International Relations

Erzurum Vilayeti savunmaya elverişli yapısı ve ana yolların kavşak noktasında bulunması nedeniyle askerî, siyasî ve ticarî açıdan önemli bir konuma sahiptir. Bu durum, bölge üzerinde beklentisi bulunan Çarlık Rusya için Erzurum ve çevresini ana hedef haline getirmekteydi. XIX. yüzyıldan itibaren Erzurum'a yönelen Rus ordusu, I. Dünya Harbi esnasında gerçekleştirdiği yeni taarruz girişimiyle varlığını bölgede yeniden hissettirdi. Bununla beraber, batı basını Kafkasya Cephesi'nde yaşanan sert çarpışmaları Petrograd-Londra-Paris merkezli kaynaklardan günü gününe takip edip Erzurum'un düşüşünü 1916 yılının en önemli siyasi gelişmelerinden biri olarak algıladı. Bu çalışmada Erzurum Vilayeti'nin 16 Şubat 1916'da Rus işgaline düşüşünün batı kamuoyundaki yankıları dönemin önde gelen gazete ve dergileri vasıtasıyla ele alınacaktır. Abstract Having a structure convenient for defence and being on the crossroads of main routes, Erzurum Province has an important position regarding military, political and economic aspects. This condition made vicinity of Erzurum the main target for Tsarist Russia which had some expectations on the area. The Russian Army, having * Yrd. Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi, Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Đlişkiler Bölümü. * * Okutman, Bayburt Üniversitesi; Doktorant, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. turned towards for Erzurum from 19th century onwards, made its existence felt in the area with the new offensive move during World War I. Nevertheless, western press followed the fierce battles taking place in the Caucasian Front day by day through the sources based in Petrograd-London-Paris and perceived the fall of Erzurum as one of the most significant political incidents in 1916. In this study, the fall of Erzurum to Russian occupation on February 16, 1916 and its reflections in western public opinion will be studied through leading newspapers and journals of that time.

In the Paris Peace Conference and Sevres Treaty, despite the Wilson Principles, the concepts victorious-defeated have been turned into oppressor-oppressed. Turkish Nation resisted against this outlawed situation. After the increasing victories in the fronts, since the process of being accepted as a respondent, it became inevitable to held a conference in Lausanne. With the support of missionary, the Armenian Lobby pressed the Allied Powers Delegations using humanistic expressions to gain the lands that they couldn't conquered in war. The most important aim of the Armenian Committees was to constitute an Armenian National Home in Cilicia or in the east of the new Turkish State. In addition to putting the Armenian question into agenda in the meetings several times, The Allied Powers Delegation listened to the demands of the Armenian Committee in the meeting dated December 26, 1922, despite the Turkish delegation protest. The Turkish side denied this definitely as a necessity of National Pact. This situation caused high tension between the both sides in the first period of the meetings. The delegations retreated after the Turkish side left the meetings twice during the conference and showed that a war risk could be taken if necessary. In the second period of the conference starting in April 23, 1923, The Allied Powers delegation decided not to put this artificial issue of the land demands of the Armenians * Atatürk Üniversitesi, Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Đlişkiler Bölümü. [email protected] Mehmet Sait DİLEK 2 into agenda and decided to pay attention to the more important subjects related to themselves as a strategy.

Türk milleti ile beraber Atatürk'ün manevi huzurunda saygı ile eğilirim. Vefatı ile dünya büyük ve dahi bir önderini, Türk milleti en mümtaz ve kahraman evladını, insanlık uzak görüşlü ve korlrnsuz bir mücahidini kaybetmiştir".ı (ABD GENELKURMAY BAŞKANI DOUGLAS MACARTHUR) Mehmet Sait DtLEK' Amerikan Yönetimi, Mayıs 1784'de John Adams, Benjamin Franklin ve Thomas Jefferson'u Osmanlı İmparatorluğunun da içinde yer aldığı 16 ülke ve Osmanlı Devletine bağlı olan Mağrib Ülkeleri (Trablus, Cezayir, Tunus) ile ticaret ve dostluk antlaşmalarını imzalamakla görevlendirerek Türk-Amerikan ilişkilerinin başlaması bağlamında ilk adımları attı. 2 Türkiye Cumhuriyeti'nin kwulmasından sonra iki ülke arasında günümüze dek kimi zaman gergin kimi zaman dostane bir ortamda süregelen ilişki düzeyi Atatürk döneminde, siyasi ilişkilerin yeniden kurulma süreci ile birlikte hızla gelişmeye başladı. Kısa sürede Türkiye'yi çağdaş devletler seviyesine yükseltmeyi başaran Mustafa Kemal Atatürk'ün etkin ve başarılı kişiliği sadece Türkiye'de değil uluslar arası alanda da yankı bulduğundan başta Amerika Birleşik Devletleri Genelkurmay Başkanı Douglas MacArthur olmak üzere Türkiye'ye Atatürk

Birinci Dünya Harbi'nin sona ermesiyle birlikte galip devletler Versay Antlaşması üzerinden kendi ulusal çıkarlarını en üst düzeyde karşılayarak uluslararası sistemi yeniden inşa etmişlerdi. Aynı zamanda elde ettikleri kazanımları korumak gayesiyle de statükocu bir dış politika yürütmeyi benimsemişlerdi. Bu durum savaşı yasa dışı hale getirme çalışmaları gibi pek çok uluslararası girişime zemin hazırlamaktaydı. Bu makalede Briand-Kellogg Paktı'nın tarihsel oluşum süreci hakkında bilgi verilerek iki dünya savaşı arası dönemde büyük güçlerin çatışan/uzlaşan çıkarları siyasi tarih penceresinden irdelenecektir. Makalenin ana tezi; büyük güçlerin Versay sonrasında elde ettikleri kazanımları koruma refleksiyle hareket ettikleri, dolayısıyla İngiltere ve Fransa'nın Amerika Birleşik Devletleri'ni de yanlarına çekerek Briand-Kellogg Paktı'nı ucu açık bir antlaşma haline getirdikleri iddiasını ortaya atmaktadır.

Soğuk Savaş sonrası uluslararası sistem, iki kutupluluktan çok kutupluluğa dönüşürken; eski Sovyet coğrafyasında da nüfuz mücadelesi gün geçtikçe yoğunlaşmaya başladı. NATO ve AB gibi kurumlar genişleme stratejisi gereği zamanında Rus idaresi altında yaşamış bazı devletleri kendi bünyesine katmayı başarırken; Rusya Federasyonu ise özellikle Putin dönemiyle birlikte yakın çevresinde Neo-Avrasyacılık fikri etrafında somut adımlar atmayı ilke olarak belirledi. NATO-AB ikilisi; Gürcistan ve Ukrayna gibi kimi devletlerle yakın işbirliği (Ortak Askeri Tatbikatlar-Doğu Ortaklığı vb.) kurmak amacıyla hareket ettiğinden RF; adı geçen iki devletin Batı sistemine entegre olma ihtimalini kırmızı çizgilerinin ihlali şeklinde değerlendirdi. Bu durum başka etkenlerin de devreye girmesiyle birlikte Gürcistan ve Ukrayna (2014) ile Moskova'nın sorunlar yaşamasını kaçınılmaz kıldı. Ukrayna'da yaşanan gerginliklerin büyümesi üzerine RF, ulusal çıkarlarını koruma güdüsüyle hareket ederek öncelikle Kırım ve Sivastopol'u kendi idaresi altına alma kararı almış dolayısıyla bu hamle Ukrayna'daki mevcut iç krizi enternasyonal bir hale dönüştürmüştür. Bu çalışmada RF'nin Kırım'ı ilhak etmesinin temel nedenlerini ve buna bağlı olarak tarafların bu konudaki yaklaşımlarını bilimsel metotlar ışığında değerlendirmeye tabi tutacağız.

Öz: Bu makalede öncelikle Küba'nın siyasi tarihine Madrid-Havana-Washington perspektifinden ana hatlarıyla bakılmış akabinde ise Osmanlı Devleti ile Küba arasında XIX. yüzyılın ikinci yarısında kurulan siyasi ilişkilerin tarihsel arka planı büyük ölçüde arşiv belgeleri üzerinden okuyucuya aktarılmıştır. Küba ve çevresi, Osmanlı Devleti'ne çok uzak bir coğrafya olduğu halde Türk makamlarının dikkatini çekmiş; Madrid ve Washington'daki Türk Elçilik yetkilileri başta olmak üzere bölgeye gönderilen üst düzey yetkililer yaşanan gelişmeleri/gerilimleri çok yönlü dış politikanın bir yansıması olarak İstanbul'a bildirmişlerdir. Türk makamları bu raporları dikkate alarak, Osmanlı Devleti ile tebaasının çıkarlarını korumaları amacıyla Havana'da Fahri Baş Şehbender statü-sünde kişileri yetkilendirme gereği duymuşlardı. Bu çalışma, Küba ve Osmanlı Devleti arasında siyasi ilişkilerin tarihsel arka planına atıf yaparak bilindiğinin aksine her iki tarafın kadim bir geçmişe sahip olduğunu dikkatlere sunmaktadır. Bu sebeple günümüzde Havana ve Ankara'nın angajman stratejisini (siyasi-iktisadi-kültürel vb.) esas aldıkları takdirde daha güçlü ilişkiler kurabilecek potansiyele sahip oldukları iddia edilmektedir. Abstract: This study first gives an outline of the political history of Cuba from Madrid-Havana-Washington perspective and then conveys historical background of political relations established between Ottoman Empire and Cuba in the second half of XIXth Century to readers and the sources are supplied mainly throughout the archival documents. Despite being a geography distant from Ottoman Empire, Cuba and its surrounding caught attention of Turkish authorities; notably Turkish Embassy officials in Madrid and Washington, and senior authorities who were sent to the region reported developments/tensions to Istanbul as a reflection of multidimensional foreign policy. Taking these reports into consideration, Turkish authorities needed to authorize people with status of Honorary Consul General in Havana in order to protect interests of Ottoman Empire and the people. This study presents that Cuba and Ottoman Empire had a long-term history contrary to the known by referring to historical background of political relations between both sides. For this reason, today it is asserted that Havana

Öz: Soğuk Savaş sonrası Yeni Dünya Düzeni kısa süre içerisinde Amerika Birleşik Devletleri merkezli tek kutupluluktan çok kutupluluğa akabinde ise çok merkezli dünyaya doğru dönüşmeye başlamıştır. Lakin bu dönüşümün tam anlamıyla gerçekleşmediği günlerde NATO ve AB ikilisi genişleme stratejisiyle hareket ederek Rusya Federasyonu'nun kırmızı çizgi kabul ettiği sınırlara yaklaşmışlardır. Rusya ise yakın çevresindeki nüfuzunu kaybetmemek düşüncesiyle Gürcistan, Suriye ve Ukrayna olayları üzerinden bu duruma tepkisini göstermiştir. 2011 yılı itibariyle Suriye'de yaşanan iç karışıklıklar hem yüzbinlerce sivilin hayatını kaybettiği bir insanlık dramını başlatmış ve hem de birçok devletin bölgeye müdahalesine zemin hazırlamıştır. Rusya bu noktada Suriye'deki Baas rejimi başta olmak üzere çeşitli odaklarla irtibata geçerek genelde küresel siyasette, özelde ise Suriye'de varlığını sağlamlaştırmaya çalışmıştır. Bu çalışmada Rusya'nın Suriye ile ilişkilerinin temelleri ana hatlarıyla değerlendirmeye tabi tutulmuş akabinde ise Batı-Rusya rekabeti üzerinden Suriye sorunu irdelenmiştir.