Papers by İbrahim Fidan
Klasikleri Okuma Yöntemi İslâmî İlimlerin Klasikleri, 2024
“Dil İlimleri” İfadesinden Ne Anlıyoruz?
Dil İlimleri Literatüründe Yol Ayrımı
Klasiklere Giden... more “Dil İlimleri” İfadesinden Ne Anlıyoruz?
Dil İlimleri Literatüründe Yol Ayrımı
Klasiklere Giden Yolu Döşeyenler
Pedagojik Eserler veya Medrese Klasikleri
Modern Dönem Eserleri
Klasikleri Okumada Geleneksel Tecrübe
Klasikleri “Bugün” Okumak
Dini araştırmalar, Nov 25, 2016
Araplarin arsivi (divânu’l-ʻarab) olarak kabul edilen, sahip oldugu guclu anlatim ve Islâm oncesi... more Araplarin arsivi (divânu’l-ʻarab) olarak kabul edilen, sahip oldugu guclu anlatim ve Islâm oncesi doneme ait barindirdigi sosyal ve kulturel malumat sebebiyle tarih boyunca istishâd kaynagi olarak onemini muhafaza eden Cahiliye siiri, o donem kadini hakkinda da aydinlatici bilgiler sunmaktadir. Cahiliye kadininin toplum icerisindeki konumuna dair cok sayida calisma olmasina ragmen konuyu siirler uzerinden ele alarak ahlaki vasiflari ve guzellik algisi baglaminda Cahiliye kadini imaji ni isleyen calismalar yok denecek kadar azdir. Bu yazida Cahiliye sairlerinin siirlerinden hareketle o donemdeki kadin imaji, kadinin ahlaki vasiflari, guzel bir kadinda aranan nitelikler ve Araplar nezdinde ideal kadin modeli gibi hususlarda tespitler yapilmaya calisilacak, ortaya cikan sonucun Kur’an mesajindaki yansimasi arastirilacaktir.
Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 2016
The thesis consists of an introduction and three chapters. The introduction gives a general descr... more The thesis consists of an introduction and three chapters. The introduction gives a general description about the situation of Damascus in the 17th century, where Ibn an-Naqib lived. The first chapter deals with the poet’s life, his books and his literary identity. The second chapter analyzes his poetry’s content. The third chapter evaluates his poetries based on their stylistic properties. Ibn an-Naqib composed poetries on ikhwaneyat, nature, wine, praise, love etc. He has an unsophisticated language. While figures of speech in his poetries are rich, simile and imagery are an important part of his style. In conclusion, this study showed that the poetries of Ibn an-Naqib are valuable in point of content, language and style and that he is one of the distinguished poets in his day.
Abdülkâhir el-Cürcânî'nin Dil ve Edebiyat Anlayışı (Editör: İsa Güceyüz, Fecr Yayınları, 2022), 2022
Nasrettin Hoca ve Eleştiride Üslup, Jun 2022
Sultan II. Abdulhamid ve Osmanlı Modernleşmesi C. I, 2022
An Assyrian Priest from Urfa: Louis Sabuncu (1838-1909) and The Image of Sultan Abdulhamid II in ... more An Assyrian Priest from Urfa: Louis Sabuncu (1838-1909) and The Image of Sultan Abdulhamid II in His Arabic Poems
ABSTRACT
The Arab poets praised Sultan Abdulhamid II with poetry in various contexts such as his throne, his wars, the anniversary of the throne and congratulations of important days. The vast majority of the poets of the period devoted poems to the Sultan, and in these poems they portrayed his grandeur and his charm. Ahmed Muharram, Ahmed Shawqi, Jafar al-Hilly, Louis Sabuncu, Mustafa b. Zikri, Solomon al Savla, Solomon Davud Salame and Yusuf al Esir are just some of them.
The most important emphasis in the poems about Sultan Abdulhamid II is to his caliphate and to the unifying power of the Islamic ummah, which is an innovation not seen before in Arabic praise poetry tradition. According to the poets, he has the justice of his holiness Caliph Omar and he is the haven of the forlorn. He is the leader of the believers, the sultan of the time, and the nation of the Ottoman dynasty. Abdulhamid II, who has the qualification of ghazi, is a magnificent ruler with might and power. He is the sun of presence, the source of peace and joy for Muslims and the anniversary of his ascendancy to the throne brings hope again to the Islamic lands like the opening season of flowers.
Abdulhamid II is not always praised in Arab poetry. There are few poets who are satirizing him. Maruf al Rusafi and Bishara al Khury known as al Ahktal al Saghir are some of these. The main emphasis in this frame of poetry is the oppressive management style of the Sultan. Abdulhamid II, portrayed as cruel, tyrannical, and abusive, is characterized by the restriction of freedoms and the pressure on people to turn the days into months and months into years.
In this article, Arabic poems written by Priest Louis Sabuncu (1838-1909) about Abdulhamid II will be examined in terms of content and literary values, and the image of Abdulhamid II in poems will be tried to be revealed.
Key Words: Arabic Poetry, Abdulhamid II, Louis Sabuncu, Ottoman Empire, Praise
KAYNAKÇA
Cafer el-Hıllî en-Necefî, Sihru Bâbil ve Secʻu’l-Belâbil, Saydâ, 1331.
Cemmâz, Muhammed Ali, Mu‘cemu’l-Udebâ mine’l-‘Asri’l-Câhilî hattâ Seneti 2002, Beyrut, 2003.
Daşkıran, Yaşar, “Ahmet Şevkî’nin Şiirlerinde Osmanlı”, Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler, Ankara, 2016, ss. 343-352.
el-Esîr, Yûsuf Efendî, Dîvân, Beyrut, 1306.
el-Hûrî, Bişâre, Şiʻru’l-Ahtali’s-Sağîr, Beyrut, 1961
Kehhâle, Ömer b. Rıza b. Muhammed Râğıb ed-Dımaşkî, Mu‘cemu’l-Muellifîn, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut, ty.
Luvîs Şeyho, Târîhu’l-Âdâbi’l ‘Arabiyye fi’l-Karni’t-Tâsi‘a ‘Aşera ve’r-Rub‘i’l-Evvel mine’l-Karni’l-‘İşrîn, Beyrut, tsz.
Matlûb, Ahmed, Muʻcemu Mustalahâti’n-Nakdi’lʻArabiyyi’l-Kadîm, Beyrut, 2001.
Mecdî Vehbe-Kâmil el-Muhendis, Muʻcemu’l-Mustalahâti’l-ʻArabiyye fi’l-Luğa ve’l-Edeb, Beyrut, 1984.
Mustafa b. Zikrî, Dîvânu Mustafâ b. Zikrî, Hazırlayan: Ali Mustafa el-Mısrâtî, Beyrut, 1922.
er-Rusâfî, Maʻrûf, Dîvânu’r-Rusâfî, Beyrut, 1957.
Sabuncu, Louis, Dîvânu Şi‘ri’n-Nahle el-Manzûm fî Hilâli’r-Rıhle, İskenderiye, 1901.
---------, Sultan II. Abdülhamid'in Hal Tercümesi, Hazırlayan: Mahir Aydın, İstanbul, 1997.
---------, Yıldız Sarayında Bir Papaz Sabuncuzade Luis Alberi, Hazırlayan: Mehmet Kuzu İstanbul, 2007.
Selâme, Süleyman Davud, Dîvânu Nesemâti’l-Ğusûn ev Bâkûratu Manzûmât, New York, 1905.
Tarrâzî, Filib Dî, Târîhu’s-Sıhâfeti’l-‘Arabiyye, Beyrut, 1913.
Ürün, Ahmet Kazım, 1868-1932 Mısır'da Türk Bir Şair Ahmet Şevki, 2002.
Visser, Rogier, Identities in Early Arabic Journalism The Case of Louis Ṣābūnjī, Inowrocław, 2013.
Yazıcı, Hüseyin, “Mısırlı Bir Arap Şairi Ahmed Şevki ve Şiirlerinde Sultan II. Abdulhamid”, İlmî Araştırmalar Dergisi, Sayı: 4, İstanbul, 1997, ss. 179-192.
ez-Zehrânî Abdullah b. İbrahim b. Yusuf, eş-Şi’ru ve Hurûbu’l-Hilâfeti’l-Usmâniyye, Doktora Tezi, Câmiatu Ümmi’l-Kurâ Külliyyetu’l-Lugati’l-Arabiyye, Mekke, 1412.
ez-Ziriklî Hayreddin, el-A’lâm, Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, byy., 2002.
Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 2020
In the field of madīh nabawī, which first appeared in the Sadr al-Islam and has continued to the ... more In the field of madīh nabawī, which first appeared in the Sadr al-Islam and has continued to the present day, especially two names stand out in the 7th/13th century, when famous poets such as Macduddīn al-Vitrī (d. 662/1264), İbn al-Muraḥḥal (d. 699/1300) and Ṣafiyyuddīn al-Ḥillī (d. 749/1348) were also raised. One of them is the Egyptian poet al-Būṣīrī (d. 695/1296), who left his mark on the field of madīh nabawī with his many poems, especially Qaṣīda Burda, and the other is the Iraqi poet Yahya al-Ṣarṣarī (d. 656/1258), who was named Shā‘iru Rasūlillāh (The poet of the Prophet) and Ḥassānu Vaḳtihī (Ḥassān of that period) because of his qualified poems in this field.
al-Ṣarṣarī, was born in the village of al-Ṣarṣar, near Baghdad, spent most of his life in the shadow of Baghdad’s political instability and the social collapse that developed in parallel. He was killed in 656/1258 by the Mon-golian forces that invaded Baghdad. al-Ṣarṣarī was extremely knowledgeable in fiqh, hadith, language, and ‘ilm al-qirāa. Our poet adopted the views of the Hanbalī law school. In addition, he turned to Sufism and became a murīd (disciple) to Ali ibn Idrīs al-Ya‘kūbī, a student of Abdalqadīr al-Gīlanī who was accepted as the founder of Qādiriyya. He was closely attached to the Sunnah of the Prophet and was fond of reading the Quran. He was chaste and patient and was content with what he had himself. All his works are poetic and they all belong to the madīh nabawī or fiqh area.
Since his poems, almost all of which are about the praise of the Prophet, have a high literary value, they were read, memorized and narrated for a long time in the circles of science, literature and Sufism. He depends on the traditional forms of Arab qasīda in terms of its structure. In the introductory sections of his poems, he often expresses his longing for Madina. The main subject in poems is usually the Prophet and his superior features. In the last part, he usually say salāt for the Prophet and seeks help from him. It can be said that he used simple language in his poems. The vocabulary reflects the characteristics of the urban life in which he lived. The source of inspiration for his poems are the Qur’an and especially hadiths. He uses the possibilities of literary arts as much as possible while conveying his feelings. But he does not allow the correct informa-tion to be lost due to these arts on a serious subject such as depicting the Prophet. You can see a lot of badī‘ art in some of his poems. But you can immediately understand that these arts do not spoil the beauty of his expression. The poet provides rhythm and harmony in his poetry with the meter and rhyme in accordance with the classical Arabic qasida rules. In addition, he strengthens the musicality in poetry with pun (jinās) and repetition.
The influence of the instability of the region where al-Ṣarṣarī lived in his poems is obvious. According to him, the main reason for the bad situation that Muslims were in is that they were away from the way of the Prop-het. He thought that it would be possible to go back to the old peaceful days by following the way of the Prop-het. Perhaps as a result of this opinion, he allocated his qasīda to the narration of the Prophet and his Compa-nions. In his poems, he describes the Prophet with his names, superior qualities, physical and moral charac-teristics. He says that the sentences describing the Prophet are the ornament of poems and believes that prai-sing him is a means of salvation in the next world. He also hoped that the poems he said in order to achieve spiritual ascension would protect himself against the troubled events of the period.
In his poems, especially on the occasion of mawlīd, al-Ṣarṣarī mentions the Prophet’s physical characteristics and likens his smiling face to a bright full moon, his brows to the letter nûn, his teeth to pearls. He describes the Prophet as a man with black eyes, broad shoulders, born with kohl-lined eyes, and who emanates a beauti-ful scent as a requirement of his creation. The poet, who also touches on the Prophet’s powerful address, sta-tes that his speech is more effective than Luqman’s wise words by virtue of his jawami‘ al-kalim (comprehen-sive speech) and faṣl al-khiṭab (clear speech), and that his soft address, which states nothing other than the truth, is a blessing from Allah. He additionally describes the Prophet’s plain words, easy to understand by all, as more valuable than jewels. al-Ṣarṣarī, who praises the Prophet in terms of morality with basic human vir-tues such as bashfulness, justice, modesty, and courage, emphasizes that he is, a paragon of patience, perseve-rance, kindness, and compassion through analogies such as, “his clothes are peace and perseverance”, his “cover is kindness and forgiveness”. In his world of imagery, the Prophet’s benevolence is so abundant like the rain that the clouds cannot compete with him. Also, he does not remind what he gives. He bestows the most valuable possessions like gold and camels. Even the respectable personalities of the tribe benefit from his grace. He is so generous that he is giving even when the clouds are stingy about giving rain during times of drought. He welcomes with a smile those who approach him with requests. The donations he makes privately are entirely satisfying.
The image of prophethood in al-Ṣarṣarī’s poems, is centralized around the thought of nūr Muhammadī (prop-hetic light) and the miracles of the Prophet. He reminds that the Prophet never gave up despite the calamities he encountered and that he was supported with extraordinary events in various stages of his life since he was born, and reflects the understanding that the prophet is spiritually supporting the community with his nūr, and in the case the community follow his sunnah, overcoming the Mongolian attacks, which seems like a miracle, is possible. The mention of Qattāl (warrior), Māḥī (eliminator of disbelief), Ẓāhir, Ẓāfir, Manṣūr and Muẓaffar (victorious) among the Prophet’s names, especially those that evoke the superiority he gained in his fight against the disbelievers, giving greater prominence to his courage and valor among his virtues are also related to the political and social conditions of the period. The couplets about the Companions of the Prophet following the couplets that describe the Prophet’s valor, the emphasis of their aid to the Prophet, and the par-ticular mention of their fighter spirit may be considered in the same context. Perhaps, in this way, the poet aims to boost the courage of the Muslims who are exposed to Mongolian attacks with respect to protecting their spiritual and holy values against the enemy.
Keywords: Arabic Language and Rhetoric, Poetry, Prophet Muḥammad, Madīh Nabawī, Ṣarṣarī
MEALLERDE GELİŞTİRİLMEYE AÇIK ALANLAR ÇALIŞTAYI (T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI), 2022
Kur'ân metni, nevi şahsına münhasır bir mahiyet arz etmekle birlikte nitelik bakımından edebî met... more Kur'ân metni, nevi şahsına münhasır bir mahiyet arz etmekle birlikte nitelik bakımından edebî metinlere yakın konumlandırılabilir. Edebî metinlerde sıklıkla karşılaşılan teşbih ve istiare, Kur’an metninin de öne çıkan üslup özelliklerindendir. Teşbih veya istiâre sanatı barındıran sözlerin böyle olmayanlardan etki ve vurgu bakımından üstünlüğü, bu sanatların türevleri ile birlikte her iki dilde de kullanılıyor olması, Kur’ân’ın Arapçadan Türkçeye çeviri sürecinde söz konusu sanatların formunun korunmasını mümkün ve zorunlu kılmaktadır. Aksi takdirde ç Kur’ân metnindeki ifade gücünün meâlde kaybolması sonucu ortaya çıkacaktır.
Kur’ân Yolu Meâli teşbih ve istiâre sanatları bakımından incelendiğinde bazı ayetlerin çevirisinde söz konusu sanatların kaynak dildeki kurgusuna bağlı kalınmadığı anlaşılmaktadır. Ayet teşbih sanatı içerirken meâlde teşbih sanatına yer verilmemesi, ayetteki teşbih türüne meâlde sadık kalınmaması, meâlde teşbîh veya istiârenin unsurlarının ayette olduğundan farklı yorumlanması, kelimenin temel anlamı göz ardı edildiği için istiârenin farkedilememesi, istiârenin teşbihe veya hakikate dönüştürülerek çevrilmesi, ayetteki istiâre imge ve tasarımının değiştirilerek çevrilmesi bunlardandır.
Bununla birlikte bazen“anlaşılırlık kaygısı” ile kaynak metindeki sanat türünün/formunun korunamaması söz konusu olabilir. Bu durumda teşbih ve istiâre türleri arasında bir rütbe sıralaması yapılıp, geçişkenliğin en yakın türle gerçekleştirilmesi ana metnin üslup özelliğinden daha az uzaklaşılması anlamına gelebilir. Örneğin ifade gücü ve etki bakımından “Meknî istiâre > tasrihi istiâre > beliğ teşbih > (maklûb teşbih >) Mürsel teşbih > bu sanatları içermeyen söz” biçiminde bir rütbe sıralaması yapıldığında meknî istiâre içeren bir ifadenin meknî istiâre olarak çevirisi mümkün olmadığında bir alt kategori olan tasrihi istiâre ile çevrilmesi uygun olacaktır.
Mütefekkir
The killing of Husayn b. Ali and his relatives in Karbala by the Emevi government deeply grieved ... more The killing of Husayn b. Ali and his relatives in Karbala by the Emevi government deeply grieved the Muslims. A significant number of poetic or prosaic art have been created about this battle which made tremendous impact in the literature of Muslim nations. Since the battle took place in the Arabian geography, the first poetry work on this issue appeared in Arabic literature during the incident. From the moment of Husayn’s journey to Kufa, the poems experienced the Karbala incident in person, witnessed the event, and translated the emotions of the battle in a way. In this study, samples from the first poems about the Karbala Battle have been selected. The study is limited in the discussed poems were during-battle and early post-battle stages in terms of time. Contextually, the study was limited of Tawwābūn (penitents) and Mukhtar al Thaqafi movements which were related to this Battle. In this study which has been conducted in order to identify Husayn portrait and "the other" image in the poems and to determine the artistic value of the poems.
Sahn-ı Semân'dan Dârülfünûn'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eser... more Sahn-ı Semân'dan Dârülfünûn'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler Uluslararası Sempozyumu
Düzenleyen: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi-Zeytinburnu Belediyesi
19-20 Aralık 2015
İstanbul
Arap dili ve edebiyatının Osmanlı dönemine tekabül eden kısmı gerek gün yüzüne çıkarılma gerekse görünür kısmının kıymet-i harbiyesini idrak etme bakımından bu alanın neredeyse kayıp bir hazinesidir. Hâlbuki Osmanlı medreseleri dünyanın hiçbir medeniyetinde görülmediği kadar dilbilim eğitiminin yapıldığı müesseselerdir. Kemalpaşazade (ö. 1536) ve Mehmed Birgivî (ö. 1573) gibi önemli simaların yetiştiği XVI. asırda da meşhur sarf, nahiv ve belagat eserleri üzerine şerh, hâşiye ve ihtisar çalışmalarının yanı sıra özgün kitap ve risaleler kaleme alınmış ve bu eserlerde Arap dilinin yapısı, kelimeleri ve bunların varlıkla ilişkisi üzerine ciddi anlamda dil felsefesi üretilmiştir. Bu dönemin temel özelliklerinden biri de ilmu’l-luğa alanına teveccühün artması, özellikle de Arapça-Türkçe sözlükçülük sahasındaki çalışmalara olan ilginin fazlalaşmasıdır. Bu tebliğde öncelikle XVI. asırda Osmanlı-Türk âlimlerinin Arap diline yaptığı katkıdan ana hatlarıyla söz edilecek, ardından Hısım Ali Çelebi’nin, yaşadığı dönemde halk arasında bazı Arapça kelimelerin telaffuzu ile ilgili tespit ettiği hataları ele aldığı Hayru’l-Kelâm fi’t-Tekassî ʽan Ağlâti’l-Avâm adlı galat sözlüğü incelenecektir.
Turkish Studies Dergisi, üç ayda bir yayınlanan uluslararası hakemli bir dergidir. Turkish Studie... more Turkish Studies Dergisi, üç ayda bir yayınlanan uluslararası hakemli bir dergidir. Turkish Studies Dergisi'nde yayınlanan tüm yazıların, dil, bilim ve hukukî açıdan bütün sorumluluğu yazarlarına, yayın hakları www.turkishstudies.net'e aittir. Yayıncının yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen herhangi bir şekilde basılamaz, çoğaltılamaz. Yayın Kurulu dergiye gönderilen yazıları yayınlayıp yayınlamamakta serbesttir. Dergiye gönderilen yazılar iade edilmez. Dergide yer alan yazıların dijital baskı, grafik tasarım, DOI numaralarının alınması ve uluslararası indeslere tanıtılması gibi işlemler ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık şirketi tarafından ücret karşılığında yapılmaktadır. Dergide basım kararı alınan yazıların sahipleri yazılarının tasarım, yayın ve indeks masraflarını ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık şirketi öderler. Turkish Studies; EBSCO, DOAJ, ICAAP, Scientific Commons, MLA, ASOS, AMIR (Access to Mideast and Islamic Resources), Journal Directory, DJS (Dayang Journal System), ULAKBİM indeksleri tarafından taranmaktadır.
İttihatçılar ve İttihatçılık Uluslararası Sempozyumu
Düzenleyen: T.C. Atatürk Kültür Dil ve Tarih... more İttihatçılar ve İttihatçılık Uluslararası Sempozyumu
Düzenleyen: T.C. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Başkanlığı
Ankara, 2014
Tüm çabalarına rağmen Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletler karşısındaki yenilgileri XX. yüzyılın başında da devam etmiştir. Bu durumu fırsata dönüştürmek isteyen İtalya İngiltere ve Fransa’nın yayılmacı siyasetinden esinlenerek Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki son toprağı olan Trablusgarp’ı ele geçirmek üzere Osmanlı’ya açtığı savaşı kazanarak burayı Osmanlı’dan almıştır. Bu savaş, öncesi ve sonrası ile Arap şairlerin gündeminde önemli bir yer işgal etmiştir. Bu bildiride Trablusgarp Savaşı’nın Arap şiirindeki yansımaları ve Hicazlı bir şairin, yaşadığı bölgenin dinî ve siyasî atmosferi altında bu savaşın sebep ve sonuçlarına yönelik söylediği Nasîha li-Âli Osman isimli şiir incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Trablusgarp Savaşı, Arap Şiiri, İbrahim el-Üskûbî, Nasîha li-Âli Osman, Osmanlı, İttihat ve Terakkî
ABSTRACT
Despite all efforts the defeat of the Ottoman Empire against the European Countries continued at the beginning of the 20th century. Italy affected by the imperialistic policies of England and France, declared war to the Ottoman’s and besieged Trablusgarp. This war was in the agenda of Arabic poets before and after the war. The present article is about the reflections of Trablusgarp war in Arabic poetry and about reason and results of the war in Nasîha li-Ali Osman writting by a poet from Madina under the influence of the religious and political atmosphere of this region.
Key Words: Trablusgarp War, Arabic poetry, Ibrahim el-Uskubi, Nasiha li-Ali Osman, Ottoman Empire, Committee of Union and Progress
Halk Kültüründe Kadın Uluslararası Sempozyumu
Düzenleyen: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı-Harran ... more Halk Kültüründe Kadın Uluslararası Sempozyumu
Düzenleyen: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı-Harran Üniversitesi-Haliliye Belediyesi-Motif Vakfı
Şanlıurfa 2015
Meseller Arap milletinin kültür tarihini muhafaza eden belleği durumundadır. Genellikle anonim nitelikli ve cümle şeklinde olan bu kısa ve özlü klişe sözler Arapların varlığa dair düşünce ve kanaatlerini yansıtan dilsel imgelerdir. Meseller tarih boyunca Arapların yazılı ve sözlü kültürünün vazgeçilmez malzemeleri olmuştur. Bu bildiri, insanlık tarihinin önemli mimarlarından olan ve toplum içerisindeki yeri ve rolü bakımından son yıllardaki bir kısım tartışmaların odağı haline gelen “kadın”a dair Arap mesellerinde çizilen imajının incelendiği betimleyici bir çalışmadır.
Anahtar Sözcükler: Mesel, Arap, Kadın, İmge, Kültür Tarihi, Toplum
Proverbs are the storages of a nation, retaining its cultural history. These short and concise stereotype words that are usually anonymous and in the form of sentences are the linguistic images that reflect the thoughts and opinions of a society about the existence. Proverbs have been the indispensable materials of the written and spoken culture for the Arabs throughout the history. Women have been the important architects of the history of mankind and become the focus of some controversies in recent years in terms of their roles. This statement is a descriptive study examining the “woman” image reflected in the Arabic proverbs.
Keywords: Proverbs, Arab, Woman, Image, Cultural History, Society
Books by İbrahim Fidan
Klasik Arap Edebiyatından Yol Gösteren Öğütler, 2017
Öğütler, tecrübelerin nesilden nesle, seleften halefe intikalini sağlayan hazine değerindeki sözl... more Öğütler, tecrübelerin nesilden nesle, seleften halefe intikalini sağlayan hazine değerindeki sözlerdir. Bu nedenle Arap edebiyatında, öğüt içerikli sözleri ifade etmek için “vasiyet” terimi kullanılmıştır. Çünkü öğüt, tükenmeyen bir sermaye ve sonraki nesillere bırakılabilecek en değerli miras kabul edilmiştir. İnsanların tecrübelerini ve bilgi birikimlerini ihtiva eden bu sözler, içerik bakımından hayatın hemen her alanını kuşatan bir mahiyet arz etmekte olup her biri sanki ortak bir aklın ürünü gibidir.
Bu çalışmada, muhtelif şahsiyetlere ait, nesir türündeki yetmiş öğüt pasajı seçilerek bir araya getirilmiş ve bunlar, söylendiği dönemlere göre sınıflandırılarak Türkçeye çevrilmiştir. Arap edebiyatına özel ilgi duyan veya bu alanda uzmanlaşmak isteyenlerin daha iyi istifade edebilmesi için orijinal metin ve çeviri karşılıklı sayfalarda yer alacak şekilde, bir arada sunulmuştur. Ayrıca çalışmanın giriş bölümünde öğüt kavramı, Arap öğüt edebiyatı, öğütlerin muhteva, dil ve üslup özellikleri gibi konularda da kısa bilgi verilmiştir.
İslâm öncesi dönemden Endülüs Emevîleri’ne kadar uzanan bir zaman aralığına ait olan bu pasajlarda, bir annenin evlenecek kızına nasihatinden bir bilgenin halifeye tavsiyelerine varıncaya kadar hikmet dolu pek çok söze şahit olacak, muhtemelen kendinizi bazen söyleyenin bazen de dinleyenin yerine koyacaksınız. Bu kitap, akıl, bilgi ve tecrübeyi, sözün gücü ve büyüsü ile birleştiren öğütlerin aydınlatıcı kılavuzluğuna ayna tutmayı başarabilirse kendisi ile amaçlanan gayeyi yerine getirmiş olacaktır.
This study named “An Arab Poet in the Ottoman Period Ibn an-Naqib al-Hussainy and His Poems” atte... more This study named “An Arab Poet in the Ottoman Period Ibn an-Naqib al-Hussainy and His Poems” attempts to
analyze the life of Ibn an-Naqib al-Hussainy, a poet of the Ottoman period, and his
poetries in terms of their contentual and formal properties.
The thesis consists of an introduction and three chapters. The introduction gives
a general description about the situation of Damascus in the 17th century, where Ibn
an-Naqib lived. The first chapter deals with the poet’s life, his books and his literary
identity. The second chapter analyzes his poetry’s content. The third chapter evaluates
his poetries based on their stylistic properties. Ibn an-Naqib composed poetries on
ikhwaneyat, nature, wine, praise, love etc. He has an unsophisticated language. While
figures of speech in his poetries are rich, simile and imagery are an important part of
his style.
In conclusion, this study showed that the poetries of Ibn an-Naqib are valuable in
point of content, language and style and that he is one of the distinguished poets in his
day.
Key Words: Ibn an-Naqib, Arabic Poetry in the Ottoman Period, Diwan Ibn an-
Naqib, Damascus, Ikhwaneyat, Nature, Simile, Imagery
Book Reviews by İbrahim Fidan
Uploads
Papers by İbrahim Fidan
Dil İlimleri Literatüründe Yol Ayrımı
Klasiklere Giden Yolu Döşeyenler
Pedagojik Eserler veya Medrese Klasikleri
Modern Dönem Eserleri
Klasikleri Okumada Geleneksel Tecrübe
Klasikleri “Bugün” Okumak
ABSTRACT
The Arab poets praised Sultan Abdulhamid II with poetry in various contexts such as his throne, his wars, the anniversary of the throne and congratulations of important days. The vast majority of the poets of the period devoted poems to the Sultan, and in these poems they portrayed his grandeur and his charm. Ahmed Muharram, Ahmed Shawqi, Jafar al-Hilly, Louis Sabuncu, Mustafa b. Zikri, Solomon al Savla, Solomon Davud Salame and Yusuf al Esir are just some of them.
The most important emphasis in the poems about Sultan Abdulhamid II is to his caliphate and to the unifying power of the Islamic ummah, which is an innovation not seen before in Arabic praise poetry tradition. According to the poets, he has the justice of his holiness Caliph Omar and he is the haven of the forlorn. He is the leader of the believers, the sultan of the time, and the nation of the Ottoman dynasty. Abdulhamid II, who has the qualification of ghazi, is a magnificent ruler with might and power. He is the sun of presence, the source of peace and joy for Muslims and the anniversary of his ascendancy to the throne brings hope again to the Islamic lands like the opening season of flowers.
Abdulhamid II is not always praised in Arab poetry. There are few poets who are satirizing him. Maruf al Rusafi and Bishara al Khury known as al Ahktal al Saghir are some of these. The main emphasis in this frame of poetry is the oppressive management style of the Sultan. Abdulhamid II, portrayed as cruel, tyrannical, and abusive, is characterized by the restriction of freedoms and the pressure on people to turn the days into months and months into years.
In this article, Arabic poems written by Priest Louis Sabuncu (1838-1909) about Abdulhamid II will be examined in terms of content and literary values, and the image of Abdulhamid II in poems will be tried to be revealed.
Key Words: Arabic Poetry, Abdulhamid II, Louis Sabuncu, Ottoman Empire, Praise
KAYNAKÇA
Cafer el-Hıllî en-Necefî, Sihru Bâbil ve Secʻu’l-Belâbil, Saydâ, 1331.
Cemmâz, Muhammed Ali, Mu‘cemu’l-Udebâ mine’l-‘Asri’l-Câhilî hattâ Seneti 2002, Beyrut, 2003.
Daşkıran, Yaşar, “Ahmet Şevkî’nin Şiirlerinde Osmanlı”, Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler, Ankara, 2016, ss. 343-352.
el-Esîr, Yûsuf Efendî, Dîvân, Beyrut, 1306.
el-Hûrî, Bişâre, Şiʻru’l-Ahtali’s-Sağîr, Beyrut, 1961
Kehhâle, Ömer b. Rıza b. Muhammed Râğıb ed-Dımaşkî, Mu‘cemu’l-Muellifîn, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut, ty.
Luvîs Şeyho, Târîhu’l-Âdâbi’l ‘Arabiyye fi’l-Karni’t-Tâsi‘a ‘Aşera ve’r-Rub‘i’l-Evvel mine’l-Karni’l-‘İşrîn, Beyrut, tsz.
Matlûb, Ahmed, Muʻcemu Mustalahâti’n-Nakdi’lʻArabiyyi’l-Kadîm, Beyrut, 2001.
Mecdî Vehbe-Kâmil el-Muhendis, Muʻcemu’l-Mustalahâti’l-ʻArabiyye fi’l-Luğa ve’l-Edeb, Beyrut, 1984.
Mustafa b. Zikrî, Dîvânu Mustafâ b. Zikrî, Hazırlayan: Ali Mustafa el-Mısrâtî, Beyrut, 1922.
er-Rusâfî, Maʻrûf, Dîvânu’r-Rusâfî, Beyrut, 1957.
Sabuncu, Louis, Dîvânu Şi‘ri’n-Nahle el-Manzûm fî Hilâli’r-Rıhle, İskenderiye, 1901.
---------, Sultan II. Abdülhamid'in Hal Tercümesi, Hazırlayan: Mahir Aydın, İstanbul, 1997.
---------, Yıldız Sarayında Bir Papaz Sabuncuzade Luis Alberi, Hazırlayan: Mehmet Kuzu İstanbul, 2007.
Selâme, Süleyman Davud, Dîvânu Nesemâti’l-Ğusûn ev Bâkûratu Manzûmât, New York, 1905.
Tarrâzî, Filib Dî, Târîhu’s-Sıhâfeti’l-‘Arabiyye, Beyrut, 1913.
Ürün, Ahmet Kazım, 1868-1932 Mısır'da Türk Bir Şair Ahmet Şevki, 2002.
Visser, Rogier, Identities in Early Arabic Journalism The Case of Louis Ṣābūnjī, Inowrocław, 2013.
Yazıcı, Hüseyin, “Mısırlı Bir Arap Şairi Ahmed Şevki ve Şiirlerinde Sultan II. Abdulhamid”, İlmî Araştırmalar Dergisi, Sayı: 4, İstanbul, 1997, ss. 179-192.
ez-Zehrânî Abdullah b. İbrahim b. Yusuf, eş-Şi’ru ve Hurûbu’l-Hilâfeti’l-Usmâniyye, Doktora Tezi, Câmiatu Ümmi’l-Kurâ Külliyyetu’l-Lugati’l-Arabiyye, Mekke, 1412.
ez-Ziriklî Hayreddin, el-A’lâm, Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, byy., 2002.
al-Ṣarṣarī, was born in the village of al-Ṣarṣar, near Baghdad, spent most of his life in the shadow of Baghdad’s political instability and the social collapse that developed in parallel. He was killed in 656/1258 by the Mon-golian forces that invaded Baghdad. al-Ṣarṣarī was extremely knowledgeable in fiqh, hadith, language, and ‘ilm al-qirāa. Our poet adopted the views of the Hanbalī law school. In addition, he turned to Sufism and became a murīd (disciple) to Ali ibn Idrīs al-Ya‘kūbī, a student of Abdalqadīr al-Gīlanī who was accepted as the founder of Qādiriyya. He was closely attached to the Sunnah of the Prophet and was fond of reading the Quran. He was chaste and patient and was content with what he had himself. All his works are poetic and they all belong to the madīh nabawī or fiqh area.
Since his poems, almost all of which are about the praise of the Prophet, have a high literary value, they were read, memorized and narrated for a long time in the circles of science, literature and Sufism. He depends on the traditional forms of Arab qasīda in terms of its structure. In the introductory sections of his poems, he often expresses his longing for Madina. The main subject in poems is usually the Prophet and his superior features. In the last part, he usually say salāt for the Prophet and seeks help from him. It can be said that he used simple language in his poems. The vocabulary reflects the characteristics of the urban life in which he lived. The source of inspiration for his poems are the Qur’an and especially hadiths. He uses the possibilities of literary arts as much as possible while conveying his feelings. But he does not allow the correct informa-tion to be lost due to these arts on a serious subject such as depicting the Prophet. You can see a lot of badī‘ art in some of his poems. But you can immediately understand that these arts do not spoil the beauty of his expression. The poet provides rhythm and harmony in his poetry with the meter and rhyme in accordance with the classical Arabic qasida rules. In addition, he strengthens the musicality in poetry with pun (jinās) and repetition.
The influence of the instability of the region where al-Ṣarṣarī lived in his poems is obvious. According to him, the main reason for the bad situation that Muslims were in is that they were away from the way of the Prop-het. He thought that it would be possible to go back to the old peaceful days by following the way of the Prop-het. Perhaps as a result of this opinion, he allocated his qasīda to the narration of the Prophet and his Compa-nions. In his poems, he describes the Prophet with his names, superior qualities, physical and moral charac-teristics. He says that the sentences describing the Prophet are the ornament of poems and believes that prai-sing him is a means of salvation in the next world. He also hoped that the poems he said in order to achieve spiritual ascension would protect himself against the troubled events of the period.
In his poems, especially on the occasion of mawlīd, al-Ṣarṣarī mentions the Prophet’s physical characteristics and likens his smiling face to a bright full moon, his brows to the letter nûn, his teeth to pearls. He describes the Prophet as a man with black eyes, broad shoulders, born with kohl-lined eyes, and who emanates a beauti-ful scent as a requirement of his creation. The poet, who also touches on the Prophet’s powerful address, sta-tes that his speech is more effective than Luqman’s wise words by virtue of his jawami‘ al-kalim (comprehen-sive speech) and faṣl al-khiṭab (clear speech), and that his soft address, which states nothing other than the truth, is a blessing from Allah. He additionally describes the Prophet’s plain words, easy to understand by all, as more valuable than jewels. al-Ṣarṣarī, who praises the Prophet in terms of morality with basic human vir-tues such as bashfulness, justice, modesty, and courage, emphasizes that he is, a paragon of patience, perseve-rance, kindness, and compassion through analogies such as, “his clothes are peace and perseverance”, his “cover is kindness and forgiveness”. In his world of imagery, the Prophet’s benevolence is so abundant like the rain that the clouds cannot compete with him. Also, he does not remind what he gives. He bestows the most valuable possessions like gold and camels. Even the respectable personalities of the tribe benefit from his grace. He is so generous that he is giving even when the clouds are stingy about giving rain during times of drought. He welcomes with a smile those who approach him with requests. The donations he makes privately are entirely satisfying.
The image of prophethood in al-Ṣarṣarī’s poems, is centralized around the thought of nūr Muhammadī (prop-hetic light) and the miracles of the Prophet. He reminds that the Prophet never gave up despite the calamities he encountered and that he was supported with extraordinary events in various stages of his life since he was born, and reflects the understanding that the prophet is spiritually supporting the community with his nūr, and in the case the community follow his sunnah, overcoming the Mongolian attacks, which seems like a miracle, is possible. The mention of Qattāl (warrior), Māḥī (eliminator of disbelief), Ẓāhir, Ẓāfir, Manṣūr and Muẓaffar (victorious) among the Prophet’s names, especially those that evoke the superiority he gained in his fight against the disbelievers, giving greater prominence to his courage and valor among his virtues are also related to the political and social conditions of the period. The couplets about the Companions of the Prophet following the couplets that describe the Prophet’s valor, the emphasis of their aid to the Prophet, and the par-ticular mention of their fighter spirit may be considered in the same context. Perhaps, in this way, the poet aims to boost the courage of the Muslims who are exposed to Mongolian attacks with respect to protecting their spiritual and holy values against the enemy.
Keywords: Arabic Language and Rhetoric, Poetry, Prophet Muḥammad, Madīh Nabawī, Ṣarṣarī
Kur’ân Yolu Meâli teşbih ve istiâre sanatları bakımından incelendiğinde bazı ayetlerin çevirisinde söz konusu sanatların kaynak dildeki kurgusuna bağlı kalınmadığı anlaşılmaktadır. Ayet teşbih sanatı içerirken meâlde teşbih sanatına yer verilmemesi, ayetteki teşbih türüne meâlde sadık kalınmaması, meâlde teşbîh veya istiârenin unsurlarının ayette olduğundan farklı yorumlanması, kelimenin temel anlamı göz ardı edildiği için istiârenin farkedilememesi, istiârenin teşbihe veya hakikate dönüştürülerek çevrilmesi, ayetteki istiâre imge ve tasarımının değiştirilerek çevrilmesi bunlardandır.
Bununla birlikte bazen“anlaşılırlık kaygısı” ile kaynak metindeki sanat türünün/formunun korunamaması söz konusu olabilir. Bu durumda teşbih ve istiâre türleri arasında bir rütbe sıralaması yapılıp, geçişkenliğin en yakın türle gerçekleştirilmesi ana metnin üslup özelliğinden daha az uzaklaşılması anlamına gelebilir. Örneğin ifade gücü ve etki bakımından “Meknî istiâre > tasrihi istiâre > beliğ teşbih > (maklûb teşbih >) Mürsel teşbih > bu sanatları içermeyen söz” biçiminde bir rütbe sıralaması yapıldığında meknî istiâre içeren bir ifadenin meknî istiâre olarak çevirisi mümkün olmadığında bir alt kategori olan tasrihi istiâre ile çevrilmesi uygun olacaktır.
Düzenleyen: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi-Zeytinburnu Belediyesi
19-20 Aralık 2015
İstanbul
Arap dili ve edebiyatının Osmanlı dönemine tekabül eden kısmı gerek gün yüzüne çıkarılma gerekse görünür kısmının kıymet-i harbiyesini idrak etme bakımından bu alanın neredeyse kayıp bir hazinesidir. Hâlbuki Osmanlı medreseleri dünyanın hiçbir medeniyetinde görülmediği kadar dilbilim eğitiminin yapıldığı müesseselerdir. Kemalpaşazade (ö. 1536) ve Mehmed Birgivî (ö. 1573) gibi önemli simaların yetiştiği XVI. asırda da meşhur sarf, nahiv ve belagat eserleri üzerine şerh, hâşiye ve ihtisar çalışmalarının yanı sıra özgün kitap ve risaleler kaleme alınmış ve bu eserlerde Arap dilinin yapısı, kelimeleri ve bunların varlıkla ilişkisi üzerine ciddi anlamda dil felsefesi üretilmiştir. Bu dönemin temel özelliklerinden biri de ilmu’l-luğa alanına teveccühün artması, özellikle de Arapça-Türkçe sözlükçülük sahasındaki çalışmalara olan ilginin fazlalaşmasıdır. Bu tebliğde öncelikle XVI. asırda Osmanlı-Türk âlimlerinin Arap diline yaptığı katkıdan ana hatlarıyla söz edilecek, ardından Hısım Ali Çelebi’nin, yaşadığı dönemde halk arasında bazı Arapça kelimelerin telaffuzu ile ilgili tespit ettiği hataları ele aldığı Hayru’l-Kelâm fi’t-Tekassî ʽan Ağlâti’l-Avâm adlı galat sözlüğü incelenecektir.
Düzenleyen: T.C. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Başkanlığı
Ankara, 2014
Tüm çabalarına rağmen Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletler karşısındaki yenilgileri XX. yüzyılın başında da devam etmiştir. Bu durumu fırsata dönüştürmek isteyen İtalya İngiltere ve Fransa’nın yayılmacı siyasetinden esinlenerek Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki son toprağı olan Trablusgarp’ı ele geçirmek üzere Osmanlı’ya açtığı savaşı kazanarak burayı Osmanlı’dan almıştır. Bu savaş, öncesi ve sonrası ile Arap şairlerin gündeminde önemli bir yer işgal etmiştir. Bu bildiride Trablusgarp Savaşı’nın Arap şiirindeki yansımaları ve Hicazlı bir şairin, yaşadığı bölgenin dinî ve siyasî atmosferi altında bu savaşın sebep ve sonuçlarına yönelik söylediği Nasîha li-Âli Osman isimli şiir incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Trablusgarp Savaşı, Arap Şiiri, İbrahim el-Üskûbî, Nasîha li-Âli Osman, Osmanlı, İttihat ve Terakkî
ABSTRACT
Despite all efforts the defeat of the Ottoman Empire against the European Countries continued at the beginning of the 20th century. Italy affected by the imperialistic policies of England and France, declared war to the Ottoman’s and besieged Trablusgarp. This war was in the agenda of Arabic poets before and after the war. The present article is about the reflections of Trablusgarp war in Arabic poetry and about reason and results of the war in Nasîha li-Ali Osman writting by a poet from Madina under the influence of the religious and political atmosphere of this region.
Key Words: Trablusgarp War, Arabic poetry, Ibrahim el-Uskubi, Nasiha li-Ali Osman, Ottoman Empire, Committee of Union and Progress
Düzenleyen: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı-Harran Üniversitesi-Haliliye Belediyesi-Motif Vakfı
Şanlıurfa 2015
Meseller Arap milletinin kültür tarihini muhafaza eden belleği durumundadır. Genellikle anonim nitelikli ve cümle şeklinde olan bu kısa ve özlü klişe sözler Arapların varlığa dair düşünce ve kanaatlerini yansıtan dilsel imgelerdir. Meseller tarih boyunca Arapların yazılı ve sözlü kültürünün vazgeçilmez malzemeleri olmuştur. Bu bildiri, insanlık tarihinin önemli mimarlarından olan ve toplum içerisindeki yeri ve rolü bakımından son yıllardaki bir kısım tartışmaların odağı haline gelen “kadın”a dair Arap mesellerinde çizilen imajının incelendiği betimleyici bir çalışmadır.
Anahtar Sözcükler: Mesel, Arap, Kadın, İmge, Kültür Tarihi, Toplum
Proverbs are the storages of a nation, retaining its cultural history. These short and concise stereotype words that are usually anonymous and in the form of sentences are the linguistic images that reflect the thoughts and opinions of a society about the existence. Proverbs have been the indispensable materials of the written and spoken culture for the Arabs throughout the history. Women have been the important architects of the history of mankind and become the focus of some controversies in recent years in terms of their roles. This statement is a descriptive study examining the “woman” image reflected in the Arabic proverbs.
Keywords: Proverbs, Arab, Woman, Image, Cultural History, Society
Books by İbrahim Fidan
Bu çalışmada, muhtelif şahsiyetlere ait, nesir türündeki yetmiş öğüt pasajı seçilerek bir araya getirilmiş ve bunlar, söylendiği dönemlere göre sınıflandırılarak Türkçeye çevrilmiştir. Arap edebiyatına özel ilgi duyan veya bu alanda uzmanlaşmak isteyenlerin daha iyi istifade edebilmesi için orijinal metin ve çeviri karşılıklı sayfalarda yer alacak şekilde, bir arada sunulmuştur. Ayrıca çalışmanın giriş bölümünde öğüt kavramı, Arap öğüt edebiyatı, öğütlerin muhteva, dil ve üslup özellikleri gibi konularda da kısa bilgi verilmiştir.
İslâm öncesi dönemden Endülüs Emevîleri’ne kadar uzanan bir zaman aralığına ait olan bu pasajlarda, bir annenin evlenecek kızına nasihatinden bir bilgenin halifeye tavsiyelerine varıncaya kadar hikmet dolu pek çok söze şahit olacak, muhtemelen kendinizi bazen söyleyenin bazen de dinleyenin yerine koyacaksınız. Bu kitap, akıl, bilgi ve tecrübeyi, sözün gücü ve büyüsü ile birleştiren öğütlerin aydınlatıcı kılavuzluğuna ayna tutmayı başarabilirse kendisi ile amaçlanan gayeyi yerine getirmiş olacaktır.
analyze the life of Ibn an-Naqib al-Hussainy, a poet of the Ottoman period, and his
poetries in terms of their contentual and formal properties.
The thesis consists of an introduction and three chapters. The introduction gives
a general description about the situation of Damascus in the 17th century, where Ibn
an-Naqib lived. The first chapter deals with the poet’s life, his books and his literary
identity. The second chapter analyzes his poetry’s content. The third chapter evaluates
his poetries based on their stylistic properties. Ibn an-Naqib composed poetries on
ikhwaneyat, nature, wine, praise, love etc. He has an unsophisticated language. While
figures of speech in his poetries are rich, simile and imagery are an important part of
his style.
In conclusion, this study showed that the poetries of Ibn an-Naqib are valuable in
point of content, language and style and that he is one of the distinguished poets in his
day.
Key Words: Ibn an-Naqib, Arabic Poetry in the Ottoman Period, Diwan Ibn an-
Naqib, Damascus, Ikhwaneyat, Nature, Simile, Imagery
Book Reviews by İbrahim Fidan
Dil İlimleri Literatüründe Yol Ayrımı
Klasiklere Giden Yolu Döşeyenler
Pedagojik Eserler veya Medrese Klasikleri
Modern Dönem Eserleri
Klasikleri Okumada Geleneksel Tecrübe
Klasikleri “Bugün” Okumak
ABSTRACT
The Arab poets praised Sultan Abdulhamid II with poetry in various contexts such as his throne, his wars, the anniversary of the throne and congratulations of important days. The vast majority of the poets of the period devoted poems to the Sultan, and in these poems they portrayed his grandeur and his charm. Ahmed Muharram, Ahmed Shawqi, Jafar al-Hilly, Louis Sabuncu, Mustafa b. Zikri, Solomon al Savla, Solomon Davud Salame and Yusuf al Esir are just some of them.
The most important emphasis in the poems about Sultan Abdulhamid II is to his caliphate and to the unifying power of the Islamic ummah, which is an innovation not seen before in Arabic praise poetry tradition. According to the poets, he has the justice of his holiness Caliph Omar and he is the haven of the forlorn. He is the leader of the believers, the sultan of the time, and the nation of the Ottoman dynasty. Abdulhamid II, who has the qualification of ghazi, is a magnificent ruler with might and power. He is the sun of presence, the source of peace and joy for Muslims and the anniversary of his ascendancy to the throne brings hope again to the Islamic lands like the opening season of flowers.
Abdulhamid II is not always praised in Arab poetry. There are few poets who are satirizing him. Maruf al Rusafi and Bishara al Khury known as al Ahktal al Saghir are some of these. The main emphasis in this frame of poetry is the oppressive management style of the Sultan. Abdulhamid II, portrayed as cruel, tyrannical, and abusive, is characterized by the restriction of freedoms and the pressure on people to turn the days into months and months into years.
In this article, Arabic poems written by Priest Louis Sabuncu (1838-1909) about Abdulhamid II will be examined in terms of content and literary values, and the image of Abdulhamid II in poems will be tried to be revealed.
Key Words: Arabic Poetry, Abdulhamid II, Louis Sabuncu, Ottoman Empire, Praise
KAYNAKÇA
Cafer el-Hıllî en-Necefî, Sihru Bâbil ve Secʻu’l-Belâbil, Saydâ, 1331.
Cemmâz, Muhammed Ali, Mu‘cemu’l-Udebâ mine’l-‘Asri’l-Câhilî hattâ Seneti 2002, Beyrut, 2003.
Daşkıran, Yaşar, “Ahmet Şevkî’nin Şiirlerinde Osmanlı”, Bütün Yönleriyle Osmanlıca ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiriler, Ankara, 2016, ss. 343-352.
el-Esîr, Yûsuf Efendî, Dîvân, Beyrut, 1306.
el-Hûrî, Bişâre, Şiʻru’l-Ahtali’s-Sağîr, Beyrut, 1961
Kehhâle, Ömer b. Rıza b. Muhammed Râğıb ed-Dımaşkî, Mu‘cemu’l-Muellifîn, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut, ty.
Luvîs Şeyho, Târîhu’l-Âdâbi’l ‘Arabiyye fi’l-Karni’t-Tâsi‘a ‘Aşera ve’r-Rub‘i’l-Evvel mine’l-Karni’l-‘İşrîn, Beyrut, tsz.
Matlûb, Ahmed, Muʻcemu Mustalahâti’n-Nakdi’lʻArabiyyi’l-Kadîm, Beyrut, 2001.
Mecdî Vehbe-Kâmil el-Muhendis, Muʻcemu’l-Mustalahâti’l-ʻArabiyye fi’l-Luğa ve’l-Edeb, Beyrut, 1984.
Mustafa b. Zikrî, Dîvânu Mustafâ b. Zikrî, Hazırlayan: Ali Mustafa el-Mısrâtî, Beyrut, 1922.
er-Rusâfî, Maʻrûf, Dîvânu’r-Rusâfî, Beyrut, 1957.
Sabuncu, Louis, Dîvânu Şi‘ri’n-Nahle el-Manzûm fî Hilâli’r-Rıhle, İskenderiye, 1901.
---------, Sultan II. Abdülhamid'in Hal Tercümesi, Hazırlayan: Mahir Aydın, İstanbul, 1997.
---------, Yıldız Sarayında Bir Papaz Sabuncuzade Luis Alberi, Hazırlayan: Mehmet Kuzu İstanbul, 2007.
Selâme, Süleyman Davud, Dîvânu Nesemâti’l-Ğusûn ev Bâkûratu Manzûmât, New York, 1905.
Tarrâzî, Filib Dî, Târîhu’s-Sıhâfeti’l-‘Arabiyye, Beyrut, 1913.
Ürün, Ahmet Kazım, 1868-1932 Mısır'da Türk Bir Şair Ahmet Şevki, 2002.
Visser, Rogier, Identities in Early Arabic Journalism The Case of Louis Ṣābūnjī, Inowrocław, 2013.
Yazıcı, Hüseyin, “Mısırlı Bir Arap Şairi Ahmed Şevki ve Şiirlerinde Sultan II. Abdulhamid”, İlmî Araştırmalar Dergisi, Sayı: 4, İstanbul, 1997, ss. 179-192.
ez-Zehrânî Abdullah b. İbrahim b. Yusuf, eş-Şi’ru ve Hurûbu’l-Hilâfeti’l-Usmâniyye, Doktora Tezi, Câmiatu Ümmi’l-Kurâ Külliyyetu’l-Lugati’l-Arabiyye, Mekke, 1412.
ez-Ziriklî Hayreddin, el-A’lâm, Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, byy., 2002.
al-Ṣarṣarī, was born in the village of al-Ṣarṣar, near Baghdad, spent most of his life in the shadow of Baghdad’s political instability and the social collapse that developed in parallel. He was killed in 656/1258 by the Mon-golian forces that invaded Baghdad. al-Ṣarṣarī was extremely knowledgeable in fiqh, hadith, language, and ‘ilm al-qirāa. Our poet adopted the views of the Hanbalī law school. In addition, he turned to Sufism and became a murīd (disciple) to Ali ibn Idrīs al-Ya‘kūbī, a student of Abdalqadīr al-Gīlanī who was accepted as the founder of Qādiriyya. He was closely attached to the Sunnah of the Prophet and was fond of reading the Quran. He was chaste and patient and was content with what he had himself. All his works are poetic and they all belong to the madīh nabawī or fiqh area.
Since his poems, almost all of which are about the praise of the Prophet, have a high literary value, they were read, memorized and narrated for a long time in the circles of science, literature and Sufism. He depends on the traditional forms of Arab qasīda in terms of its structure. In the introductory sections of his poems, he often expresses his longing for Madina. The main subject in poems is usually the Prophet and his superior features. In the last part, he usually say salāt for the Prophet and seeks help from him. It can be said that he used simple language in his poems. The vocabulary reflects the characteristics of the urban life in which he lived. The source of inspiration for his poems are the Qur’an and especially hadiths. He uses the possibilities of literary arts as much as possible while conveying his feelings. But he does not allow the correct informa-tion to be lost due to these arts on a serious subject such as depicting the Prophet. You can see a lot of badī‘ art in some of his poems. But you can immediately understand that these arts do not spoil the beauty of his expression. The poet provides rhythm and harmony in his poetry with the meter and rhyme in accordance with the classical Arabic qasida rules. In addition, he strengthens the musicality in poetry with pun (jinās) and repetition.
The influence of the instability of the region where al-Ṣarṣarī lived in his poems is obvious. According to him, the main reason for the bad situation that Muslims were in is that they were away from the way of the Prop-het. He thought that it would be possible to go back to the old peaceful days by following the way of the Prop-het. Perhaps as a result of this opinion, he allocated his qasīda to the narration of the Prophet and his Compa-nions. In his poems, he describes the Prophet with his names, superior qualities, physical and moral charac-teristics. He says that the sentences describing the Prophet are the ornament of poems and believes that prai-sing him is a means of salvation in the next world. He also hoped that the poems he said in order to achieve spiritual ascension would protect himself against the troubled events of the period.
In his poems, especially on the occasion of mawlīd, al-Ṣarṣarī mentions the Prophet’s physical characteristics and likens his smiling face to a bright full moon, his brows to the letter nûn, his teeth to pearls. He describes the Prophet as a man with black eyes, broad shoulders, born with kohl-lined eyes, and who emanates a beauti-ful scent as a requirement of his creation. The poet, who also touches on the Prophet’s powerful address, sta-tes that his speech is more effective than Luqman’s wise words by virtue of his jawami‘ al-kalim (comprehen-sive speech) and faṣl al-khiṭab (clear speech), and that his soft address, which states nothing other than the truth, is a blessing from Allah. He additionally describes the Prophet’s plain words, easy to understand by all, as more valuable than jewels. al-Ṣarṣarī, who praises the Prophet in terms of morality with basic human vir-tues such as bashfulness, justice, modesty, and courage, emphasizes that he is, a paragon of patience, perseve-rance, kindness, and compassion through analogies such as, “his clothes are peace and perseverance”, his “cover is kindness and forgiveness”. In his world of imagery, the Prophet’s benevolence is so abundant like the rain that the clouds cannot compete with him. Also, he does not remind what he gives. He bestows the most valuable possessions like gold and camels. Even the respectable personalities of the tribe benefit from his grace. He is so generous that he is giving even when the clouds are stingy about giving rain during times of drought. He welcomes with a smile those who approach him with requests. The donations he makes privately are entirely satisfying.
The image of prophethood in al-Ṣarṣarī’s poems, is centralized around the thought of nūr Muhammadī (prop-hetic light) and the miracles of the Prophet. He reminds that the Prophet never gave up despite the calamities he encountered and that he was supported with extraordinary events in various stages of his life since he was born, and reflects the understanding that the prophet is spiritually supporting the community with his nūr, and in the case the community follow his sunnah, overcoming the Mongolian attacks, which seems like a miracle, is possible. The mention of Qattāl (warrior), Māḥī (eliminator of disbelief), Ẓāhir, Ẓāfir, Manṣūr and Muẓaffar (victorious) among the Prophet’s names, especially those that evoke the superiority he gained in his fight against the disbelievers, giving greater prominence to his courage and valor among his virtues are also related to the political and social conditions of the period. The couplets about the Companions of the Prophet following the couplets that describe the Prophet’s valor, the emphasis of their aid to the Prophet, and the par-ticular mention of their fighter spirit may be considered in the same context. Perhaps, in this way, the poet aims to boost the courage of the Muslims who are exposed to Mongolian attacks with respect to protecting their spiritual and holy values against the enemy.
Keywords: Arabic Language and Rhetoric, Poetry, Prophet Muḥammad, Madīh Nabawī, Ṣarṣarī
Kur’ân Yolu Meâli teşbih ve istiâre sanatları bakımından incelendiğinde bazı ayetlerin çevirisinde söz konusu sanatların kaynak dildeki kurgusuna bağlı kalınmadığı anlaşılmaktadır. Ayet teşbih sanatı içerirken meâlde teşbih sanatına yer verilmemesi, ayetteki teşbih türüne meâlde sadık kalınmaması, meâlde teşbîh veya istiârenin unsurlarının ayette olduğundan farklı yorumlanması, kelimenin temel anlamı göz ardı edildiği için istiârenin farkedilememesi, istiârenin teşbihe veya hakikate dönüştürülerek çevrilmesi, ayetteki istiâre imge ve tasarımının değiştirilerek çevrilmesi bunlardandır.
Bununla birlikte bazen“anlaşılırlık kaygısı” ile kaynak metindeki sanat türünün/formunun korunamaması söz konusu olabilir. Bu durumda teşbih ve istiâre türleri arasında bir rütbe sıralaması yapılıp, geçişkenliğin en yakın türle gerçekleştirilmesi ana metnin üslup özelliğinden daha az uzaklaşılması anlamına gelebilir. Örneğin ifade gücü ve etki bakımından “Meknî istiâre > tasrihi istiâre > beliğ teşbih > (maklûb teşbih >) Mürsel teşbih > bu sanatları içermeyen söz” biçiminde bir rütbe sıralaması yapıldığında meknî istiâre içeren bir ifadenin meknî istiâre olarak çevirisi mümkün olmadığında bir alt kategori olan tasrihi istiâre ile çevrilmesi uygun olacaktır.
Düzenleyen: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi-Zeytinburnu Belediyesi
19-20 Aralık 2015
İstanbul
Arap dili ve edebiyatının Osmanlı dönemine tekabül eden kısmı gerek gün yüzüne çıkarılma gerekse görünür kısmının kıymet-i harbiyesini idrak etme bakımından bu alanın neredeyse kayıp bir hazinesidir. Hâlbuki Osmanlı medreseleri dünyanın hiçbir medeniyetinde görülmediği kadar dilbilim eğitiminin yapıldığı müesseselerdir. Kemalpaşazade (ö. 1536) ve Mehmed Birgivî (ö. 1573) gibi önemli simaların yetiştiği XVI. asırda da meşhur sarf, nahiv ve belagat eserleri üzerine şerh, hâşiye ve ihtisar çalışmalarının yanı sıra özgün kitap ve risaleler kaleme alınmış ve bu eserlerde Arap dilinin yapısı, kelimeleri ve bunların varlıkla ilişkisi üzerine ciddi anlamda dil felsefesi üretilmiştir. Bu dönemin temel özelliklerinden biri de ilmu’l-luğa alanına teveccühün artması, özellikle de Arapça-Türkçe sözlükçülük sahasındaki çalışmalara olan ilginin fazlalaşmasıdır. Bu tebliğde öncelikle XVI. asırda Osmanlı-Türk âlimlerinin Arap diline yaptığı katkıdan ana hatlarıyla söz edilecek, ardından Hısım Ali Çelebi’nin, yaşadığı dönemde halk arasında bazı Arapça kelimelerin telaffuzu ile ilgili tespit ettiği hataları ele aldığı Hayru’l-Kelâm fi’t-Tekassî ʽan Ağlâti’l-Avâm adlı galat sözlüğü incelenecektir.
Düzenleyen: T.C. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Başkanlığı
Ankara, 2014
Tüm çabalarına rağmen Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletler karşısındaki yenilgileri XX. yüzyılın başında da devam etmiştir. Bu durumu fırsata dönüştürmek isteyen İtalya İngiltere ve Fransa’nın yayılmacı siyasetinden esinlenerek Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki son toprağı olan Trablusgarp’ı ele geçirmek üzere Osmanlı’ya açtığı savaşı kazanarak burayı Osmanlı’dan almıştır. Bu savaş, öncesi ve sonrası ile Arap şairlerin gündeminde önemli bir yer işgal etmiştir. Bu bildiride Trablusgarp Savaşı’nın Arap şiirindeki yansımaları ve Hicazlı bir şairin, yaşadığı bölgenin dinî ve siyasî atmosferi altında bu savaşın sebep ve sonuçlarına yönelik söylediği Nasîha li-Âli Osman isimli şiir incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Trablusgarp Savaşı, Arap Şiiri, İbrahim el-Üskûbî, Nasîha li-Âli Osman, Osmanlı, İttihat ve Terakkî
ABSTRACT
Despite all efforts the defeat of the Ottoman Empire against the European Countries continued at the beginning of the 20th century. Italy affected by the imperialistic policies of England and France, declared war to the Ottoman’s and besieged Trablusgarp. This war was in the agenda of Arabic poets before and after the war. The present article is about the reflections of Trablusgarp war in Arabic poetry and about reason and results of the war in Nasîha li-Ali Osman writting by a poet from Madina under the influence of the religious and political atmosphere of this region.
Key Words: Trablusgarp War, Arabic poetry, Ibrahim el-Uskubi, Nasiha li-Ali Osman, Ottoman Empire, Committee of Union and Progress
Düzenleyen: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı-Harran Üniversitesi-Haliliye Belediyesi-Motif Vakfı
Şanlıurfa 2015
Meseller Arap milletinin kültür tarihini muhafaza eden belleği durumundadır. Genellikle anonim nitelikli ve cümle şeklinde olan bu kısa ve özlü klişe sözler Arapların varlığa dair düşünce ve kanaatlerini yansıtan dilsel imgelerdir. Meseller tarih boyunca Arapların yazılı ve sözlü kültürünün vazgeçilmez malzemeleri olmuştur. Bu bildiri, insanlık tarihinin önemli mimarlarından olan ve toplum içerisindeki yeri ve rolü bakımından son yıllardaki bir kısım tartışmaların odağı haline gelen “kadın”a dair Arap mesellerinde çizilen imajının incelendiği betimleyici bir çalışmadır.
Anahtar Sözcükler: Mesel, Arap, Kadın, İmge, Kültür Tarihi, Toplum
Proverbs are the storages of a nation, retaining its cultural history. These short and concise stereotype words that are usually anonymous and in the form of sentences are the linguistic images that reflect the thoughts and opinions of a society about the existence. Proverbs have been the indispensable materials of the written and spoken culture for the Arabs throughout the history. Women have been the important architects of the history of mankind and become the focus of some controversies in recent years in terms of their roles. This statement is a descriptive study examining the “woman” image reflected in the Arabic proverbs.
Keywords: Proverbs, Arab, Woman, Image, Cultural History, Society
Bu çalışmada, muhtelif şahsiyetlere ait, nesir türündeki yetmiş öğüt pasajı seçilerek bir araya getirilmiş ve bunlar, söylendiği dönemlere göre sınıflandırılarak Türkçeye çevrilmiştir. Arap edebiyatına özel ilgi duyan veya bu alanda uzmanlaşmak isteyenlerin daha iyi istifade edebilmesi için orijinal metin ve çeviri karşılıklı sayfalarda yer alacak şekilde, bir arada sunulmuştur. Ayrıca çalışmanın giriş bölümünde öğüt kavramı, Arap öğüt edebiyatı, öğütlerin muhteva, dil ve üslup özellikleri gibi konularda da kısa bilgi verilmiştir.
İslâm öncesi dönemden Endülüs Emevîleri’ne kadar uzanan bir zaman aralığına ait olan bu pasajlarda, bir annenin evlenecek kızına nasihatinden bir bilgenin halifeye tavsiyelerine varıncaya kadar hikmet dolu pek çok söze şahit olacak, muhtemelen kendinizi bazen söyleyenin bazen de dinleyenin yerine koyacaksınız. Bu kitap, akıl, bilgi ve tecrübeyi, sözün gücü ve büyüsü ile birleştiren öğütlerin aydınlatıcı kılavuzluğuna ayna tutmayı başarabilirse kendisi ile amaçlanan gayeyi yerine getirmiş olacaktır.
analyze the life of Ibn an-Naqib al-Hussainy, a poet of the Ottoman period, and his
poetries in terms of their contentual and formal properties.
The thesis consists of an introduction and three chapters. The introduction gives
a general description about the situation of Damascus in the 17th century, where Ibn
an-Naqib lived. The first chapter deals with the poet’s life, his books and his literary
identity. The second chapter analyzes his poetry’s content. The third chapter evaluates
his poetries based on their stylistic properties. Ibn an-Naqib composed poetries on
ikhwaneyat, nature, wine, praise, love etc. He has an unsophisticated language. While
figures of speech in his poetries are rich, simile and imagery are an important part of
his style.
In conclusion, this study showed that the poetries of Ibn an-Naqib are valuable in
point of content, language and style and that he is one of the distinguished poets in his
day.
Key Words: Ibn an-Naqib, Arabic Poetry in the Ottoman Period, Diwan Ibn an-
Naqib, Damascus, Ikhwaneyat, Nature, Simile, Imagery
Keywords: Arabic Poetry, Mamluks, Nabaviyyāt, Shihab al-Din Mahmoud, Badīʿ