Alman İmparatorluğu’nda Kayzer II. Wilhelm tahta oturup, Şansölye Bismark’ı ve ekibini tasfiye et... more Alman İmparatorluğu’nda Kayzer II. Wilhelm tahta oturup, Şansölye Bismark’ı ve ekibini tasfiye ettikten sonra, 1890’lardan itibaren dış politikada köklü değişikliklere gitmişti. Alman İmparatorluğu artık sadece “Alman birliğini pekiştirmek” için çaba harcamıyor, aynı zamanda “Dünya Politikası (Weltpolitik)” takip ediyordu. Bu amaçla “Güneşin yanındaki yerini” almak için politikalar üretiyordu. Bu politikalarının bir ayağı da “İslampolitik” idi. Kayzer II. Wilhelm, Almanya’nın “İslam Politikası”nın en önemli enstrümanı olarak Halife-Sultan II. Abdülhamid’i görüyordu. Zira Kayzere göre, Almanya ancak İngiltere’yi zayıflatabilirse “dünya gücü” olabilirdi. İngiltere’yi zayıflatmak ise, onun sömürgelerinde yaşayan 100 milyon Müslümanı ayaklandırmakla mümkün olabilirdi. Müslüman halkları İngiltere’ye karşı ayaklandırabilmek için Halife-Sultan II. Abdülhamid’in desteği şarttı. Bu noktada Kayzer II. Wilhelm’in, Sultan II. Abdilhamid’e ne kadar önem verdiğinin en güzel göstergesi, o dönemin olumsuz ulaşım şartlarına rağmen, iki defa (1889 ve 1898 tarihlerinde) Abdülhamid’i ziyaret etmiş olmasıdır.
Tarihe "Talat Paşa Duruşması" olarak geçen ve 2-3 Haziran 1921'de Berlin Üçüncü Eyalet Mahkemesi'... more Tarihe "Talat Paşa Duruşması" olarak geçen ve 2-3 Haziran 1921'de Berlin Üçüncü Eyalet Mahkemesi'nde görülen dava, bir cinayet duruşmasından çok, "Ermeni meselesi"ni ele alan ve cinayete kurban gitmiş Talat Paşayı yargılayan bir dava olmuştur. Dolayısıyla duruşma uluslar arası bir boyut kazanmış ve Talat Paşa şahsında Osmanlı Devleti'nin "Tehcir Olayı"dan dolayı yargılandığı ve dünya kamuoyunun ilgisinin yoğunlaştığı bir duruşma olmuştur. Duruşma sadece bir buçuk gün sürmüş, katil serbest bırakılıp maktul suçlu bulunmuş ve karar önce temyize götürülüp ardından hemen geri çekilmiştir. Ayrıca tanık seçimi ve sınırlı sayıda tanığın dinlenmesi, bu mahkemenin vermiş olduğu kararının adil olup olmadığı tartışmalarını da beraberinde getirmiştir. Mahkeme süreci boyunca, gerek dünya basınında gerekse duruşmalar esnasında, Talat Paşanın şahsını ve devlet adamlığını hedef alan birçok iddia ortaya atılmış ve çok sayıda belge ve bilgi mahkeme heyetine sunulmuştu. Bu bağlamda "Talat Paşa Duruşması" aynı zamanda "Ermeni meselesi" ile ilgili çok sayıda doğru ve tahrif edilmiş belge ve bilginin toplandığı bir dava olmuştur. Bu çalışmanın amacı, başta bu duruşmanın tutanakları olmak üzere, Alman arşiv belgeleri ve dönemin gazetelerine dayanarak, konuyla ilgili Türkçe yazılmış telif eserler de incelenerek bilimsel bir araştırma ortaya koymaktır.
Giriş Birinci Dünya Savaşı esnasında Sevk ve İskân Kanunu çıkartılıp uygulandığında Osmanlı Devle... more Giriş Birinci Dünya Savaşı esnasında Sevk ve İskân Kanunu çıkartılıp uygulandığında Osmanlı Devleti ile Almanya müttefik idiler. Bu ittifak 2 Ağustos 1914 antlaşması ile önce askeri olarak başlamış, fakat savaş ilerledikçe ekonomik, kültürel, bilimsel vb. alanlara da iyice yayılmıştır. Osmanlı-Alman ittifakının ana omurgasını her iki tarafın savaş planları ve bu savaştaki hedefleri oluşturduğu için olsa gerek, Almanlar bu ittifakı "silah kardeşliği" (Waffenbruderschaft) olarak adlandırmışlardır. Aslında askeri açıdan bakıldığında Osmanlı-Alman yakınlaşması, 1835'te von Moltke'nin askeri okullarda "müşavir" sıfatıyla hocalık yapmasına kadar inmektedir. Daha Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce de, Haziran 1913'te General Otto Liman von Sanders, Osmanlı hükümetinin talebi üzerine 43 kişilik bir heyetle "Alman Askeri Misyonu Başkanı" sıfatıyla Osmanlı ordusunda göreve başlamış ve Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanana kadar, Osmanlı ordusunda aktif görev almıştır. Osmanlı ordusunda görev yapan Alman subaylar sadece "Alman Askeri Misyonu Başkanlığına" bağlı subaylar değillerdi. Farklı statüde ve farklı yollarla Osmanlı Devleti'ne gelmiş ve görev almış Alman subayları bulunuyordu. Savaş sonuna doğru, 1918 yılında Osmanlı Harbiye Nezareti'nde ve ordu birliklerinde aktif görev yapan yaklaşık 1500 Alman subayı mevcuttu. Yine savaşın sonlarına doğru, Osmanlı Devleti safında savaşa n Alman er, astsubay, subay ve istihkâm hizmetleri veren teknik personel sayısı 13-14 bini buluyordu. Dolayısıyla Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusundaki Alman etkisi tartışma götürmez bir gerçekti. Osmanlı ordusundaki Alman etkisini artıran ve önemli kılan bir diğer husus da üst düzey Alman subaylarının, kritik ve karar verici makamlarda bulunuyor olmalarıydı. Örneğin Sevk ve İskân Kanunu'nun çıkartılıp uygulanmaya başlandığı 1915 yılında Osmanlı Erkan-ı Harbiye Reisi (Genelkurmay Başkanı?) General Fritz Bronzart von Schellendorf'du. Yine
Talat Paşa davası gerek ismi, gerekse yargılama süreci ve bu süreç sonucu ortaya çıkan mahkeme ka... more Talat Paşa davası gerek ismi, gerekse yargılama süreci ve bu süreç sonucu ortaya çıkan mahkeme kararı ile 20. yüzyılın tartışılan önemli davalarından biri olmuştur. Nitekim Berlin Üçüncü Eyalet Mahkemesince 2 -3 Haziran 1921 tarihlerinde duruşması yapılmış olan bu dava, her şeyden önce, adını sanık Teilirian'dan alması gerekirken, Alman basınında ve Alman basını üzerinden dünya basınında maktulun adı ile anılmış ve tarihe "Talat Paşa Davası" olarak geçmiştir. Zira bu ilginç yargılamada cinayeti işlediğine dair hiçbir şüphe bulunmayan sanık Teilirian değil, cinayete kurban gitmiş olan Talat Paşa yargılanmıştır. Yine aynı şekilde dava, bir cinayet davası olarak ele alınması gerekirken, Ermeni meselesi davası haline dönüşmüş ve "tehcir kararı ile mağdur edilmiş Ermeni halkı" için en etkili bir propaganda malzemesi olarak sergilenmiştir. Alman basını ve dünya kamuoyu cinayetten daha çok "Talat Paşa'nın Ermenilerin tehcirindeki sorumluluk derecesini" tartışır duruma gelmiştir. Talat Paşa davası baştan sona, henüz cevabını bulmamış soru işaretleriyle doludur.
Öz: Bu çalışma İtilaf Devletlerinin I.Dünya Savaşı'nda yaptıkları propagandalara karşılık olarak ... more Öz: Bu çalışma İtilaf Devletlerinin I.Dünya Savaşı'nda yaptıkları propagandalara karşılık olarak Almanların yaptığı karşı propaganda çalışmalarını " Harb-i Umuminin Bir Senelik Hülasa-i Vukuatı Sene 1914-1915 " isimli Osmanlıca eseri temel alarak incelemekte, Almanların propagandalarında daha çok kendilerini savunma anlayışı içinde hareket ettiklerini tespit etmektedir. Propaganda faaliyetleri çerçevesinde Almanya'nın müttefiği olan Osmanlı Devleti'ne de yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Almanya, İngiltere, Propaganda, I.Dünya Savaşı. Osmanlı Devleti Abstract: Relying on an Ottoman pamphlet titled " A Year of Events in General War, Year 1914-1915 " , this article examines German counter propaganda against the Entente powers during World War I and argues that German propaganda was written in a heavily defensive mood. The article also touches on the propaganda in the Ottoman Empire as it was a German ally. Giriş DüĢünce, görüĢ ve onlara bağlı değerleri kontrol ederek değiĢtirmeyi hedefleyen propaganda; kiĢilerin ya da toplumların düĢünce, tutum ve davranıĢlarını etkilemeye yönelik yapılan sistemli çalıĢmalar olarak karĢımıza çıkmaktadır. Propaganda çalıĢmalarında hedef kitle ise öncelikli olarak halktır. Halkı kendi tarafına çekmek amacıyla birçok yöntem denenmektedir. Bu yöntemlerden biri hazırlanan propaganda beyannameleridir. Bu makalede Almanya'nın I.Dünya SavaĢı'nda hazırlamıĢ olduğu propaganda beyannamesi değerlendirilecektir. Asıl araĢtırma konusuna geçmeden önce kullanılacak kaynak (propaganda beyannamesi) hakkında bazı bilgiler vermek yararlı olacaktır. Bu çalıĢmanın ana kaynağı Ankara Üniversitesi, DTCF Kütüphanesi'nden temin edilmiĢtir. " Harb-i Umuminin Bir Senelik Hülasa-i Vukuatı Sene 1914-1915 " adını taĢıyan kaynak, eski harflerle (Osmanlı Türkçesi-Osmanlıca) yazılmıĢ olup, yazım tarihi, basım yeri ve yazarı belli değildir. Kapak dahil otuz (30) sayfadan ibaret olan eser daha çok Alman propagandasına yönelik olarak yazılmıĢtır. Eserin bir Alman tarafından yazılmıĢ olması ve Osmanlı Türkçesine (Osmanlıca) tercüme edilme olasılığı oldukça yüksektir. Zira tek taraflı yazılmıĢ bir kaynak olduğu açıkça ortadadır. Eser Alman propagandasına hizmet amacıyla yazıldığı için her yerde gerek fen ve teknik alanda, gerek nüfus artıĢında ve gerekse ekonomi alanlarında Alman üstünlüğüne vurgu yapıldığı görülmektedir. Diğer taraftan Almanların, I.Dünya SavaĢı'nın çıkıĢ sorumluluğunu üzerlerinden atmaya çalıĢtıkları görülmektedir. Propaganda kitapçığına göre Almanya, bu savaĢı önlemek için yoğun bir çaba sarf etmiĢ ancak Ġtilaf Devletleri, Alman ilerlemesini engellemek için bir bahane aramıĢ ve bu savaĢı çıkartmıĢlardır. Oysa herkesin malumu olduğu
Öz: Alman Dışişleri Bakanlığı Politik Arşivi (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) ve Alman E... more Öz: Alman Dışişleri Bakanlığı Politik Arşivi (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) ve Alman Eyalet Arşivi (Bundesarchiv) belgeleri kullanılarak hazırlanan bu makale, Almanya ile Osmanlı Devleti'nin, 1917 Ekim Devrimi'ne kadar Kafkasya politikalarını ortak belirlediklerini ancak Rusya'nın Kafkaslar'dan çekilmesi ile iki müttefikin Kafkasya'da birbirlerine rakip olarak savaşın eşiğine geldiğini ortaya koymaktadır. Abstract: Relying on the primary documents from the Political Archieve of the German Foreign Office (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) and German Federal Archieves (Bundesarchiv) this article presents that while Germany and the Ottoman Empire initially created a common Caucasus policy, after the 1917 October Revolution and the subsequent Russian evacuation of the region the two allies became rivals and came to the brink of a war against each other.
lü mü, Tokat, mugudo70@hot mail.co m -Özet-Bir Alman diplo mat ı olan Max Freiherr von Oppenheim,... more lü mü, Tokat, mugudo70@hot mail.co m -Özet-Bir Alman diplo mat ı olan Max Freiherr von Oppenheim, 1891 yılından itibaren İspanya, Fas, Suriye, Irak, Anadolu ve İç Afrika'ya araştırma seyahatlerinde bulunmuş ve bu bölgelerdeki Müslüman halkların yaşadıkları coğrafya ve politik kültürleri üzerine bilimsel çalışmalar yap mıştır. Müslüman halkları iyi tanıyan ve mükemmel derecede Arapça bilen Oppenheim, Alman İmparatorluğu Dışişleri Bakanlığ ı tarafından 1896 ile 1910 y ılları arasında Kahire'deki A lman Konsolosluğu'nda "ataşe" sıfatı ile görevlend irilmiştir. Bu görevi esnasında da İslam coğrafyasındaki "bilimsel seyahatlerine" devam etmiştir. Bu seyahatleri esnasında hazırladığı raporları Alman Dışişleri Bakan lığ ına, bazen de direk Alma Kayzeri II. Wilhelm'e ve Şansölyeye (Başbakan) göndermiştir. Bir taraftan bu raporların çokluğu diğer taraftan da Oppenheim'ın direk kayzere ve şansölyeye bu raporları gönderebilmesi, onun Kahire'de sıradan bir ataşe olmadığın ı göstermektedir. Bu bağlamda Oppenheim'ın, d iplamat kimliğ i ile çalışan bir Alman ajanı o lduğu da yazılmaktadır. Ayrıca Kayzer II. Wilhelm'de, "İslam Birliğ" ideolojisini ku llanarak İngiltere, Fransa ve Rusya sömürgelerindeki Müslü man halkları ayaklandırma düşüncesinin oluşmasında, Oppenheim'ın etkisinin önemli o lduğu bilinen bir gerçektir. Kanaatimizce, II. Abdülhamid döneminde uygulanan "panislamist" politikaların, A lmanya'nın Doğu politikalarına uygun hale dönüştürme çabalarının önemli mimarlarından biri yine Oppenheim'dır. Zira Oppenheim, raporlarında sıklıkla II. Abdülhamid 'in Müslü man h alklarına yönelik polit ikalarından ve bu politikaların "Alman İmparatorluğu'nun Doğu Politikası" içerisinde ne şekilde yer alab ileceği yönünde düşünceler üretmektedir. Bu bağlamda İtilaf grubu devletlere, özellikle de dönemin dünya gücü olan İngiltere'ye karşı rekabetin hangi politikalarla yürütüleceği konularına da değin mektedir. Nitekim Birinci Dünya Savaşı'ndaki Osman lı-Alman ittifakının alt yapısının bu dönemde hazırlandığı b ilin mektedir.
Öz: Bu çalışma Alman arşiv belgelerini kullanarak Almanya'nın Ermeni meselesine bakışındaki değiş... more Öz: Bu çalışma Alman arşiv belgelerini kullanarak Almanya'nın Ermeni meselesine bakışındaki değişimi kronolojik olarak incelemekte, zaman içerisinde Hıristiyan din kardeşliğinin öne çıkarak Almanya'nın görüşüne hakim olduğunu tespit etmektedir. Ermeni Meselesinin uluslararası boyut aldığı Berlin Kongresi'nden (1878) günümüze kadar Türkiye ile Almanya, farklı boyutlarda da olsa, hep dostane ilişkilerini sürdürmüşlerdir. Sevk ve İskân Kararı'nın kanunlaşıp uygulandığı, Birinci Dünya Savaşı sürecinde Osmanlı Devleti ile Almanya aynı ittifak içerisinde yer alan " silah kardeşleri " idiler. Dolayısıyla Ermeni Meselesi söz konusu olduğunda, Almanya ile diğer Batılı devletlerin politikaları arasında farklılıklar olduğu görülmektedir. Abstract: Relying on the German archival documents this study examines the chronological evolution of German official view on the Armenian question and argues that over the time Christian brotherhood approach came to fore and dominated the German view on the issue. From the Congress of Berlin (1878) where Armenian issue gained an international scope to present Turkey and Germany have always had friendly relations. When the law concerning Relocation and Settlement was promulgated and carried out during the First World War, the two governments were the so-called " brothers in arms ". Thus, Germany had pursued a different policy than the other Great Powers on the Armenian question. Giriş Ermeni meselesi söz konusu olduğunda, Almanya " yı diğer Avrupa ülkelerinden farklı bir yere koymak gerektiği kanaatindeyiz. Zira Almanya, bir taraftan Sevk ve Ġskân Kararı " nın alındığı tarihte-Birinci Dünya SavaĢı " nda-Osmanlı Devleti " nin müttefiki diğer taraftan da bugün Osmanlı Devleti " nin Ermenileri tehcire zorlamakla onları yok etmeyi planladığını savunan müttefik bir ülke konumundadır. Ayrıca Almanya, tarihinde Nazilerce iĢlenen ve " Holocaust " diye adlandırılan çoğu Musevi yaklaĢık altı milyon insana soykırım uygulamıĢ ve bunu kabul etmiĢ bir Avrupa ülkesidir. Bunların yanı sıra, Almanya " da yaklaĢık 2,5 milyon Türkün yaĢadığı ve Türkiye ile derin siyasi, kültürel, ekonomik ve tarihi bağlarının olduğunu da unutmamak gerekir. Almanya bugün Avrupa Birliği " nin siyasi ve ekonomik olarak en önemli ülkesidir. Bu durum Avrupa Birliği " ne üye olmak isteyen Türkiye için Almanya " yı daha da önemli kılmaktadır. Bu bağlamda Almanya " nın Ermeni Meselesi " ne bugün ve geçmiĢteki bakıĢı, politikaları Türkiye için önem arz ettiğini belirtmenin yanlıĢ olmayacağı kanaatindeyiz. Biz bu çalıĢma çerçevesinde kronolojik sıra ile önce Ermeni isyanlarına, sonrada Sevk ve Ġskân Kararı " na Almanya " nın tepkisini ele alacağız. En son da Federal Alman
GİRİŞ Atatürk´ün " Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişme... more GİRİŞ Atatürk´ün " Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır " sözüne tarih metodolojisi açısından bakıldığında, adeta bugünkü Avrupalıların " Ermeni Meselesi " ne bakış açıları göz önünde bulundurularak söylenmiş gibidir. Tarih yazıcısı, çalışmalarının yöntemsel ve felsefi eleştirisine subjektif bir eğilim ile yaklaşmak yerine, tarih metodolojisinin ortaya koyduğu araştırma tekniklerine güvenmeyi tercih eden kişi olduğu ölçüde bilimsel olur. Bilimsel ölçünün iki temel ögesi olan gerçeklik ve kaynak belirtme meseleleri ise tarih ilmi araştırmalarındaki can alıcı noktayı teşkil etmektedir. Tarihçi, özünde bu iş ne denli güç olursa olsun, geçmişteki insanların eylem, düşünce ve harekete geçirici nedenlerini, kendi mevcut inançlarına doğrudan başvurmadan, bilimsel anlamda kavrayabilmek için çaba göstermek zorundadır. Ancak, geçmişi anlamaya yönelmek pek çok problemi beraberinde getirmektedir. Özellikle yakın tarihimize ait çok sayıda belgenin elde mevcut olması, tarih yazıcılarını, bir " belge seçiciliği " yapmaya zorlar. Belge seçiciliği yapılırken tarih metodolojisinin öngördüğü, belgenin doğruluğu, güvenirliliği, tarafsızlığı ve o dönem şartları içerisindeki yeri gibi kriterlerin önemi, bugün tarih bilimi açısından vazgeçilmezdir. Ayrıca geçmişte hangi olayların ve belgelerin önemli, hangilerinin önemsiz olduğuna ilişkin yargıların, " bugünkü kaygılara göre " yönlendirilmesinin tarih bilimi ile bağdaşmayacağı aşikardır. * MKÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Ögretim Üyesi.
Giriş Osmanlı Arap harfleri, Osmanlının İslam kültürünü ve yazı dünyasını temsil eden karakterler... more Giriş Osmanlı Arap harfleri, Osmanlının İslam kültürünü ve yazı dünyasını temsil eden karakterlerdi. Türkiye Cumhuriyeti ise Tanzimat ve Osmanlı yenileşmesinden farklı olarak radikal bir şekilde Batıya yönelmiş ve bu yolla " muasır medeniyet " seviyesine ulaşmayı hedeflemişti. Dolayısıyla Cumhuriyetin ilânı ile birlikte, yüzünü tam anlamıyla Batıya çevirmiş olan Türkiye, Tanzimat'tan beri süre gelen kültür alanındaki ikiliği, mesela okulun yanında medreseyi, adliye mahkemeleri yanında şeriye mahkemelerini, şalvarın yanında pantolonu reddetmiştir. Kültürel alandaki reformların temel taşı olarak görülen alfabe değişikliği, bir taraftan Osmanlı-İslam geleneğinden kurtulmanın işareti olarak kabul edilirken, diğer taraftan da Cihan Harbi ertesinde dünyadaki bir çok ülkede gündeme gelen modernist girişimlerin sonucu olan-eğitim, kültür, sanat alanlarında Türkiye'nin muasırlaşmasını sağlayacak-bir reform olarak algılanıyordu. Böylece Türkiye'nin Avrupa ile bütünleşmesi yönünde önemli bir adımın atılmış olacağı düşünülüyordu.
Hans Barth, 1898 yılında Leipzig'de Almanca olarak yayınladığı "Türke, Wehre Dich!" adlı eserinde... more Hans Barth, 1898 yılında Leipzig'de Almanca olarak yayınladığı "Türke, Wehre Dich!" adlı eserinde, Hıristiyan dünyasının Türklere karşı yeni bir haçlı seferi ilan ettiği iddiasında bulunmuştu. Barth'a gore, bu haçlı seferinin en önemli propaganda silahlarından biri de doğu halklarının ilk Hıristiyan milleti olan Ermeniler idi. Bu nedenle de 276 sayfadan oluşan eserinin 136 sayfalık Birinci Bölümü'nü Ermeni Meslesinin doğuşuna, Almanya ve İngiltere'nin Ermeni meselesinin ortaya çıkışındaki rolüne, Avrupadaki Ermeni propagandası ve Hınçak terörü gibi temel konulara ayırmıştır. Hans Barth'ın bu eseri Selçuk Ünlü tarafından "Türk, Kendini Savun!" adıyla Türkçeye çevrilmiştir. Biz bu çalışmamızda Hans Barth'ın eserinin Ermeni meselesi ile ilgili kısmını değerlendirmeye tabi tutacağız. Böylece bir yabancının gözüyle Ermeni meselesinin ortaya çıkışını ve Büyük Güçler'in Ermenileri kışkırtmalarının nedenlerini ortaya koymaya çalışacağız. Ayrıca bu çalışmayı yapmakla Ermeni araştırmaları konusuna katkıda bulunabileceğimizi düşünmekteyiz. Abstract "The Birth of Armenian Issue and Europe According to Hans Ba rth's The Turk: Defend Yourself!" MKÜ Fen-Edebiyat Fakü ltesi Tarih Bölü mü Antakya-Hatay/Türkiye ÇOLAK, Mustafa, "Hans Barth'ın 'Türk Kendini Savun' adlı Eserine Göre Ermeni Meselesi'nin Doğuşu ve Avrupa", Hoşgörüden Yol Ayırımına Ermeniler, C. 3, Erciyes Üniversitesi Yayını, Kayseri 2009, s. 233-250. 2 Hans Barth claimed that the Christians declared a new "Crusaders" against Turks ; in his work called "Türke, Wehre Dich!" which was published in Leipzig in 1898. According to Barth, one of the most important weapon of this propaganda was the Armenians who were the first Christian nation of the east. For this reason; the First Chapter (which consists of 136 pages) of the 236-pages-book is composed of the basic subjects such as; The Birth of Armenian Issue, The Role of Germany and England in the Birth of Armenian Issue, The Armenian Propoganda in Europe and the Hıncak Terror . This work is translated into Turkish under the name of "Türk, Kendini Savun". In our work, we'll evaluate the parts of the book which give us information about the Armenian Issue. Therefore; we'll try to show how the Armenian Issue emerged and how the strong governments incited the Armenians according to a foreigner.Besides, we think that we can contribute to the researches about the Armenians. Giriş Bilindiği gibi Ermeni meselesinin ortaya çıkmasında en önemli rolü, "Şark Meselesi" çerçevesinde Osmanlı Devleti'ni paylaşmayı amaçlayan Batılı emperyalist devletler ile Rusya oynamıştı. Ermeni meselesinin Batılı Devletler tarafından uluslararası bir çıkar aracı olarak kullanılmaya başlandığı Berlin Kongresi'nden günümüze kadar geçen zaman zarfında, her dönemin ruhuna göre yöntemler değişse de Ermeni meselesi hep propaganda ve diplomatik çıkar aracı olarak kullanıla gelmiştir. Bu araştırmanın konusu olan Hans Barth ve eserini incelerken, onun konuyu ele alış şekline paralel olarak özellikle "üzerinde güneşin batmadığı imparatorluk" olan İngiltere'nin 19. yüzyıl sonlarına doğru Ermeni meselesini kendi imparatorluk çıkarları doğrultusunda ne şekilde kullandığı, bunu nasıl propaganda aracı haline getirdiği ve Osmanlı Devleti'nin bunu neden engelleyemediği konularına ağırlık verilecektir. Hans Barth'ın, elimizde bulunan "Türke, wehre Dich!" başlıklı eseri 1898 yılında Leipzig'de basılmış 1 ve Selçuk Ünlü tarafından "Türk Savun Kendini" başlığıyla 1988 yılında 1 Bkz. Hans Barth, Türke wehre Dich!, Rengersche Buchhandlung, Leipzig 1898.
Einleitung Die Oktoberrevolution 1917 brachte tiefgreifende Wandlungen in Russland mit sich. Ents... more Einleitung Die Oktoberrevolution 1917 brachte tiefgreifende Wandlungen in Russland mit sich. Entsprechend dem bolschewikischen Wahlspruch, jede Nation solle ihre Zukunft selbst bestimmen, erklärten die Transkaukasischen Länder 1 ihre Unabhängigkeit. Auf der anderen Seite gab der unerwartete bolschewikische Aufstand den Deutschen Möglichkeit, ihre Transkaukasienpolitik umzusetzen, welche sie bereits vor dem ersten Weltkrieg verfolgte. Für Wilhelm II, der bis zur Oktoberrevolution eine Kaukasienpolitik gemeinsam mit dem Osmanen verfolgte, führte der Weg nach Kaukasien über Istanbul. Doch als der Krieg länger als erwartet andauerte, geriet die deutsche Kriegswirtschaft in Probleme. Der Bedarf nach Rohstoffen stärkte für Deutschland das Interesse einer Transkaukasienpolitik ohne die Osmanen. Die bolschewikische Revolution schien dies den Deutschen zu ermöglichen. Deutschland war nicht bereit, die reichen Erölvorkommen und Bodenschätze Kaukasiens mit den Osmanen zu teilen.
Alman İmparatorluğu’nda Kayzer II. Wilhelm tahta oturup, Şansölye Bismark’ı ve ekibini tasfiye et... more Alman İmparatorluğu’nda Kayzer II. Wilhelm tahta oturup, Şansölye Bismark’ı ve ekibini tasfiye ettikten sonra, 1890’lardan itibaren dış politikada köklü değişikliklere gitmişti. Alman İmparatorluğu artık sadece “Alman birliğini pekiştirmek” için çaba harcamıyor, aynı zamanda “Dünya Politikası (Weltpolitik)” takip ediyordu. Bu amaçla “Güneşin yanındaki yerini” almak için politikalar üretiyordu. Bu politikalarının bir ayağı da “İslampolitik” idi. Kayzer II. Wilhelm, Almanya’nın “İslam Politikası”nın en önemli enstrümanı olarak Halife-Sultan II. Abdülhamid’i görüyordu. Zira Kayzere göre, Almanya ancak İngiltere’yi zayıflatabilirse “dünya gücü” olabilirdi. İngiltere’yi zayıflatmak ise, onun sömürgelerinde yaşayan 100 milyon Müslümanı ayaklandırmakla mümkün olabilirdi. Müslüman halkları İngiltere’ye karşı ayaklandırabilmek için Halife-Sultan II. Abdülhamid’in desteği şarttı. Bu noktada Kayzer II. Wilhelm’in, Sultan II. Abdilhamid’e ne kadar önem verdiğinin en güzel göstergesi, o dönemin olumsuz ulaşım şartlarına rağmen, iki defa (1889 ve 1898 tarihlerinde) Abdülhamid’i ziyaret etmiş olmasıdır.
Tarihe "Talat Paşa Duruşması" olarak geçen ve 2-3 Haziran 1921'de Berlin Üçüncü Eyalet Mahkemesi'... more Tarihe "Talat Paşa Duruşması" olarak geçen ve 2-3 Haziran 1921'de Berlin Üçüncü Eyalet Mahkemesi'nde görülen dava, bir cinayet duruşmasından çok, "Ermeni meselesi"ni ele alan ve cinayete kurban gitmiş Talat Paşayı yargılayan bir dava olmuştur. Dolayısıyla duruşma uluslar arası bir boyut kazanmış ve Talat Paşa şahsında Osmanlı Devleti'nin "Tehcir Olayı"dan dolayı yargılandığı ve dünya kamuoyunun ilgisinin yoğunlaştığı bir duruşma olmuştur. Duruşma sadece bir buçuk gün sürmüş, katil serbest bırakılıp maktul suçlu bulunmuş ve karar önce temyize götürülüp ardından hemen geri çekilmiştir. Ayrıca tanık seçimi ve sınırlı sayıda tanığın dinlenmesi, bu mahkemenin vermiş olduğu kararının adil olup olmadığı tartışmalarını da beraberinde getirmiştir. Mahkeme süreci boyunca, gerek dünya basınında gerekse duruşmalar esnasında, Talat Paşanın şahsını ve devlet adamlığını hedef alan birçok iddia ortaya atılmış ve çok sayıda belge ve bilgi mahkeme heyetine sunulmuştu. Bu bağlamda "Talat Paşa Duruşması" aynı zamanda "Ermeni meselesi" ile ilgili çok sayıda doğru ve tahrif edilmiş belge ve bilginin toplandığı bir dava olmuştur. Bu çalışmanın amacı, başta bu duruşmanın tutanakları olmak üzere, Alman arşiv belgeleri ve dönemin gazetelerine dayanarak, konuyla ilgili Türkçe yazılmış telif eserler de incelenerek bilimsel bir araştırma ortaya koymaktır.
Giriş Birinci Dünya Savaşı esnasında Sevk ve İskân Kanunu çıkartılıp uygulandığında Osmanlı Devle... more Giriş Birinci Dünya Savaşı esnasında Sevk ve İskân Kanunu çıkartılıp uygulandığında Osmanlı Devleti ile Almanya müttefik idiler. Bu ittifak 2 Ağustos 1914 antlaşması ile önce askeri olarak başlamış, fakat savaş ilerledikçe ekonomik, kültürel, bilimsel vb. alanlara da iyice yayılmıştır. Osmanlı-Alman ittifakının ana omurgasını her iki tarafın savaş planları ve bu savaştaki hedefleri oluşturduğu için olsa gerek, Almanlar bu ittifakı "silah kardeşliği" (Waffenbruderschaft) olarak adlandırmışlardır. Aslında askeri açıdan bakıldığında Osmanlı-Alman yakınlaşması, 1835'te von Moltke'nin askeri okullarda "müşavir" sıfatıyla hocalık yapmasına kadar inmektedir. Daha Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce de, Haziran 1913'te General Otto Liman von Sanders, Osmanlı hükümetinin talebi üzerine 43 kişilik bir heyetle "Alman Askeri Misyonu Başkanı" sıfatıyla Osmanlı ordusunda göreve başlamış ve Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanana kadar, Osmanlı ordusunda aktif görev almıştır. Osmanlı ordusunda görev yapan Alman subaylar sadece "Alman Askeri Misyonu Başkanlığına" bağlı subaylar değillerdi. Farklı statüde ve farklı yollarla Osmanlı Devleti'ne gelmiş ve görev almış Alman subayları bulunuyordu. Savaş sonuna doğru, 1918 yılında Osmanlı Harbiye Nezareti'nde ve ordu birliklerinde aktif görev yapan yaklaşık 1500 Alman subayı mevcuttu. Yine savaşın sonlarına doğru, Osmanlı Devleti safında savaşa n Alman er, astsubay, subay ve istihkâm hizmetleri veren teknik personel sayısı 13-14 bini buluyordu. Dolayısıyla Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusundaki Alman etkisi tartışma götürmez bir gerçekti. Osmanlı ordusundaki Alman etkisini artıran ve önemli kılan bir diğer husus da üst düzey Alman subaylarının, kritik ve karar verici makamlarda bulunuyor olmalarıydı. Örneğin Sevk ve İskân Kanunu'nun çıkartılıp uygulanmaya başlandığı 1915 yılında Osmanlı Erkan-ı Harbiye Reisi (Genelkurmay Başkanı?) General Fritz Bronzart von Schellendorf'du. Yine
Talat Paşa davası gerek ismi, gerekse yargılama süreci ve bu süreç sonucu ortaya çıkan mahkeme ka... more Talat Paşa davası gerek ismi, gerekse yargılama süreci ve bu süreç sonucu ortaya çıkan mahkeme kararı ile 20. yüzyılın tartışılan önemli davalarından biri olmuştur. Nitekim Berlin Üçüncü Eyalet Mahkemesince 2 -3 Haziran 1921 tarihlerinde duruşması yapılmış olan bu dava, her şeyden önce, adını sanık Teilirian'dan alması gerekirken, Alman basınında ve Alman basını üzerinden dünya basınında maktulun adı ile anılmış ve tarihe "Talat Paşa Davası" olarak geçmiştir. Zira bu ilginç yargılamada cinayeti işlediğine dair hiçbir şüphe bulunmayan sanık Teilirian değil, cinayete kurban gitmiş olan Talat Paşa yargılanmıştır. Yine aynı şekilde dava, bir cinayet davası olarak ele alınması gerekirken, Ermeni meselesi davası haline dönüşmüş ve "tehcir kararı ile mağdur edilmiş Ermeni halkı" için en etkili bir propaganda malzemesi olarak sergilenmiştir. Alman basını ve dünya kamuoyu cinayetten daha çok "Talat Paşa'nın Ermenilerin tehcirindeki sorumluluk derecesini" tartışır duruma gelmiştir. Talat Paşa davası baştan sona, henüz cevabını bulmamış soru işaretleriyle doludur.
Öz: Bu çalışma İtilaf Devletlerinin I.Dünya Savaşı'nda yaptıkları propagandalara karşılık olarak ... more Öz: Bu çalışma İtilaf Devletlerinin I.Dünya Savaşı'nda yaptıkları propagandalara karşılık olarak Almanların yaptığı karşı propaganda çalışmalarını " Harb-i Umuminin Bir Senelik Hülasa-i Vukuatı Sene 1914-1915 " isimli Osmanlıca eseri temel alarak incelemekte, Almanların propagandalarında daha çok kendilerini savunma anlayışı içinde hareket ettiklerini tespit etmektedir. Propaganda faaliyetleri çerçevesinde Almanya'nın müttefiği olan Osmanlı Devleti'ne de yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Almanya, İngiltere, Propaganda, I.Dünya Savaşı. Osmanlı Devleti Abstract: Relying on an Ottoman pamphlet titled " A Year of Events in General War, Year 1914-1915 " , this article examines German counter propaganda against the Entente powers during World War I and argues that German propaganda was written in a heavily defensive mood. The article also touches on the propaganda in the Ottoman Empire as it was a German ally. Giriş DüĢünce, görüĢ ve onlara bağlı değerleri kontrol ederek değiĢtirmeyi hedefleyen propaganda; kiĢilerin ya da toplumların düĢünce, tutum ve davranıĢlarını etkilemeye yönelik yapılan sistemli çalıĢmalar olarak karĢımıza çıkmaktadır. Propaganda çalıĢmalarında hedef kitle ise öncelikli olarak halktır. Halkı kendi tarafına çekmek amacıyla birçok yöntem denenmektedir. Bu yöntemlerden biri hazırlanan propaganda beyannameleridir. Bu makalede Almanya'nın I.Dünya SavaĢı'nda hazırlamıĢ olduğu propaganda beyannamesi değerlendirilecektir. Asıl araĢtırma konusuna geçmeden önce kullanılacak kaynak (propaganda beyannamesi) hakkında bazı bilgiler vermek yararlı olacaktır. Bu çalıĢmanın ana kaynağı Ankara Üniversitesi, DTCF Kütüphanesi'nden temin edilmiĢtir. " Harb-i Umuminin Bir Senelik Hülasa-i Vukuatı Sene 1914-1915 " adını taĢıyan kaynak, eski harflerle (Osmanlı Türkçesi-Osmanlıca) yazılmıĢ olup, yazım tarihi, basım yeri ve yazarı belli değildir. Kapak dahil otuz (30) sayfadan ibaret olan eser daha çok Alman propagandasına yönelik olarak yazılmıĢtır. Eserin bir Alman tarafından yazılmıĢ olması ve Osmanlı Türkçesine (Osmanlıca) tercüme edilme olasılığı oldukça yüksektir. Zira tek taraflı yazılmıĢ bir kaynak olduğu açıkça ortadadır. Eser Alman propagandasına hizmet amacıyla yazıldığı için her yerde gerek fen ve teknik alanda, gerek nüfus artıĢında ve gerekse ekonomi alanlarında Alman üstünlüğüne vurgu yapıldığı görülmektedir. Diğer taraftan Almanların, I.Dünya SavaĢı'nın çıkıĢ sorumluluğunu üzerlerinden atmaya çalıĢtıkları görülmektedir. Propaganda kitapçığına göre Almanya, bu savaĢı önlemek için yoğun bir çaba sarf etmiĢ ancak Ġtilaf Devletleri, Alman ilerlemesini engellemek için bir bahane aramıĢ ve bu savaĢı çıkartmıĢlardır. Oysa herkesin malumu olduğu
Öz: Alman Dışişleri Bakanlığı Politik Arşivi (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) ve Alman E... more Öz: Alman Dışişleri Bakanlığı Politik Arşivi (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) ve Alman Eyalet Arşivi (Bundesarchiv) belgeleri kullanılarak hazırlanan bu makale, Almanya ile Osmanlı Devleti'nin, 1917 Ekim Devrimi'ne kadar Kafkasya politikalarını ortak belirlediklerini ancak Rusya'nın Kafkaslar'dan çekilmesi ile iki müttefikin Kafkasya'da birbirlerine rakip olarak savaşın eşiğine geldiğini ortaya koymaktadır. Abstract: Relying on the primary documents from the Political Archieve of the German Foreign Office (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) and German Federal Archieves (Bundesarchiv) this article presents that while Germany and the Ottoman Empire initially created a common Caucasus policy, after the 1917 October Revolution and the subsequent Russian evacuation of the region the two allies became rivals and came to the brink of a war against each other.
lü mü, Tokat, mugudo70@hot mail.co m -Özet-Bir Alman diplo mat ı olan Max Freiherr von Oppenheim,... more lü mü, Tokat, mugudo70@hot mail.co m -Özet-Bir Alman diplo mat ı olan Max Freiherr von Oppenheim, 1891 yılından itibaren İspanya, Fas, Suriye, Irak, Anadolu ve İç Afrika'ya araştırma seyahatlerinde bulunmuş ve bu bölgelerdeki Müslüman halkların yaşadıkları coğrafya ve politik kültürleri üzerine bilimsel çalışmalar yap mıştır. Müslüman halkları iyi tanıyan ve mükemmel derecede Arapça bilen Oppenheim, Alman İmparatorluğu Dışişleri Bakanlığ ı tarafından 1896 ile 1910 y ılları arasında Kahire'deki A lman Konsolosluğu'nda "ataşe" sıfatı ile görevlend irilmiştir. Bu görevi esnasında da İslam coğrafyasındaki "bilimsel seyahatlerine" devam etmiştir. Bu seyahatleri esnasında hazırladığı raporları Alman Dışişleri Bakan lığ ına, bazen de direk Alma Kayzeri II. Wilhelm'e ve Şansölyeye (Başbakan) göndermiştir. Bir taraftan bu raporların çokluğu diğer taraftan da Oppenheim'ın direk kayzere ve şansölyeye bu raporları gönderebilmesi, onun Kahire'de sıradan bir ataşe olmadığın ı göstermektedir. Bu bağlamda Oppenheim'ın, d iplamat kimliğ i ile çalışan bir Alman ajanı o lduğu da yazılmaktadır. Ayrıca Kayzer II. Wilhelm'de, "İslam Birliğ" ideolojisini ku llanarak İngiltere, Fransa ve Rusya sömürgelerindeki Müslü man halkları ayaklandırma düşüncesinin oluşmasında, Oppenheim'ın etkisinin önemli o lduğu bilinen bir gerçektir. Kanaatimizce, II. Abdülhamid döneminde uygulanan "panislamist" politikaların, A lmanya'nın Doğu politikalarına uygun hale dönüştürme çabalarının önemli mimarlarından biri yine Oppenheim'dır. Zira Oppenheim, raporlarında sıklıkla II. Abdülhamid 'in Müslü man h alklarına yönelik polit ikalarından ve bu politikaların "Alman İmparatorluğu'nun Doğu Politikası" içerisinde ne şekilde yer alab ileceği yönünde düşünceler üretmektedir. Bu bağlamda İtilaf grubu devletlere, özellikle de dönemin dünya gücü olan İngiltere'ye karşı rekabetin hangi politikalarla yürütüleceği konularına da değin mektedir. Nitekim Birinci Dünya Savaşı'ndaki Osman lı-Alman ittifakının alt yapısının bu dönemde hazırlandığı b ilin mektedir.
Öz: Bu çalışma Alman arşiv belgelerini kullanarak Almanya'nın Ermeni meselesine bakışındaki değiş... more Öz: Bu çalışma Alman arşiv belgelerini kullanarak Almanya'nın Ermeni meselesine bakışındaki değişimi kronolojik olarak incelemekte, zaman içerisinde Hıristiyan din kardeşliğinin öne çıkarak Almanya'nın görüşüne hakim olduğunu tespit etmektedir. Ermeni Meselesinin uluslararası boyut aldığı Berlin Kongresi'nden (1878) günümüze kadar Türkiye ile Almanya, farklı boyutlarda da olsa, hep dostane ilişkilerini sürdürmüşlerdir. Sevk ve İskân Kararı'nın kanunlaşıp uygulandığı, Birinci Dünya Savaşı sürecinde Osmanlı Devleti ile Almanya aynı ittifak içerisinde yer alan " silah kardeşleri " idiler. Dolayısıyla Ermeni Meselesi söz konusu olduğunda, Almanya ile diğer Batılı devletlerin politikaları arasında farklılıklar olduğu görülmektedir. Abstract: Relying on the German archival documents this study examines the chronological evolution of German official view on the Armenian question and argues that over the time Christian brotherhood approach came to fore and dominated the German view on the issue. From the Congress of Berlin (1878) where Armenian issue gained an international scope to present Turkey and Germany have always had friendly relations. When the law concerning Relocation and Settlement was promulgated and carried out during the First World War, the two governments were the so-called " brothers in arms ". Thus, Germany had pursued a different policy than the other Great Powers on the Armenian question. Giriş Ermeni meselesi söz konusu olduğunda, Almanya " yı diğer Avrupa ülkelerinden farklı bir yere koymak gerektiği kanaatindeyiz. Zira Almanya, bir taraftan Sevk ve Ġskân Kararı " nın alındığı tarihte-Birinci Dünya SavaĢı " nda-Osmanlı Devleti " nin müttefiki diğer taraftan da bugün Osmanlı Devleti " nin Ermenileri tehcire zorlamakla onları yok etmeyi planladığını savunan müttefik bir ülke konumundadır. Ayrıca Almanya, tarihinde Nazilerce iĢlenen ve " Holocaust " diye adlandırılan çoğu Musevi yaklaĢık altı milyon insana soykırım uygulamıĢ ve bunu kabul etmiĢ bir Avrupa ülkesidir. Bunların yanı sıra, Almanya " da yaklaĢık 2,5 milyon Türkün yaĢadığı ve Türkiye ile derin siyasi, kültürel, ekonomik ve tarihi bağlarının olduğunu da unutmamak gerekir. Almanya bugün Avrupa Birliği " nin siyasi ve ekonomik olarak en önemli ülkesidir. Bu durum Avrupa Birliği " ne üye olmak isteyen Türkiye için Almanya " yı daha da önemli kılmaktadır. Bu bağlamda Almanya " nın Ermeni Meselesi " ne bugün ve geçmiĢteki bakıĢı, politikaları Türkiye için önem arz ettiğini belirtmenin yanlıĢ olmayacağı kanaatindeyiz. Biz bu çalıĢma çerçevesinde kronolojik sıra ile önce Ermeni isyanlarına, sonrada Sevk ve Ġskân Kararı " na Almanya " nın tepkisini ele alacağız. En son da Federal Alman
GİRİŞ Atatürk´ün " Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişme... more GİRİŞ Atatürk´ün " Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır " sözüne tarih metodolojisi açısından bakıldığında, adeta bugünkü Avrupalıların " Ermeni Meselesi " ne bakış açıları göz önünde bulundurularak söylenmiş gibidir. Tarih yazıcısı, çalışmalarının yöntemsel ve felsefi eleştirisine subjektif bir eğilim ile yaklaşmak yerine, tarih metodolojisinin ortaya koyduğu araştırma tekniklerine güvenmeyi tercih eden kişi olduğu ölçüde bilimsel olur. Bilimsel ölçünün iki temel ögesi olan gerçeklik ve kaynak belirtme meseleleri ise tarih ilmi araştırmalarındaki can alıcı noktayı teşkil etmektedir. Tarihçi, özünde bu iş ne denli güç olursa olsun, geçmişteki insanların eylem, düşünce ve harekete geçirici nedenlerini, kendi mevcut inançlarına doğrudan başvurmadan, bilimsel anlamda kavrayabilmek için çaba göstermek zorundadır. Ancak, geçmişi anlamaya yönelmek pek çok problemi beraberinde getirmektedir. Özellikle yakın tarihimize ait çok sayıda belgenin elde mevcut olması, tarih yazıcılarını, bir " belge seçiciliği " yapmaya zorlar. Belge seçiciliği yapılırken tarih metodolojisinin öngördüğü, belgenin doğruluğu, güvenirliliği, tarafsızlığı ve o dönem şartları içerisindeki yeri gibi kriterlerin önemi, bugün tarih bilimi açısından vazgeçilmezdir. Ayrıca geçmişte hangi olayların ve belgelerin önemli, hangilerinin önemsiz olduğuna ilişkin yargıların, " bugünkü kaygılara göre " yönlendirilmesinin tarih bilimi ile bağdaşmayacağı aşikardır. * MKÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Ögretim Üyesi.
Giriş Osmanlı Arap harfleri, Osmanlının İslam kültürünü ve yazı dünyasını temsil eden karakterler... more Giriş Osmanlı Arap harfleri, Osmanlının İslam kültürünü ve yazı dünyasını temsil eden karakterlerdi. Türkiye Cumhuriyeti ise Tanzimat ve Osmanlı yenileşmesinden farklı olarak radikal bir şekilde Batıya yönelmiş ve bu yolla " muasır medeniyet " seviyesine ulaşmayı hedeflemişti. Dolayısıyla Cumhuriyetin ilânı ile birlikte, yüzünü tam anlamıyla Batıya çevirmiş olan Türkiye, Tanzimat'tan beri süre gelen kültür alanındaki ikiliği, mesela okulun yanında medreseyi, adliye mahkemeleri yanında şeriye mahkemelerini, şalvarın yanında pantolonu reddetmiştir. Kültürel alandaki reformların temel taşı olarak görülen alfabe değişikliği, bir taraftan Osmanlı-İslam geleneğinden kurtulmanın işareti olarak kabul edilirken, diğer taraftan da Cihan Harbi ertesinde dünyadaki bir çok ülkede gündeme gelen modernist girişimlerin sonucu olan-eğitim, kültür, sanat alanlarında Türkiye'nin muasırlaşmasını sağlayacak-bir reform olarak algılanıyordu. Böylece Türkiye'nin Avrupa ile bütünleşmesi yönünde önemli bir adımın atılmış olacağı düşünülüyordu.
Hans Barth, 1898 yılında Leipzig'de Almanca olarak yayınladığı "Türke, Wehre Dich!" adlı eserinde... more Hans Barth, 1898 yılında Leipzig'de Almanca olarak yayınladığı "Türke, Wehre Dich!" adlı eserinde, Hıristiyan dünyasının Türklere karşı yeni bir haçlı seferi ilan ettiği iddiasında bulunmuştu. Barth'a gore, bu haçlı seferinin en önemli propaganda silahlarından biri de doğu halklarının ilk Hıristiyan milleti olan Ermeniler idi. Bu nedenle de 276 sayfadan oluşan eserinin 136 sayfalık Birinci Bölümü'nü Ermeni Meslesinin doğuşuna, Almanya ve İngiltere'nin Ermeni meselesinin ortaya çıkışındaki rolüne, Avrupadaki Ermeni propagandası ve Hınçak terörü gibi temel konulara ayırmıştır. Hans Barth'ın bu eseri Selçuk Ünlü tarafından "Türk, Kendini Savun!" adıyla Türkçeye çevrilmiştir. Biz bu çalışmamızda Hans Barth'ın eserinin Ermeni meselesi ile ilgili kısmını değerlendirmeye tabi tutacağız. Böylece bir yabancının gözüyle Ermeni meselesinin ortaya çıkışını ve Büyük Güçler'in Ermenileri kışkırtmalarının nedenlerini ortaya koymaya çalışacağız. Ayrıca bu çalışmayı yapmakla Ermeni araştırmaları konusuna katkıda bulunabileceğimizi düşünmekteyiz. Abstract "The Birth of Armenian Issue and Europe According to Hans Ba rth's The Turk: Defend Yourself!" MKÜ Fen-Edebiyat Fakü ltesi Tarih Bölü mü Antakya-Hatay/Türkiye ÇOLAK, Mustafa, "Hans Barth'ın 'Türk Kendini Savun' adlı Eserine Göre Ermeni Meselesi'nin Doğuşu ve Avrupa", Hoşgörüden Yol Ayırımına Ermeniler, C. 3, Erciyes Üniversitesi Yayını, Kayseri 2009, s. 233-250. 2 Hans Barth claimed that the Christians declared a new "Crusaders" against Turks ; in his work called "Türke, Wehre Dich!" which was published in Leipzig in 1898. According to Barth, one of the most important weapon of this propaganda was the Armenians who were the first Christian nation of the east. For this reason; the First Chapter (which consists of 136 pages) of the 236-pages-book is composed of the basic subjects such as; The Birth of Armenian Issue, The Role of Germany and England in the Birth of Armenian Issue, The Armenian Propoganda in Europe and the Hıncak Terror . This work is translated into Turkish under the name of "Türk, Kendini Savun". In our work, we'll evaluate the parts of the book which give us information about the Armenian Issue. Therefore; we'll try to show how the Armenian Issue emerged and how the strong governments incited the Armenians according to a foreigner.Besides, we think that we can contribute to the researches about the Armenians. Giriş Bilindiği gibi Ermeni meselesinin ortaya çıkmasında en önemli rolü, "Şark Meselesi" çerçevesinde Osmanlı Devleti'ni paylaşmayı amaçlayan Batılı emperyalist devletler ile Rusya oynamıştı. Ermeni meselesinin Batılı Devletler tarafından uluslararası bir çıkar aracı olarak kullanılmaya başlandığı Berlin Kongresi'nden günümüze kadar geçen zaman zarfında, her dönemin ruhuna göre yöntemler değişse de Ermeni meselesi hep propaganda ve diplomatik çıkar aracı olarak kullanıla gelmiştir. Bu araştırmanın konusu olan Hans Barth ve eserini incelerken, onun konuyu ele alış şekline paralel olarak özellikle "üzerinde güneşin batmadığı imparatorluk" olan İngiltere'nin 19. yüzyıl sonlarına doğru Ermeni meselesini kendi imparatorluk çıkarları doğrultusunda ne şekilde kullandığı, bunu nasıl propaganda aracı haline getirdiği ve Osmanlı Devleti'nin bunu neden engelleyemediği konularına ağırlık verilecektir. Hans Barth'ın, elimizde bulunan "Türke, wehre Dich!" başlıklı eseri 1898 yılında Leipzig'de basılmış 1 ve Selçuk Ünlü tarafından "Türk Savun Kendini" başlığıyla 1988 yılında 1 Bkz. Hans Barth, Türke wehre Dich!, Rengersche Buchhandlung, Leipzig 1898.
Einleitung Die Oktoberrevolution 1917 brachte tiefgreifende Wandlungen in Russland mit sich. Ents... more Einleitung Die Oktoberrevolution 1917 brachte tiefgreifende Wandlungen in Russland mit sich. Entsprechend dem bolschewikischen Wahlspruch, jede Nation solle ihre Zukunft selbst bestimmen, erklärten die Transkaukasischen Länder 1 ihre Unabhängigkeit. Auf der anderen Seite gab der unerwartete bolschewikische Aufstand den Deutschen Möglichkeit, ihre Transkaukasienpolitik umzusetzen, welche sie bereits vor dem ersten Weltkrieg verfolgte. Für Wilhelm II, der bis zur Oktoberrevolution eine Kaukasienpolitik gemeinsam mit dem Osmanen verfolgte, führte der Weg nach Kaukasien über Istanbul. Doch als der Krieg länger als erwartet andauerte, geriet die deutsche Kriegswirtschaft in Probleme. Der Bedarf nach Rohstoffen stärkte für Deutschland das Interesse einer Transkaukasienpolitik ohne die Osmanen. Die bolschewikische Revolution schien dies den Deutschen zu ermöglichen. Deutschland war nicht bereit, die reichen Erölvorkommen und Bodenschätze Kaukasiens mit den Osmanen zu teilen.
Uploads
Papers by Mustafa Çolak