idaresinde farklı dine ve kültüre mensup toplumların bir arada yaşadığı sade bir kasaba kimliğiyl... more idaresinde farklı dine ve kültüre mensup toplumların bir arada yaşadığı sade bir kasaba kimliğiyle öne çıkar. Bütünü teşkil eden nüfusun ihtiyaçlarına yönelik dini ve sosyal binalarla donatılan Kula, sahip olduğu kültür mirası ile farklı inançlara sahip toplumların sanatsal değerlerini halen günümüze yansıtabilen önemli bir kenttir. Kula'nın kültürel mirası içinde dönemin sosyo-kültürel yapısına ışık tutan kayda değer bir olgu da mezar taşlarıdır. Ait olduğu dönemin ve zümrenin sanatsal beğenisini yansıtan süslemeleri ve tarihi birer belge niteliğindeki kitabeleri bu eserleri önemli kılar. Kula ile ilgili daha önceleri de bazı çalışmalarımız olmuştu 2. Bu yazımızda Kula'da yeni tespit edilen Karamanlıca yazılmış bir grup mezar taşını ele almaktayız. Mezar taşlarını tanıtmadan önce Karamanlılar ve Karamanlıca hakkında bir takım öz bilgiler vermeyi lüzumlu buluyoruz. Bu hususta evvelce kapsamlı araştırmalar yapılmıştır 3. Etnik menşei tartışılan bu topluluğun adından "caramanos"
Osmanlı Arşivleri, tarih kadar sanat tarihi açısından da önemli belgeler barındırır. Arşivlerde ... more Osmanlı Arşivleri, tarih kadar sanat tarihi açısından da önemli belgeler barındırır. Arşivlerde inşa ve onarımlara dair kayıtların yanı sıra inşa edilmesi istenilen, ancak uygulamaya geçilmeyen faaliyetlere yönelik belgelere de rastlıyoruz. Bu örneklerden biri Kula'da inşası istenen kiliseye dair çizimler ve bununla ilgili yazışmalardır. 1893 yılında Patrikhane'nin müracaatıyla başlayan yazışmalarda bir kabristan içine " ... mevtaya dua okumaya mahsus", " ...yalnız mevta zuhurunda ayin-i ruhani icrası içün ... " bir kilise ve hademe binası inşası ile kabristan duvarlarının onarımı istenmiş, proje hazırlanmış, fakat uygulamaya geçememiştir. Bugünkü anlayıştan uzak olsa bile, çizimlerde plan, cephe ve örtü sistemi gösterilen, tek nefli ve kubbeli bir kilise tasarımı vardır. Belgelerde kiliseye ait ölçülerin arşın, zira gibi birimler kullanılarak belirtilmesi, plan ve cephelerde ölçek çizgisi kullanılması, binaların beden duvarlarının kırmızı veya siyah...
Đstanbul'un Fatih semtindeki eser, fetihten yaklaşık yüzelli yıl kadar sonra Hirâmi Ahmet Paşa ta... more Đstanbul'un Fatih semtindeki eser, fetihten yaklaşık yüzelli yıl kadar sonra Hirâmi Ahmet Paşa tarafından camiye çevrilmiş bir Bizans kilisesi olup, plan ve diğer mimari hususları değerlendirildiğinde XII. yüzyılda inşa edilmiştir. Yarım daire biçimindeki apsis ve apsidiolleri ile Đstanbul'daki diğer benzerleri arasında ünik bir bina halindeki eser, Osmanlı'ya intikal eden kültürel mirasın ve Osmanlı kültürünün farklı inançlara hoşgörüsünün örneği olarak karşımıza çıkıyor.
Bu çalışmada erken Hıristiyan ve Bizans sanatındaki tasvirlerdeki figürlerin başı çevresine yapıl... more Bu çalışmada erken Hıristiyan ve Bizans sanatındaki tasvirlerdeki figürlerin başı çevresine yapılan tanımlayıcı ve vurgulayıcı nitelikteki halenin ortaya çıkışından başlayarak kullanımı ve gelişimi mevcut sanat eserleri ile açıklanmaktadır. Başlangıçta sadece Hz. İsa için yapılan daire biçimindeki hale formunun zamanla nasıl başkalaştığı, dini ve siyasi karakterler için nasıl tercih edildiği örneklerle ele alınmaktadır. Halenin azizler, peygamberler, martirler ve bağış yapanlar için ne zaman ve hangi biçimlerde kullanılmaya başlandığı irdelenmiş ve buradan hareketle halenin sanat eserlerini tarihlendirmede katkı sağlayabileceği ortaya konulmuştur.
Calismamiz Aksaray'in Guzelyurt ilcesindeki manastir ve kilisebinalarini kapsamaktadir. Guzel... more Calismamiz Aksaray'in Guzelyurt ilcesindeki manastir ve kilisebinalarini kapsamaktadir. Guzelyurt tarihi bir yerlesim merkezi olup,Kapadokya bolgesinin guneybatisi, Hasan Dagi'nin kuzeydogusundakalmaktadir. Ilkcag'da Karbala, Ortacag'da Gelveri adiyla anilan kent,Ortodoks inancinin temellerini atmis ve azizlik mertebesine erismisHagios Gregorios Thelogos'u yetistirmistir.Arastirmamizin amaci, Guzelyurt'taki manastir ve kilisebinalarinin tarih icindeki ve gunumuzdeki konumunu, mimari vesusleme ozelliklerini arastirip detaylariyla tanitmak, bu sayede baslicaozelliklerini ortaya koyarak Bizans sanati ve mimarlik tarihi bakimindandegerlendirmektir.Calisma kapsamindaki eserler, kronolojik acidan IV. yuzyilin sonceyreginden XIX. yuzyilin sonlarina dek uzanan genis bir zamandiliminde insa edilmistir. Hagios Gregorios Theologos Kilisesi IV.yuzyilda muhtemelen bir basilikayken Orta Bizans Donemi'ndequincunx semasinda yeniden yapilmistir. Hagios Anargyros Kilisesi ...
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Ege bölgesinde Karamanlıca yazılı örnekler, şimdiki bilgilerimizle ilk kez Kula'da tespit edi... more Ege bölgesinde Karamanlıca yazılı örnekler, şimdiki bilgilerimizle ilk kez Kula'da tespit edilmiştir. Bazı evlerin kitabelerindeki kısıtlı yazılardan başka bolca yazı mezar taşlarında yer alır. Bugün Kula Belediyesi deposunda korunan ve bir kısmının Eski Kilise'den getirildiğini tespit ettiğimiz örnekler bu yazının konusunu teşkil eder. 1817 ile 1883 yılları arasına tarihli bu mezar taşlarının bir kısmı birden fazla kişi için kullanılmış olup, bazılarında şiirsel ifadelere, bitkisel ve geometrik süslemelere ve mesleki sembollere rastlanmaktadır. Mermerden genel olarak dikdörtgen biçimindeki Karamanlıca yazılmış bu taşlardan çoğu kırık olsa da genellikle yazıları okunabilir durumdadır. Büyük harf kullanımının daha yaygın olduğu metinler, Kula'daki gayrimüslimler hakkında bazı bilgiler sunar.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2007
Bu çalışma Bursa'daki Osmanlı dönemi ticaret yapılarından Bali Bey Hanı'nı konu almaktadır. Osman... more Bu çalışma Bursa'daki Osmanlı dönemi ticaret yapılarından Bali Bey Hanı'nı konu almaktadır. Osmanlı şehir-içi hanları kare veya dikdörtgen plan biçimlenişiyle, bir veya birden fazla avlu çevresine sıralanan mekânlarıyla genellikle iki katlı binalardır. Zemin katları depo, ahır ve işyeri gibi fonksiyonlara, üst katları ise yolcuların konaklamasına tahsis edilmiştir. Bali Bey Hanı neredeyse tamamen yıkık vaziyettedir buna rağmen mevcut kalıntılardan üç katlı bir düzenlemeyle 15. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Dönemi için böyle bir kat uygulaması ilk olması bakımından önem arz etmektedir. Makalemizle yapının aslî planı belirlenmeye çalışılacak ve eser mimari özellikleriyle tanıtıldıktan sonra, Türk sanatı içerisindeki yeri ve öneminin tespitine gayret gösterilecektir.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Türkiye Cumhuriyetinin harita üretme ihtiyacına yönelik inşa edilmiş ve aynı zamanda bir okul vaz... more Türkiye Cumhuriyetinin harita üretme ihtiyacına yönelik inşa edilmiş ve aynı zamanda bir okul vazifesi görmüş “Harita Umum Müdürlüğü” binası, halen sahip olduğu sanatsal ve mimari vasıflarıyla I. Ulusal Mimarlık Dönemi'nin başkentteki önemli bir temsilcisi olarak kabul edilmelidir. Bugüne kadar bina hakkında sanat ve mimarlık tarihi bakımından ayrıntılı bir çalışma yapılmamıştır. Bu makalede binanın inşa sürecini hazırlayan faktörler, ne zaman inşa edildiği, mimari ve sanatsal özellikleri aydınlatılmaya çalışılmış; Cumhuriyet arşivlerindeki belgeler taranarak edinilen bilgiler ışığında inşa süreci ve tarihi belirlenmiş; bina, plan, cephe karakteristikleri, sanatsal ve mimari vasıfları ile tanıtılarak ait olduğu I. Ulusal Mimarlık dönemi içerisindeki yeri ve önemi üzerinde durulmak istenmiştir.
idaresinde farklı dine ve kültüre mensup toplumların bir arada yaşadığı sade bir kasaba kimliğiyl... more idaresinde farklı dine ve kültüre mensup toplumların bir arada yaşadığı sade bir kasaba kimliğiyle öne çıkar. Bütünü teşkil eden nüfusun ihtiyaçlarına yönelik dini ve sosyal binalarla donatılan Kula, sahip olduğu kültür mirası ile farklı inançlara sahip toplumların sanatsal değerlerini halen günümüze yansıtabilen önemli bir kenttir. Kula'nın kültürel mirası içinde dönemin sosyo-kültürel yapısına ışık tutan kayda değer bir olgu da mezar taşlarıdır. Ait olduğu dönemin ve zümrenin sanatsal beğenisini yansıtan süslemeleri ve tarihi birer belge niteliğindeki kitabeleri bu eserleri önemli kılar. Kula ile ilgili daha önceleri de bazı çalışmalarımız olmuştu 2. Bu yazımızda Kula'da yeni tespit edilen Karamanlıca yazılmış bir grup mezar taşını ele almaktayız. Mezar taşlarını tanıtmadan önce Karamanlılar ve Karamanlıca hakkında bir takım öz bilgiler vermeyi lüzumlu buluyoruz. Bu hususta evvelce kapsamlı araştırmalar yapılmıştır 3. Etnik menşei tartışılan bu topluluğun adından "caramanos"
Osmanlı Arşivleri, tarih kadar sanat tarihi açısından da önemli belgeler barındırır. Arşivlerde ... more Osmanlı Arşivleri, tarih kadar sanat tarihi açısından da önemli belgeler barındırır. Arşivlerde inşa ve onarımlara dair kayıtların yanı sıra inşa edilmesi istenilen, ancak uygulamaya geçilmeyen faaliyetlere yönelik belgelere de rastlıyoruz. Bu örneklerden biri Kula'da inşası istenen kiliseye dair çizimler ve bununla ilgili yazışmalardır. 1893 yılında Patrikhane'nin müracaatıyla başlayan yazışmalarda bir kabristan içine " ... mevtaya dua okumaya mahsus", " ...yalnız mevta zuhurunda ayin-i ruhani icrası içün ... " bir kilise ve hademe binası inşası ile kabristan duvarlarının onarımı istenmiş, proje hazırlanmış, fakat uygulamaya geçememiştir. Bugünkü anlayıştan uzak olsa bile, çizimlerde plan, cephe ve örtü sistemi gösterilen, tek nefli ve kubbeli bir kilise tasarımı vardır. Belgelerde kiliseye ait ölçülerin arşın, zira gibi birimler kullanılarak belirtilmesi, plan ve cephelerde ölçek çizgisi kullanılması, binaların beden duvarlarının kırmızı veya siyah...
Đstanbul'un Fatih semtindeki eser, fetihten yaklaşık yüzelli yıl kadar sonra Hirâmi Ahmet Paşa ta... more Đstanbul'un Fatih semtindeki eser, fetihten yaklaşık yüzelli yıl kadar sonra Hirâmi Ahmet Paşa tarafından camiye çevrilmiş bir Bizans kilisesi olup, plan ve diğer mimari hususları değerlendirildiğinde XII. yüzyılda inşa edilmiştir. Yarım daire biçimindeki apsis ve apsidiolleri ile Đstanbul'daki diğer benzerleri arasında ünik bir bina halindeki eser, Osmanlı'ya intikal eden kültürel mirasın ve Osmanlı kültürünün farklı inançlara hoşgörüsünün örneği olarak karşımıza çıkıyor.
Bu çalışmada erken Hıristiyan ve Bizans sanatındaki tasvirlerdeki figürlerin başı çevresine yapıl... more Bu çalışmada erken Hıristiyan ve Bizans sanatındaki tasvirlerdeki figürlerin başı çevresine yapılan tanımlayıcı ve vurgulayıcı nitelikteki halenin ortaya çıkışından başlayarak kullanımı ve gelişimi mevcut sanat eserleri ile açıklanmaktadır. Başlangıçta sadece Hz. İsa için yapılan daire biçimindeki hale formunun zamanla nasıl başkalaştığı, dini ve siyasi karakterler için nasıl tercih edildiği örneklerle ele alınmaktadır. Halenin azizler, peygamberler, martirler ve bağış yapanlar için ne zaman ve hangi biçimlerde kullanılmaya başlandığı irdelenmiş ve buradan hareketle halenin sanat eserlerini tarihlendirmede katkı sağlayabileceği ortaya konulmuştur.
Calismamiz Aksaray'in Guzelyurt ilcesindeki manastir ve kilisebinalarini kapsamaktadir. Guzel... more Calismamiz Aksaray'in Guzelyurt ilcesindeki manastir ve kilisebinalarini kapsamaktadir. Guzelyurt tarihi bir yerlesim merkezi olup,Kapadokya bolgesinin guneybatisi, Hasan Dagi'nin kuzeydogusundakalmaktadir. Ilkcag'da Karbala, Ortacag'da Gelveri adiyla anilan kent,Ortodoks inancinin temellerini atmis ve azizlik mertebesine erismisHagios Gregorios Thelogos'u yetistirmistir.Arastirmamizin amaci, Guzelyurt'taki manastir ve kilisebinalarinin tarih icindeki ve gunumuzdeki konumunu, mimari vesusleme ozelliklerini arastirip detaylariyla tanitmak, bu sayede baslicaozelliklerini ortaya koyarak Bizans sanati ve mimarlik tarihi bakimindandegerlendirmektir.Calisma kapsamindaki eserler, kronolojik acidan IV. yuzyilin sonceyreginden XIX. yuzyilin sonlarina dek uzanan genis bir zamandiliminde insa edilmistir. Hagios Gregorios Theologos Kilisesi IV.yuzyilda muhtemelen bir basilikayken Orta Bizans Donemi'ndequincunx semasinda yeniden yapilmistir. Hagios Anargyros Kilisesi ...
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Ege bölgesinde Karamanlıca yazılı örnekler, şimdiki bilgilerimizle ilk kez Kula'da tespit edi... more Ege bölgesinde Karamanlıca yazılı örnekler, şimdiki bilgilerimizle ilk kez Kula'da tespit edilmiştir. Bazı evlerin kitabelerindeki kısıtlı yazılardan başka bolca yazı mezar taşlarında yer alır. Bugün Kula Belediyesi deposunda korunan ve bir kısmının Eski Kilise'den getirildiğini tespit ettiğimiz örnekler bu yazının konusunu teşkil eder. 1817 ile 1883 yılları arasına tarihli bu mezar taşlarının bir kısmı birden fazla kişi için kullanılmış olup, bazılarında şiirsel ifadelere, bitkisel ve geometrik süslemelere ve mesleki sembollere rastlanmaktadır. Mermerden genel olarak dikdörtgen biçimindeki Karamanlıca yazılmış bu taşlardan çoğu kırık olsa da genellikle yazıları okunabilir durumdadır. Büyük harf kullanımının daha yaygın olduğu metinler, Kula'daki gayrimüslimler hakkında bazı bilgiler sunar.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2007
Bu çalışma Bursa'daki Osmanlı dönemi ticaret yapılarından Bali Bey Hanı'nı konu almaktadır. Osman... more Bu çalışma Bursa'daki Osmanlı dönemi ticaret yapılarından Bali Bey Hanı'nı konu almaktadır. Osmanlı şehir-içi hanları kare veya dikdörtgen plan biçimlenişiyle, bir veya birden fazla avlu çevresine sıralanan mekânlarıyla genellikle iki katlı binalardır. Zemin katları depo, ahır ve işyeri gibi fonksiyonlara, üst katları ise yolcuların konaklamasına tahsis edilmiştir. Bali Bey Hanı neredeyse tamamen yıkık vaziyettedir buna rağmen mevcut kalıntılardan üç katlı bir düzenlemeyle 15. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Dönemi için böyle bir kat uygulaması ilk olması bakımından önem arz etmektedir. Makalemizle yapının aslî planı belirlenmeye çalışılacak ve eser mimari özellikleriyle tanıtıldıktan sonra, Türk sanatı içerisindeki yeri ve öneminin tespitine gayret gösterilecektir.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Türkiye Cumhuriyetinin harita üretme ihtiyacına yönelik inşa edilmiş ve aynı zamanda bir okul vaz... more Türkiye Cumhuriyetinin harita üretme ihtiyacına yönelik inşa edilmiş ve aynı zamanda bir okul vazifesi görmüş “Harita Umum Müdürlüğü” binası, halen sahip olduğu sanatsal ve mimari vasıflarıyla I. Ulusal Mimarlık Dönemi'nin başkentteki önemli bir temsilcisi olarak kabul edilmelidir. Bugüne kadar bina hakkında sanat ve mimarlık tarihi bakımından ayrıntılı bir çalışma yapılmamıştır. Bu makalede binanın inşa sürecini hazırlayan faktörler, ne zaman inşa edildiği, mimari ve sanatsal özellikleri aydınlatılmaya çalışılmış; Cumhuriyet arşivlerindeki belgeler taranarak edinilen bilgiler ışığında inşa süreci ve tarihi belirlenmiş; bina, plan, cephe karakteristikleri, sanatsal ve mimari vasıfları ile tanıtılarak ait olduğu I. Ulusal Mimarlık dönemi içerisindeki yeri ve önemi üzerinde durulmak istenmiştir.
Uploads
Papers by Serkan Sunay