Ünal Çelik
Tokat Gaziosmanpaşa University (Turkey)
Institute of Social Sciences, Department of history
History research areas; 19. century military history
Address: Turkey
Institute of Social Sciences, Department of history
History research areas; 19. century military history
Address: Turkey
less
Related Authors
InterestsView All (13)
Uploads
Papers by Ünal Çelik
Osmanlı Devleti silah pazarının büyümesi ve kaçaklığın artması ile birlikte sınırları içerisinde olan silah kaçakçılığı hareketlerini yakından takip etmeye başlamıştır. Tebliğimizde Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu’da meydana gelen silah kaçakçılığı ele alınmıştır. Osmanlı Hükûmeti’nin gösterdiği otorite boşluğundan yararlanarak Anadolu’da gerek işgal kuvvetleri gerekse gayrimüslim çeteleri asayişi bozmaya yönelik önemli faaliyetler içerisinde bulunmuşlardır. Bu teşebbüsün başat safhasını silah kaçakçılığı ve silah ticareti oluşturmuştur.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin (Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi) muhtelif fonlarında yer alan arşiv malzemesinin temel kaynak olarak kullanılacağı çalışmamızda, harp sonunda düzeni sağlamada zorlanan Osmanlı Hükûmeti’nin yüz yüze olduğu temel asayiş problemlerinin başında gelen silah kaçakçılığı ele alınacaktır. Toplumun huzur ve güvenliğinin temini noktasında valilere silah kaçakçılığı ve ticaretine müsamaha gösterilmemesi konusunda sürekli emirnameler göndermesi, Osmanlı Hükûmeti’nin silah kaçakçılığına karşı hem merkezi hem de yerel idareciler aracılığıyla aktif bir mücadele verdiğini göstermektedir. Osmanlı’nın sağlamaya çalıştığı huzur ve asayişi baltalamayı planlayan İngilizlerin ve Yunanlıların çetelere destek faaliyetleri de tespit etmiş olduğumuz yeni belge ve bilgiler ışığında ortaya konulacaktır. Bu yönüyle çalışmamızın daha önce bu konuda yapılmış olanlara katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
Lale Devri’nde Siyasetnâme tarzında eser veren şahsiyetlerden biri de İbrahim Müteferrika olmuştur. Bildirimizde İbrahim Müteferrika’nın “Usûlü’l-Hikem Fî Nizâmi’l-Ümem” adlı bu eserinde işaret edilen Osmanlı askerî sisteminin aksayan yönleri ve bu aksaklıkları gidermek için önerilen çözüm yöntemleri değerlendirilecektir. İbrahim Müteferrika’yı diğer Siyasetnâme yazarlarından ayıran özellik, devletin aksayan yönlerini düzeltmek için Kanun-ı Kadim’e dönmek yerine “Batı’yı model alıp kendi kimliğimize uygun hale getirerek uygulamayı” önermesidir. İbrahim Müteferrika’nın bu özelliğinin kendisinden sonra gelen devlet adamlarının ıslahat konusundaki düşünce yapısını derinden etkilediği şüphesizdir.
Osmanlı Devleti silah pazarının büyümesi ve kaçaklığın artması ile birlikte sınırları içerisinde olan silah kaçakçılığı hareketlerini yakından takip etmeye başlamıştır. Tebliğimizde Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu’da meydana gelen silah kaçakçılığı ele alınmıştır. Osmanlı Hükûmeti’nin gösterdiği otorite boşluğundan yararlanarak Anadolu’da gerek işgal kuvvetleri gerekse gayrimüslim çeteleri asayişi bozmaya yönelik önemli faaliyetler içerisinde bulunmuşlardır. Bu teşebbüsün başat safhasını silah kaçakçılığı ve silah ticareti oluşturmuştur.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin (Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi) muhtelif fonlarında yer alan arşiv malzemesinin temel kaynak olarak kullanılacağı çalışmamızda, harp sonunda düzeni sağlamada zorlanan Osmanlı Hükûmeti’nin yüz yüze olduğu temel asayiş problemlerinin başında gelen silah kaçakçılığı ele alınacaktır. Toplumun huzur ve güvenliğinin temini noktasında valilere silah kaçakçılığı ve ticaretine müsamaha gösterilmemesi konusunda sürekli emirnameler göndermesi, Osmanlı Hükûmeti’nin silah kaçakçılığına karşı hem merkezi hem de yerel idareciler aracılığıyla aktif bir mücadele verdiğini göstermektedir. Osmanlı’nın sağlamaya çalıştığı huzur ve asayişi baltalamayı planlayan İngilizlerin ve Yunanlıların çetelere destek faaliyetleri de tespit etmiş olduğumuz yeni belge ve bilgiler ışığında ortaya konulacaktır. Bu yönüyle çalışmamızın daha önce bu konuda yapılmış olanlara katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
Lale Devri’nde Siyasetnâme tarzında eser veren şahsiyetlerden biri de İbrahim Müteferrika olmuştur. Bildirimizde İbrahim Müteferrika’nın “Usûlü’l-Hikem Fî Nizâmi’l-Ümem” adlı bu eserinde işaret edilen Osmanlı askerî sisteminin aksayan yönleri ve bu aksaklıkları gidermek için önerilen çözüm yöntemleri değerlendirilecektir. İbrahim Müteferrika’yı diğer Siyasetnâme yazarlarından ayıran özellik, devletin aksayan yönlerini düzeltmek için Kanun-ı Kadim’e dönmek yerine “Batı’yı model alıp kendi kimliğimize uygun hale getirerek uygulamayı” önermesidir. İbrahim Müteferrika’nın bu özelliğinin kendisinden sonra gelen devlet adamlarının ıslahat konusundaki düşünce yapısını derinden etkilediği şüphesizdir.