Sources of Secularism: Enlightenment and Beyond, 2017
introDuCtion For most of the twentieth century, aiming at the ideal of secularism was widely cons... more introDuCtion For most of the twentieth century, aiming at the ideal of secularism was widely considered the "default option" for a modern and democratic state. In that period, the characteristics of a secular state were not very often put into question. Toward the end of the century, however, as secularism started to be challenged by secular-skeptic and anti-secularist governments, a new debate started about the true nature of secularism. In the course of this debate, secularism faced severe criticism and the problems faced by the so-called secular states in accommodating
Aydınlanma çağından bu yana demokrasi, onu arayan toplumlar için hiçbir zaman kolay elde edilebil... more Aydınlanma çağından bu yana demokrasi, onu arayan toplumlar için hiçbir zaman kolay elde edilebilir bir kazanım olmadı. Bugün birer demokrasi olarak ele aldığımız toplumlar, demokratik bir hükümet modelinin barış içinde bir arada yaşamanın tek yolu olduğu sonucuna tarih veya teori kitapları okuyarak değil, bu olguyu bizzat deneyimleyerek varabildiler. Bugünden geriye doğru baktığımızda, bu deneyimleme sürecinin sürekli ilerlemeci sonuçlar doğurmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Öyle ki insanlık, tarihin en kanlı topyekûn savaşını yaşadığında demokrasiden bihaber değildi, tıpkı bugün de olmadığı gibi. Her ne kadar özgürlük, eşitlik ve barış içinde bir arada yaşamı sürdürebilir bir şekilde koruyabilme konusunda eksiklikleri olsa da demokratik kurumlar çok büyük ölçüde bu deneyimleme sürecinin bir ürünü olarak ortaya çıktılar. Türkiye'nin de bu deneyimleme sürecine tamamen yabancı olduğu söylenemez. Toplumların ''kendi kendimizi nasıl yönetmeliyiz?'' sorusuna cevap ararken tarih boyunca sürekli ilerlemeci bir tutum sergilemediği olgusu ise Türkiye örneğinde kendisini büyük ölçüde doğruluyor. Özellikle, zaman zaman gündeme gelen hükümet sistemi tartışmalarında tek taraflı somut adımların atıldığı, adeta tüm erkleri cumhurbaşkanının etrafında şekillendirecek anayasa değişiklik teklifinin geldiği bugünlerde, ''140 yıllık parlamenter sistem deneyimimiz'' daha dikkatli incelenip gerekli dersler alınmazsa, bu geriye doğru giden deneyimleme sürecinde tehlikeli bir dönemece daha girilmiş olacak. Geçmişteki deneyimlerin bugünkü hükümet sistemi tartışmalarına önemli ölçüde ışık tutabileceğini düşünüyoruz. Fakat öncelikle bugünkü tartışmaların temeline ilişkin bir tespit yapmamız gerekiyor: Bugünkü hükümet sistemi tartışmaları, Türkiye'de mevcut parlamenter sistemin yapısal ve işlevsel sorunları olduğu ve bu sorunların çözümü için topyekûn yeni bir sisteme, başkanlık sistemine, geçişin gerekli olduğu iddiasına dayanıyor. Bir başka deyişle, Türkiye'nin, hükümet sistemine ilişkin tüm sorunlarının parlamenter sistem kaynaklı olduğu ve bu sorunların tümünün başkanlık sistemine geçilerek çözüleceği varsayılıyor. Bu noktada, başlı başına bir mit olan bu varsayımın, başkanlık sistemi savunulurken yaratılan bir takım başka mitlerle desteklendiğini söyleyebiliriz. Bu mitlere göre eğer başkanlık sistemine geçilirse; koalisyon ihtimali engellenerek istikrar garanti altına alınacak, yönetimde çift başlılık giderilecek ve güçler ayrılığı sağlam bir şekilde tesis edilecektir. Hükümet sistemi tartışmalarının temelindeki problemleri anlayabilmek için yaratılan mitleri mercek altına almak gerekiyor.
Sources of Secularism: Enlightenment and Beyond, 2017
introDuCtion For most of the twentieth century, aiming at the ideal of secularism was widely cons... more introDuCtion For most of the twentieth century, aiming at the ideal of secularism was widely considered the "default option" for a modern and democratic state. In that period, the characteristics of a secular state were not very often put into question. Toward the end of the century, however, as secularism started to be challenged by secular-skeptic and anti-secularist governments, a new debate started about the true nature of secularism. In the course of this debate, secularism faced severe criticism and the problems faced by the so-called secular states in accommodating
Aydınlanma çağından bu yana demokrasi, onu arayan toplumlar için hiçbir zaman kolay elde edilebil... more Aydınlanma çağından bu yana demokrasi, onu arayan toplumlar için hiçbir zaman kolay elde edilebilir bir kazanım olmadı. Bugün birer demokrasi olarak ele aldığımız toplumlar, demokratik bir hükümet modelinin barış içinde bir arada yaşamanın tek yolu olduğu sonucuna tarih veya teori kitapları okuyarak değil, bu olguyu bizzat deneyimleyerek varabildiler. Bugünden geriye doğru baktığımızda, bu deneyimleme sürecinin sürekli ilerlemeci sonuçlar doğurmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Öyle ki insanlık, tarihin en kanlı topyekûn savaşını yaşadığında demokrasiden bihaber değildi, tıpkı bugün de olmadığı gibi. Her ne kadar özgürlük, eşitlik ve barış içinde bir arada yaşamı sürdürebilir bir şekilde koruyabilme konusunda eksiklikleri olsa da demokratik kurumlar çok büyük ölçüde bu deneyimleme sürecinin bir ürünü olarak ortaya çıktılar. Türkiye'nin de bu deneyimleme sürecine tamamen yabancı olduğu söylenemez. Toplumların ''kendi kendimizi nasıl yönetmeliyiz?'' sorusuna cevap ararken tarih boyunca sürekli ilerlemeci bir tutum sergilemediği olgusu ise Türkiye örneğinde kendisini büyük ölçüde doğruluyor. Özellikle, zaman zaman gündeme gelen hükümet sistemi tartışmalarında tek taraflı somut adımların atıldığı, adeta tüm erkleri cumhurbaşkanının etrafında şekillendirecek anayasa değişiklik teklifinin geldiği bugünlerde, ''140 yıllık parlamenter sistem deneyimimiz'' daha dikkatli incelenip gerekli dersler alınmazsa, bu geriye doğru giden deneyimleme sürecinde tehlikeli bir dönemece daha girilmiş olacak. Geçmişteki deneyimlerin bugünkü hükümet sistemi tartışmalarına önemli ölçüde ışık tutabileceğini düşünüyoruz. Fakat öncelikle bugünkü tartışmaların temeline ilişkin bir tespit yapmamız gerekiyor: Bugünkü hükümet sistemi tartışmaları, Türkiye'de mevcut parlamenter sistemin yapısal ve işlevsel sorunları olduğu ve bu sorunların çözümü için topyekûn yeni bir sisteme, başkanlık sistemine, geçişin gerekli olduğu iddiasına dayanıyor. Bir başka deyişle, Türkiye'nin, hükümet sistemine ilişkin tüm sorunlarının parlamenter sistem kaynaklı olduğu ve bu sorunların tümünün başkanlık sistemine geçilerek çözüleceği varsayılıyor. Bu noktada, başlı başına bir mit olan bu varsayımın, başkanlık sistemi savunulurken yaratılan bir takım başka mitlerle desteklendiğini söyleyebiliriz. Bu mitlere göre eğer başkanlık sistemine geçilirse; koalisyon ihtimali engellenerek istikrar garanti altına alınacak, yönetimde çift başlılık giderilecek ve güçler ayrılığı sağlam bir şekilde tesis edilecektir. Hükümet sistemi tartışmalarının temelindeki problemleri anlayabilmek için yaratılan mitleri mercek altına almak gerekiyor.
Uploads
Papers by Edgar Şar