kürtlerin Kafkasya’da statü elde etmesinden endişe duyduğunu belirtti. Telgrafta ‘Kürdistan muhtariyeti tesis olunmakta’ denilerek bilgi istenmektedir.
Kurdî têna Mezopotamya û Îran de nêciwîyenê. Habîtatê înan xeylê hîra yo. Qafqasya û Rûsya zî mîy... more Kurdî têna Mezopotamya û Îran de nêciwîyenê. Habîtatê înan xeylê hîra yo. Qafqasya û Rûsya zî mîyanê nê habîtatî de ca genê. Tarîxê kurdanê na cografya zêde nêzanîyeno. Şaro kurd zafane “4 leteyanê Kurdistanî” ser o vindeno. La no leteyo 5. zî xeylê balkêş o. Bitaybetî têkilîya kurdan bi şorişanê Rûsya girîng a. Ma na meqale de do giranîye bidê na têkilîye.
Dêrsim tarîxê Kurdistanî de şaristanêko taybet o. Hetê kultur, nasname û kamîye ra wayîrê cayêkê ... more Dêrsim tarîxê Kurdistanî de şaristanêko taybet o. Hetê kultur, nasname û kamîye ra wayîrê cayêkê balkêşî yo. Mîtraîzm, zerdeştîye, xirîstîyanîye, îslamî ra xeylêk rêçan teşmîl keno. Ma na meqaleya xo de hetê etîmolojî ra bale anjenê çekuya Dêrsimî ser û tarîxê ci rûkî analîz kenê.
Rus albay Kartsev'in 1890'lı yıllarda hazırladığı bir harita. Harita Kürtlerin yerleşimini konu e... more Rus albay Kartsev'in 1890'lı yıllarda hazırladığı bir harita. Harita Kürtlerin yerleşimini konu edinmektedir. Özellikle Dersim mıntıkası dikkat çekmektedir. Haritada aşiretlerin dağılımı da var. Dersim bölgesi "Dersimli" aşireti adı altında kategorize edilmektedir.
Dinya de esasî dide îdeolojîyî est ê. Yewin sosyalîzm, dideyin lîberalîzm o. Sosyalîzm zî mîyanê ... more Dinya de esasî dide îdeolojîyî est ê. Yewin sosyalîzm, dideyin lîberalîzm o. Sosyalîzm zî mîyanê xo de birîyeno di leteyî: sosyalîzmo utopîk û sosyalîzmo zanistî. Sosyalîzmo utopîk bi destê Charles Fourîer, Saînt Sîmon û Robert Owenî ame formulekerdene. Yew zî sosyalîzmo zanistî est o ke o hetê Karl Marks û Frîedrîch Engelsî ra teorîze bî. Formulasyonanê Karl Marks û Engelsî de bitaybetî nêzdîbîyayîşê state apparatusî yanî hacetê dewlete xeylê binîqaş o. Ma do na meqale de sosyalîzmê zanistî de mefhûmê dewlete analîz bikerê.
Tarîxê kirmancan xeylê rengin û dewlemend o. Cayê Dêrsimî zî nê tarîxî de balkêş o. Hetê kultur, ... more Tarîxê kirmancan xeylê rengin û dewlemend o. Cayê Dêrsimî zî nê tarîxî de balkêş o. Hetê kultur, ziwan û tradîsyonan ra cîya yo. Dêrsim de xeylêk şexsîyetê bêmergî û rûmetdarî ciwîyayî. Mîyanê înan de nameyê kemanecen û şaîr Silê Qijî (Silemano Qij) deyra muhîm o. Ma do na meqale de qalê cuye û hunerê Silê Qijî bikerê.
Bu tezde Rus İç Savaşı ve Türkiye'nin bu savaş esnasında Kafkasya, Kırım ve Türkistan özelinde yü... more Bu tezde Rus İç Savaşı ve Türkiye'nin bu savaş esnasında Kafkasya, Kırım ve Türkistan özelinde yürüttüğü politika ekseriyette Rusça kaynaklara dayanarak incelenmektedir.
Devrimler tarihinde ölümle randevulaşan birçok kıymetli şahsiyet yaşadı. Asla korku denizinin içi... more Devrimler tarihinde ölümle randevulaşan birçok kıymetli şahsiyet yaşadı. Asla korku denizinin içinde boğulmayı kabul etmediler. Tıpkı Romalı şair Horatius’un yüzyıllar önce haykırdığı gibi “korku içinde yaşayan kişi asla özgür değildir.” Onlar da korkunun esiri olmadılar, özgürlüğe ulaşmak için yaşamlarını dahi feda ettiler. Bu şahsiyetler arasında aydın kişiliği ve ilerici tutumuyla temayüz eden portrelerden biri şüphesiz Bolşevik-Kürt devrimci Ferik Polatbekov’dur.
В истории революций было немало ценных личностей, которые встретились со смертью. Они никогда не соглашались утонуть в море страха. Как воскликнул много веков назад римский поэт Гораций, «тот, кто живёт в страхе, никогда не бывает свободным». Они тоже не были в плену страха и даже пожертвовали своими жизнями, чтобы добиться свободы. Среди этих деятелей одним из портретов, выделяющихся своей интеллектуальной индивидуальностью и прогрессивной позицией, несомненно, является большевистско-курдский революционер Ферик Полатбеков (Фёдор Лыткин).
1917 Rus devrimleri, Rus İç Savaşı, Rusya ve Ukrayna ilişkilerinin kökeni, Güney Kafkasya'nın sov... more 1917 Rus devrimleri, Rus İç Savaşı, Rusya ve Ukrayna ilişkilerinin kökeni, Güney Kafkasya'nın sovyetleşmesi vb. konuları teşmil eden kitabım Aram Yayınevi'nde çıktı. Katkısı için değerli Fikret Başkaya Hocam'a müteşekkirim.
Моя книга, охватывающая такие темы, как русские революции 1917 года, Гражданская война в России, зарождение отношений России и Украины, советизация Южного Кавказа была выпущена издательством «Арам». Я благодарен моему ценному учителю Фикрету Башкаю за его вклад.
Bu çalışmada Birûkan aşiretinin tarihi ve aşiret adının anatomisi analiz edilmektedir. Bazı Rusça... more Bu çalışmada Birûkan aşiretinin tarihi ve aşiret adının anatomisi analiz edilmektedir. Bazı Rusça kaynaklar kullanılarak söz konusu alana katkıda bulunulmaya çalışılmıştır.
Yüzyıllardır Kafkasya sahasında yaşam sürdüren Kürtler için şüphesiz 1917 yılı bir "annus mirabil... more Yüzyıllardır Kafkasya sahasında yaşam sürdüren Kürtler için şüphesiz 1917 yılı bir "annus mirabilisti." Yani muhteşem bir yıl imgesi yaratmıştı. Özellikle "gıllet" çeken Kürt kesimi açısından adeta bir dönüm noktasıydı. Rusların çok kere kullandığı bir atasözünde olduğu gibi kurabiye dolu kamyon Kürtlerin sokağına da yönelmişti. Çarlığın demir ökçesi altında ezilen bir halk olarak Ekim Devrimi'ni sevinçle karşılamışlardı. Devrim, her bireyde olduğu gibi yoksul Kürt köylüsü ve işçisinin nazarında da bir "çare-i halas" olmuştu. Ulusların kendi kaderini tayin hakkıyla daha fazla umutlanan ve devrimle arasındaki "rabıtayı" güçlendiren Kürtler, 1920'li yıllarda sokaklarına gelen kamyonun kurabiyelerini afiyetle yemeye başladılar. Bu dönemin sihirli sözcüğü "korenizatsiya", yani “yerlileştirme” idi. Sovyet yönetimi bu politikayla farklı etnisitelerde bir "aidiyet duygusu" yaratmaya çalışmıştı. Çarlık döneminin "mezmum" vatandaşı, yerini "makbul" vatandaşa bırakır gibiydi. Yine bu yıllarda başlatılan Latinizasyon politikası, etnik kimliklerin aidiyet duygusunu daha da kamçılamıştı. 1930'lu yıllar ise tamamen farklı bir mizansene döndü. Düzenli çalan çanın içinde otlar birikmeye başladı. "Apparatus", devrim rayından kopmaya yüz tutmuştu. Bu dönemin alamet-i farikası "Ruslaştırma" olmuştu. 1920’li yılların Latinizasyonu yerini "Kirilleştirme" siyasetine bırakmıştı. Lenin'in "devlet varsa özgürlük yoktur" aforizması bu yıllarda zihinleri oldukça meşgul etmişti. Bütün bu paradigma değişimi kuşkusuz Kürt halkını da derinden etkilemişti. Bu çalışmada Kürtlerin sosyalist inşa sürecinde (1917-1937) edindiği kazanımlar, maruz kaldığı zorluklar ve yaşadığı deneyimler ekseriyetle Rusça kaynaklar ışığında tahlil edilmektedir.
Bu çalışmada Birûkan aşiretinin tarihi, ekseriyette Rusça kaynaklar ışığında tahlil edilmektedir.... more Bu çalışmada Birûkan aşiretinin tarihi, ekseriyette Rusça kaynaklar ışığında tahlil edilmektedir. Aşiretin bilhassa Rusya sahasındaki kolu mercek altına alınmaktadır.
This book focuses on some prominent figures who emigrated from Kars to Russia, Georgia and Armeni... more This book focuses on some prominent figures who emigrated from Kars to Russia, Georgia and Armenia in the past. The publication was also prepared with the support of the European Union, the Hrant Dink Foundation, and, the Social Research and Original Thinking Association.
Kars, özellikle 19. yüzyıl boyunca sürekli genişleyen Rusya imparatorluğu ile Osmanlı imparatorlu... more Kars, özellikle 19. yüzyıl boyunca sürekli genişleyen Rusya imparatorluğu ile Osmanlı imparatorluğu arasındaki serhat boyunun Kafkas cephesindeki stratejik noktasını oluşturuyordu. 1829 ve 1855 yıllarında Kars'ı işgal eden Rusya savaştan sonraki antlaşmalarla daha önemli saydığı yerler karşılığında Kars'tan çekilmişti. Ancak 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşından sonra imzalanan Berlin Antlaşması gereğince Kars, Çıldır (Ardahan) ve Batum sancakları Çarlık Rusya'ya geçmişti. Rusya, eski Ardahan ve Kars sancaklarını birleştirerek Kars oblastı adında yeni bir askerî vilayet yaratmıştı. Rusya'da oblastlar adı verilen askeri vilayetler, askerî vali tarafından yönetilirken, guberniya adı verilen vilayetler sivil valilerin nezareti altındaydı. Kars ve Batum oblastları merkezi Tiflis'te olan Kafkasya niyabetine veya genel valiliğine tabiydi. Tam kırk yıl Rusya'nın yönetiminde kalan Kars oblastı, birçok açıdan incelendi ve incelenmeye devam etmektedir. Bu konuda araştırmacıların yolunu aydınlatan belgelerden biri de 1917 yılına değin oblastta yayımlanan tek gazete olan Kars gazetesidir. 1883-1917 yılları arasında yayımlanan gazete, Rus idaresinin genel karakterini ve dönemin ruhunu anlamak için yararlı bazı bilgiler sunmaktadır. Resmî bir vilayet gazetesi olması nedeniyle toplumsal ve siyasal gelişmeleri pek az aktarmakla birlikte çarlığın siyasetini ve Kars'ta yaşayan farklı etnik kimliklere yaklaşımını önemli ölçüde yansıtmaktadır.
Османско-турецкий поэт и писатель конца XIX – начала XX вв. Дженап Шахабеттин говорит, что челове... more Османско-турецкий поэт и писатель конца XIX – начала XX вв. Дженап Шахабеттин говорит, что человек может заставить историю говорить то, что он желает, потому что мертвые не возражают против этого... К вопросу о курдской истории этот метод применили историки государств, которые рассматривают происхождение курдской идентичности как угроза. Потому и они написали историю в соответствии, и в интересах своей «идентичности», и строили свои «научные» тезисы на фальсификациях, искажениях и манипуляциях. Такой же метод они применяли и в области изучения зороастризма. В своих научных работах Советского курдолога Азиз э Джаво (Мамояна) сделает акцент на изучение вопроса с точки зрения логики исторического развития и лингвистического анализа языкового материала. В своих исследованиях он на основе материалов разных эпох делает весьма интересные научные выводы, разоблачающие фальсификаций истории древней Мидии и курдского народа. В своей работе «Пророк Заратуштра. По страницам «потерянной» истории…» он проливает свет на «тёмные» страницы жизни и пророческой деятельности пророка Заратуштры и исторического развития Авесты. Об этих вопросах мы говорили с Азиз э Джаво. Он в своих научных поисках использует не только труды известных авторов, но и другие источники, особенно, русские и армянские…
"Geçmişten Geleceğe Uzanan Köprü: Kars" konulu online sempozyum Hrant Dink Vakfı hibe programı çe... more "Geçmişten Geleceğe Uzanan Köprü: Kars" konulu online sempozyum Hrant Dink Vakfı hibe programı çerçevesinde AB'nin desteğiyle tanzim edilmiştir. Etkinliğin tüm sorumluluğu ise Toplumsal Araştırma ve Özgün Düşün Merkezi'ne aittir. Sempozyumda Kars tarihi, etnik kimlikler, kültürel yapılar ve yönetim şekilleri hakkında konuşulmuştur.
Доклады XXXI Международного конгресса по источниковедению и историографии стран Азии и Африки. Россия и Восток. К 100-летию политических и культурных связей новейшего времени., 2022
Этническая группа заза в основном проживает в Турции, где существует не только курдский вопрос, н... more Этническая группа заза в основном проживает в Турции, где существует не только курдский вопрос, но и проблема народности заза. В последние десятилетия наряду с Курдистаном стал часто звучать Зазаистан — термин, который вызывает дискуссию в курдском обществе. Центральную позицию в данном дискурсе занимают языковая структура и этническое происхождение заза. В Северной Месопотамии наиболее распространены два языка, известные как зазаки (кырманджски, кырдки и дымылки) и курманджи. Считается, что они имеют общую основу, определяемую как прото-курдский язык. Эти два языка содержат общие лингвистические особенности, такие как фонетика, полуэргативность, категория рода, флективность, хотя и отличаются друг от друга по взаимной понятности. Происхождение народа заза активно обсуждается многими турецкими и зарубежными исследователями. Хотя существует множество архивных документов и обширная литература, свидетельствующая о том, что народ заза считает себя курдами, ряд исследователей придерживаются других версий. Например, некоторые из них утверждают, что народ заза имеет тюркское происхождение, и пытаются отделить их от курдов. Другие ученые настаивают на том, что заза мигрировали из Дайлама в Месопотамию и интегрировались с курдскими племенами. По их мнению, основой языка заза является парфянский язык. Ещё одна группа исследователей пытается найти информацию о происхождении заза в книгах Ветхого Завета. Целью данной работы является изучение происхождения идентичности заза и краткий анализ вышеупомянутых теорий.
Uploads
Papers by Ismet Konak
Kırgızistan’da yer alan Kök-Yangak köyü, özellikle 1937-1938 sürgünlerinde Kürt ailelerinin iskân edildiği yerleşim yerlerinden biriydi. Köyde Tara Mamedova, İbrahim Seidov, Ali Bariyeviç Magayev gibi önemli şahsiyetler yetişti.
Kırgızistan’da yer alan Kök-Yangak köyü, özellikle 1937-1938 sürgünlerinde Kürt ailelerinin iskân edildiği yerleşim yerlerinden biriydi. Köyde Tara Mamedova, İbrahim Seidov, Ali Bariyeviç Magayev gibi önemli şahsiyetler yetişti.
В истории революций было немало ценных личностей, которые встретились со смертью. Они никогда не соглашались утонуть в море страха. Как воскликнул много веков назад римский поэт Гораций, «тот, кто живёт в страхе, никогда не бывает свободным». Они тоже не были в плену страха и даже пожертвовали своими жизнями, чтобы добиться свободы. Среди этих деятелей одним из портретов, выделяющихся своей интеллектуальной индивидуальностью и прогрессивной позицией, несомненно, является большевистско-курдский революционер Ферик Полатбеков (Фёдор Лыткин).
Моя книга, охватывающая такие темы, как русские революции 1917 года, Гражданская война в России, зарождение отношений России и Украины, советизация Южного Кавказа была выпущена издательством «Арам». Я благодарен моему ценному учителю Фикрету Башкаю за его вклад.
Ulusların kendi kaderini tayin hakkıyla daha fazla umutlanan ve devrimle arasındaki "rabıtayı" güçlendiren Kürtler, 1920'li yıllarda sokaklarına gelen kamyonun kurabiyelerini afiyetle yemeye başladılar. Bu dönemin sihirli sözcüğü "korenizatsiya", yani “yerlileştirme” idi. Sovyet yönetimi bu politikayla farklı etnisitelerde bir "aidiyet duygusu" yaratmaya çalışmıştı. Çarlık döneminin "mezmum" vatandaşı, yerini "makbul" vatandaşa bırakır gibiydi. Yine bu yıllarda başlatılan Latinizasyon politikası, etnik kimliklerin aidiyet duygusunu daha da kamçılamıştı.
1930'lu yıllar ise tamamen farklı bir mizansene döndü. Düzenli çalan çanın içinde otlar birikmeye başladı. "Apparatus", devrim rayından kopmaya yüz tutmuştu. Bu dönemin alamet-i farikası "Ruslaştırma" olmuştu. 1920’li yılların Latinizasyonu yerini "Kirilleştirme" siyasetine bırakmıştı. Lenin'in "devlet varsa özgürlük yoktur" aforizması bu yıllarda zihinleri oldukça meşgul etmişti. Bütün bu paradigma değişimi kuşkusuz Kürt halkını da derinden etkilemişti. Bu çalışmada Kürtlerin sosyalist inşa sürecinde (1917-1937) edindiği kazanımlar, maruz kaldığı zorluklar ve yaşadığı deneyimler ekseriyetle Rusça kaynaklar ışığında tahlil edilmektedir.
К вопросу о курдской истории этот метод применили историки государств, которые рассматривают происхождение курдской идентичности как угроза. Потому и они написали историю в соответствии, и в интересах своей «идентичности», и строили свои «научные» тезисы на фальсификациях, искажениях и манипуляциях. Такой же метод они применяли и в области изучения зороастризма.
В своих научных работах Советского курдолога Азиз э Джаво (Мамояна) сделает акцент на изучение вопроса с точки зрения логики исторического развития и лингвистического анализа языкового материала. В своих исследованиях он на основе материалов разных эпох делает весьма интересные научные выводы, разоблачающие фальсификаций истории древней Мидии и курдского народа. В своей работе «Пророк Заратуштра. По страницам «потерянной» истории…» он проливает свет на «тёмные» страницы жизни и пророческой деятельности пророка Заратуштры и исторического развития Авесты. Об этих вопросах мы говорили с Азиз э Джаво. Он в своих научных поисках использует не только труды известных авторов, но и другие источники, особенно, русские и армянские…
В Северной Месопотамии наиболее распространены два языка, известные как зазаки (кырманджски, кырдки и дымылки) и курманджи. Считается, что они имеют общую основу, определяемую как прото-курдский язык. Эти два языка содержат общие лингвистические особенности, такие как фонетика, полуэргативность, категория рода, флективность, хотя и отличаются друг от друга по взаимной понятности.
Происхождение народа заза активно обсуждается многими турецкими и зарубежными исследователями. Хотя существует множество архивных документов и обширная литература, свидетельствующая о том, что народ заза считает себя курдами, ряд исследователей придерживаются других версий. Например, некоторые из них утверждают, что народ заза имеет тюркское происхождение, и пытаются отделить их от курдов. Другие ученые
настаивают на том, что заза мигрировали из Дайлама в Месопотамию и интегрировались с курдскими племенами. По их мнению, основой языка заза является парфянский язык.
Ещё одна группа исследователей пытается найти информацию о происхождении заза в книгах Ветхого Завета.
Целью данной работы является изучение происхождения идентичности заза и краткий анализ вышеупомянутых теорий.