Çok köklü bir tarihî miras devralan Türkiye Cumhuriyeti’nin bu tarimirası koruyup gelecek kuşakla... more Çok köklü bir tarihî miras devralan Türkiye Cumhuriyeti’nin bu tarimirası koruyup gelecek kuşaklara aktarabilmesi için müzeler hayati öneme sahipti. Bu doğrultuda devletin kuruluşundan itibaren müzecilik alanında önemli adımlar atıldı. Cumhuriyet Dönemi’nde Türk müzeciliğinin gelişiminde 1932-1951 yılları arasında faaliyet gösteren halkevleri önemli bir dönüm noktası oldu. Halkevlerinin dokuz çalışma şubesinden biri olan müze ve tarih şubelerine, müzesi olmayan şehirlerde müze kurma, mevcut müzelerin koleksiyonlarına katkı sağlama, bulundukları bölgedeki tarihî eserleri tespit ederek envanterini çıkarıp koruma altına alma gibi görevler verildi. Halkta tarih ve tarihî eser bilinciyle müze kültürü oluşturmak da halkevlerinin bu alandaki sorunlulukları arasındaydı. Bu doğrultuda bazı halkevleri tarafından genel müzeler kurulurken bazıları tarafından da tematik müzeler açıldı ve bu tematik müzeler arasında inkılâp müzeleri de yer aldı. Ayrıca halkevleri, araştırma gezisi, bağış ya da sa...
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Trablusgarp Savaşıyla başlayıp Millî Mücadeleyle sonuçlanan süreçte, yüzbinlerce insan yaşamını y... more Trablusgarp Savaşıyla başlayıp Millî Mücadeleyle sonuçlanan süreçte, yüzbinlerce insan yaşamını yitirmiş, bir o kadarı da aktif işgücünün dışında kalmıştı. Bu nedenle, Cumhuriyet Türkiye’sinin çözmesi gereken başlıca sorunlardan biri nüfus meselesiydi. Zira yeni kurulan ulus devlet açısından devletin ve rejimin devamlılığı yetiştirilecek yeni nesillere bağlıydı. Nüfusu arttırıp daha nitelikli hale getirebilmenin ilk aşamasını ise oldukça yüksek olan çocuk ölümleriyle etkin bir şekilde mücadele etmek oluşturuyordu. Bu nedenle, ülkenin aydınları, sağlık görevlileri ve siyasetçileri iş birliği içerisinde sorunu çözmeye odaklandı. Çocuk ölümlerinin oranını düşürebilmek için çeşitli yasal düzenlemelere gidildi, halk bu konuda aydınlatılmaya çalışıldı. Sorunun nedenleri tespit edildikten sonra çocuk ölümlerine sebep olan çeşitli salgın hastalıklarla mücadele edilmeye çalışıldı. Söz konusu mücadele, 1930’lu yılların başından itibaren ilk meyvelerini vermeye başladı ve çocuk ölümü oranların...
The Journal of International Social Research, Jun 30, 2016
Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle... more Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle de Rum çetelerinin gerçekleştirdiği faaliyetleri nicelik ve nitelik olarak büyük ölçüde etkiledi. Bunun temel sebebi, söz konusu savaşlarda işgal edilen adaların, bundan sonra Rum çeteleri için korunaklı birer üs haline gelmesiydi. Ayrıca bu süreçte, Yunanistan'ın Batı Anadolu'ya dair amaçları doğrultusunda Rum çetelerine yönelik destek ve teşvikleri bunların hızla "siyasallaşmasını" sağladı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında İtilaf Devletleri'nin de desteğini alan Rum çeteleri faaliyetlerini daha da artırdı. Söz konusu eşkıyalık olayları Batı Anadolu'nun özellikle sahile yakın yerleşim birimlerinde yaşayan insanların can ve mal güvenliklerini tehdit etti. Rum çetelerinin faaliyetleri karşısında Osmanlı Devleti birtakım idarî ve askerî tedbirler aldıysa da eşkıyalık olaylarını önleyemedi.
to form a social center for those who shared the same ideal and to secure fusion between people f... more to form a social center for those who shared the same ideal and to secure fusion between people from every sect of the society. The number of People's Houses, which carried out cultural and public education as a significant facility all over Turkey, reached 478, including one abroad, in 1951 when they were closed down. London People House, the only People House abroad, was opened in February 19, 1942. Among the goals of establishment of London People House led by Turkish ambassadors in London, through performing diverse activities, were to introduce Turkey and Turkish culture to the English, to improve cultural relations between the two countries, and to create a social center for Turkish citizens who attained there for different purposes. In London People House, especially between 1942 and 1945, exhibitions were opened to advertize Turkey and Turkish culture, lots of conferences were held and Turkish language classes were offered, films shown and activities performed on special days. London People House, which lost its function in great deal from 1946 onwards, was officially closed down in March 31, 1950.
Öz: Cuma, sanılabileceğinin aksine, İslamî kimliğe sahip Osmanlı Devleti'nin geleneksel t... more Öz: Cuma, sanılabileceğinin aksine, İslamî kimliğe sahip Osmanlı Devleti'nin geleneksel tatil günlerinden biri değildir. İslam dininde haftalık tatil konusunda herhangi bir şer'i düzenleme getirilmemiştir. Bu makalede, XIX. yüzyılın ilk yarısında bürokratik bir dev-letin inşa sürecinde ortaya çıkan cuma tatilinin, iş yükü artan memurların istirahat ih-tiyacını karşılamaya dönük modern bir idarî düzenleme olduğu, II. Meşrutiyet'ten Cum-huriyet'e uzanan sürede ise millî bir nitelik kazanarak, ulus devlet oluşumunun seküler olgularından biri haline geldiğinin altı çizilmektedir. Abstract: In essential contrast with the common assumption, Friday was not a religiously sanctioned official holiday in the pre-19 th century Ottoman Empire, notwithstanding that it was an Islamic state. In the Islamic religion, there is no arrangement regarding the weekly rest day for working class. This article argues that the official holiday of Friday emerged through the bureaucratic state building process to meet the needs for resting of civil servants in the first half of the 19 th century and, concomitantly, it was an essentially modern practice. Between the Second Constitutional Period and Early Republic the official holiday of Friday eventually became one of the main aspects of the nation-state building in a nationalist and secularist framework.
Ozet 19 Şubat 1932 tarihinde acilan halkevlerinin baslica kurulus amaclari arasinda Ataturk ilke ... more Ozet 19 Şubat 1932 tarihinde acilan halkevlerinin baslica kurulus amaclari arasinda Ataturk ilke ve devrimlerini genis halk kitlelerine iletmek ve benimsetmek, milli kultur ogelerini arastirmak, ayni ideali paylasan insanlar icin sosyal merkez olusturmak ve toplumun her kesiminden insanin kaynasmasini temin etmek yer almaktaydi. Halkevleri zincirinin bir halkasi olarak 24 Haziran 1932 tarihinde faaliyetlerine baslayan Sinop Halkevi, kisa surede Sinop’un baslica kultur merkezi hâline geldi. Diger bircok halkevi gibi Sinop Halkevi de bir dergi cikardi. Sinop Halkevi tarafindan 1936-1941 yillari arasinda toplam 52 sayi cikarilan Diranaz dergisi, bu donemde ilde cikarilan tek dergi olma ozelligine sahipti. Bu makalede, donemin kosullari icerisinde oldukca zengin bir icerige sahip oldugu dusunulen Diranaz dergisi tanitilmaya calisilacaktir.
Bu makalede, Türkiye'de hafta tatilinin cumadan pazara alınmasını gerektiren ekonomik, politik ve... more Bu makalede, Türkiye'de hafta tatilinin cumadan pazara alınmasını gerektiren ekonomik, politik ve ideolojik etkenler üzerinde durulmuştur. Tatil değişikliğini, 1920'lerin ikinci yarısında Müslüman-Türk tüccarlar gündeme getirmiştir. Bu değişiklik, uzun bir süre gündemde kalmasına rağmen, Kemalist iktidar tarafından sürüncemede bırakılmıştır. Bunda "dinî hassasiyet" ya da muhtemel bir "gelenekçi tepki" kadar, 1929 Dünya Bunalımı'nın dış ticarette neden olduğu daralma da belirli bir düzeyde rol oynamıştır. Pazar tatili, 27 Mayıs 1935 tarihinde ekonomik gerekçelere dayandırılarak kabul edildiğinde, laik rejimin bu yıllarda izlediği Batılı kimlik siyasetinin de bu değişikliğin hayata geçirilmesinde dolaylı bir etkisi olmuştur.
Ankara Üniversitesi Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2010
Şubat 1932 tarihinde aç›lan halkevlerinin başl›ca kuruluş amaçlar› aras›nda Atatürk ilke ve devri... more Şubat 1932 tarihinde aç›lan halkevlerinin başl›ca kuruluş amaçlar› aras›nda Atatürk ilke ve devrimlerini geniş halk kitlelerine iletmek ve benimsetmek, milli kültür öğelerini araşt›rmak, ayn› ideali paylaşan insanlar için sosyal merkez oluşturmak ve toplumun her kesiminden insan›n kaynaşmas›n› temin etmek yer almaktad›r. Türkiye'nin dört bir taraf›nda faaliyet gösteren önemli kültür ve halk eğitimi kurumlar› olan halkevlerinin say›s›, kapat›ld›klar› 1951 y›l›nda biri yurt d›ş›nda olmak üzere 478'e kadar ulaşm›şt›r.
Birinci Dunya Savasi’nda bircok cephede savasmak zorunda kalan ve savasa topyekun seferberlikle g... more Birinci Dunya Savasi’nda bircok cephede savasmak zorunda kalan ve savasa topyekun seferberlikle giren Osmanli Devleti, savasin sonuna kadar dirense de gittikce artan insan gucu eksikligiyle karsilasti. Zira sinirli insan kaynagini zorlayan ve savas icin halkin seferber edilmesini engelleyen bircok olumsuz faktor vardi. Bunlarin basinda ise firari askerler sorunu gelmekteydi. Soz konusu sorun, ozellikle savasin sonlarina dogru, ordunun savasma kabiliyetini sekteye ugratarak bas edilemeyecek boyutlara ulasirken ciddi bir ic guvenlik sorununa da yol acti. Bunun nedeni ise firar eden askerlerin hic de kucumsenmeyecek bir kisminin, basta eskiyalik olmak uzere bircok suca karismasiydi. Osmanli Devleti, firariler sorunuyla bas edebilmek icin askeri, adli ve idari birtakim tedbirlere basvursa da, savasin sonuna gelindiginde hâlâ on binlerce firari asker vardi. Birinci Dunya Savasi yillarinda Osmanli ordusundaki firari askerler sorununun genel olarak ortaya konulacagi bu calismada, sorunun o...
HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2016
Öz: Anadolu coğrafyasında yaşamış olan insanların sosyal tarihine bakılırsa eşkıyalığın yüzlerce ... more Öz: Anadolu coğrafyasında yaşamış olan insanların sosyal tarihine bakılırsa eşkıyalığın yüzlerce yıllık bir geçmişinin olduğu görülecektir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti'nde, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında kurumsallaşmaya başlayan eşkıyalık olayları, 20. yüzyılın başında taşradaki en önemli güvenlik sorunu haline geldi. Birinci Dünya Savaşı'nın kendine özgü koşulları ise eşkıyalık sorununu daha da kronikleştirdi. 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi'yle birlikte bir yandan İtilaf Devletleri'nin işgalleri başlarken diğer yandan eşkıyalık olayları devam etmekteydi. Bu süreçte galip devletlerin yeni işgallerine gerekçe vermek istemeyen Osmanlı devlet adamları, kırsalda asayişi sağlamak amacıyla eşkıya ve asker firarileri için af çıkardı. Bunun yanı sıra Batı Anadolu'da asayişin sağlanması için devlet ricali daha önce eşkıya ile özdeş gördüğü zeybeklerin dağdan inmesi için büyük çaba sarf etti. Mütareke Dönemi'nde devletin bütün çabalarına rağmen önlenemeyen eşkıyalık olayları Batı Anadolu kırsalında yaşayan insanların can ve mal güvenlikleri açısından başlıca tehdit haline geldi. Söz konusu olaylar bölgenin iktisadî yaşamını da olumsuz etkiledi. Osmanlı Devleti'nin bütün çabalara rağmen eşkıyalık olaylarının önüne geçememesinin temel nedeni Mondros Mütarekesi'nin Osmanlı ordusuna ve kolluk kuvvetlerine getirdiği kısıtlamalardı.
Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle... more Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle de Rum çetelerinin gerçekleştirdiği faaliyetleri nicelik ve nitelik olarak büyük ölçüde etkiledi. Bunun temel sebebi, söz konusu savaşlarda işgal edilen adaların, bundan sonra Rum çeteleri için korunaklı birer üs haline gelmesiydi. Ayrıca bu süreçte, Yunanistan'ın Batı Anadolu'ya dair amaçları doğrultusunda Rum çetelerine yönelik destek ve teşvikleri bunların hızla "siyasallaşmasını" sağladı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında İtilaf Devletleri'nin de desteğini alan Rum çeteleri faaliyetlerini daha da artırdı. Söz konusu eşkıyalık olayları Batı Anadolu'nun özellikle sahile yakın yerleşim birimlerinde yaşayan insanların can ve mal güvenliklerini tehdit etti. Rum çetelerinin faaliyetleri karşısında Osmanlı Devleti birtakım idarî ve askerî tedbirler aldıysa da eşkıyalık olaylarını önleyemedi.
Çok köklü bir tarihî miras devralan Türkiye Cumhuriyeti’nin bu tarimirası koruyup gelecek kuşakla... more Çok köklü bir tarihî miras devralan Türkiye Cumhuriyeti’nin bu tarimirası koruyup gelecek kuşaklara aktarabilmesi için müzeler hayati öneme sahipti. Bu doğrultuda devletin kuruluşundan itibaren müzecilik alanında önemli adımlar atıldı. Cumhuriyet Dönemi’nde Türk müzeciliğinin gelişiminde 1932-1951 yılları arasında faaliyet gösteren halkevleri önemli bir dönüm noktası oldu. Halkevlerinin dokuz çalışma şubesinden biri olan müze ve tarih şubelerine, müzesi olmayan şehirlerde müze kurma, mevcut müzelerin koleksiyonlarına katkı sağlama, bulundukları bölgedeki tarihî eserleri tespit ederek envanterini çıkarıp koruma altına alma gibi görevler verildi. Halkta tarih ve tarihî eser bilinciyle müze kültürü oluşturmak da halkevlerinin bu alandaki sorunlulukları arasındaydı. Bu doğrultuda bazı halkevleri tarafından genel müzeler kurulurken bazıları tarafından da tematik müzeler açıldı ve bu tematik müzeler arasında inkılâp müzeleri de yer aldı. Ayrıca halkevleri, araştırma gezisi, bağış ya da sa...
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Trablusgarp Savaşıyla başlayıp Millî Mücadeleyle sonuçlanan süreçte, yüzbinlerce insan yaşamını y... more Trablusgarp Savaşıyla başlayıp Millî Mücadeleyle sonuçlanan süreçte, yüzbinlerce insan yaşamını yitirmiş, bir o kadarı da aktif işgücünün dışında kalmıştı. Bu nedenle, Cumhuriyet Türkiye’sinin çözmesi gereken başlıca sorunlardan biri nüfus meselesiydi. Zira yeni kurulan ulus devlet açısından devletin ve rejimin devamlılığı yetiştirilecek yeni nesillere bağlıydı. Nüfusu arttırıp daha nitelikli hale getirebilmenin ilk aşamasını ise oldukça yüksek olan çocuk ölümleriyle etkin bir şekilde mücadele etmek oluşturuyordu. Bu nedenle, ülkenin aydınları, sağlık görevlileri ve siyasetçileri iş birliği içerisinde sorunu çözmeye odaklandı. Çocuk ölümlerinin oranını düşürebilmek için çeşitli yasal düzenlemelere gidildi, halk bu konuda aydınlatılmaya çalışıldı. Sorunun nedenleri tespit edildikten sonra çocuk ölümlerine sebep olan çeşitli salgın hastalıklarla mücadele edilmeye çalışıldı. Söz konusu mücadele, 1930’lu yılların başından itibaren ilk meyvelerini vermeye başladı ve çocuk ölümü oranların...
The Journal of International Social Research, Jun 30, 2016
Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle... more Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle de Rum çetelerinin gerçekleştirdiği faaliyetleri nicelik ve nitelik olarak büyük ölçüde etkiledi. Bunun temel sebebi, söz konusu savaşlarda işgal edilen adaların, bundan sonra Rum çeteleri için korunaklı birer üs haline gelmesiydi. Ayrıca bu süreçte, Yunanistan'ın Batı Anadolu'ya dair amaçları doğrultusunda Rum çetelerine yönelik destek ve teşvikleri bunların hızla "siyasallaşmasını" sağladı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında İtilaf Devletleri'nin de desteğini alan Rum çeteleri faaliyetlerini daha da artırdı. Söz konusu eşkıyalık olayları Batı Anadolu'nun özellikle sahile yakın yerleşim birimlerinde yaşayan insanların can ve mal güvenliklerini tehdit etti. Rum çetelerinin faaliyetleri karşısında Osmanlı Devleti birtakım idarî ve askerî tedbirler aldıysa da eşkıyalık olaylarını önleyemedi.
to form a social center for those who shared the same ideal and to secure fusion between people f... more to form a social center for those who shared the same ideal and to secure fusion between people from every sect of the society. The number of People's Houses, which carried out cultural and public education as a significant facility all over Turkey, reached 478, including one abroad, in 1951 when they were closed down. London People House, the only People House abroad, was opened in February 19, 1942. Among the goals of establishment of London People House led by Turkish ambassadors in London, through performing diverse activities, were to introduce Turkey and Turkish culture to the English, to improve cultural relations between the two countries, and to create a social center for Turkish citizens who attained there for different purposes. In London People House, especially between 1942 and 1945, exhibitions were opened to advertize Turkey and Turkish culture, lots of conferences were held and Turkish language classes were offered, films shown and activities performed on special days. London People House, which lost its function in great deal from 1946 onwards, was officially closed down in March 31, 1950.
Öz: Cuma, sanılabileceğinin aksine, İslamî kimliğe sahip Osmanlı Devleti'nin geleneksel t... more Öz: Cuma, sanılabileceğinin aksine, İslamî kimliğe sahip Osmanlı Devleti'nin geleneksel tatil günlerinden biri değildir. İslam dininde haftalık tatil konusunda herhangi bir şer'i düzenleme getirilmemiştir. Bu makalede, XIX. yüzyılın ilk yarısında bürokratik bir dev-letin inşa sürecinde ortaya çıkan cuma tatilinin, iş yükü artan memurların istirahat ih-tiyacını karşılamaya dönük modern bir idarî düzenleme olduğu, II. Meşrutiyet'ten Cum-huriyet'e uzanan sürede ise millî bir nitelik kazanarak, ulus devlet oluşumunun seküler olgularından biri haline geldiğinin altı çizilmektedir. Abstract: In essential contrast with the common assumption, Friday was not a religiously sanctioned official holiday in the pre-19 th century Ottoman Empire, notwithstanding that it was an Islamic state. In the Islamic religion, there is no arrangement regarding the weekly rest day for working class. This article argues that the official holiday of Friday emerged through the bureaucratic state building process to meet the needs for resting of civil servants in the first half of the 19 th century and, concomitantly, it was an essentially modern practice. Between the Second Constitutional Period and Early Republic the official holiday of Friday eventually became one of the main aspects of the nation-state building in a nationalist and secularist framework.
Ozet 19 Şubat 1932 tarihinde acilan halkevlerinin baslica kurulus amaclari arasinda Ataturk ilke ... more Ozet 19 Şubat 1932 tarihinde acilan halkevlerinin baslica kurulus amaclari arasinda Ataturk ilke ve devrimlerini genis halk kitlelerine iletmek ve benimsetmek, milli kultur ogelerini arastirmak, ayni ideali paylasan insanlar icin sosyal merkez olusturmak ve toplumun her kesiminden insanin kaynasmasini temin etmek yer almaktaydi. Halkevleri zincirinin bir halkasi olarak 24 Haziran 1932 tarihinde faaliyetlerine baslayan Sinop Halkevi, kisa surede Sinop’un baslica kultur merkezi hâline geldi. Diger bircok halkevi gibi Sinop Halkevi de bir dergi cikardi. Sinop Halkevi tarafindan 1936-1941 yillari arasinda toplam 52 sayi cikarilan Diranaz dergisi, bu donemde ilde cikarilan tek dergi olma ozelligine sahipti. Bu makalede, donemin kosullari icerisinde oldukca zengin bir icerige sahip oldugu dusunulen Diranaz dergisi tanitilmaya calisilacaktir.
Bu makalede, Türkiye'de hafta tatilinin cumadan pazara alınmasını gerektiren ekonomik, politik ve... more Bu makalede, Türkiye'de hafta tatilinin cumadan pazara alınmasını gerektiren ekonomik, politik ve ideolojik etkenler üzerinde durulmuştur. Tatil değişikliğini, 1920'lerin ikinci yarısında Müslüman-Türk tüccarlar gündeme getirmiştir. Bu değişiklik, uzun bir süre gündemde kalmasına rağmen, Kemalist iktidar tarafından sürüncemede bırakılmıştır. Bunda "dinî hassasiyet" ya da muhtemel bir "gelenekçi tepki" kadar, 1929 Dünya Bunalımı'nın dış ticarette neden olduğu daralma da belirli bir düzeyde rol oynamıştır. Pazar tatili, 27 Mayıs 1935 tarihinde ekonomik gerekçelere dayandırılarak kabul edildiğinde, laik rejimin bu yıllarda izlediği Batılı kimlik siyasetinin de bu değişikliğin hayata geçirilmesinde dolaylı bir etkisi olmuştur.
Ankara Üniversitesi Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2010
Şubat 1932 tarihinde aç›lan halkevlerinin başl›ca kuruluş amaçlar› aras›nda Atatürk ilke ve devri... more Şubat 1932 tarihinde aç›lan halkevlerinin başl›ca kuruluş amaçlar› aras›nda Atatürk ilke ve devrimlerini geniş halk kitlelerine iletmek ve benimsetmek, milli kültür öğelerini araşt›rmak, ayn› ideali paylaşan insanlar için sosyal merkez oluşturmak ve toplumun her kesiminden insan›n kaynaşmas›n› temin etmek yer almaktad›r. Türkiye'nin dört bir taraf›nda faaliyet gösteren önemli kültür ve halk eğitimi kurumlar› olan halkevlerinin say›s›, kapat›ld›klar› 1951 y›l›nda biri yurt d›ş›nda olmak üzere 478'e kadar ulaşm›şt›r.
Birinci Dunya Savasi’nda bircok cephede savasmak zorunda kalan ve savasa topyekun seferberlikle g... more Birinci Dunya Savasi’nda bircok cephede savasmak zorunda kalan ve savasa topyekun seferberlikle giren Osmanli Devleti, savasin sonuna kadar dirense de gittikce artan insan gucu eksikligiyle karsilasti. Zira sinirli insan kaynagini zorlayan ve savas icin halkin seferber edilmesini engelleyen bircok olumsuz faktor vardi. Bunlarin basinda ise firari askerler sorunu gelmekteydi. Soz konusu sorun, ozellikle savasin sonlarina dogru, ordunun savasma kabiliyetini sekteye ugratarak bas edilemeyecek boyutlara ulasirken ciddi bir ic guvenlik sorununa da yol acti. Bunun nedeni ise firar eden askerlerin hic de kucumsenmeyecek bir kisminin, basta eskiyalik olmak uzere bircok suca karismasiydi. Osmanli Devleti, firariler sorunuyla bas edebilmek icin askeri, adli ve idari birtakim tedbirlere basvursa da, savasin sonuna gelindiginde hâlâ on binlerce firari asker vardi. Birinci Dunya Savasi yillarinda Osmanli ordusundaki firari askerler sorununun genel olarak ortaya konulacagi bu calismada, sorunun o...
HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2016
Öz: Anadolu coğrafyasında yaşamış olan insanların sosyal tarihine bakılırsa eşkıyalığın yüzlerce ... more Öz: Anadolu coğrafyasında yaşamış olan insanların sosyal tarihine bakılırsa eşkıyalığın yüzlerce yıllık bir geçmişinin olduğu görülecektir. Bununla birlikte Osmanlı Devleti'nde, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında kurumsallaşmaya başlayan eşkıyalık olayları, 20. yüzyılın başında taşradaki en önemli güvenlik sorunu haline geldi. Birinci Dünya Savaşı'nın kendine özgü koşulları ise eşkıyalık sorununu daha da kronikleştirdi. 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi'yle birlikte bir yandan İtilaf Devletleri'nin işgalleri başlarken diğer yandan eşkıyalık olayları devam etmekteydi. Bu süreçte galip devletlerin yeni işgallerine gerekçe vermek istemeyen Osmanlı devlet adamları, kırsalda asayişi sağlamak amacıyla eşkıya ve asker firarileri için af çıkardı. Bunun yanı sıra Batı Anadolu'da asayişin sağlanması için devlet ricali daha önce eşkıya ile özdeş gördüğü zeybeklerin dağdan inmesi için büyük çaba sarf etti. Mütareke Dönemi'nde devletin bütün çabalarına rağmen önlenemeyen eşkıyalık olayları Batı Anadolu kırsalında yaşayan insanların can ve mal güvenlikleri açısından başlıca tehdit haline geldi. Söz konusu olaylar bölgenin iktisadî yaşamını da olumsuz etkiledi. Osmanlı Devleti'nin bütün çabalara rağmen eşkıyalık olaylarının önüne geçememesinin temel nedeni Mondros Mütarekesi'nin Osmanlı ordusuna ve kolluk kuvvetlerine getirdiği kısıtlamalardı.
Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle... more Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Batı Anadolu'da yaşanan eşkıyalık olaylarını ve özellikle de Rum çetelerinin gerçekleştirdiği faaliyetleri nicelik ve nitelik olarak büyük ölçüde etkiledi. Bunun temel sebebi, söz konusu savaşlarda işgal edilen adaların, bundan sonra Rum çeteleri için korunaklı birer üs haline gelmesiydi. Ayrıca bu süreçte, Yunanistan'ın Batı Anadolu'ya dair amaçları doğrultusunda Rum çetelerine yönelik destek ve teşvikleri bunların hızla "siyasallaşmasını" sağladı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında İtilaf Devletleri'nin de desteğini alan Rum çeteleri faaliyetlerini daha da artırdı. Söz konusu eşkıyalık olayları Batı Anadolu'nun özellikle sahile yakın yerleşim birimlerinde yaşayan insanların can ve mal güvenliklerini tehdit etti. Rum çetelerinin faaliyetleri karşısında Osmanlı Devleti birtakım idarî ve askerî tedbirler aldıysa da eşkıyalık olaylarını önleyemedi.
Uploads
Papers by Hakan Yaşar