Kültürel değişimler, içtimai yapı alanlarında birçok kez baş gösteren çatışmalara ve
eski-yeni ka... more Kültürel değişimler, içtimai yapı alanlarında birçok kez baş gösteren çatışmalara ve eski-yeni kavgasına zemin hazırlamıştır. Bir içtimai değişimde; değişimi planlanan kurumun mevcudiyeti dinî bir kaynağa dayanıyor ya da toplum nazarındaki yeri bu konuma işaret ediyorsa, o alanda cereyan etmesi düşünülen değişimin tezahürü; kolay tecelli etmeyeceği gibi neticesinin de sorunlu doğması kuvvetle muhtemeldir. Keza burada mevzu bahis olan nokta, kitlelerin toplumsal ve kültürel değerlerinden, dinî ve ahlaki etkenlerine değin toplumsal psikolojiyi ilgilendiren kırılgan bir hassasiyeti oluşturmaktadır. Bu sosyo-psikolojik problemler karşısında, toplumu anlayabilmek ve devrimlerin başarılı olarak topluma yansıtabilmek adına, çizilen rotada kitlelerin değer yargılarıyla aynı düzleme sahip bir yolda toplumla beraber yürümek en temel zaruriyeti teşkil etmektedir. Keza mevzu bahis bilhassa toplum kuruluşları olan kitleler olduğunda, bu zaruri duruma uyulmadığı takdirde gerçekleştirilmek istenen devrimler, çeşitli engellere tabi kalarak başarıya ulaşamayabilir. Türkiye’de vücut bulan inkılâpların bazıları engellemelere tabi tutulurken bazı zamanlar yanlış yorumlanmış bazı zamanlar ise suiistimal edilmeye çalışılmıştır. İnkılap tarihimizin içtimai değişim dinamiklerinden biri olan ve tartışmaları da beraberin de getiren en önemli reformlardan biri de 96. yıldönümünü karşıladığımız Şapka Devrimi oluşmuştur. Fes, cübbe ve sarık gibi unsurlar; tarih boyunca geleneksel ve dinî bir simge olarak anılırken sarıklı mezar taşı gibi metalar dahi ahirette Müslümanların iman muhafızı şeklinde algılanıp toplum arasındaki önemini korumuştur. Keza II. Mahmud’un getirmiş olduğu fes kullanımı uygulamasına karşı olanlar, II. Mahmud’u gerçekleştirdiği reformlardan ötürü “Gâvur Padişah” olarak adlandırırken Şapka Devrimi’nde ise fese, İslami bir simge mahiyetiyle sahip çıkmıştır. Esasında buradaki tablo; bazı yorumların bakış açısına göre din ve maneviyatın siyasete karıştırılması saltlığından ötede, yıllarca aynı cephede savaş veren toplumun, yaşamın diğer alanlarında feslilerin şapkalılara, şapkalıların da feslilere karşı tutunduğu tavrın özünde insanların kendilerini bu başlıkların biriyle özdeşleştirerek düşmanını da diğer başlıkla aynîleştirmesi temeline dayanmaktadır.
The issue of Turkey's membership to the European Union has been a controversial issue for years. ... more The issue of Turkey's membership to the European Union has been a controversial issue for years. There are various views on this old issue, which date back to the 1963 Ankara Agreement. The party that supports Turkey's membership to the European Union and even became the major partner of the government at the time the Ankara Agreement was signed is also the founding party of the Republic of Turkey, the Republican People's Party. The Republican People's Party identified Turkey's membership in the European Union with Atatürk's goal of contemporary civilizations. However, in line with this goal, the party followed a policy that looked after the national interests. Even the Republican People's Party has taken a critical attitude towards the EU from time to time. Although the party's point of view towards the EU was shaped according to the conjuncture of the period, it basically had the same manner. Within the framework of the changing comments of the party leaders, the Republican People's Party has kept the issue of full membership to the EU as a hot agenda, which has always been the main target in foreign policy.
The concept of patrimonialism, which is derived from the Latin word patrimonium (inherited from t... more The concept of patrimonialism, which is derived from the Latin word patrimonium (inherited from the father, property), corresponds to the administrative form in which the entire political and social structure is under the personal sovereignty of the monarch, interconnected with the word Patron. The patrimonial administration approach, which also constitutes one of Halil İnalcık's important arguments in the approach to the Ottoman social structure, represents a form of sultanism in which the ruler uses the administrative organization within the state structure as her personal tool. The understanding of patrimonial administration, which began to erode in the Ottoman Empire in the 17th century, was replaced by a neo-patrimonial understanding during the reign of Abdulhamid II, and this new political identity was shaped by the duality of enlightenment despotism, which formed the framework of the political and social-political attitude of Abdulhamid II. This period, which also includes the process of integrating into the modernization necessitated by the age, manifested as the phenotype of the authoritarian understanding of modernity developed by the Ottomans in the 18th century. While following a Western socio-cultural reformist line in this paradoxical political axis, Abdülhamid II wanted to consolidate her authority by exposing a dominant attitude on the other hand. However, the mentality of the reforms brought to life in this period built an order that was taken as an example in terms of form rather than the intellectual dialectic of the West
Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2021
Bu çalışmada; Fikret Bilâ tarafından kaleme alınan Cumhuriyet’in
kurucu partisi Cumhuriyet Halk P... more Bu çalışmada; Fikret Bilâ tarafından kaleme alınan Cumhuriyet’in kurucu partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin 27 yıl süren tek parti döneminin ardından geçilen çok partili sistem içerisinde yeniden iktidar olamama sorunsalını ele alan ve Doğan Kitap tarafından yayınlanan "CHP Nasıl İktidar Olur?" adlı araştırma/inceleme kitap çalışması değerlendirilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi’nin tarihi ve bu tarihten gelen kalıtsal sorunlarla birlikte irdelenen ve aynı zamanda partinin iktidar olabilmesi için bir takım fikir ve önerilerin kaleme alındığı çalışma, Türkiye’nin yakın tarihine var olan sorunlarla birlikte ışık tutmaktadır. Bilâ, kitap çalışmasında Cumhuriyet Halk Partisi'nin tarihi sürecini ele alırken CHP’nin iktidar olabilmesi adına kendince siyasi ve sosyolojik bir reçete sunmuştur.
Turk siyasal hayati alaninda ve sosyal demokrasi uzerine bircok calismasi bulunan, Cumhuriyet Hal... more Turk siyasal hayati alaninda ve sosyal demokrasi uzerine bircok calismasi bulunan, Cumhuriyet Halk Partisi(CHP)’nin Genclik Kollari eski Genel Baskanligini yapmis ve Sosyal Demokrasi Vakfi uyesi olan, Yunus Emre’nin Iletisim Yayinevi tarafindan yayinlanan ‘’CHP, Sosyal Demokrasi ve Sol’’ isimli bu eseri; Turkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucu siyasal partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin, Ikinci Dunya Savasi sonrasinda dunyada degisen konjonkturun etkisiyle girmis oldugu ideolojik kimlik arayisi neticesinde, ‘’Ortanin Solu’’ ile gelisen ve sonrasinda sosyal demokrasi ve sol ideolojiye dogru evrilen donusumu farkli acilardan ele almaktadir. 303 sayfadan olusan eser, dort ana bolum ve bir sonuc bolumunden meydana gelmekte ve bolumler kendi icerisinde alt basliklara ayrilarak mevzu bahsi olan sureci detayli bir portre seklinde okuyucuya sunmaktadir. Eserin Giris bolumu uc sayfadan olusmakta ve calismanin icerigiyle alakali genel bir tanitim ve kapsam kaleme alinmakla birlikte ayrica...
ÖNSÖZ XX. yüzyılın hâkim ve büyülü ideolojisi olan demokrasi kavramı, ulus egemenliğine dayalı yö... more ÖNSÖZ XX. yüzyılın hâkim ve büyülü ideolojisi olan demokrasi kavramı, ulus egemenliğine dayalı yönetimleri ifade etmek için kullanılan bir kelime olmuştur. Bu kavram, egemenlik düşüncesini temelden ve kökten bir değişim ve dönüşüme uğratmıştır. Fransız İhtilali ile belirgin bir kimlik ve özellik kazanan bu kavram, mutlak idarelerin yerini ulus iradesine dayalı yönetimlerin almasına yol açmıştır. İnsan odaklı yönetim anlayışının bir sonucu olarak beliren bu süreç, ulus iradesinin ön plana çıktığı bir sistem ve düzeni zorunlu kılmıştır. Bu değişim hareketinin bir sonucu olarak otoriter-totaliter rejimler, yerini demokratik yönetimlere bırakmıştır. Dünyadaki bu siyasal dönüşüm hareketi, doğrudan ve dolaylı yönleri ile Türk politik hayatını da şekillendirmiştir. Mondros Mütarekesi ile Anadolu işgal edilirken, bu süreç Türk demokrasi tarihinin önemli bir mihenk taşı olmuştur. İşgallere karşı başlatılan İstiklal Savaşı, yeni bir Türk devleti ile yeni bir düzenin kurulmasına etki etmiştir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde başlatılan yenileşme hareketi, bireye dayalı demokratik bir sistem ve modelin inşa edilmesine yol açmıştır.
Türk siyasal hayatına damgasını vuran en önemli gelişmelerden birisi; ülkenin kurucu ideolojisini... more Türk siyasal hayatına damgasını vuran en önemli gelişmelerden birisi; ülkenin kurucu ideolojisinin temsilcisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nde 1960’lı yıllarda yaşanan siyasal metamorfoz sürecidir. 1953 yılı itibariyle bir muhalefet partisi olarak özgürlükçü söylemlere yönelen CHP, 1965 yılında yeni bir ideolojik kimlik ile “Ortanın Solu” söylemini benimsemiştir. CHP’nin bu zamana kadarki gerçekleştirmeye çalıştığı demokratik gelişim ve siyasi konjonktürün etkisiyle ortaya çıkan bu siyasi metamorfoz süreci; 1965 seçimlerinden önce tartışılmaya başlanmış ve parti içi ve parti dışı birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Açılımın tartışılmasıyla birlikte başlayan siyasal metamorfoz; Ortanın Solu ekibinin Merkez Yönetim Kurulu’na hâkim olması ile beraber ivme kazanmıştır. Zaman içerisinde Ortanın Solu’na ilişkin tartışmalar parti içi iktidar mücadelesine dönüşürken bu süreç esnasında parti içi ve parti dışı muhalefet, çeşitli gruplar ile birlikte Ortanın Solu hareketine karşı etkinliğini arttırmıştır. Parti içindeki; ‘’Sekizler’’, ‘’Ortanın Göbekçileri’’, ‘’Üçüncü Dünyacılar’’, ‘’Sosyalist-Marksist Sol’’ gibi gruplar ile hizipleşme mücadelesi veren ‘’Ortanın Solu’’, parti dışından sol fraksiyondaki TİP ve Yön’ün, sağ fraksiyondan ise özellikle Adalet Partisi’nin eleştirilerine maruz kalmıştır.
Bir cemiyet olarak kurulmuş olan İttihat ve Terakki Cemiyeti, yurt içi ve yurt dışında hızla örgü... more Bir cemiyet olarak kurulmuş olan İttihat ve Terakki Cemiyeti, yurt içi ve yurt dışında hızla örgütlenerek düşüncelerini basın yayın yoluyla yaymak istemiş ve Kanun-i Esasi'yi tekrar yürürlüğe koydurtarak Meclis-i Mebusan'ın açılmasını sağlamaya çalışmışlardır. Bu bağlamda İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Abdülhamit muhalifi Osmanlı azınlıklarıyla, ittifaka girmiştir. Ancak İttihatçıların Sultan Abdülhamit'in güçlü yönetimine karşı ayrılıkçı Ermeni örgütleri, Rum Ortodoks cemaati, Yahudi cemaati ile Arnavut ve Kürtlerle kurdukları stratejik işbirliği Meşrutiyetin İlanı sonrası beklenen istikrarı göstermeyecektir. İmparatorluktaki Türk ve Müslüman olmayan unsurlar, yeni rejimin en büyük grubunu tesis eden Türklerin önderliği altında İmparatorluğu yeniden ayağa kaldırıp güçlendirmek amacıyla bir araç olarak kullanılacağından endişe etmekteydiler. Bu durum millet sistemi içinde organize olan dini cemaatlerin imtiyazlarını tehdit edecekti. Yahudi cemaati, İttihat ve Terakki yönetimindeki devletin yanında yer alırken ilerleyen süreç Rum, Ermeni, Arnavut ve Kürt cemaatleri ile İttihatçıların yollarının ayrılması ile sonuçlanacaktır. Çalışmamızda, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Sultan Abdülhamit'e yapmış olduğu muhalefette azınlık unsurlarla olan ilişkileri, Meşrutiyet'in ilanı sonrasında ayrı süreçlerde ve ayrı unsurların başlıkları altında değerlendirilmiştir. Abstract The Committee of Union and Progression that was initially founded as a committee wanted to spread its thoughts through media by organizing at a fast pace both inside and outside the country and tried to have the Parliament of Deputies reopened by bringing the Ottoman basic law into force again. In this context, the Committee of Union and Progress, II. Abdülhamit opposition entered into an alliance with Ottoman minorities. However, contrary to all expectations, the strategic cooperation among the members of this Party, Armenian separatist organizations, Greek orthodox community Jewish, Kurd and Albanian
Bu çalışmanın konusu, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Sultan Abdülhamit’e karşı
yürüttüğü muhalef... more Bu çalışmanın konusu, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Sultan Abdülhamit’e karşı yürüttüğü muhalefeti kapsamaktadır. Yirminci yüzyılın ilk yılları Osmanlı Devleti’nde otuz üç yıl iktidarı elinde bulunduran Sultan Abdülhamit ile muhalefetin mücadelesi ile geçmiştir. Sultan II. Abdülhamid’i iktidara taşıyan etken güç, meşrutiyet taraftarı Genç Osmanlılar hareketidir. Ancak Sultan II. Abdülhamit, padişah olmasının ardından ilan etmiş olduğu meşrutiyeti, meclisi kapatarak feshetmiş ve İzlemiş olduğu yönetim şekliyle kendisini tahta taşımış olan muhalif yapıya tekrar hayat vermiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti, yalnızca siyasî bir organizasyonu değil, aynı zamanda siyasî bir yönelimi ve tavrı da temsil etmektedir. İttihatçılar Abdülhamit’in tahtan indirilmesi, Meşrutiyet’in ilanı ve Meclis-i Mebusan’ın açılmasından yana ittifak kurmuşlardır. Abdülhamit’e karşı muhalif olan İttihatçıların ona alternatif olabilecek bir siyasi programa sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bağlamda Osmanlı asker ve aydınlarından müteşekkil İttihat ve Terakki Cemiyeti, muhalefetini daha kapsamlı ve etkin kılmak için gayrimüslim Osmanlı tebaası ile de yakın işbirliği içerisine girmiştir.
SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLERDE YENİ PERSPEKTİFLER, 2019
Günümüz örgütsel mekanizmalarında hem bireysel hem toplumsal
düzeyde faaliyette bulunan organizas... more Günümüz örgütsel mekanizmalarında hem bireysel hem toplumsal düzeyde faaliyette bulunan organizasyonlar çeşitli çevresel etmenlerin etkisi altındadır. Özellikle son yıllarda teknolojik gelişmelere bağlı olarak sosyo-kültürel yapılar özel sektörde ve kamuda hızlı bir değişimi de beraberinde getirmektedir. Bu açıdan ‘‘Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yeni Perspektifler’’ kavramı sosyal yapı içerisinde özel ve kamu sektörü çerçevesinde değerlendirilmektedir. Sonuç olarak sosyal ve beşeri bilimler açısından değişimin ve bakış açılarının hızlı bir şekilde farklılıklar arz edebildiği, aktörler ve alanlara farklı perspektiflerden yaklaşılan araştırmalara yer verilmiştir. Bu kitapta farklı üniversitelerdeki yazarların katkıları ile sosyal ve beşeri bilimlere yeni bakış açıları getirilmiştir. Bu açıdan bakıldığında 7 bölümden oluşan bu kitabın birinci bölümünde; M. Fatih Bilal Alodalı’nın ‘‘Demokrasi ve Bürokrasi’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde; Kurtuluş Merdan’ın ‘‘Kamu Tercihi Teorisi ve Türkiye Üzerine Olan Etkileri’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde; Ramazan Sayar’ın ‘‘Dışa Açıklık ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Arasındaki İlişki; Türkiye Örneği’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın dördüncü bölümünde; Ulaş Birkan Çakılcı ve Ömür Aydın’ın ‘‘Milliyetçilik İlkesinin Anayasal Serüveni’’ başlıklı araştırmaları yer almaktadır. Araştırmanın beşinci bölümünde; Fetullah Battal’ın ‘‘Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: İlkokul Öğretmenleri Örneği’’ başlıklı araştırması yer almıştır. Araştırmanın altıncı bölümünde; İbrahim Durmuş’un ‘‘Çalışanların 2 Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yeni Perspektifler Yenilikçi Olmaya Yönelik Tutumlarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın yedinci bölümünde; Gürdal Çetinkaya ve Tunay Şendal’ın ‘‘Johnson Mektubu ve Türk Dış Politikasına Etkileri’’ başlıklı araştırmaları yer almaktadır. Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında farklı perspektifler üzerine odaklanan bu araştırmanın her bölümünün sorumluluğu yazarlarına aittir. Bu tarz araştırmaların daha fazla geliştirilmesi ve literatüre yeni bakış açıları kazandırabilmesi açısından bu kitabın bilim insanlarına ve potansiyel araştırmacılara yön vermesi ümit edilmektedir.
Kültürel değişimler, içtimai yapı alanlarında birçok kez baş gösteren çatışmalara ve
eski-yeni ka... more Kültürel değişimler, içtimai yapı alanlarında birçok kez baş gösteren çatışmalara ve eski-yeni kavgasına zemin hazırlamıştır. Bir içtimai değişimde; değişimi planlanan kurumun mevcudiyeti dinî bir kaynağa dayanıyor ya da toplum nazarındaki yeri bu konuma işaret ediyorsa, o alanda cereyan etmesi düşünülen değişimin tezahürü; kolay tecelli etmeyeceği gibi neticesinin de sorunlu doğması kuvvetle muhtemeldir. Keza burada mevzu bahis olan nokta, kitlelerin toplumsal ve kültürel değerlerinden, dinî ve ahlaki etkenlerine değin toplumsal psikolojiyi ilgilendiren kırılgan bir hassasiyeti oluşturmaktadır. Bu sosyo-psikolojik problemler karşısında, toplumu anlayabilmek ve devrimlerin başarılı olarak topluma yansıtabilmek adına, çizilen rotada kitlelerin değer yargılarıyla aynı düzleme sahip bir yolda toplumla beraber yürümek en temel zaruriyeti teşkil etmektedir. Keza mevzu bahis bilhassa toplum kuruluşları olan kitleler olduğunda, bu zaruri duruma uyulmadığı takdirde gerçekleştirilmek istenen devrimler, çeşitli engellere tabi kalarak başarıya ulaşamayabilir. Türkiye’de vücut bulan inkılâpların bazıları engellemelere tabi tutulurken bazı zamanlar yanlış yorumlanmış bazı zamanlar ise suiistimal edilmeye çalışılmıştır. İnkılap tarihimizin içtimai değişim dinamiklerinden biri olan ve tartışmaları da beraberin de getiren en önemli reformlardan biri de 96. yıldönümünü karşıladığımız Şapka Devrimi oluşmuştur. Fes, cübbe ve sarık gibi unsurlar; tarih boyunca geleneksel ve dinî bir simge olarak anılırken sarıklı mezar taşı gibi metalar dahi ahirette Müslümanların iman muhafızı şeklinde algılanıp toplum arasındaki önemini korumuştur. Keza II. Mahmud’un getirmiş olduğu fes kullanımı uygulamasına karşı olanlar, II. Mahmud’u gerçekleştirdiği reformlardan ötürü “Gâvur Padişah” olarak adlandırırken Şapka Devrimi’nde ise fese, İslami bir simge mahiyetiyle sahip çıkmıştır. Esasında buradaki tablo; bazı yorumların bakış açısına göre din ve maneviyatın siyasete karıştırılması saltlığından ötede, yıllarca aynı cephede savaş veren toplumun, yaşamın diğer alanlarında feslilerin şapkalılara, şapkalıların da feslilere karşı tutunduğu tavrın özünde insanların kendilerini bu başlıkların biriyle özdeşleştirerek düşmanını da diğer başlıkla aynîleştirmesi temeline dayanmaktadır.
The issue of Turkey's membership to the European Union has been a controversial issue for years. ... more The issue of Turkey's membership to the European Union has been a controversial issue for years. There are various views on this old issue, which date back to the 1963 Ankara Agreement. The party that supports Turkey's membership to the European Union and even became the major partner of the government at the time the Ankara Agreement was signed is also the founding party of the Republic of Turkey, the Republican People's Party. The Republican People's Party identified Turkey's membership in the European Union with Atatürk's goal of contemporary civilizations. However, in line with this goal, the party followed a policy that looked after the national interests. Even the Republican People's Party has taken a critical attitude towards the EU from time to time. Although the party's point of view towards the EU was shaped according to the conjuncture of the period, it basically had the same manner. Within the framework of the changing comments of the party leaders, the Republican People's Party has kept the issue of full membership to the EU as a hot agenda, which has always been the main target in foreign policy.
The concept of patrimonialism, which is derived from the Latin word patrimonium (inherited from t... more The concept of patrimonialism, which is derived from the Latin word patrimonium (inherited from the father, property), corresponds to the administrative form in which the entire political and social structure is under the personal sovereignty of the monarch, interconnected with the word Patron. The patrimonial administration approach, which also constitutes one of Halil İnalcık's important arguments in the approach to the Ottoman social structure, represents a form of sultanism in which the ruler uses the administrative organization within the state structure as her personal tool. The understanding of patrimonial administration, which began to erode in the Ottoman Empire in the 17th century, was replaced by a neo-patrimonial understanding during the reign of Abdulhamid II, and this new political identity was shaped by the duality of enlightenment despotism, which formed the framework of the political and social-political attitude of Abdulhamid II. This period, which also includes the process of integrating into the modernization necessitated by the age, manifested as the phenotype of the authoritarian understanding of modernity developed by the Ottomans in the 18th century. While following a Western socio-cultural reformist line in this paradoxical political axis, Abdülhamid II wanted to consolidate her authority by exposing a dominant attitude on the other hand. However, the mentality of the reforms brought to life in this period built an order that was taken as an example in terms of form rather than the intellectual dialectic of the West
Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2021
Bu çalışmada; Fikret Bilâ tarafından kaleme alınan Cumhuriyet’in
kurucu partisi Cumhuriyet Halk P... more Bu çalışmada; Fikret Bilâ tarafından kaleme alınan Cumhuriyet’in kurucu partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin 27 yıl süren tek parti döneminin ardından geçilen çok partili sistem içerisinde yeniden iktidar olamama sorunsalını ele alan ve Doğan Kitap tarafından yayınlanan "CHP Nasıl İktidar Olur?" adlı araştırma/inceleme kitap çalışması değerlendirilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi’nin tarihi ve bu tarihten gelen kalıtsal sorunlarla birlikte irdelenen ve aynı zamanda partinin iktidar olabilmesi için bir takım fikir ve önerilerin kaleme alındığı çalışma, Türkiye’nin yakın tarihine var olan sorunlarla birlikte ışık tutmaktadır. Bilâ, kitap çalışmasında Cumhuriyet Halk Partisi'nin tarihi sürecini ele alırken CHP’nin iktidar olabilmesi adına kendince siyasi ve sosyolojik bir reçete sunmuştur.
Turk siyasal hayati alaninda ve sosyal demokrasi uzerine bircok calismasi bulunan, Cumhuriyet Hal... more Turk siyasal hayati alaninda ve sosyal demokrasi uzerine bircok calismasi bulunan, Cumhuriyet Halk Partisi(CHP)’nin Genclik Kollari eski Genel Baskanligini yapmis ve Sosyal Demokrasi Vakfi uyesi olan, Yunus Emre’nin Iletisim Yayinevi tarafindan yayinlanan ‘’CHP, Sosyal Demokrasi ve Sol’’ isimli bu eseri; Turkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucu siyasal partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin, Ikinci Dunya Savasi sonrasinda dunyada degisen konjonkturun etkisiyle girmis oldugu ideolojik kimlik arayisi neticesinde, ‘’Ortanin Solu’’ ile gelisen ve sonrasinda sosyal demokrasi ve sol ideolojiye dogru evrilen donusumu farkli acilardan ele almaktadir. 303 sayfadan olusan eser, dort ana bolum ve bir sonuc bolumunden meydana gelmekte ve bolumler kendi icerisinde alt basliklara ayrilarak mevzu bahsi olan sureci detayli bir portre seklinde okuyucuya sunmaktadir. Eserin Giris bolumu uc sayfadan olusmakta ve calismanin icerigiyle alakali genel bir tanitim ve kapsam kaleme alinmakla birlikte ayrica...
ÖNSÖZ XX. yüzyılın hâkim ve büyülü ideolojisi olan demokrasi kavramı, ulus egemenliğine dayalı yö... more ÖNSÖZ XX. yüzyılın hâkim ve büyülü ideolojisi olan demokrasi kavramı, ulus egemenliğine dayalı yönetimleri ifade etmek için kullanılan bir kelime olmuştur. Bu kavram, egemenlik düşüncesini temelden ve kökten bir değişim ve dönüşüme uğratmıştır. Fransız İhtilali ile belirgin bir kimlik ve özellik kazanan bu kavram, mutlak idarelerin yerini ulus iradesine dayalı yönetimlerin almasına yol açmıştır. İnsan odaklı yönetim anlayışının bir sonucu olarak beliren bu süreç, ulus iradesinin ön plana çıktığı bir sistem ve düzeni zorunlu kılmıştır. Bu değişim hareketinin bir sonucu olarak otoriter-totaliter rejimler, yerini demokratik yönetimlere bırakmıştır. Dünyadaki bu siyasal dönüşüm hareketi, doğrudan ve dolaylı yönleri ile Türk politik hayatını da şekillendirmiştir. Mondros Mütarekesi ile Anadolu işgal edilirken, bu süreç Türk demokrasi tarihinin önemli bir mihenk taşı olmuştur. İşgallere karşı başlatılan İstiklal Savaşı, yeni bir Türk devleti ile yeni bir düzenin kurulmasına etki etmiştir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde başlatılan yenileşme hareketi, bireye dayalı demokratik bir sistem ve modelin inşa edilmesine yol açmıştır.
Türk siyasal hayatına damgasını vuran en önemli gelişmelerden birisi; ülkenin kurucu ideolojisini... more Türk siyasal hayatına damgasını vuran en önemli gelişmelerden birisi; ülkenin kurucu ideolojisinin temsilcisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nde 1960’lı yıllarda yaşanan siyasal metamorfoz sürecidir. 1953 yılı itibariyle bir muhalefet partisi olarak özgürlükçü söylemlere yönelen CHP, 1965 yılında yeni bir ideolojik kimlik ile “Ortanın Solu” söylemini benimsemiştir. CHP’nin bu zamana kadarki gerçekleştirmeye çalıştığı demokratik gelişim ve siyasi konjonktürün etkisiyle ortaya çıkan bu siyasi metamorfoz süreci; 1965 seçimlerinden önce tartışılmaya başlanmış ve parti içi ve parti dışı birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Açılımın tartışılmasıyla birlikte başlayan siyasal metamorfoz; Ortanın Solu ekibinin Merkez Yönetim Kurulu’na hâkim olması ile beraber ivme kazanmıştır. Zaman içerisinde Ortanın Solu’na ilişkin tartışmalar parti içi iktidar mücadelesine dönüşürken bu süreç esnasında parti içi ve parti dışı muhalefet, çeşitli gruplar ile birlikte Ortanın Solu hareketine karşı etkinliğini arttırmıştır. Parti içindeki; ‘’Sekizler’’, ‘’Ortanın Göbekçileri’’, ‘’Üçüncü Dünyacılar’’, ‘’Sosyalist-Marksist Sol’’ gibi gruplar ile hizipleşme mücadelesi veren ‘’Ortanın Solu’’, parti dışından sol fraksiyondaki TİP ve Yön’ün, sağ fraksiyondan ise özellikle Adalet Partisi’nin eleştirilerine maruz kalmıştır.
Bir cemiyet olarak kurulmuş olan İttihat ve Terakki Cemiyeti, yurt içi ve yurt dışında hızla örgü... more Bir cemiyet olarak kurulmuş olan İttihat ve Terakki Cemiyeti, yurt içi ve yurt dışında hızla örgütlenerek düşüncelerini basın yayın yoluyla yaymak istemiş ve Kanun-i Esasi'yi tekrar yürürlüğe koydurtarak Meclis-i Mebusan'ın açılmasını sağlamaya çalışmışlardır. Bu bağlamda İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Abdülhamit muhalifi Osmanlı azınlıklarıyla, ittifaka girmiştir. Ancak İttihatçıların Sultan Abdülhamit'in güçlü yönetimine karşı ayrılıkçı Ermeni örgütleri, Rum Ortodoks cemaati, Yahudi cemaati ile Arnavut ve Kürtlerle kurdukları stratejik işbirliği Meşrutiyetin İlanı sonrası beklenen istikrarı göstermeyecektir. İmparatorluktaki Türk ve Müslüman olmayan unsurlar, yeni rejimin en büyük grubunu tesis eden Türklerin önderliği altında İmparatorluğu yeniden ayağa kaldırıp güçlendirmek amacıyla bir araç olarak kullanılacağından endişe etmekteydiler. Bu durum millet sistemi içinde organize olan dini cemaatlerin imtiyazlarını tehdit edecekti. Yahudi cemaati, İttihat ve Terakki yönetimindeki devletin yanında yer alırken ilerleyen süreç Rum, Ermeni, Arnavut ve Kürt cemaatleri ile İttihatçıların yollarının ayrılması ile sonuçlanacaktır. Çalışmamızda, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Sultan Abdülhamit'e yapmış olduğu muhalefette azınlık unsurlarla olan ilişkileri, Meşrutiyet'in ilanı sonrasında ayrı süreçlerde ve ayrı unsurların başlıkları altında değerlendirilmiştir. Abstract The Committee of Union and Progression that was initially founded as a committee wanted to spread its thoughts through media by organizing at a fast pace both inside and outside the country and tried to have the Parliament of Deputies reopened by bringing the Ottoman basic law into force again. In this context, the Committee of Union and Progress, II. Abdülhamit opposition entered into an alliance with Ottoman minorities. However, contrary to all expectations, the strategic cooperation among the members of this Party, Armenian separatist organizations, Greek orthodox community Jewish, Kurd and Albanian
Bu çalışmanın konusu, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Sultan Abdülhamit’e karşı
yürüttüğü muhalef... more Bu çalışmanın konusu, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Sultan Abdülhamit’e karşı yürüttüğü muhalefeti kapsamaktadır. Yirminci yüzyılın ilk yılları Osmanlı Devleti’nde otuz üç yıl iktidarı elinde bulunduran Sultan Abdülhamit ile muhalefetin mücadelesi ile geçmiştir. Sultan II. Abdülhamid’i iktidara taşıyan etken güç, meşrutiyet taraftarı Genç Osmanlılar hareketidir. Ancak Sultan II. Abdülhamit, padişah olmasının ardından ilan etmiş olduğu meşrutiyeti, meclisi kapatarak feshetmiş ve İzlemiş olduğu yönetim şekliyle kendisini tahta taşımış olan muhalif yapıya tekrar hayat vermiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti, yalnızca siyasî bir organizasyonu değil, aynı zamanda siyasî bir yönelimi ve tavrı da temsil etmektedir. İttihatçılar Abdülhamit’in tahtan indirilmesi, Meşrutiyet’in ilanı ve Meclis-i Mebusan’ın açılmasından yana ittifak kurmuşlardır. Abdülhamit’e karşı muhalif olan İttihatçıların ona alternatif olabilecek bir siyasi programa sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bağlamda Osmanlı asker ve aydınlarından müteşekkil İttihat ve Terakki Cemiyeti, muhalefetini daha kapsamlı ve etkin kılmak için gayrimüslim Osmanlı tebaası ile de yakın işbirliği içerisine girmiştir.
SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLERDE YENİ PERSPEKTİFLER, 2019
Günümüz örgütsel mekanizmalarında hem bireysel hem toplumsal
düzeyde faaliyette bulunan organizas... more Günümüz örgütsel mekanizmalarında hem bireysel hem toplumsal düzeyde faaliyette bulunan organizasyonlar çeşitli çevresel etmenlerin etkisi altındadır. Özellikle son yıllarda teknolojik gelişmelere bağlı olarak sosyo-kültürel yapılar özel sektörde ve kamuda hızlı bir değişimi de beraberinde getirmektedir. Bu açıdan ‘‘Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yeni Perspektifler’’ kavramı sosyal yapı içerisinde özel ve kamu sektörü çerçevesinde değerlendirilmektedir. Sonuç olarak sosyal ve beşeri bilimler açısından değişimin ve bakış açılarının hızlı bir şekilde farklılıklar arz edebildiği, aktörler ve alanlara farklı perspektiflerden yaklaşılan araştırmalara yer verilmiştir. Bu kitapta farklı üniversitelerdeki yazarların katkıları ile sosyal ve beşeri bilimlere yeni bakış açıları getirilmiştir. Bu açıdan bakıldığında 7 bölümden oluşan bu kitabın birinci bölümünde; M. Fatih Bilal Alodalı’nın ‘‘Demokrasi ve Bürokrasi’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde; Kurtuluş Merdan’ın ‘‘Kamu Tercihi Teorisi ve Türkiye Üzerine Olan Etkileri’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde; Ramazan Sayar’ın ‘‘Dışa Açıklık ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Arasındaki İlişki; Türkiye Örneği’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın dördüncü bölümünde; Ulaş Birkan Çakılcı ve Ömür Aydın’ın ‘‘Milliyetçilik İlkesinin Anayasal Serüveni’’ başlıklı araştırmaları yer almaktadır. Araştırmanın beşinci bölümünde; Fetullah Battal’ın ‘‘Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: İlkokul Öğretmenleri Örneği’’ başlıklı araştırması yer almıştır. Araştırmanın altıncı bölümünde; İbrahim Durmuş’un ‘‘Çalışanların 2 Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yeni Perspektifler Yenilikçi Olmaya Yönelik Tutumlarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın yedinci bölümünde; Gürdal Çetinkaya ve Tunay Şendal’ın ‘‘Johnson Mektubu ve Türk Dış Politikasına Etkileri’’ başlıklı araştırmaları yer almaktadır. Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında farklı perspektifler üzerine odaklanan bu araştırmanın her bölümünün sorumluluğu yazarlarına aittir. Bu tarz araştırmaların daha fazla geliştirilmesi ve literatüre yeni bakış açıları kazandırabilmesi açısından bu kitabın bilim insanlarına ve potansiyel araştırmacılara yön vermesi ümit edilmektedir.
Uploads
Papers by Tunay Şendal
eski-yeni kavgasına zemin hazırlamıştır. Bir içtimai değişimde; değişimi planlanan kurumun mevcudiyeti dinî bir kaynağa dayanıyor ya da toplum nazarındaki yeri bu konuma işaret ediyorsa, o alanda cereyan etmesi düşünülen değişimin tezahürü; kolay tecelli etmeyeceği gibi neticesinin de sorunlu doğması kuvvetle muhtemeldir. Keza burada mevzu bahis olan nokta, kitlelerin toplumsal ve kültürel değerlerinden, dinî ve ahlaki etkenlerine değin toplumsal psikolojiyi ilgilendiren kırılgan bir hassasiyeti oluşturmaktadır. Bu sosyo-psikolojik problemler karşısında, toplumu anlayabilmek ve devrimlerin başarılı olarak topluma yansıtabilmek adına, çizilen rotada kitlelerin değer yargılarıyla aynı düzleme sahip bir yolda toplumla beraber yürümek en temel zaruriyeti teşkil etmektedir. Keza mevzu bahis bilhassa toplum kuruluşları olan kitleler olduğunda, bu zaruri duruma uyulmadığı takdirde gerçekleştirilmek istenen devrimler, çeşitli engellere tabi kalarak başarıya ulaşamayabilir. Türkiye’de vücut bulan inkılâpların bazıları engellemelere tabi tutulurken bazı zamanlar yanlış yorumlanmış bazı zamanlar ise suiistimal edilmeye çalışılmıştır. İnkılap tarihimizin içtimai değişim dinamiklerinden biri olan ve tartışmaları da beraberin de getiren en önemli reformlardan biri de 96. yıldönümünü karşıladığımız Şapka Devrimi oluşmuştur.
Fes, cübbe ve sarık gibi unsurlar; tarih boyunca geleneksel ve dinî bir simge olarak anılırken sarıklı mezar taşı gibi metalar dahi ahirette Müslümanların iman muhafızı şeklinde algılanıp toplum arasındaki önemini korumuştur. Keza II. Mahmud’un getirmiş olduğu fes kullanımı uygulamasına karşı olanlar, II. Mahmud’u gerçekleştirdiği reformlardan ötürü “Gâvur Padişah” olarak adlandırırken Şapka Devrimi’nde ise fese, İslami bir simge mahiyetiyle sahip çıkmıştır. Esasında buradaki tablo; bazı yorumların bakış açısına göre din ve maneviyatın siyasete karıştırılması saltlığından ötede, yıllarca aynı cephede savaş veren toplumun, yaşamın diğer alanlarında feslilerin şapkalılara, şapkalıların da feslilere karşı tutunduğu tavrın özünde insanların kendilerini bu başlıkların biriyle özdeşleştirerek düşmanını da diğer başlıkla aynîleştirmesi temeline dayanmaktadır.
old issue, which date back to the 1963 Ankara Agreement. The party that supports Turkey's membership to the European Union and
even became the major partner of the government at the time the Ankara Agreement was signed is also the founding party of the
Republic of Turkey, the Republican People's Party. The Republican People's Party identified Turkey's membership in the European
Union with Atatürk's goal of contemporary civilizations. However, in line with this goal, the party followed a policy that looked after
the national interests. Even the Republican People's Party has taken a critical attitude towards the EU from time to time. Although the
party's point of view towards the EU was shaped according to the conjuncture of the period, it basically had the same manner. Within
the framework of the changing comments of the party leaders, the Republican People's Party has kept the issue of full membership to
the EU as a hot agenda, which has always been the main target in foreign policy.
approach, which also constitutes one of Halil İnalcık's important arguments in the approach to the Ottoman social structure, represents a form of sultanism in which the ruler uses the administrative organization within the state structure as her personal tool. The understanding of patrimonial administration, which began to erode in the
Ottoman Empire in the 17th century, was replaced by a neo-patrimonial understanding during the reign of Abdulhamid II, and this new political identity was shaped by the duality of enlightenment despotism, which formed the framework of the political and social-political attitude of Abdulhamid II. This period, which also includes the
process of integrating into the modernization necessitated by the age, manifested as the phenotype of the authoritarian understanding of modernity developed by the Ottomans in the 18th century. While following a Western socio-cultural reformist line in this paradoxical political axis, Abdülhamid II wanted to consolidate her
authority by exposing a dominant attitude on the other hand. However, the mentality of the reforms brought to life in this period built an order that was taken as an example in terms of form rather than the intellectual dialectic of the West
kurucu partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin 27 yıl süren tek parti döneminin
ardından geçilen çok partili sistem içerisinde yeniden iktidar olamama sorunsalını
ele alan ve Doğan Kitap tarafından yayınlanan "CHP Nasıl İktidar Olur?" adlı
araştırma/inceleme kitap çalışması değerlendirilmiştir. Cumhuriyet Halk
Partisi’nin tarihi ve bu tarihten gelen kalıtsal sorunlarla birlikte irdelenen ve aynı
zamanda partinin iktidar olabilmesi için bir takım fikir ve önerilerin kaleme
alındığı çalışma, Türkiye’nin yakın tarihine var olan sorunlarla birlikte ışık
tutmaktadır. Bilâ, kitap çalışmasında Cumhuriyet Halk Partisi'nin tarihi sürecini
ele alırken CHP’nin iktidar olabilmesi adına kendince siyasi ve sosyolojik bir
reçete sunmuştur.
ekibinin Merkez Yönetim Kurulu’na hâkim olması ile beraber ivme kazanmıştır. Zaman içerisinde Ortanın Solu’na ilişkin tartışmalar parti içi iktidar mücadelesine dönüşürken bu süreç esnasında parti içi ve parti dışı muhalefet, çeşitli gruplar ile birlikte Ortanın Solu
hareketine karşı etkinliğini arttırmıştır. Parti içindeki; ‘’Sekizler’’, ‘’Ortanın Göbekçileri’’, ‘’Üçüncü Dünyacılar’’, ‘’Sosyalist-Marksist Sol’’ gibi gruplar ile hizipleşme mücadelesi veren ‘’Ortanın Solu’’, parti dışından sol fraksiyondaki TİP ve Yön’ün, sağ fraksiyondan ise özellikle Adalet Partisi’nin eleştirilerine maruz kalmıştır.
yürüttüğü muhalefeti kapsamaktadır. Yirminci yüzyılın ilk yılları Osmanlı Devleti’nde otuz üç yıl iktidarı elinde bulunduran Sultan Abdülhamit ile muhalefetin
mücadelesi ile geçmiştir. Sultan II. Abdülhamid’i iktidara taşıyan etken güç, meşrutiyet taraftarı Genç Osmanlılar hareketidir. Ancak Sultan II. Abdülhamit, padişah
olmasının ardından ilan etmiş olduğu meşrutiyeti, meclisi kapatarak feshetmiş ve
İzlemiş olduğu yönetim şekliyle kendisini tahta taşımış olan muhalif yapıya tekrar
hayat vermiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti, yalnızca siyasî bir organizasyonu değil, aynı zamanda siyasî bir yönelimi ve tavrı da temsil etmektedir. İttihatçılar Abdülhamit’in tahtan indirilmesi, Meşrutiyet’in ilanı ve Meclis-i Mebusan’ın açılmasından yana ittifak kurmuşlardır. Abdülhamit’e karşı muhalif olan İttihatçıların ona
alternatif olabilecek bir siyasi programa sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bağlamda Osmanlı asker ve aydınlarından müteşekkil İttihat ve Terakki Cemiyeti, muhalefetini daha kapsamlı ve etkin kılmak için gayrimüslim Osmanlı tebaası ile de
yakın işbirliği içerisine girmiştir.
Books by Tunay Şendal
düzeyde faaliyette bulunan organizasyonlar çeşitli çevresel etmenlerin
etkisi altındadır. Özellikle son yıllarda teknolojik gelişmelere bağlı
olarak sosyo-kültürel yapılar özel sektörde ve kamuda hızlı bir
değişimi de beraberinde getirmektedir. Bu açıdan ‘‘Sosyal ve Beşeri
Bilimlerde Yeni Perspektifler’’ kavramı sosyal yapı içerisinde özel ve
kamu sektörü çerçevesinde değerlendirilmektedir. Sonuç olarak sosyal
ve beşeri bilimler açısından değişimin ve bakış açılarının hızlı bir
şekilde farklılıklar arz edebildiği, aktörler ve alanlara farklı
perspektiflerden yaklaşılan araştırmalara yer verilmiştir.
Bu kitapta farklı üniversitelerdeki yazarların katkıları ile sosyal ve
beşeri bilimlere yeni bakış açıları getirilmiştir. Bu açıdan bakıldığında
7 bölümden oluşan bu kitabın birinci bölümünde; M. Fatih Bilal
Alodalı’nın ‘‘Demokrasi ve Bürokrasi’’ başlıklı araştırması yer
almaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde; Kurtuluş Merdan’ın
‘‘Kamu Tercihi Teorisi ve Türkiye Üzerine Olan Etkileri’’ başlıklı
araştırması yer almaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde;
Ramazan Sayar’ın ‘‘Dışa Açıklık ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Arasındaki İlişki; Türkiye Örneği’’ başlıklı araştırması yer almaktadır.
Araştırmanın dördüncü bölümünde; Ulaş Birkan Çakılcı ve Ömür
Aydın’ın ‘‘Milliyetçilik İlkesinin Anayasal Serüveni’’ başlıklı
araştırmaları yer almaktadır. Araştırmanın beşinci bölümünde;
Fetullah Battal’ın ‘‘Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki
İlişki: İlkokul Öğretmenleri Örneği’’ başlıklı araştırması yer almıştır.
Araştırmanın altıncı bölümünde; İbrahim Durmuş’un ‘‘Çalışanların
2 Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yeni Perspektifler
Yenilikçi Olmaya Yönelik Tutumlarının Örgütsel Bağlılıkları
Üzerindeki Etkisi’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın
yedinci bölümünde; Gürdal Çetinkaya ve Tunay Şendal’ın ‘‘Johnson
Mektubu ve Türk Dış Politikasına Etkileri’’ başlıklı araştırmaları yer
almaktadır.
Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında farklı perspektifler üzerine
odaklanan bu araştırmanın her bölümünün sorumluluğu yazarlarına
aittir. Bu tarz araştırmaların daha fazla geliştirilmesi ve literatüre yeni
bakış açıları kazandırabilmesi açısından bu kitabın bilim insanlarına
ve potansiyel araştırmacılara yön vermesi ümit edilmektedir.
eski-yeni kavgasına zemin hazırlamıştır. Bir içtimai değişimde; değişimi planlanan kurumun mevcudiyeti dinî bir kaynağa dayanıyor ya da toplum nazarındaki yeri bu konuma işaret ediyorsa, o alanda cereyan etmesi düşünülen değişimin tezahürü; kolay tecelli etmeyeceği gibi neticesinin de sorunlu doğması kuvvetle muhtemeldir. Keza burada mevzu bahis olan nokta, kitlelerin toplumsal ve kültürel değerlerinden, dinî ve ahlaki etkenlerine değin toplumsal psikolojiyi ilgilendiren kırılgan bir hassasiyeti oluşturmaktadır. Bu sosyo-psikolojik problemler karşısında, toplumu anlayabilmek ve devrimlerin başarılı olarak topluma yansıtabilmek adına, çizilen rotada kitlelerin değer yargılarıyla aynı düzleme sahip bir yolda toplumla beraber yürümek en temel zaruriyeti teşkil etmektedir. Keza mevzu bahis bilhassa toplum kuruluşları olan kitleler olduğunda, bu zaruri duruma uyulmadığı takdirde gerçekleştirilmek istenen devrimler, çeşitli engellere tabi kalarak başarıya ulaşamayabilir. Türkiye’de vücut bulan inkılâpların bazıları engellemelere tabi tutulurken bazı zamanlar yanlış yorumlanmış bazı zamanlar ise suiistimal edilmeye çalışılmıştır. İnkılap tarihimizin içtimai değişim dinamiklerinden biri olan ve tartışmaları da beraberin de getiren en önemli reformlardan biri de 96. yıldönümünü karşıladığımız Şapka Devrimi oluşmuştur.
Fes, cübbe ve sarık gibi unsurlar; tarih boyunca geleneksel ve dinî bir simge olarak anılırken sarıklı mezar taşı gibi metalar dahi ahirette Müslümanların iman muhafızı şeklinde algılanıp toplum arasındaki önemini korumuştur. Keza II. Mahmud’un getirmiş olduğu fes kullanımı uygulamasına karşı olanlar, II. Mahmud’u gerçekleştirdiği reformlardan ötürü “Gâvur Padişah” olarak adlandırırken Şapka Devrimi’nde ise fese, İslami bir simge mahiyetiyle sahip çıkmıştır. Esasında buradaki tablo; bazı yorumların bakış açısına göre din ve maneviyatın siyasete karıştırılması saltlığından ötede, yıllarca aynı cephede savaş veren toplumun, yaşamın diğer alanlarında feslilerin şapkalılara, şapkalıların da feslilere karşı tutunduğu tavrın özünde insanların kendilerini bu başlıkların biriyle özdeşleştirerek düşmanını da diğer başlıkla aynîleştirmesi temeline dayanmaktadır.
old issue, which date back to the 1963 Ankara Agreement. The party that supports Turkey's membership to the European Union and
even became the major partner of the government at the time the Ankara Agreement was signed is also the founding party of the
Republic of Turkey, the Republican People's Party. The Republican People's Party identified Turkey's membership in the European
Union with Atatürk's goal of contemporary civilizations. However, in line with this goal, the party followed a policy that looked after
the national interests. Even the Republican People's Party has taken a critical attitude towards the EU from time to time. Although the
party's point of view towards the EU was shaped according to the conjuncture of the period, it basically had the same manner. Within
the framework of the changing comments of the party leaders, the Republican People's Party has kept the issue of full membership to
the EU as a hot agenda, which has always been the main target in foreign policy.
approach, which also constitutes one of Halil İnalcık's important arguments in the approach to the Ottoman social structure, represents a form of sultanism in which the ruler uses the administrative organization within the state structure as her personal tool. The understanding of patrimonial administration, which began to erode in the
Ottoman Empire in the 17th century, was replaced by a neo-patrimonial understanding during the reign of Abdulhamid II, and this new political identity was shaped by the duality of enlightenment despotism, which formed the framework of the political and social-political attitude of Abdulhamid II. This period, which also includes the
process of integrating into the modernization necessitated by the age, manifested as the phenotype of the authoritarian understanding of modernity developed by the Ottomans in the 18th century. While following a Western socio-cultural reformist line in this paradoxical political axis, Abdülhamid II wanted to consolidate her
authority by exposing a dominant attitude on the other hand. However, the mentality of the reforms brought to life in this period built an order that was taken as an example in terms of form rather than the intellectual dialectic of the West
kurucu partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin 27 yıl süren tek parti döneminin
ardından geçilen çok partili sistem içerisinde yeniden iktidar olamama sorunsalını
ele alan ve Doğan Kitap tarafından yayınlanan "CHP Nasıl İktidar Olur?" adlı
araştırma/inceleme kitap çalışması değerlendirilmiştir. Cumhuriyet Halk
Partisi’nin tarihi ve bu tarihten gelen kalıtsal sorunlarla birlikte irdelenen ve aynı
zamanda partinin iktidar olabilmesi için bir takım fikir ve önerilerin kaleme
alındığı çalışma, Türkiye’nin yakın tarihine var olan sorunlarla birlikte ışık
tutmaktadır. Bilâ, kitap çalışmasında Cumhuriyet Halk Partisi'nin tarihi sürecini
ele alırken CHP’nin iktidar olabilmesi adına kendince siyasi ve sosyolojik bir
reçete sunmuştur.
ekibinin Merkez Yönetim Kurulu’na hâkim olması ile beraber ivme kazanmıştır. Zaman içerisinde Ortanın Solu’na ilişkin tartışmalar parti içi iktidar mücadelesine dönüşürken bu süreç esnasında parti içi ve parti dışı muhalefet, çeşitli gruplar ile birlikte Ortanın Solu
hareketine karşı etkinliğini arttırmıştır. Parti içindeki; ‘’Sekizler’’, ‘’Ortanın Göbekçileri’’, ‘’Üçüncü Dünyacılar’’, ‘’Sosyalist-Marksist Sol’’ gibi gruplar ile hizipleşme mücadelesi veren ‘’Ortanın Solu’’, parti dışından sol fraksiyondaki TİP ve Yön’ün, sağ fraksiyondan ise özellikle Adalet Partisi’nin eleştirilerine maruz kalmıştır.
yürüttüğü muhalefeti kapsamaktadır. Yirminci yüzyılın ilk yılları Osmanlı Devleti’nde otuz üç yıl iktidarı elinde bulunduran Sultan Abdülhamit ile muhalefetin
mücadelesi ile geçmiştir. Sultan II. Abdülhamid’i iktidara taşıyan etken güç, meşrutiyet taraftarı Genç Osmanlılar hareketidir. Ancak Sultan II. Abdülhamit, padişah
olmasının ardından ilan etmiş olduğu meşrutiyeti, meclisi kapatarak feshetmiş ve
İzlemiş olduğu yönetim şekliyle kendisini tahta taşımış olan muhalif yapıya tekrar
hayat vermiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti, yalnızca siyasî bir organizasyonu değil, aynı zamanda siyasî bir yönelimi ve tavrı da temsil etmektedir. İttihatçılar Abdülhamit’in tahtan indirilmesi, Meşrutiyet’in ilanı ve Meclis-i Mebusan’ın açılmasından yana ittifak kurmuşlardır. Abdülhamit’e karşı muhalif olan İttihatçıların ona
alternatif olabilecek bir siyasi programa sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bağlamda Osmanlı asker ve aydınlarından müteşekkil İttihat ve Terakki Cemiyeti, muhalefetini daha kapsamlı ve etkin kılmak için gayrimüslim Osmanlı tebaası ile de
yakın işbirliği içerisine girmiştir.
düzeyde faaliyette bulunan organizasyonlar çeşitli çevresel etmenlerin
etkisi altındadır. Özellikle son yıllarda teknolojik gelişmelere bağlı
olarak sosyo-kültürel yapılar özel sektörde ve kamuda hızlı bir
değişimi de beraberinde getirmektedir. Bu açıdan ‘‘Sosyal ve Beşeri
Bilimlerde Yeni Perspektifler’’ kavramı sosyal yapı içerisinde özel ve
kamu sektörü çerçevesinde değerlendirilmektedir. Sonuç olarak sosyal
ve beşeri bilimler açısından değişimin ve bakış açılarının hızlı bir
şekilde farklılıklar arz edebildiği, aktörler ve alanlara farklı
perspektiflerden yaklaşılan araştırmalara yer verilmiştir.
Bu kitapta farklı üniversitelerdeki yazarların katkıları ile sosyal ve
beşeri bilimlere yeni bakış açıları getirilmiştir. Bu açıdan bakıldığında
7 bölümden oluşan bu kitabın birinci bölümünde; M. Fatih Bilal
Alodalı’nın ‘‘Demokrasi ve Bürokrasi’’ başlıklı araştırması yer
almaktadır. Araştırmanın ikinci bölümünde; Kurtuluş Merdan’ın
‘‘Kamu Tercihi Teorisi ve Türkiye Üzerine Olan Etkileri’’ başlıklı
araştırması yer almaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde;
Ramazan Sayar’ın ‘‘Dışa Açıklık ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Arasındaki İlişki; Türkiye Örneği’’ başlıklı araştırması yer almaktadır.
Araştırmanın dördüncü bölümünde; Ulaş Birkan Çakılcı ve Ömür
Aydın’ın ‘‘Milliyetçilik İlkesinin Anayasal Serüveni’’ başlıklı
araştırmaları yer almaktadır. Araştırmanın beşinci bölümünde;
Fetullah Battal’ın ‘‘Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki
İlişki: İlkokul Öğretmenleri Örneği’’ başlıklı araştırması yer almıştır.
Araştırmanın altıncı bölümünde; İbrahim Durmuş’un ‘‘Çalışanların
2 Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yeni Perspektifler
Yenilikçi Olmaya Yönelik Tutumlarının Örgütsel Bağlılıkları
Üzerindeki Etkisi’’ başlıklı araştırması yer almaktadır. Araştırmanın
yedinci bölümünde; Gürdal Çetinkaya ve Tunay Şendal’ın ‘‘Johnson
Mektubu ve Türk Dış Politikasına Etkileri’’ başlıklı araştırmaları yer
almaktadır.
Sosyal ve Beşeri Bilimler alanında farklı perspektifler üzerine
odaklanan bu araştırmanın her bölümünün sorumluluğu yazarlarına
aittir. Bu tarz araştırmaların daha fazla geliştirilmesi ve literatüre yeni
bakış açıları kazandırabilmesi açısından bu kitabın bilim insanlarına
ve potansiyel araştırmacılara yön vermesi ümit edilmektedir.