Edebiyat, bir çağrışımlar silsilesi yaratarak kendimizi, diğer insanları, doğayı anlamamıza ya da... more Edebiyat, bir çağrışımlar silsilesi yaratarak kendimizi, diğer insanları, doğayı anlamamıza ya da bunlara dair sezgilerimizi arttırmamıza vesile olabilir. Mevcut politik gündemi, medyanın haber sağanağı içerisinde takip etmek kadar edebiyatın bıraktığı izlerin peşinden giderek de okumak pekâlâ mümkündür. Bu yazının yapmaya çalıştığı şey, edebiyat aracılığıyla güncel politika üzerine düşünmek, romandaki bir karşılaşma anından yola çıkarak olan biten politik durumu anlamaya çalışmaktır.
"…saray ile meydan arasında genellikle öyle yoğun bir sis ve öyle kalın bir duvar vardır ki, insa... more "…saray ile meydan arasında genellikle öyle yoğun bir sis ve öyle kalın bir duvar vardır ki, insan gözüyle seçilmesi mümkün olamaz. Yöneticilerin neyi ne sebeple yaptığı konusunda halkın bilgisi, Hindistan'da yapılan şeyleri bildiği kadardır." 1 Türkiye'nin, mevcut iktidarıyla geçirdiği dönüşüm, yani son 17 yıllık süreç, birçok bakımdan okunmaya müsait. Politik, ekonomik ve sosyal yönlerden olsun, iktidarından devlet aygıtına, yönetici elitinden sokaktaki insanına, kentteki yapısal dönüşümlerden bireysel ilişkilerine varıncaya dek her şeyde hızlı bir değişim söz konusu. Ancak, bu dönem, bir tarih yazımına müsait olacak kadar sürecini tamamlamış, ardında tarihsel bir aralık bırakmadığı için, olan biteni anlama çabamız, mevcudun üzerimizdeki etkileriyle el ele gitmektedir. Yani, içinde olduğumuz çemberin hem parçasıyız, ondan etkileniyoruz, hem de bu sınırlar içerisinde onu anlamaya çabalıyoruz. Bu anlama çabası sürecine katkı sağlamak amacıyla yazıda, iki fiziksel mekânı, meydan ve sarayı son dönemki politik atmosferin geçirdiği dönüşümü anlamak için ele alacağım. Meydanların Gümbürtüsü. 1977 yılındaki kanlı 1 Mayıs'ın ardından İstanbul'un kalbi olan Taksim Meydanı, onlarca yıllık bekleyiş ve direnişle tekrardan emekçilere, işçilere açılmıştı. Özellikle 2007'den itibaren, sendikaların, görünür olma mekânı hüviyetindeki Taksim Meydanına çıkma talebi, hızla güvencisizleşen emek ilişkilerinin de etkisiyle kitleselleşerek büyük bir politik etki yarattı ve 1 Mayıs görkemli bir şekilde 2010 yılında kutlandı. Dönemin başbakanı, "1 Mayıs kutlamalarına açılan Taksim'deki tablonun, Türkiye'nin hukuk dışı mücadelelerle, çetelerle mücadelesinin eseri olduğunu" belirtiyordu. 2 Konuşmanın diğer bölümünde ise, yasağın kaldırılışının hükümetten bir hakkı koparmak anlamına gelmeyeceğini ekleyerek, bu sonucun bir lütuf olduğunu ima ediyordu. Sadece üç yıl sonra bu meydan çeşitli bahaneler ileri sürülerek tekrardan mitingler için yasaklandı. Aynı yılın Haziran ayında ise, Taksim, hiç kimsenin tahayyül edemeyeceği tarzdaki bir direnişe ev sahipliği yapacaktı: Gezi direnişine. Kent mekânları üzerindeki bu yeni politik hareketlilik, geleceğin nasıl olması gerektiğine dair iki farklı tutumu da gözler önüne sermiş oluyordu. Bir yanda yaşadığı mekânda nefes almak, bulunduğu sitenin karar alma süreçlerinde etkin olarak yer almak isteyen çoğulcu bir demokrasi arzusu, diğer yanda tek bir kişinin bedeninde tecessüm etmiş devletçi bir ittifak. Kentlerin bir sermayeye dönüşmesi, çokluğun 3 (multitudo) taleplerinin en tepe noktasına ulaştığı an olarak Gezi deneyimini ortaya çıkarırken, yasanın askıya alındığı, çokluğun bastırıldığı dönem (2013-2016) başka mihenk taşı denebilecek olaylara (15 Temmuz) sebebiyet verecektir.
Edebiyat, bir çağrışımlar silsilesi yaratarak kendimizi, diğer insanları, doğayı anlamamıza ya da... more Edebiyat, bir çağrışımlar silsilesi yaratarak kendimizi, diğer insanları, doğayı anlamamıza ya da bunlara dair sezgilerimizi arttırmamıza vesile olabilir. Mevcut politik gündemi, medyanın haber sağanağı içerisinde takip etmek kadar edebiyatın bıraktığı izlerin peşinden giderek de okumak pekâlâ mümkündür. Bu yazının yapmaya çalıştığı şey, edebiyat aracılığıyla güncel politika üzerine düşünmek, romandaki bir karşılaşma anından yola çıkarak olan biten politik durumu anlamaya çalışmaktır.
"…saray ile meydan arasında genellikle öyle yoğun bir sis ve öyle kalın bir duvar vardır ki, insa... more "…saray ile meydan arasında genellikle öyle yoğun bir sis ve öyle kalın bir duvar vardır ki, insan gözüyle seçilmesi mümkün olamaz. Yöneticilerin neyi ne sebeple yaptığı konusunda halkın bilgisi, Hindistan'da yapılan şeyleri bildiği kadardır." 1 Türkiye'nin, mevcut iktidarıyla geçirdiği dönüşüm, yani son 17 yıllık süreç, birçok bakımdan okunmaya müsait. Politik, ekonomik ve sosyal yönlerden olsun, iktidarından devlet aygıtına, yönetici elitinden sokaktaki insanına, kentteki yapısal dönüşümlerden bireysel ilişkilerine varıncaya dek her şeyde hızlı bir değişim söz konusu. Ancak, bu dönem, bir tarih yazımına müsait olacak kadar sürecini tamamlamış, ardında tarihsel bir aralık bırakmadığı için, olan biteni anlama çabamız, mevcudun üzerimizdeki etkileriyle el ele gitmektedir. Yani, içinde olduğumuz çemberin hem parçasıyız, ondan etkileniyoruz, hem de bu sınırlar içerisinde onu anlamaya çabalıyoruz. Bu anlama çabası sürecine katkı sağlamak amacıyla yazıda, iki fiziksel mekânı, meydan ve sarayı son dönemki politik atmosferin geçirdiği dönüşümü anlamak için ele alacağım. Meydanların Gümbürtüsü. 1977 yılındaki kanlı 1 Mayıs'ın ardından İstanbul'un kalbi olan Taksim Meydanı, onlarca yıllık bekleyiş ve direnişle tekrardan emekçilere, işçilere açılmıştı. Özellikle 2007'den itibaren, sendikaların, görünür olma mekânı hüviyetindeki Taksim Meydanına çıkma talebi, hızla güvencisizleşen emek ilişkilerinin de etkisiyle kitleselleşerek büyük bir politik etki yarattı ve 1 Mayıs görkemli bir şekilde 2010 yılında kutlandı. Dönemin başbakanı, "1 Mayıs kutlamalarına açılan Taksim'deki tablonun, Türkiye'nin hukuk dışı mücadelelerle, çetelerle mücadelesinin eseri olduğunu" belirtiyordu. 2 Konuşmanın diğer bölümünde ise, yasağın kaldırılışının hükümetten bir hakkı koparmak anlamına gelmeyeceğini ekleyerek, bu sonucun bir lütuf olduğunu ima ediyordu. Sadece üç yıl sonra bu meydan çeşitli bahaneler ileri sürülerek tekrardan mitingler için yasaklandı. Aynı yılın Haziran ayında ise, Taksim, hiç kimsenin tahayyül edemeyeceği tarzdaki bir direnişe ev sahipliği yapacaktı: Gezi direnişine. Kent mekânları üzerindeki bu yeni politik hareketlilik, geleceğin nasıl olması gerektiğine dair iki farklı tutumu da gözler önüne sermiş oluyordu. Bir yanda yaşadığı mekânda nefes almak, bulunduğu sitenin karar alma süreçlerinde etkin olarak yer almak isteyen çoğulcu bir demokrasi arzusu, diğer yanda tek bir kişinin bedeninde tecessüm etmiş devletçi bir ittifak. Kentlerin bir sermayeye dönüşmesi, çokluğun 3 (multitudo) taleplerinin en tepe noktasına ulaştığı an olarak Gezi deneyimini ortaya çıkarırken, yasanın askıya alındığı, çokluğun bastırıldığı dönem (2013-2016) başka mihenk taşı denebilecek olaylara (15 Temmuz) sebebiyet verecektir.
Uploads
Papers by Firat GÜL