This paper handles the ancestor cult within the framework of the example Gönül Bacı which has bee... more This paper handles the ancestor cult within the framework of the example Gönül Bacı which has been mythicized as a heroic ancestor in the village Beydilli, connected with Anşa Bacı. The community which is known as Anşa Bacılılar within the Anatolian Alewite culture and is connected with the clan Beydili of Oghuz Turks is referred with this title in a way reminding Anşa Bacı having lived in the village Acısu of Zile in the 19 th century. Prior to structuring their own ocak system, Anşa Bacılılar was accepted within the 'Sırac Alewite community' connected with the ocak Hubyar. Being observed as a closed community with belief and blood-based kinship, Anşa Bacılılar put an end to their affiliation with the ocak Hubyar and Hubyar dedes in the first half of 19 th century because they lost their originality by getting Sunni, and proclaimed themselves as an independent ocak. This new ocak which was founded as a reaction against the getting Sunni has been referred 'Kurdoglu ocagı' or 'Anşa Bacılı ocagı' as inspired from Veli Baba-Anşa Bacı. The cult of ancestors and heroic ancestors has a highly important place in the ethos of the village Beydili which is related with the community Anşa Bacı. While the deceased member of any family can be effected by the ancestor cult and be made a vow for him, the heroic ancestors cult has been symbolized with a woman accepted as a common ancestor by the villagers. It is determined that they make a familiarity via this female heroic ancestor with Veli Baba-Anşa Bacı which is the deep ancestors of them. This paper aims at revealing the relationship of the heroic ancestors cult with the collective integrity and continuity of the community in question. The assessed data in the study has been gathered during a field survey conducted with a qualitative research in the village Beydili in Hafik of Sivas between July 2011 and September 2014. The data was created with participatory observation and in-depth interviews. the created data was classified and evaluated under the various themes.
Bu çalışma, Girit'ten Mersin'e göç eden Bektaşilerin ziyaret ritüellerini araştırmayı amaçlanmakt... more Bu çalışma, Girit'ten Mersin'e göç eden Bektaşilerin ziyaret ritüellerini araştırmayı amaçlanmaktadır. Türkiye'de yaşayan Giritli Bektaşiler için en önemli ziyaret yeri Horasanlı Ali Baba tekkesidir. Günümüzde Tarsus'un Reşadiye mahallesinde "Sultan" veya "tekke" adı verilen mekânın içerisinde yer alan Horasanlı Ali Babanın mezarı, Türkiye'deki bütün Giritli Bektaşiler için inanç merkezi konumunu taşımaktadır. Tarihi bir şahsiyet olan Horasanlı Ali Baba, Girit adasında Müslümanlığın yayılmasında çok önemli işlevi olan, kolonizatör Türk dervişlerinden birisidir. Bektaşiliğin Girit adasına girmesini sağlayan Bektaşi dervişi olduğu kabul edilen Horasanlı Ali Baba, hicri 1082 yılında Hakk'a yürüyünceye kadar Horasanlı dergâhında irşada devam etmiştir. 1924 yılında mübadele ile Türkiye'ye göç eden Giritli Bektaşilerden Cafer Sadık Bektaş Baba tarafından Horasanlı Ali Babanın kemikleri bir sandığa yerleştirilmiş ve günümüzde ziyarete konu olan tekkenin içine defnedilmiştir. Giritli Bektaşiler, Horasanlı Ali Baba tekkesine hastalıktan kurtulmak, çocuk sahibi olmak, kaza ve beladan sakınmak, bir felaketten kurtulduğu için şükranlarını ifade etmek için adak adamaktadır. Bu çalışmanın dayandığı veriler, Mersin merkez-Hebilli köyü, Tarsus merkez-İhsaniye köyü ve Erzin'in Turunçlu köyünde Mart 2015 yılından bu yana yaz aylarında yoğunlaştırılan nitel araştırma vasıtasıyla katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır. Toplanan veriler yorumlanmıştır.
Özet: Bu çalışma, adak ritüelini Anşa Bacılılar örneğinde işlevsel bir yaklaşımla ele almayı kend... more Özet: Bu çalışma, adak ritüelini Anşa Bacılılar örneğinde işlevsel bir yaklaşımla ele almayı kendisine konu edinmiştir. Adak ritüelinin topluluk hayatında yerine getirdiği işlevlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çalışma etnografik bir yöntemle Tokat-Zile'nin ve Yozgat-Çekerek'in Anşa Bacılı topluluğuna mensup köylerinde gerçekleştirilmiştir. Etnografik alan araştırması iki ayrı zaman diliminde yürütülmüştür. İlki, Nisan 2009 ve Nisan 2012 tarihleri arasında genel olarak Anşa bacılıların gündelik hayatlarını konu alan bir saha araştırması yapılmıştır. Mayıs 2014 ve Temmuz 2015 tarihleri arasında Anşa Bacılıların adak inanç ve ritüellerine odaklanan bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Her iki alan araştırmasında da katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle veriler oluşturulmuştur. Veriler belirlenen kategorilere göre sınıflandırılmış, betimlenmiş ve işlevselci bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Anşa Bacılılarda adak ve lokma sunumlarında " ben veriyorum ki karşılık olarak sen de ver " ilkesinin yer aldığı değiş-tokuş görülmekte, birey ile kutsallık arasında kutsanmış bir hediyeyle karşılıklı bir anlaşmanın olduğu anlaşılmaktadır. Bu anlaşma sonunda şükran kurbanı gerçekleşmektedir. Abstract: The main objective of this paper is to assess the ritual of vowing with a functional approach in the case of Anşa Bacılılar. The paper also aims at revealing the functions carried out by the ritual of vowing in the community life. The study has been conducted with a ethnographic method in the villages of Tokat-Zile and Yozgat-Çekerek, all of which are affiliated with the community of Anşa Bacılı. The ethnographic field survey has been performed in two separate periods of time. Having been carried out between April 2009 and April 2012, the first generally took the daily life of Anşa Bacılılar as topic. The second one between May 2014 and July 2015 mostly focused on the vowing beliefs and rituals of Anşa Bacılılar. The data was compiled with participatory observation and in-depth interviews for both the field surveys. Having been classified according to the determined categories, all the data was then characterized and assessed with a functionalist point of view. In the offerings of vow and lokma among Anşa Bacılılar, a kind of exchange the essence of which depends on the principle 'do ut des' is observed, and it is concluded that
Bu çalışma, Alevi değerler sisteminin Türk kültürü ile olan bağının, ziyaret fenomeni içinde kodl... more Bu çalışma, Alevi değerler sisteminin Türk kültürü ile olan bağının, ziyaret fenomeni içinde kodlanarak varlığını sürdürüşünü Evci Tahtacı köyü Dede Ziyareti örneğinde anlayıcı bir eğilimle açığa çıkartmayı kendisine konu edinmiştir. Ziyaret fenomeni sosyokültürel yaşamı hem temsil eden hem de yaratan bir model olarak çeşitli kültlerin ortak anahtar eylemi olarak ele alınmıştır. Ziyaret fenomeninin atıfta bulunduğu değerler sistemine göre hem sosyokültürel yaşamı temsil ettiği hem de taşıdığı sembolik kodlar bağlamında sosyokültürel yaşamı yarattığı öngörülmektedir. Ziyaret fenomeninin kültürel değerler sistemi ile ilişkilendirilmesinde, köyde etkin olan pek çok kültün temel anahtar eylemi oluşu etkili olmuştur. Bu çerçevede olmak üzere bu varsayımın Evci Tahtacı köyü değerler sistemine atıfta bulunan çeşitli kültler örneğinde açığa çıkartılması hedeflenmektedir. Ayrıca, ziyaret fenomeninin kültürel değerler sisteminin kodlarını kırmaya imkân tanıyan anahtar bir eylem olma özelliği ile kültürel anlam dünyasının derinliklerinde uzanan temel kök paradigmalarla ilişkisinin açığa çıkartılması da amaçlanmaktadır. Tüm bunlara ilave olarak ziyaret ritüelinin sosyokültürel yaşamla etkileşiminin açığa çıkartılması da hedeflenmektedir. Zira, Bir ritüeldeki işlev kaybı sosyokültürel yaşamdaki dönüşümü haber vermektedir. Buna göre Tahtacı değerler sisteminde bir ritüel uzman ve karizmatik şahsiyet olan dedenin köyde bulunmayışına bağlı olarak cem ritüelinin yapılmayışı, Ali'nin tanrısal karakterindeki erimeyi işaret etmektedir. Öyle görünüyor ki süreç içinde sosyokültürel yaşamda yaşanan dönüşümler, Tahtacı değerler sistemi bünyesinde dönüşümler yaratmıştır. Bu çalışma, nitel bir yönteme göre Adana-Tufanbeyli'nin Evci köyünde gerçekleştirilmiştir. 2006-2009 yılları arasında yürütülmüş olan alan araştırmasının verileri esas alınmış, veriler katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır.
GİRİŞ Toplumlar, sosyokültürel hayatlarını geleneksel değerler sistemi ile bu değerler sisteminin... more GİRİŞ Toplumlar, sosyokültürel hayatlarını geleneksel değerler sistemi ile bu değerler sisteminin şekillendirdiği bir toplumsal yapı bağlamında sürdürmektedirler. Değerler sistemi ya da kültürel anlam dünyası, sosyokültürel hayatın kök paradigmalarını sembolik olarak bünyesinde taşımaktadır. Toplumların kültürel anlam dünyası sembolik bir anlamlar ağından oluşmaktadır. Temel anahtar değerlerin merkezde yer aldığı bu sembolik anlamlar ağı ise süreç içinde teşekkül etmekte, sosyokültürel hayatın devamlılığı için gereken güçlü, zamana dirençli bir toplumsal hafıza ÖZ Kahraman atalar kültünü Acısu Sıraç köyü evliya ziyareti örneğinde ele almayı kendisine konu edinen bu çalışma, Alevi değerler sisteminin geleneksel Türk kültürü ile olan bağının ziyaret fenomeni içinde kodlanarak varlığını sürdürüşünü anlayıcı bir eğilimle açığa çıkartmayı hedeflemektedir. Başka bir deyişle, bu çalışma, Alevi değerler sisteminin geleneksel Türk kültürü ile ilişkisini, Acısu Sıraç köyü evliya ziyaretinin geleneksel Türk kültüründeki kahraman atalar kültünü temsil edişi bağlamında ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın anlayıcı eğilimi göstermiştir ki, Acısu Sıraç köyü evliya ziyareti geleneksel Türk kültüründeki kahraman atalar kültünü temsil etmektedir. Bu çalışmanın bir diğer amacı ise ziyaret ritüelinin sosyokültürel yaşamla etkileşiminin açığa çıkartılmasıdır. Zira bir ritüeldeki işlev kaybı sosyokültürel yaşam ve değerler sistemindeki dönüşümü haber vermektedir. Nitekim, Acısu Sıraç köyünde cem ritüelinin yapılmayışı, Ali'nin tanrısal karakterindeki erimeyi, dolayısıyla değerler sistemindeki dönüşümü işaret etmektedir. Sosyokültürel yaşama dair tüm bu değerlendirmeler ise Tokat-Zile Acısu köyünde, 2009 yılında gerçekleştirilen nitel araştırma verilerine dayanmaktadır. Veriler katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır.
This paper handles the ancestor cult within the framework of the example Gönül Bacı which has bee... more This paper handles the ancestor cult within the framework of the example Gönül Bacı which has been mythicized as a heroic ancestor in the village Beydilli, connected with Anşa Bacı. The community which is known as Anşa Bacılılar within the Anatolian Alewite culture and is connected with the clan Beydili of Oghuz Turks is referred with this title in a way reminding Anşa Bacı having lived in the village Acısu of Zile in the 19 th century. Prior to structuring their own ocak system, Anşa Bacılılar was accepted within the 'Sırac Alewite community' connected with the ocak Hubyar. Being observed as a closed community with belief and blood-based kinship, Anşa Bacılılar put an end to their affiliation with the ocak Hubyar and Hubyar dedes in the first half of 19 th century because they lost their originality by getting Sunni, and proclaimed themselves as an independent ocak. This new ocak which was founded as a reaction against the getting Sunni has been referred 'Kurdoglu ocagı' or 'Anşa Bacılı ocagı' as inspired from Veli Baba-Anşa Bacı. The cult of ancestors and heroic ancestors has a highly important place in the ethos of the village Beydili which is related with the community Anşa Bacı. While the deceased member of any family can be effected by the ancestor cult and be made a vow for him, the heroic ancestors cult has been symbolized with a woman accepted as a common ancestor by the villagers. It is determined that they make a familiarity via this female heroic ancestor with Veli Baba-Anşa Bacı which is the deep ancestors of them. This paper aims at revealing the relationship of the heroic ancestors cult with the collective integrity and continuity of the community in question. The assessed data in the study has been gathered during a field survey conducted with a qualitative research in the village Beydili in Hafik of Sivas between July 2011 and September 2014. The data was created with participatory observation and in-depth interviews. the created data was classified and evaluated under the various themes.
Bu çalışma, Girit'ten Mersin'e göç eden Bektaşilerin ziyaret ritüellerini araştırmayı amaçlanmakt... more Bu çalışma, Girit'ten Mersin'e göç eden Bektaşilerin ziyaret ritüellerini araştırmayı amaçlanmaktadır. Türkiye'de yaşayan Giritli Bektaşiler için en önemli ziyaret yeri Horasanlı Ali Baba tekkesidir. Günümüzde Tarsus'un Reşadiye mahallesinde "Sultan" veya "tekke" adı verilen mekânın içerisinde yer alan Horasanlı Ali Babanın mezarı, Türkiye'deki bütün Giritli Bektaşiler için inanç merkezi konumunu taşımaktadır. Tarihi bir şahsiyet olan Horasanlı Ali Baba, Girit adasında Müslümanlığın yayılmasında çok önemli işlevi olan, kolonizatör Türk dervişlerinden birisidir. Bektaşiliğin Girit adasına girmesini sağlayan Bektaşi dervişi olduğu kabul edilen Horasanlı Ali Baba, hicri 1082 yılında Hakk'a yürüyünceye kadar Horasanlı dergâhında irşada devam etmiştir. 1924 yılında mübadele ile Türkiye'ye göç eden Giritli Bektaşilerden Cafer Sadık Bektaş Baba tarafından Horasanlı Ali Babanın kemikleri bir sandığa yerleştirilmiş ve günümüzde ziyarete konu olan tekkenin içine defnedilmiştir. Giritli Bektaşiler, Horasanlı Ali Baba tekkesine hastalıktan kurtulmak, çocuk sahibi olmak, kaza ve beladan sakınmak, bir felaketten kurtulduğu için şükranlarını ifade etmek için adak adamaktadır. Bu çalışmanın dayandığı veriler, Mersin merkez-Hebilli köyü, Tarsus merkez-İhsaniye köyü ve Erzin'in Turunçlu köyünde Mart 2015 yılından bu yana yaz aylarında yoğunlaştırılan nitel araştırma vasıtasıyla katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır. Toplanan veriler yorumlanmıştır.
Özet: Bu çalışma, adak ritüelini Anşa Bacılılar örneğinde işlevsel bir yaklaşımla ele almayı kend... more Özet: Bu çalışma, adak ritüelini Anşa Bacılılar örneğinde işlevsel bir yaklaşımla ele almayı kendisine konu edinmiştir. Adak ritüelinin topluluk hayatında yerine getirdiği işlevlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çalışma etnografik bir yöntemle Tokat-Zile'nin ve Yozgat-Çekerek'in Anşa Bacılı topluluğuna mensup köylerinde gerçekleştirilmiştir. Etnografik alan araştırması iki ayrı zaman diliminde yürütülmüştür. İlki, Nisan 2009 ve Nisan 2012 tarihleri arasında genel olarak Anşa bacılıların gündelik hayatlarını konu alan bir saha araştırması yapılmıştır. Mayıs 2014 ve Temmuz 2015 tarihleri arasında Anşa Bacılıların adak inanç ve ritüellerine odaklanan bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Her iki alan araştırmasında da katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle veriler oluşturulmuştur. Veriler belirlenen kategorilere göre sınıflandırılmış, betimlenmiş ve işlevselci bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Anşa Bacılılarda adak ve lokma sunumlarında " ben veriyorum ki karşılık olarak sen de ver " ilkesinin yer aldığı değiş-tokuş görülmekte, birey ile kutsallık arasında kutsanmış bir hediyeyle karşılıklı bir anlaşmanın olduğu anlaşılmaktadır. Bu anlaşma sonunda şükran kurbanı gerçekleşmektedir. Abstract: The main objective of this paper is to assess the ritual of vowing with a functional approach in the case of Anşa Bacılılar. The paper also aims at revealing the functions carried out by the ritual of vowing in the community life. The study has been conducted with a ethnographic method in the villages of Tokat-Zile and Yozgat-Çekerek, all of which are affiliated with the community of Anşa Bacılı. The ethnographic field survey has been performed in two separate periods of time. Having been carried out between April 2009 and April 2012, the first generally took the daily life of Anşa Bacılılar as topic. The second one between May 2014 and July 2015 mostly focused on the vowing beliefs and rituals of Anşa Bacılılar. The data was compiled with participatory observation and in-depth interviews for both the field surveys. Having been classified according to the determined categories, all the data was then characterized and assessed with a functionalist point of view. In the offerings of vow and lokma among Anşa Bacılılar, a kind of exchange the essence of which depends on the principle 'do ut des' is observed, and it is concluded that
Bu çalışma, Alevi değerler sisteminin Türk kültürü ile olan bağının, ziyaret fenomeni içinde kodl... more Bu çalışma, Alevi değerler sisteminin Türk kültürü ile olan bağının, ziyaret fenomeni içinde kodlanarak varlığını sürdürüşünü Evci Tahtacı köyü Dede Ziyareti örneğinde anlayıcı bir eğilimle açığa çıkartmayı kendisine konu edinmiştir. Ziyaret fenomeni sosyokültürel yaşamı hem temsil eden hem de yaratan bir model olarak çeşitli kültlerin ortak anahtar eylemi olarak ele alınmıştır. Ziyaret fenomeninin atıfta bulunduğu değerler sistemine göre hem sosyokültürel yaşamı temsil ettiği hem de taşıdığı sembolik kodlar bağlamında sosyokültürel yaşamı yarattığı öngörülmektedir. Ziyaret fenomeninin kültürel değerler sistemi ile ilişkilendirilmesinde, köyde etkin olan pek çok kültün temel anahtar eylemi oluşu etkili olmuştur. Bu çerçevede olmak üzere bu varsayımın Evci Tahtacı köyü değerler sistemine atıfta bulunan çeşitli kültler örneğinde açığa çıkartılması hedeflenmektedir. Ayrıca, ziyaret fenomeninin kültürel değerler sisteminin kodlarını kırmaya imkân tanıyan anahtar bir eylem olma özelliği ile kültürel anlam dünyasının derinliklerinde uzanan temel kök paradigmalarla ilişkisinin açığa çıkartılması da amaçlanmaktadır. Tüm bunlara ilave olarak ziyaret ritüelinin sosyokültürel yaşamla etkileşiminin açığa çıkartılması da hedeflenmektedir. Zira, Bir ritüeldeki işlev kaybı sosyokültürel yaşamdaki dönüşümü haber vermektedir. Buna göre Tahtacı değerler sisteminde bir ritüel uzman ve karizmatik şahsiyet olan dedenin köyde bulunmayışına bağlı olarak cem ritüelinin yapılmayışı, Ali'nin tanrısal karakterindeki erimeyi işaret etmektedir. Öyle görünüyor ki süreç içinde sosyokültürel yaşamda yaşanan dönüşümler, Tahtacı değerler sistemi bünyesinde dönüşümler yaratmıştır. Bu çalışma, nitel bir yönteme göre Adana-Tufanbeyli'nin Evci köyünde gerçekleştirilmiştir. 2006-2009 yılları arasında yürütülmüş olan alan araştırmasının verileri esas alınmış, veriler katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır.
GİRİŞ Toplumlar, sosyokültürel hayatlarını geleneksel değerler sistemi ile bu değerler sisteminin... more GİRİŞ Toplumlar, sosyokültürel hayatlarını geleneksel değerler sistemi ile bu değerler sisteminin şekillendirdiği bir toplumsal yapı bağlamında sürdürmektedirler. Değerler sistemi ya da kültürel anlam dünyası, sosyokültürel hayatın kök paradigmalarını sembolik olarak bünyesinde taşımaktadır. Toplumların kültürel anlam dünyası sembolik bir anlamlar ağından oluşmaktadır. Temel anahtar değerlerin merkezde yer aldığı bu sembolik anlamlar ağı ise süreç içinde teşekkül etmekte, sosyokültürel hayatın devamlılığı için gereken güçlü, zamana dirençli bir toplumsal hafıza ÖZ Kahraman atalar kültünü Acısu Sıraç köyü evliya ziyareti örneğinde ele almayı kendisine konu edinen bu çalışma, Alevi değerler sisteminin geleneksel Türk kültürü ile olan bağının ziyaret fenomeni içinde kodlanarak varlığını sürdürüşünü anlayıcı bir eğilimle açığa çıkartmayı hedeflemektedir. Başka bir deyişle, bu çalışma, Alevi değerler sisteminin geleneksel Türk kültürü ile ilişkisini, Acısu Sıraç köyü evliya ziyaretinin geleneksel Türk kültüründeki kahraman atalar kültünü temsil edişi bağlamında ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın anlayıcı eğilimi göstermiştir ki, Acısu Sıraç köyü evliya ziyareti geleneksel Türk kültüründeki kahraman atalar kültünü temsil etmektedir. Bu çalışmanın bir diğer amacı ise ziyaret ritüelinin sosyokültürel yaşamla etkileşiminin açığa çıkartılmasıdır. Zira bir ritüeldeki işlev kaybı sosyokültürel yaşam ve değerler sistemindeki dönüşümü haber vermektedir. Nitekim, Acısu Sıraç köyünde cem ritüelinin yapılmayışı, Ali'nin tanrısal karakterindeki erimeyi, dolayısıyla değerler sistemindeki dönüşümü işaret etmektedir. Sosyokültürel yaşama dair tüm bu değerlendirmeler ise Tokat-Zile Acısu köyünde, 2009 yılında gerçekleştirilen nitel araştırma verilerine dayanmaktadır. Veriler katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle toplanmıştır.
Uploads
Papers by Ali Selçuk