Tarih ders kitaplarında “ötekiler” ve bunların nasıl yer aldığı konusu, insanlarda her zaman mera... more Tarih ders kitaplarında “ötekiler” ve bunların nasıl yer aldığı konusu, insanlarda her zaman merak uyandırmıştır. Zira tarih ders kitaplarının, kolektif “ben” ve “öteki” imgelerini en açık şekilde pratikte ortaya koyduğu düşünülmüştür. Bu sebepten olsa gerek, Türk tarih ders kitaplarındaki ötekiler, farklı konu başlıkları çerçevesinde incelenerek bugün kadar pek çok makale ve bildiriye konu edilmiştir. Bu çalışmamızda, Türkiye’deki tarih ders kitaplarındaki imajları, tabiri caizse “ötekisi”-“berikisiyle”, “kahramanı”-“hainiyle” birlikte inceledik. Bundan amacımız, Türkiye’de yaklaşık yüzyıllık süreçte tarih ders kitaplarında öne çıkan imajları betimleyerek, konuya ilişkin devam eden sorunları tespit etmek, var olan iyileşme sürecini görünür kılmaktır. Kitabımızda yer alan her bir imaja ilişkin incelemeyi, 1930’lardan günümüze kadar, 10’ar yıllık süreçleri örnekleyecek ders kitaplarının seçimiyle gerçekleştirdik. Elde edilen bulguları ise ana hatlarıyla, Türk Tarih Tezi, Hümanist Dönem, Türk-İslam Sentezi ve Pedagojik Yönelimler Dönemi olarak dört ana dönemde anlamlandırmaya çalıştık. Böylelikle dönemlere göre tarih ders kitaplarında konu edilen imajların, siyasi ve bürokratik iktidar tarafından nasıl biçimlendirildiğinin bir anlamda büyük fotoğrafını çıkarmayı planladık.
ÖZET Bu araştırmada tarih dersleri için yeni uygulanmaya başlanan yapılandırmacı yaklaşım uygulam... more ÖZET Bu araştırmada tarih dersleri için yeni uygulanmaya başlanan yapılandırmacı yaklaşım uygulamaları ile ilgili tarih öğretmenlerinin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel bir yaklaşım benimsenmiş olup veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Erzurum'da görev yapan tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu evrenden tesadüfî yöntemle seçilmiş 20 öğretmen ise örneklemi oluşturmaktadır. Görüşmede öğretmenlere, lisans eğitimlerinde ve hizmet içi eğitim seminerlerinde yapılandırmacılığa yönelik eğitim alma durumları, yapılandırmacı yaklaşım ve bu yaklaşım doğrultusunda hazırlanan yeni tarih ders kitapları hakkındaki düşünceleri, derslerinde hangi öğretim yöntemlerini, araç-gereçlerini ve ölçme ve değerlendirme tekniklerini tercih ettikleri ve yeni programın uygulanması sırasında karşılaştıkları sorunlara yönelik sorular yöneltilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Bulgulara göre, tarih öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımla ilgili yeterli bir eğitim almadıkları ve bu yüzden yeni programla ilgili yüzeysel bilgilere sahip oldukları, yeni ders kitaplarını genel anlamda olumlu buldukları ve yeni programının uygulanması sırasında en çok teknoloji eksikliğini sorun olarak gördükleri sonuçlarına ulaşılmıştır. ABSTRACT This research was designed to determine the views of history teachers on constructivist approach applications in history lessons. For this research, a qualitative approach has been adopted and a semi-structured interview form used to collect data. The universe of the research consists of the history teachers who work in Erzurum. 20 ramdomly selected teachers from this universe constitute the sample of the research. During the interviews, the teachers were asked whether they took courses on constructivism during their undergradute education or in-service training seminars, their thoughts on constructivist approach and the history textbooks prepared according to this system, their prefered teaching methods, equipments, assessment and evalution techniques and the problems they faced during the application of the new programme. The obtained data was analyzed with the content analysis method. According to findings, the teachers did not get adequate training on constructvism, thus they only have superficial knowledge on this new system and programme, they have positive
ÖZET Öğretmen eğitimi, ülkemizde her zaman gündemde olan, hem akademik çevrelerde hem de toplumun... more ÖZET Öğretmen eğitimi, ülkemizde her zaman gündemde olan, hem akademik çevrelerde hem de toplumun değişik kesimlerinde çokça tartışılan bir konu olmuştur. Öğretim üyelerinin, öğretmen eğitimi ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi sistemin daha sağlıklı işleyebilmesi için çok önemlidir. Bu nedenden dolayı araştırmada, eğitim fakültesi Türkçe ve sosyal bilimler eğitimi bölümünde görev yapan öğretim üyelerinin, öğretmen eğitimi ile ilgili görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülen araştırmanın verileri görüşme yolu ile elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Atatürk Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi'nde görev yapmakta olan 16 öğretim üyesi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, öğretim üyelerinin eğitim fakültelerinin en önemli iĢlevini öğretmen yetiĢtirmek, fen-edebiyat fakültelerinin en önemli işlevini ise araştırma yapmak ve araştırmacı yetiştirmek olarak gördüklerini ortaya koymuştur. Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin, fen-edebiyat fakültesinde öğrenim gören öğrencilere göre daha fazla öğretmen olma bilinç ve motivasyonuna sahip olduklarını düşünen öğretim üyeleri, bir öğretmenin sahip olması gereken en önemli nitelikleri ise alan bilgisi, genel kültür bilgisi ile mesleki bilgi ve beceri olarak dile getirmişlerdir. Öğretim üyeleri ayrıca öğretmen yetiştirme sisteminde okul uygulamalarının amaca uygun olarak yürütülmemesini, öğretmen atama sisteminde ise KPSS sınavlarının uygulanma şeklini en önemli sorun olarak gördüklerini ifade etmişlerdir. Anahtar Kelimeler: Öğretmen, öğretmen yetiĢtirme, eğitim fakültesi, fen-edebiyat fakültesi.
Öz: Tarih öğretiminin günümüzde ön plana çıkan amaçlarını gerçekleştirmenin en uygun yollarından ... more Öz: Tarih öğretiminin günümüzde ön plana çıkan amaçlarını gerçekleştirmenin en uygun yollarından biri de sınıflarda tartışmalı ve hassas konuların ele alınmasıdır. Ancak söz konusu amaçların gerçekleştirilebilmesi için öğretmen adaylarının bu konuların öğretimine yönelik yeterli bir eğitim alabilmeleri çok önemlidir. Çünkü tartışmalı ve hassas konuların öğretimi, öğretim programlarında yer alan diğer konulara göre daha fazla kanıt kullanımını ve farklı bakış açılarını sunmayı gerektirmektedir. Ayrıca bazı hassas konularda kullanabilecek ilave stratejiler öğretmenlere etkili bir öğretim olanağı sağlayabilmektedir. Anlaşılacağı üzere, tarih öğretmen adaylarının lisans eğitimlerinde bu konularla ilgili alacakları yeterli bir eğitim, onların meslek yaşamlarında bu konuları amaca uygun bir şekilde işleyebilmelerini sağlayabilecektir. Bu nedenden dolayı araştırmada tarih öğretmen adaylarının tartışmalı ve hassas olan konuların öğretimine yönelik eğitim alma durumları hakkındaki görüşleri belirlenmek istenmiştir. Nitel bir anlayışla gerçekleştirilen araştırmanın verileri açık uçlu anket formu ile toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma, 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılında Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Tarih Öğretmenliği Anabilim Dalı'nda okuyan 19'u erkek, 13'ü kadın olmak üzere toplamda 32 son sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Elde edilen bulgular öğretmen adaylarının bu konuların öğretimine yönelik eğitimlerini büyük oranda Tarih Öğretim Yöntemleri dersinde aldıklarını, alan derslerinde ise tartışmalı ve hassas konulara yönelik yeterli bilgi alamadıklarını ortaya koymaktadır. Öğretmen adayları en fazla tartışmalı ve hassas gördükleri konu olarak Ermeni/Tehcir sorununu belirtmişlerdir. Bu sorun öğretmen adaylarınca lisans derslerinde en fazla ele alınan tartışmalı ve hassas konu olarak da ifade edilmiştir. Bu nedenden dolayı araştırma kapsamında tarih öğretmen adaylarına Ermeni/Tehcir sorunu ile ilgili bir örnek olay sunularak meslek hayatlarında böyle bir durumla karşılaştıklarında nasıl hareket edeceklerine yönelik görüşleri alınmıştır. Bu örnek olay sayesinde öğretmen adaylarının tartışmalı ve hassas konuların öğretimine yönelik aldıkları eğitimin niteliği hakkında da bilgi edinilmek istenmiştir. Uygulama sonucunda öğretmen adayları, Ermeni/Tehcir sorunu gibi ülkemizde oldukça hassas olan bir konuda radikal olarak kabul edilebilecek ve bu konular için çok önemli olan bazı hususlara dikkat edeceklerini belirtmişlerdir. Ancak bu konuların öğretimi için çok önemli olan kanıt temelli öğrenme ve çok yönlülük gibi yaklaşımların kullanımına yönelik herhangi bir vurgu yapmamışlardır.
Tartışmalı ve hassas konuların öğretiminin, tarih öğretiminin hem disiplin içi hem de disiplin dı... more Tartışmalı ve hassas konuların öğretiminin, tarih öğretiminin hem disiplin içi hem de disiplin dışı olarak ifade edilen amaçlarının, tarihin doğası dışına çıkılmadan öğrencilere kazandırılmasının en uygun yollarından biri olduğu söylenebilir. Ancak bu konuların derslerde ele alınması, tarih öğretmenleri için birçok zorluğa da sahiptir. Tarih öğretmenleri bu zorluklardan dolayı tartışmalı ve hassas konularda bazı çekince/korkular yaşadıkları gibi kaçınma davranışı da gösterebilmektedirler. Bu çekince/korkular, hem öğretim alanı hem de bilim olarak yapısı tartışmalı ve hassas konuları ele almak için en uygun derslerden biri olan tarihin uzun süre bu alanda ihmal edilmesinin nedenlerinden biri olarak görülebilir. Bu nedenden dolayı araştırmada tarih öğretmenlerinin tartışmalı ve hassas konularda yaşadıkları çekince ve sorunlar ile belirtmiş oldukları çekince ve sorunların yaşanmaması için yapılması gerekenlere yönelik önerileri belirlenmek istenmiştir. Nitel bir yaklaşımla 25 tarih öğretmeni ile yürütülen araştırmanın verileri, görüşme yoluyla elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, tarih öğretmenlerinin tartışmalı ve hassas konuları ele alırken yaşamış oldukları en önemli çekincenin devlet memuru olmalarından dolayı işlerini kaybetme korkusu olduğunu ortaya koymuştur. Öğretmenler bu konuların öğretiminde en önemli sorunlardan birini zaman sıkıntısı yaşanması ve bununla bağlantılı olarak müfredatta yer alan konuları yetiştirememe olarak ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin bu alanda yaşadıkları diğer bir önemli sorun ise ailelerden gelen şikâyet ve tepkilerdir. Öğretmenler tartışmalı ve hassas konuları rahat bir şekilde ele alabilmek için de en fazla işlerini kaybetme kaygısını gidermeye yönelik çözüm önerileri dile getirmişlerdir.
Tarih konulu film ve diziler toplumda hemen her zaman ilgi kaynağı olmuş ve ses getirmiş önemli ... more Tarih konulu film ve diziler toplumda hemen her zaman ilgi kaynağı olmuş ve ses getirmiş önemli yapıtlardır. Bu yapıtlar aynı zamanda sanat ve akademi dünyasında gerçeklik ve kurgu kavramları çerçevesinde önemli tartışmalara da zemin oluşturmuştur. Tarih gibi soyut bir alanı görselliğiyle somut hale getiren bu yapımlar aynı zamanda tarih öğretiminde kullanılabilecek önemli materyallerdendir. Öğretmenler tarafından bilinçli bir şekilde kullanılması koşuluyla, bu yapımların hem dersi eğlenceli hale getirme hem de öğrencileri çağımızın gerektirdiği bir takım becerilerle donatabilme potansiyelinden yararlanılabilir. Bu araştırmada tarih öğretmenlerinin Muhteşem Yüzyıl dizisi özelinde tarih konulu film ve dizilerin derslerde kullanımına yönelik görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzurum il merkezinde görev yapmakta olan ve tarih konulu film ve dizilere ilgi duyan 7 tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel bir yaklaşımla ele alınan araştırmanın verileri, odak grup görüşmesi yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, öğretmenler tarih konulu bir film ve dizi çekilirken en fazla milli menfaatlere ve dönemin atmosferinin yansıtılmasına dikkat edilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Öğretmenler, bu yapımların tarih konularını somutlaştırdığını ancak öğrencilerin belirli hassas noktalara takılmalarına da neden olduğunu belirtmişlerdir. Derslerde kullanılacak filmlerin seçiminde milli menfaatlere ve ders konularına uygun olması, kullanımında ise önceden öğretmen tarafından izlenmiş olması, eleştirel izlemenin öğretilmesi ve açıklamalara yer verilmesi gerekliliğini dile getirmişlerdir. Öğretmenler Muhteşem Yüzyıl dizisinin hem toplumun hem de öğrencilerin tarihe ilgisini arttırdığını ve bazı kavramların öğretilmesine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanında dizinin sadece hareme odaklanarak eksik bir Osmanlı imajı çizdiğini ve reyting kaygısının ön plana çıkarıldığını belirtmişlerdir. Öğretmenler derslerinde Muhteşem Yüzyıl dizisinin sadece belli parçalarını kullanmaya olumlu bakmaktadırlar.
Bu çalışmanın amacı, Erzurum örneğinde tarih öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle, çağdaş tari... more Bu çalışmanın amacı, Erzurum örneğinde tarih öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle, çağdaş tarih öğretiminin uygulanabilme durumunu tespit etmektir. Bu amaçla öğretmenlerin bu dersin müfredatı ile ilgili eğitim alma durumları, dersin gerekliliği ile ilgili görüşleri, ders kitabı hakkındaki görüşleri, dersin işlenişinde yararlandıkları kaynaklar, dersin yürütülmesinde yaşadıkları sıkıntılar ve öğrencilerinin derse karşı ilgi durumları hakkındaki görüşleri ortaya konulmak istenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımıyla yapılan araştırma, betimsel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemi Erzurum il merkezinde görev yapan ve seçkisiz yolla belirlenen 15 tarih öğretmenidir. Öğretmen görüşlerini ortaya koyabilmek için yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin bu dersin konularına yönelik yeterli bir eğitim almadıkları, bu dersi öğrencileri ideolojik saplantılardan korumak ve onlara güncel konular hakkında genel kültür vermek için gerekli gördükleri, ders kitabını görseller açısından yeterli ve ilgi çekici bulurken, içeriğini ağır ve öğrenci seviyesinin üstünde gördükleri ortaya çıkmıştır. Öğretmenler, dersi işlerken yardımcı kaynak ve materyal azlığı, dersin son sınıfta olması, ders müfredatının çok aşırı konu ve bilgi içermesi ve dersin konuları ile ilgili kendilerinin bilgi ve tecrübe eksikliği ile öğrencilerinin altyapı eksikliği gibi sorunları dile getirmişlerdir. Öğretmenlere göre, öğrencilerin neredeyse yarısının bu derse karşı ilgileri iyi durumdadır.
The aim of this research is to determine the history teachers’ perceptions about the implementati... more The aim of this research is to determine the history teachers’ perceptions about the implementation process of assessment and evaluation activities in new history curriculum programs. In this research, a qualitative approach is adopted and a semi-structured interview form is used as the data collection tool. 15 history teachers working in Erzurum constitute the research group of the study. Collected data is analysed with the content analysis. According to findings, teachers approve the assessment and evaluation activities of the new programs in general terms; however but they do not find themselves adequate about the alternative assessment and evaluation activities that this programs proposes, at the levels of knowledge and implementation, they use mostly the assessment and evaluation instruments which are expressed as the traditional, and while implementing the assessment and evaluation dimensions of the new curriculum, they mostly face the problems of insufficient time, students’ low learning level face problems.
Tarih ders kitaplarında “ötekiler” ve bunların nasıl yer aldığı konusu, insanlarda her zaman mera... more Tarih ders kitaplarında “ötekiler” ve bunların nasıl yer aldığı konusu, insanlarda her zaman merak uyandırmıştır. Zira tarih ders kitaplarının, kolektif “ben” ve “öteki” imgelerini en açık şekilde pratikte ortaya koyduğu düşünülmüştür. Bu sebepten olsa gerek, Türk tarih ders kitaplarındaki ötekiler, farklı konu başlıkları çerçevesinde incelenerek bugün kadar pek çok makale ve bildiriye konu edilmiştir. Bu çalışmamızda, Türkiye’deki tarih ders kitaplarındaki imajları, tabiri caizse “ötekisi”-“berikisiyle”, “kahramanı”-“hainiyle” birlikte inceledik. Bundan amacımız, Türkiye’de yaklaşık yüzyıllık süreçte tarih ders kitaplarında öne çıkan imajları betimleyerek, konuya ilişkin devam eden sorunları tespit etmek, var olan iyileşme sürecini görünür kılmaktır. Kitabımızda yer alan her bir imaja ilişkin incelemeyi, 1930’lardan günümüze kadar, 10’ar yıllık süreçleri örnekleyecek ders kitaplarının seçimiyle gerçekleştirdik. Elde edilen bulguları ise ana hatlarıyla, Türk Tarih Tezi, Hümanist Dönem, Türk-İslam Sentezi ve Pedagojik Yönelimler Dönemi olarak dört ana dönemde anlamlandırmaya çalıştık. Böylelikle dönemlere göre tarih ders kitaplarında konu edilen imajların, siyasi ve bürokratik iktidar tarafından nasıl biçimlendirildiğinin bir anlamda büyük fotoğrafını çıkarmayı planladık.
ÖZET Bu araştırmada tarih dersleri için yeni uygulanmaya başlanan yapılandırmacı yaklaşım uygulam... more ÖZET Bu araştırmada tarih dersleri için yeni uygulanmaya başlanan yapılandırmacı yaklaşım uygulamaları ile ilgili tarih öğretmenlerinin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel bir yaklaşım benimsenmiş olup veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Erzurum'da görev yapan tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu evrenden tesadüfî yöntemle seçilmiş 20 öğretmen ise örneklemi oluşturmaktadır. Görüşmede öğretmenlere, lisans eğitimlerinde ve hizmet içi eğitim seminerlerinde yapılandırmacılığa yönelik eğitim alma durumları, yapılandırmacı yaklaşım ve bu yaklaşım doğrultusunda hazırlanan yeni tarih ders kitapları hakkındaki düşünceleri, derslerinde hangi öğretim yöntemlerini, araç-gereçlerini ve ölçme ve değerlendirme tekniklerini tercih ettikleri ve yeni programın uygulanması sırasında karşılaştıkları sorunlara yönelik sorular yöneltilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Bulgulara göre, tarih öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımla ilgili yeterli bir eğitim almadıkları ve bu yüzden yeni programla ilgili yüzeysel bilgilere sahip oldukları, yeni ders kitaplarını genel anlamda olumlu buldukları ve yeni programının uygulanması sırasında en çok teknoloji eksikliğini sorun olarak gördükleri sonuçlarına ulaşılmıştır. ABSTRACT This research was designed to determine the views of history teachers on constructivist approach applications in history lessons. For this research, a qualitative approach has been adopted and a semi-structured interview form used to collect data. The universe of the research consists of the history teachers who work in Erzurum. 20 ramdomly selected teachers from this universe constitute the sample of the research. During the interviews, the teachers were asked whether they took courses on constructivism during their undergradute education or in-service training seminars, their thoughts on constructivist approach and the history textbooks prepared according to this system, their prefered teaching methods, equipments, assessment and evalution techniques and the problems they faced during the application of the new programme. The obtained data was analyzed with the content analysis method. According to findings, the teachers did not get adequate training on constructvism, thus they only have superficial knowledge on this new system and programme, they have positive
ÖZET Öğretmen eğitimi, ülkemizde her zaman gündemde olan, hem akademik çevrelerde hem de toplumun... more ÖZET Öğretmen eğitimi, ülkemizde her zaman gündemde olan, hem akademik çevrelerde hem de toplumun değişik kesimlerinde çokça tartışılan bir konu olmuştur. Öğretim üyelerinin, öğretmen eğitimi ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi sistemin daha sağlıklı işleyebilmesi için çok önemlidir. Bu nedenden dolayı araştırmada, eğitim fakültesi Türkçe ve sosyal bilimler eğitimi bölümünde görev yapan öğretim üyelerinin, öğretmen eğitimi ile ilgili görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülen araştırmanın verileri görüşme yolu ile elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Atatürk Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi'nde görev yapmakta olan 16 öğretim üyesi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, öğretim üyelerinin eğitim fakültelerinin en önemli iĢlevini öğretmen yetiĢtirmek, fen-edebiyat fakültelerinin en önemli işlevini ise araştırma yapmak ve araştırmacı yetiştirmek olarak gördüklerini ortaya koymuştur. Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin, fen-edebiyat fakültesinde öğrenim gören öğrencilere göre daha fazla öğretmen olma bilinç ve motivasyonuna sahip olduklarını düşünen öğretim üyeleri, bir öğretmenin sahip olması gereken en önemli nitelikleri ise alan bilgisi, genel kültür bilgisi ile mesleki bilgi ve beceri olarak dile getirmişlerdir. Öğretim üyeleri ayrıca öğretmen yetiştirme sisteminde okul uygulamalarının amaca uygun olarak yürütülmemesini, öğretmen atama sisteminde ise KPSS sınavlarının uygulanma şeklini en önemli sorun olarak gördüklerini ifade etmişlerdir. Anahtar Kelimeler: Öğretmen, öğretmen yetiĢtirme, eğitim fakültesi, fen-edebiyat fakültesi.
Öz: Tarih öğretiminin günümüzde ön plana çıkan amaçlarını gerçekleştirmenin en uygun yollarından ... more Öz: Tarih öğretiminin günümüzde ön plana çıkan amaçlarını gerçekleştirmenin en uygun yollarından biri de sınıflarda tartışmalı ve hassas konuların ele alınmasıdır. Ancak söz konusu amaçların gerçekleştirilebilmesi için öğretmen adaylarının bu konuların öğretimine yönelik yeterli bir eğitim alabilmeleri çok önemlidir. Çünkü tartışmalı ve hassas konuların öğretimi, öğretim programlarında yer alan diğer konulara göre daha fazla kanıt kullanımını ve farklı bakış açılarını sunmayı gerektirmektedir. Ayrıca bazı hassas konularda kullanabilecek ilave stratejiler öğretmenlere etkili bir öğretim olanağı sağlayabilmektedir. Anlaşılacağı üzere, tarih öğretmen adaylarının lisans eğitimlerinde bu konularla ilgili alacakları yeterli bir eğitim, onların meslek yaşamlarında bu konuları amaca uygun bir şekilde işleyebilmelerini sağlayabilecektir. Bu nedenden dolayı araştırmada tarih öğretmen adaylarının tartışmalı ve hassas olan konuların öğretimine yönelik eğitim alma durumları hakkındaki görüşleri belirlenmek istenmiştir. Nitel bir anlayışla gerçekleştirilen araştırmanın verileri açık uçlu anket formu ile toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma, 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılında Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Tarih Öğretmenliği Anabilim Dalı'nda okuyan 19'u erkek, 13'ü kadın olmak üzere toplamda 32 son sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Elde edilen bulgular öğretmen adaylarının bu konuların öğretimine yönelik eğitimlerini büyük oranda Tarih Öğretim Yöntemleri dersinde aldıklarını, alan derslerinde ise tartışmalı ve hassas konulara yönelik yeterli bilgi alamadıklarını ortaya koymaktadır. Öğretmen adayları en fazla tartışmalı ve hassas gördükleri konu olarak Ermeni/Tehcir sorununu belirtmişlerdir. Bu sorun öğretmen adaylarınca lisans derslerinde en fazla ele alınan tartışmalı ve hassas konu olarak da ifade edilmiştir. Bu nedenden dolayı araştırma kapsamında tarih öğretmen adaylarına Ermeni/Tehcir sorunu ile ilgili bir örnek olay sunularak meslek hayatlarında böyle bir durumla karşılaştıklarında nasıl hareket edeceklerine yönelik görüşleri alınmıştır. Bu örnek olay sayesinde öğretmen adaylarının tartışmalı ve hassas konuların öğretimine yönelik aldıkları eğitimin niteliği hakkında da bilgi edinilmek istenmiştir. Uygulama sonucunda öğretmen adayları, Ermeni/Tehcir sorunu gibi ülkemizde oldukça hassas olan bir konuda radikal olarak kabul edilebilecek ve bu konular için çok önemli olan bazı hususlara dikkat edeceklerini belirtmişlerdir. Ancak bu konuların öğretimi için çok önemli olan kanıt temelli öğrenme ve çok yönlülük gibi yaklaşımların kullanımına yönelik herhangi bir vurgu yapmamışlardır.
Tartışmalı ve hassas konuların öğretiminin, tarih öğretiminin hem disiplin içi hem de disiplin dı... more Tartışmalı ve hassas konuların öğretiminin, tarih öğretiminin hem disiplin içi hem de disiplin dışı olarak ifade edilen amaçlarının, tarihin doğası dışına çıkılmadan öğrencilere kazandırılmasının en uygun yollarından biri olduğu söylenebilir. Ancak bu konuların derslerde ele alınması, tarih öğretmenleri için birçok zorluğa da sahiptir. Tarih öğretmenleri bu zorluklardan dolayı tartışmalı ve hassas konularda bazı çekince/korkular yaşadıkları gibi kaçınma davranışı da gösterebilmektedirler. Bu çekince/korkular, hem öğretim alanı hem de bilim olarak yapısı tartışmalı ve hassas konuları ele almak için en uygun derslerden biri olan tarihin uzun süre bu alanda ihmal edilmesinin nedenlerinden biri olarak görülebilir. Bu nedenden dolayı araştırmada tarih öğretmenlerinin tartışmalı ve hassas konularda yaşadıkları çekince ve sorunlar ile belirtmiş oldukları çekince ve sorunların yaşanmaması için yapılması gerekenlere yönelik önerileri belirlenmek istenmiştir. Nitel bir yaklaşımla 25 tarih öğretmeni ile yürütülen araştırmanın verileri, görüşme yoluyla elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, tarih öğretmenlerinin tartışmalı ve hassas konuları ele alırken yaşamış oldukları en önemli çekincenin devlet memuru olmalarından dolayı işlerini kaybetme korkusu olduğunu ortaya koymuştur. Öğretmenler bu konuların öğretiminde en önemli sorunlardan birini zaman sıkıntısı yaşanması ve bununla bağlantılı olarak müfredatta yer alan konuları yetiştirememe olarak ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin bu alanda yaşadıkları diğer bir önemli sorun ise ailelerden gelen şikâyet ve tepkilerdir. Öğretmenler tartışmalı ve hassas konuları rahat bir şekilde ele alabilmek için de en fazla işlerini kaybetme kaygısını gidermeye yönelik çözüm önerileri dile getirmişlerdir.
Tarih konulu film ve diziler toplumda hemen her zaman ilgi kaynağı olmuş ve ses getirmiş önemli ... more Tarih konulu film ve diziler toplumda hemen her zaman ilgi kaynağı olmuş ve ses getirmiş önemli yapıtlardır. Bu yapıtlar aynı zamanda sanat ve akademi dünyasında gerçeklik ve kurgu kavramları çerçevesinde önemli tartışmalara da zemin oluşturmuştur. Tarih gibi soyut bir alanı görselliğiyle somut hale getiren bu yapımlar aynı zamanda tarih öğretiminde kullanılabilecek önemli materyallerdendir. Öğretmenler tarafından bilinçli bir şekilde kullanılması koşuluyla, bu yapımların hem dersi eğlenceli hale getirme hem de öğrencileri çağımızın gerektirdiği bir takım becerilerle donatabilme potansiyelinden yararlanılabilir. Bu araştırmada tarih öğretmenlerinin Muhteşem Yüzyıl dizisi özelinde tarih konulu film ve dizilerin derslerde kullanımına yönelik görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzurum il merkezinde görev yapmakta olan ve tarih konulu film ve dizilere ilgi duyan 7 tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel bir yaklaşımla ele alınan araştırmanın verileri, odak grup görüşmesi yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, öğretmenler tarih konulu bir film ve dizi çekilirken en fazla milli menfaatlere ve dönemin atmosferinin yansıtılmasına dikkat edilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Öğretmenler, bu yapımların tarih konularını somutlaştırdığını ancak öğrencilerin belirli hassas noktalara takılmalarına da neden olduğunu belirtmişlerdir. Derslerde kullanılacak filmlerin seçiminde milli menfaatlere ve ders konularına uygun olması, kullanımında ise önceden öğretmen tarafından izlenmiş olması, eleştirel izlemenin öğretilmesi ve açıklamalara yer verilmesi gerekliliğini dile getirmişlerdir. Öğretmenler Muhteşem Yüzyıl dizisinin hem toplumun hem de öğrencilerin tarihe ilgisini arttırdığını ve bazı kavramların öğretilmesine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanında dizinin sadece hareme odaklanarak eksik bir Osmanlı imajı çizdiğini ve reyting kaygısının ön plana çıkarıldığını belirtmişlerdir. Öğretmenler derslerinde Muhteşem Yüzyıl dizisinin sadece belli parçalarını kullanmaya olumlu bakmaktadırlar.
Bu çalışmanın amacı, Erzurum örneğinde tarih öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle, çağdaş tari... more Bu çalışmanın amacı, Erzurum örneğinde tarih öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle, çağdaş tarih öğretiminin uygulanabilme durumunu tespit etmektir. Bu amaçla öğretmenlerin bu dersin müfredatı ile ilgili eğitim alma durumları, dersin gerekliliği ile ilgili görüşleri, ders kitabı hakkındaki görüşleri, dersin işlenişinde yararlandıkları kaynaklar, dersin yürütülmesinde yaşadıkları sıkıntılar ve öğrencilerinin derse karşı ilgi durumları hakkındaki görüşleri ortaya konulmak istenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımıyla yapılan araştırma, betimsel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemi Erzurum il merkezinde görev yapan ve seçkisiz yolla belirlenen 15 tarih öğretmenidir. Öğretmen görüşlerini ortaya koyabilmek için yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin bu dersin konularına yönelik yeterli bir eğitim almadıkları, bu dersi öğrencileri ideolojik saplantılardan korumak ve onlara güncel konular hakkında genel kültür vermek için gerekli gördükleri, ders kitabını görseller açısından yeterli ve ilgi çekici bulurken, içeriğini ağır ve öğrenci seviyesinin üstünde gördükleri ortaya çıkmıştır. Öğretmenler, dersi işlerken yardımcı kaynak ve materyal azlığı, dersin son sınıfta olması, ders müfredatının çok aşırı konu ve bilgi içermesi ve dersin konuları ile ilgili kendilerinin bilgi ve tecrübe eksikliği ile öğrencilerinin altyapı eksikliği gibi sorunları dile getirmişlerdir. Öğretmenlere göre, öğrencilerin neredeyse yarısının bu derse karşı ilgileri iyi durumdadır.
The aim of this research is to determine the history teachers’ perceptions about the implementati... more The aim of this research is to determine the history teachers’ perceptions about the implementation process of assessment and evaluation activities in new history curriculum programs. In this research, a qualitative approach is adopted and a semi-structured interview form is used as the data collection tool. 15 history teachers working in Erzurum constitute the research group of the study. Collected data is analysed with the content analysis. According to findings, teachers approve the assessment and evaluation activities of the new programs in general terms; however but they do not find themselves adequate about the alternative assessment and evaluation activities that this programs proposes, at the levels of knowledge and implementation, they use mostly the assessment and evaluation instruments which are expressed as the traditional, and while implementing the assessment and evaluation dimensions of the new curriculum, they mostly face the problems of insufficient time, students’ low learning level face problems.
Uploads
Papers by Hasan Günal
Bu çalışmamızda, Türkiye’deki tarih ders kitaplarındaki imajları, tabiri caizse “ötekisi”-“berikisiyle”, “kahramanı”-“hainiyle” birlikte inceledik. Bundan amacımız, Türkiye’de yaklaşık yüzyıllık süreçte tarih ders kitaplarında öne çıkan imajları betimleyerek, konuya ilişkin devam eden sorunları tespit etmek, var olan iyileşme sürecini görünür kılmaktır.
Kitabımızda yer alan her bir imaja ilişkin incelemeyi, 1930’lardan günümüze kadar, 10’ar yıllık süreçleri örnekleyecek ders kitaplarının seçimiyle gerçekleştirdik. Elde edilen bulguları ise ana hatlarıyla, Türk Tarih Tezi, Hümanist Dönem, Türk-İslam Sentezi ve Pedagojik Yönelimler Dönemi olarak dört ana dönemde anlamlandırmaya çalıştık. Böylelikle dönemlere göre tarih ders kitaplarında konu edilen imajların, siyasi ve bürokratik iktidar tarafından nasıl biçimlendirildiğinin bir anlamda büyük fotoğrafını çıkarmayı planladık.
Bu çalışmamızda, Türkiye’deki tarih ders kitaplarındaki imajları, tabiri caizse “ötekisi”-“berikisiyle”, “kahramanı”-“hainiyle” birlikte inceledik. Bundan amacımız, Türkiye’de yaklaşık yüzyıllık süreçte tarih ders kitaplarında öne çıkan imajları betimleyerek, konuya ilişkin devam eden sorunları tespit etmek, var olan iyileşme sürecini görünür kılmaktır.
Kitabımızda yer alan her bir imaja ilişkin incelemeyi, 1930’lardan günümüze kadar, 10’ar yıllık süreçleri örnekleyecek ders kitaplarının seçimiyle gerçekleştirdik. Elde edilen bulguları ise ana hatlarıyla, Türk Tarih Tezi, Hümanist Dönem, Türk-İslam Sentezi ve Pedagojik Yönelimler Dönemi olarak dört ana dönemde anlamlandırmaya çalıştık. Böylelikle dönemlere göre tarih ders kitaplarında konu edilen imajların, siyasi ve bürokratik iktidar tarafından nasıl biçimlendirildiğinin bir anlamda büyük fotoğrafını çıkarmayı planladık.