Öz Bu makalede Sanat Tarihi alanındaki çalışmalarda kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri hakk... more Öz Bu makalede Sanat Tarihi alanındaki çalışmalarda kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. Tezlerin ve araştırma metinlerinin biçim özellikleri enstitüler ve yayın kurulları tarafından belirlendiği için burada sadece araştırma yöntemlerinin mantığı üzerinde durularak genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Araştırma yöntemleri, çalışmaya karar verme aşamasından, çalışmanın tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde yapılan bütün eylemleri ifade eder. Öncelikle bunun belirli basamaklardan oluşan ve sabır gerektiren uzun bir süreç olduğu bilinmelidir. Bu süreç ana hatlarıyla konunun belirlenmesi, sınırlandırılması, başlık seçimi, çalışma planının yapılması, kaynak taraması, saha çalışması ve metin yazımı aşamalarından oluşmaktadır. Bütün Sanat Tarihi metinleri yaklaşık olarak bu aşamalardan geçerek oluşturulur. Ancak bunun kesin bir kural olduğu ve bu sıralamanın dışına çıkılamayacağı anlaşılmamalıdır. Örneğin kaynak taraması, konunun belirlenmesinden çalışmanın tamamlanmasına kadar devam etmektedir. Bu çalışmada verilen bilgilerin, Sanat Tarihi öğrencilerine yapacakları bilimsel çalışmalarda yol göstermesi amaçlanmaktadır. Kişinin lisans eğitiminde kazanacağı bu yöntem bilgisi ve çalışma disiplini meslek hayatı boyunca da kullanacağı birikimler olacaktır. Anahtar Kelimeler: sanat tarihi, bilimsel araştırma teknikleri, kaynak taraması, anahat planı, tez yazımı
Volume III (2017) R. ARIK, Selçuklu Sarayları ve Köşkleri. Ankara 2017. Ankara Üniversitesi Yayın... more Volume III (2017) R. ARIK, Selçuklu Sarayları ve Köşkleri. Ankara 2017. Ankara Üniversitesi Yayınevi, 316 sayfa (279 resim ve 54 çizim ile birlikte). ISBN: 9786051363424
Bu çalışmada, Mersin İli Erdemli İlçesi'ne bağlı köylerdeki tarihi çeşmeler incelenmiştir. Yapıla... more Bu çalışmada, Mersin İli Erdemli İlçesi'ne bağlı köylerdeki tarihi çeşmeler incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda: Akpınar, Arslanlı, Doğusandal, Güzeloluk, Harfilli, Karahıdırlı ve Yağda köylerinde birer; Esenpınar Kasabası'nda iki; köyler arasındaki yol güzergâhında ise bir adet olmak üzere geleneksel tarzda inşa edilmiş toplam 10 adet çeşme tespit edilmiştir. Ayrıca Doğusandal Köyü'ndeki çeşmenin yanında bulunan çamaşırhane de yörede tespit edilen tek örnek olması sebebiyle çalışma kapsamına alınmıştır.
Lokman TAY tarafından hazırlanan "KIRŞEHİR (MERKEZ) TÜRBELERİ" başlıklı bu çalışma, 28.06.2010 ta... more Lokman TAY tarafından hazırlanan "KIRŞEHİR (MERKEZ) TÜRBELERİ" başlıklı bu çalışma, 28.06.2010 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği ile başarılı bulunarak Jürimiz tarafından Anabilim dalında Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. [ i m z a ] Yrd. Doç. Dr. Murat ÇERKEZ (Danışman) [ i m z a ] Prof. Dr. Hakkı ACUN [ i m z a ] Doç. Dr. Nakış KARAMAĞARALI ÖNSÖZ Ölüm, tarih boyunca insanların en çok korktuğu ve karşısında aciz kaldığı olguların başında gelmektedir. Ölümsüzlüğe ulaşmak birçok kişinin hedefi olmasına rağmen, kâinatın devamı ve dengesi için bu mümkün olmamıştır. Fakat insanın içindeki ölümsüzlük aşkı da hiç bitmemiştir. Biyolojik olarak ölümsüzlüğü elde edemeyen insanoğlu, bu defa psikolojik olarak ölümsüzlüğün peşine düşmüştür. Bu düşünceyle, Kuzey Afrika'da piramitler; Asya'da kurganlar; Anadolu'da türbe ve kümbetler gibi birçok anıtsal mezar, mimarlık tarihindeki yerlerini almışlardır. Araştırmamızın konusunu teşkil eden Kırşehir türbeleriyle ilgili bir çalışma bugün için mevcut değildir. Yapıların bazıları mimari veya süsleme sanatları ile ilgili genel çalışmalara, bazıları da münferit yayınlara konu edilmiştir. Ancak hepsini belli bir sistem dâhilinde ele alıp ayrıntılı olarak inceleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Böyle bir eksikliğin giderilmesi düşüncesiyle bu konuda çalışmaya karar verdik. Araştırmamızın her aşamasında büyük bir sabırla yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sn. Yrd. Doç. Dr. Murat ÇERKEZ'e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Tez sürecinde değerli görüşleriyle katkı sağlayan hocalarım, Sn. Prof. Dr. Halit ÇAL'a, Sn. Doç. Dr. Yıldıray ÖZBEK'e, Sn. Yrd. Doç. Dr. Abdullah KARAÇAĞ'a, Sn. Yrd. Doç. Dr. Muhammed GÖRÜR'e ve Sn. Yrd. Doç. Dr. Celil ARSLAN'a, kitabelerin kontrol edilmesindeki yardımlarından dolayı hocam Sn. Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN'e, metinlerimi sabırla okuyup eleştiren mesai arkadaşım Sn. Arş. Gör. Sultan Murat TOPÇU'ya, arazi çalışmamda beni yalnız bırakmayan arkadaşım Sn. Esra GENCEL'e, ayrıca araştırmamızın başından sonuna kadar maddî-manevî hiçbir fedakârlıktan kaçınmayarak bana destek veren değerli aileme teşekkür ederim.
Aralık 2014 KAYSERİ 2 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM D... more Aralık 2014 KAYSERİ 2 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM DALI SANAT TARİHİ BİLİM DALI DÂR-ÜS'SAÂDE AĞASI HACI BEŞİR AĞA VE ESERLERİ (Doktora Tezi) Hazırlayan Lokman TAY Danışman Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN Aralık 2014 KAYSERİ i BİLİMSEL ETİĞE UYGUNLUK Bu çalışmadaki tüm bilgilerin, akademik ve etik kurallara uygun bir şekilde elde edildiğini beyan ederim. Aynı zamanda bu kural ve davranışların gerektirdiği gibi, bu çalışmanın özünde olmayan tüm materyal ve sonuçları tam olarak aktardığımı ve referans gösterdiğimi belirtirim. Adı-Soyadı: Lokman TAY İmza: ii YÖNERGEYE UYGUNLUK "Dâr-üs'saâde Ağası Hacı Beşir Ağa ve Eserleri" adlı bu Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi Lisansüstü Tez Önerisi ve Tez Yazma Yönergesi'ne uygun olarak hazırlanmıştır. Tezi Hazırlayan Danışman Lokman TAY Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN Sanat Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN iv ÖNSÖZ/TEŞEKKÜR Bu çalışmada Osmanlı Sarayı'nın en kudretli harem ağalarından biri olan Hacı Beşir Ağa'nın hayatı ve inşa ettirdiği yapılar üzerinde durulmuştur. Özellikle Ağa'nın elde ettiği olağanüstü gücü sergileyiş biçimi, dönemin şartları içerisinde irdelenmiştir. Hacı Beşir Ağa Osmanlı Devleti için önemli bir dönüm noktası olan Lale Devri'nin hemen öncesinde göreve gelmiş ve 29 yıl gibi uzun bir süre bu görevde kalmayı başarmıştır. Görevde olduğu süre ve inşa ettirdiği yapıların tarihleri ele alındığında Klasik Osmanlı Mimarisi ile Batılılaşma Dönemi Osmanlı Mimarisi arasında bir geçiş dönemine rastladığı görülmektedir. Bu sebeple yapıların planlarında ağırlıklı olarak Klasik dönem özellikleri görülürken; Batılılaşmanın habercisi yeniliklerin uygulandığı örneklere de rastlanmaktadır. Araştırmamızın konusunu teşkil eden Hacı Beşir Ağa'nın hayatı ve inşa ettirdiği yapıların bazıları mimari ile ilgili genel çalışmalara, bazıları da münferit yayınlara konu edilmiştir. Ancak gerek Ağa'nın hayatını gerekse inşa ettirdiği yapıları toplu şekilde ele alıp sanat tarihi disiplini içerisinde inceleyen bir çalışma bugün için mevcut değildir. Böyle bir eksikliğin giderilmesi düşüncesiyle bu konuda çalışmaya karar verdik. Araştırmamızın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen, rahat bir çalışma ortamı sağlayan ve özellikle kitabe metinlerini kontrol eden tez danışmanım Sn. Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN'e ve tez süresince değerli görüşleriyle katkı sağlayan hocalarım, Sn. Prof. Dr. Halit ÇAL'a, Sn. Prof. Dr. Yıldıray ÖZBEK'e, Sn. Prof. Dr. Mustafa DENKTAŞ'a, Sn. Prof. Dr. İsmail YAKIT'a, Sn. Prof. Dr. Nilay KARAKAYA'ya, Sn. Doç. Dr. Abdullah KARAÇAĞ'a, Sn. Doç. Dr. Celil ARSLAN'a, Sn. Doç. Dr. Hava SELÇUK'a, Sn. Doç. Dr. Başak Burcu TEKİN'e ve Sn. Yrd. Doç. Dr. Aslı SAĞIROĞLU ARSLAN'a; kaynak teminindeki yardımlarından dolayı da Sn. Doç. Dr. Sultan Murat TOPÇU'ya teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca çalışmanın çeşitli aşamalarında yardımlarını gördüğüm değerli arkadaşlarım, Sn. Arş. Gör. Ayşe BUDAK'a, Sn. Öğr. Gör. Filiz CANYURT'a, Sn. Arş. Gör. Şule YILMAZ'a, Sn. Öğr. Gör. Şamil YİRŞEN'e, Sn. Öğr. Gör. Hacer ŞAHAN'a, Sn. Gökhan GÜMÜŞDAĞ'a ve öğrencim Sn. Yeşim SÖKÜTLÜ'ye katkılarından ve desteklerinden ötürü teşekkür ederim. Tez çalışması boyunca, arşiv taramasından arazi çalışmasına, belgelerin okunmasından yorumlanmasına kadar tezin her aşamasında en büyük desteği gördüğüm v değerli arkadaşım Sn. Yrd. Doç. Dr. Remzi AYDIN ve eşi Sn. Fatma AYDIN'a yardımları için ne kadar teşekkür etsem azdır. Tezin son zamanlarında aramıza katılarak hayatımızı anlamlandıran biricik oğlum Tunahan'a ve en zor zamanlarımda yanımda olan hayat arkadaşım Esra'ya, ayrıca eğitim hayatım boyunca maddî-manevî hiçbir fedakârlıktan kaçınmayarak bana destek olan anneme, babama ve değerli aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Onların desteği olmasaydı böyle bir çalışma gerçekleşemezdi. Lokman TAY Kayseri 2014 vi DÂR-ÜS'SAÂDE AĞASI HACI BEŞİR AĞA VE ESERLERİ Lokman TAY Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Aralık 2014 Danışman: Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN ÖZET Bu çalışmada M.1717-1746 yılları arasında dâr-üs'saâde ağalığı yapmış olan Hacı Beşir Ağa'nın hayatı, siyasi ve ekonomik gücü ile inşa ettirdiği yapılar incelenmiştir. Habeşistan kökenli bir köle olarak İstanbul'a getirilen Hacı Beşir Ağa, Yapraksız Ali Ağa'nın çırağı olarak Topkapı Sarayı'na girmiştir. III. Ahmet şehzade iken hizmetinde bulunan Hacı Beşir Ağa'yı, padişah olunca, padişah musahipliği ve saray hazinedarlığı görevlerine getirmiştir. Daha sonra Şeyh'ül Harem'lik makamına getirilen Ağa, M.1717 yılında da Anber Mehmet Ağa'nın yerine dâr-üs'saâde ağası olmuştur. Hacı Beşir Ağa 13 yılı III. Ahmet, 16 yılı I. Mahmut zamanında olmak üzere; 29 yıl ile Osmanlı Devleti'nde en uzun süre dâr-üs'saâde ağalığı yapan kişi olmuştur. 17. yüzyılın ortalarında doğduğu kabul edilen Hacı Beşir Ağa 3 Haziran 1746 yılında İstanbul'da ölmüş ve Eyüp Sultan Külliyesi içerisindeki türbesine defnedilmiştir. 16. Yüzyılın sonlarında elde ettiği siyasi güçle sarayın kontrolünü ele geçiren dârüs'saâde ağaları, ekonomik bakımdan da hatırı sayılır ayrıcalıklara kavuşmuşlardır. Özellikle Haremeyn-i Şerifeyn ile Selâtin vakıflarının yönetimini ele geçirmekle çok ciddi bir ekonomik güç elde etmişlerdir. Ayrıca Osmanlı toprak sisteminin bir parçası olan zeâmetler, 18. yüzyıldan itibaren dâr-üs'saâde ağalarının en önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmuştur. Hacı Beşir Ağa da I. Mahmut üzerindeki etkisini kullanarak Temlikname-i Hümayunlar vasıtasıyla imparatorluğun farklı bölgelerinde çok geniş tarım arazilerinin sahibi olmuştur. Sahibi olduğu bu geniş tarım arazilerini kurduğu vakıflara akar olarak tayin etmiştir. Dâr-üs'saâde ağalarının gücünün doruğunda olduğu bir zamanda göreve gelen Hacı Beşir Ağa bu fırsatı çok iyi bir şekilde değerlendirerek; dönemin en kudretli isimlerinden biri olmuştur. Ağa, elde ettiği olağanüstü ekonomik ve siyasi gücü çok sayıda yapı inşa ettirerek taçlandırmıştır. Bu bağlamda yapılan arşiv çalışmalarından ve kaynak taramalarından Hacı Beşir Ağa'nın İstanbul'da üç cami ve mescit, iki medrese, vii 15 çeşme, iki kütüphane, üç sebil, bir han, bir hamam, dört sıbyan mektebi, bir tekke olmak üzere 32 yapı inşa ettirdiği tespit edilmiştir. İstanbul dışında, İzmir'de bir Han, Medine ve Ziştovi'de birer olmak üzere iki medrese, Konya-Hadim'de bir, Medine ve Ziştovi'de birer olmak üzere üç kütüphane, Kahire'de bir sebil-i küttab (bir sebil, bir sıbyan mektebi), Sünne Boğazı'nda bir kale, bir imaret ve bir deniz feneri olmak üzere toplam 11 yapı inşa ettirmiştir. Ancak vakfiye ve arşiv belgelerinden elde edilen bu listedeki yapılardan yaklaşık 13 adedi günümüze ulaşamamıştır. Günümüze ulaşan yapıların büyük çoğunluğu son yıllarda onarılarak çeşitli işlevlerde kullanılmaktadır. Hacı Beşir Ağa'nın inşa ettirdiği yapılardan sadece beş adedi III. Ahmet dönemine, geri kalan 38 adedi ise I. Mahmut'un saltanat yıllarına tarihlendirilmektedir. Hacı Beşir Ağa'nın inşa ettirdiği yapıların türlerine bakıldığı zaman, dini (cami, tekke), sosyal (çeşme, sebil, hamam), eğitim (sıbyan mektebi, medrese ve kütüphane) ve ticaret (han, dükkân) yapılarının olduğu görülmektedir. Bunlar içerisinde çeşmeler 15 yapı ile ilk sırayı almaktadır. Yapıların yer seçiminde özellikle İstanbul tercih edilmiştir. İstanbul'daki yer seçiminin de gelişi güzel yapılmadığı, siyasi, dini ve ekonomik koşulların göz önünde bulundurulduğu anlaşılmaktadır. Hacı Beşir Ağa'nın inşa ettirdiği yapılar toplu olarak ele alındığında plan bakımından klasik dönem özelliklerinin devam ettirildiği görülmektedir. Ancak Eminönü'ndeki külliyenin sebili ve Divanyolu'ndaki çeşme gibi, Batılılaşmanın habercisi denemeler de yapılmıştır. Eminönü'ndeki külliyenin diğer yapılarında planda olmasa da, süslemelerde yeniliklerin uygulandığı dikkat çekmektedir.
Öz Bu çalışmada Kırşehir'in Mucur İlçe merkezindeki Emine Hatun, Eski Minareli, Hasan Ağa, Hüseyi... more Öz Bu çalışmada Kırşehir'in Mucur İlçe merkezindeki Emine Hatun, Eski Minareli, Hasan Ağa, Hüseyin Ağa, Lengerlioğlu ve Veli Efendi camileri olmak üzere altı adet yapı incelenmiştir. Camilerin tamamı derinlemesine dikdörtgen planlı olup, mihraba dik üç sahına ayrılmıştır. Yapıların tamamı içten ahşap tavanla, dıştan kırma çatıyla örtülüdür. Örtü sistemleri duvarlar ve ahşap direkler tarafından taşınmaktadır. İncelenen örneklerden sadece Eski Minareli Cami'nin orijinal minaresi bulunmaktadır. Emine Hatun, Lengerlioğlu ve Veli Efendi camilerine ise sonradan minare eklenmiştir. Emine Hatun ve Hüseyin Ağa camilerinin içerisinde zengin duvar resimleri mevcuttur. Özellikle her iki yapının içerisindeki Sultanahmet Camisi tasvirleri dikkat çekicidir. Ancak yapılan bilinçsiz müdahaleler sonucunda Hüseyin Ağa Camisi'ndeki duvar resimleri büyük oranda zarar görmüştür. Diğer camilerse süsleme bakımından yalın tutulmuştur. Abstract Throughout this study, six mosques situated in the provincial center of Mucur in Kırşehir have been examined in a scientific approach, which are called Emine Hatun, Eski Minareli, Hasan Ağa, Hüseyin Ağa Lengerlioğlu and Veli Efendi. All the edifices divided into three sahins perpendicular to the mihrap have been designed in a rectangular plan. All are covered with wooden ceiling inside and hipped roof outside. The top-cover system is supported with the walls and wooden pillars. Among the others does only Eski Minareli have an original minaret. The minarets of Emine Hatun, Lengerlioğlu and Veli Efendi have been added later. A rich painting programme draws attention on the walls of Emine Hatun and Hüseyin Ağa mosques. The depiction of Sultanahmet Mosque on both the mosques is worth to be mentioned. However, some unconscious and wrong touches of restoration have given much harm to the murals at Hüseyin Ağa Mosque. The others seem to be plain in terms of decoration.
Öz: Bu çalışmada, Antalya'nın Akseki İlçesi'ne bağlı 41 köy ve 6 beldede yapılan arazi çalışması ... more Öz: Bu çalışmada, Antalya'nın Akseki İlçesi'ne bağlı 41 köy ve 6 beldede yapılan arazi çalışması netice-sinde Belenalan, Çimi, Değirmenlik, Emiraşıklar, Güçlüköy ve Hüsamettin köylerinde tespit edilen altı adet düğmeli cami incelenmiştir. Çimi, Değirmenlik ve Emiraşıklar köyleri camileri yaklaşık kare planlı; Belenalan, Güçlüköy ve Hüsamettin köyleri camileri ise derinlemesine dikdörtgen planlıdır. Camilerin tamamı içten düz ahşap tavanla, dıştan kırma çatıyla örtülüdür. Belenalan, Çimi, Güçlüköy ve Hüsamettin köyleri camilerinin yöreye özgü minareleri ahşap direk üzerine yerleştirilen ahşap bir şerefeden oluş-maktadır. Sekizgen planlı ahşap şerefelerin üzerleri külah şeklinde sonlanmaktadır. Camilerin inşa tekniği boyuna ve dikine ahşap hatıllarla takviyeli moloz taş malzemeli kuru yığma duvardır. Hatılların uçları dışarıya doğru 15-20 cm taşıntı yaptığı için bu teknik yöre halkı tarafından düğmeli duvar olarak adlandırılmıştır. Abstract: In this study six buttoned mosques have been investigated at the villages of Belenalan, Çimi, Değirmenlik, Emiraşıklar, Güçlüköy and Hüsamettin, all of which were investigated in consequence of the field research conducted in 41 villages and 6 towns of Akseki in Antalya Province. While the mosques at the villages of Çimi, Değirmenlik ve Emiraşıklar exhibit a square-like plan, those at the villages of Belenalan, Güçlüköy and Hüsamettin have a longitudinal rectangular form. All of these mosques are covered by a plain wooden ceiling in the interior and externally by a hipped roof. The indigenous minarets of the mosques at the villages Belenalan, Çimi, Güçlüköy and Hüsamettin consist of a wooden balcony, that's şerefe, placed on a wooden pole. The tops of the octagonally-planned wooden balconies are crowned by a cone, in its shape. The construction technique of the mosques is a masonry wall of ruble stone reinforced with balks of timber arranged vertically and horizontally. Since the external ends of these timbers have been placed to project 15-20 cm from the walls, this technique is termed a buttoned wall by the local inhabitants. Giriş Bu çalışmada, Antalya'ya 155 km uzaklıktaki Akseki İlçesi'ne bağlı köylerde bulunan düğmeli duvar tekniği ile inşa edilmiş camiler incelenmiştir. Arazi çalışmasında tespit edilen camilerin mimari özelliklerine geçmeden önce " düğmeli duvar tekniği " hakkında bilgi vermek yerinde olacaktır. Mimaride malzeme tercihini belirleyen başlıca etkenler ekonomi, mimari gelenek ve çevresel koşullardır. Bir bölgede en rahat bulunan, sağlam ve ekonomik malzeme neyse mima-ride de o tercih edilir. Toros Dağları'na kurulu olan Akseki dağlık ve ormanlık bir coğrafyaya sahiptir. Bu sebeple bölgenin yapı malzemesini ahşap ve moloz taş oluşturmaktadır. Çevresel
Bu çalışmada, Mersin'in Erdemli İlçesi'ne bağlı Güzeloluk Köyü'ndeki Türk eserleri incelenmiştir.... more Bu çalışmada, Mersin'in Erdemli İlçesi'ne bağlı Güzeloluk Köyü'ndeki Türk eserleri incelenmiştir. Arazi çalışması neticesinde bir cami, bir mektep, bir çeşme, bir de ilkokul ve lojmanı tespit edilmiştir. Cami, mektep ve çeşme Osmanlı döneminde; ilkokul ve lojmanı ise Cumhuriyet döneminde inşa edilmiştir. Asli hâllerini büyük ölçüde koruyan yapılar, mimari ve süsleme açısından inşa edildikleri dönemin özelliklerini yansıtmaktadır.
LIBRI Kitap Tanitimi, Elestiri ve Ceviri Dergisi, 2015
Adından da anlaşılacağa üzere kitap, hurufat defterleri esas alınarak hazırlanmış bir çalışmadır.... more Adından da anlaşılacağa üzere kitap, hurufat defterleri esas alınarak hazırlanmış bir çalışmadır. Bu sebeple öncelikle hurufat defterlerinin ne olduğundan kısaca bahsedip daha sonra kitabın incelenmesine geçebiliriz. Hurufat Defterleri: mütevelli, zaviyedar, türbedar, imam, müezzin vb. gibi cami, tekke ve türbe gibi vakıf yapılarında çalışan görevlilerin tayinlerinin kaydedildiği defterlerdir. Verdiği bu bilgilerden ötürü Hurufat Defterleri, başta tarih olmak üzere, mimarlık tarihi, sanat tarihi, iktisat tarihi ve halkbilimi gibi birçok bilim dalının ortak araştırma alanını oluşturmaktadır. Bu sebeple, Hurufat Defterleri ile ilgili çalışmalar, farklı disiplinlerden araştırmacıların bir arada yürütmesi gereken araştırmalardandır. Hurufat Defterlerindeki bilgilerden tam anlamıyla faydalanılabilmesi için bu gereklidir. Sanat tarihi araştırmalarında Hurufat Defterleri sınırlı sayıda araştırmacı dışında bugüne kadar genellikle göz ardı edilmiştir. Bu konudaki çalışmalar sanat tarihi adına son yıllarda biraz daha ön plana çıkmaya başlamıştır. Değerli hocamız, bu alanda salt Hurufat Defterleri'nden hareketle yeni çalışmalar yapılabileceğini ortaya koymuştur.
Zeitschrift Fur Die Welt Der Turken Journal of World of Turks, Dec 15, 2010
... Büyük Selçukluların Orta Asya'da geliştirdikleri zengin süsleme prog... more ... Büyük Selçukluların Orta Asya'da geliştirdikleri zengin süsleme programını Anadolu Selçukluları, Anadolu'da yoğun olarak karşılaştıkları taş malzeme ... yy ), Mahperi Hunat Hatun Medresesi (1235), Mahperi Hunat Hatun Camisi (123738), Çifte Kümbet (1247), Hacı Kılıç Camisi ...
Adiyaman University Journal of Social Sciences, 2013
Bu çalışmada, Kırşehir İl merkezindeki tarihi çeşmeler Türk sanatı açısından incelenmiştir. Çalış... more Bu çalışmada, Kırşehir İl merkezindeki tarihi çeşmeler Türk sanatı açısından incelenmiştir. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen saha araştırması ve kaynak taraması sonucunda, beşi sağlam, ikisi yıkılmış olmak üzere yedi adet tarihi çeşme tespit edilmiştir. Tamamı XVIII. ve XIX. yüzyıllara tarihlendirilen çeşmeler, mahalle çeşmesi şeklinde, tek cepheli ve tek kemerli olarak inşa edilmiştir. Günümüze ulaşan çeşmelerden dördü yuvarlak kemerli, biri ise sivri kemerlidir. Çalışmamızın amacı, Kırşehir çeşmelerini belgeleyerek bilim dünyasına tanıtmak ve çeşmelerin hem kendi içindeki gelişimini hem de Türk çeşme mimarisindeki yerini belirlemeye çalışmaktır.
Öz Bu makalede Sanat Tarihi alanındaki çalışmalarda kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri hakk... more Öz Bu makalede Sanat Tarihi alanındaki çalışmalarda kullanılan bilimsel araştırma yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. Tezlerin ve araştırma metinlerinin biçim özellikleri enstitüler ve yayın kurulları tarafından belirlendiği için burada sadece araştırma yöntemlerinin mantığı üzerinde durularak genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Araştırma yöntemleri, çalışmaya karar verme aşamasından, çalışmanın tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde yapılan bütün eylemleri ifade eder. Öncelikle bunun belirli basamaklardan oluşan ve sabır gerektiren uzun bir süreç olduğu bilinmelidir. Bu süreç ana hatlarıyla konunun belirlenmesi, sınırlandırılması, başlık seçimi, çalışma planının yapılması, kaynak taraması, saha çalışması ve metin yazımı aşamalarından oluşmaktadır. Bütün Sanat Tarihi metinleri yaklaşık olarak bu aşamalardan geçerek oluşturulur. Ancak bunun kesin bir kural olduğu ve bu sıralamanın dışına çıkılamayacağı anlaşılmamalıdır. Örneğin kaynak taraması, konunun belirlenmesinden çalışmanın tamamlanmasına kadar devam etmektedir. Bu çalışmada verilen bilgilerin, Sanat Tarihi öğrencilerine yapacakları bilimsel çalışmalarda yol göstermesi amaçlanmaktadır. Kişinin lisans eğitiminde kazanacağı bu yöntem bilgisi ve çalışma disiplini meslek hayatı boyunca da kullanacağı birikimler olacaktır. Anahtar Kelimeler: sanat tarihi, bilimsel araştırma teknikleri, kaynak taraması, anahat planı, tez yazımı
Volume III (2017) R. ARIK, Selçuklu Sarayları ve Köşkleri. Ankara 2017. Ankara Üniversitesi Yayın... more Volume III (2017) R. ARIK, Selçuklu Sarayları ve Köşkleri. Ankara 2017. Ankara Üniversitesi Yayınevi, 316 sayfa (279 resim ve 54 çizim ile birlikte). ISBN: 9786051363424
Bu çalışmada, Mersin İli Erdemli İlçesi'ne bağlı köylerdeki tarihi çeşmeler incelenmiştir. Yapıla... more Bu çalışmada, Mersin İli Erdemli İlçesi'ne bağlı köylerdeki tarihi çeşmeler incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda: Akpınar, Arslanlı, Doğusandal, Güzeloluk, Harfilli, Karahıdırlı ve Yağda köylerinde birer; Esenpınar Kasabası'nda iki; köyler arasındaki yol güzergâhında ise bir adet olmak üzere geleneksel tarzda inşa edilmiş toplam 10 adet çeşme tespit edilmiştir. Ayrıca Doğusandal Köyü'ndeki çeşmenin yanında bulunan çamaşırhane de yörede tespit edilen tek örnek olması sebebiyle çalışma kapsamına alınmıştır.
Lokman TAY tarafından hazırlanan "KIRŞEHİR (MERKEZ) TÜRBELERİ" başlıklı bu çalışma, 28.06.2010 ta... more Lokman TAY tarafından hazırlanan "KIRŞEHİR (MERKEZ) TÜRBELERİ" başlıklı bu çalışma, 28.06.2010 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği ile başarılı bulunarak Jürimiz tarafından Anabilim dalında Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. [ i m z a ] Yrd. Doç. Dr. Murat ÇERKEZ (Danışman) [ i m z a ] Prof. Dr. Hakkı ACUN [ i m z a ] Doç. Dr. Nakış KARAMAĞARALI ÖNSÖZ Ölüm, tarih boyunca insanların en çok korktuğu ve karşısında aciz kaldığı olguların başında gelmektedir. Ölümsüzlüğe ulaşmak birçok kişinin hedefi olmasına rağmen, kâinatın devamı ve dengesi için bu mümkün olmamıştır. Fakat insanın içindeki ölümsüzlük aşkı da hiç bitmemiştir. Biyolojik olarak ölümsüzlüğü elde edemeyen insanoğlu, bu defa psikolojik olarak ölümsüzlüğün peşine düşmüştür. Bu düşünceyle, Kuzey Afrika'da piramitler; Asya'da kurganlar; Anadolu'da türbe ve kümbetler gibi birçok anıtsal mezar, mimarlık tarihindeki yerlerini almışlardır. Araştırmamızın konusunu teşkil eden Kırşehir türbeleriyle ilgili bir çalışma bugün için mevcut değildir. Yapıların bazıları mimari veya süsleme sanatları ile ilgili genel çalışmalara, bazıları da münferit yayınlara konu edilmiştir. Ancak hepsini belli bir sistem dâhilinde ele alıp ayrıntılı olarak inceleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Böyle bir eksikliğin giderilmesi düşüncesiyle bu konuda çalışmaya karar verdik. Araştırmamızın her aşamasında büyük bir sabırla yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sn. Yrd. Doç. Dr. Murat ÇERKEZ'e sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Tez sürecinde değerli görüşleriyle katkı sağlayan hocalarım, Sn. Prof. Dr. Halit ÇAL'a, Sn. Doç. Dr. Yıldıray ÖZBEK'e, Sn. Yrd. Doç. Dr. Abdullah KARAÇAĞ'a, Sn. Yrd. Doç. Dr. Muhammed GÖRÜR'e ve Sn. Yrd. Doç. Dr. Celil ARSLAN'a, kitabelerin kontrol edilmesindeki yardımlarından dolayı hocam Sn. Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN'e, metinlerimi sabırla okuyup eleştiren mesai arkadaşım Sn. Arş. Gör. Sultan Murat TOPÇU'ya, arazi çalışmamda beni yalnız bırakmayan arkadaşım Sn. Esra GENCEL'e, ayrıca araştırmamızın başından sonuna kadar maddî-manevî hiçbir fedakârlıktan kaçınmayarak bana destek veren değerli aileme teşekkür ederim.
Aralık 2014 KAYSERİ 2 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM D... more Aralık 2014 KAYSERİ 2 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM DALI SANAT TARİHİ BİLİM DALI DÂR-ÜS'SAÂDE AĞASI HACI BEŞİR AĞA VE ESERLERİ (Doktora Tezi) Hazırlayan Lokman TAY Danışman Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN Aralık 2014 KAYSERİ i BİLİMSEL ETİĞE UYGUNLUK Bu çalışmadaki tüm bilgilerin, akademik ve etik kurallara uygun bir şekilde elde edildiğini beyan ederim. Aynı zamanda bu kural ve davranışların gerektirdiği gibi, bu çalışmanın özünde olmayan tüm materyal ve sonuçları tam olarak aktardığımı ve referans gösterdiğimi belirtirim. Adı-Soyadı: Lokman TAY İmza: ii YÖNERGEYE UYGUNLUK "Dâr-üs'saâde Ağası Hacı Beşir Ağa ve Eserleri" adlı bu Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi Lisansüstü Tez Önerisi ve Tez Yazma Yönergesi'ne uygun olarak hazırlanmıştır. Tezi Hazırlayan Danışman Lokman TAY Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN Sanat Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN iv ÖNSÖZ/TEŞEKKÜR Bu çalışmada Osmanlı Sarayı'nın en kudretli harem ağalarından biri olan Hacı Beşir Ağa'nın hayatı ve inşa ettirdiği yapılar üzerinde durulmuştur. Özellikle Ağa'nın elde ettiği olağanüstü gücü sergileyiş biçimi, dönemin şartları içerisinde irdelenmiştir. Hacı Beşir Ağa Osmanlı Devleti için önemli bir dönüm noktası olan Lale Devri'nin hemen öncesinde göreve gelmiş ve 29 yıl gibi uzun bir süre bu görevde kalmayı başarmıştır. Görevde olduğu süre ve inşa ettirdiği yapıların tarihleri ele alındığında Klasik Osmanlı Mimarisi ile Batılılaşma Dönemi Osmanlı Mimarisi arasında bir geçiş dönemine rastladığı görülmektedir. Bu sebeple yapıların planlarında ağırlıklı olarak Klasik dönem özellikleri görülürken; Batılılaşmanın habercisi yeniliklerin uygulandığı örneklere de rastlanmaktadır. Araştırmamızın konusunu teşkil eden Hacı Beşir Ağa'nın hayatı ve inşa ettirdiği yapıların bazıları mimari ile ilgili genel çalışmalara, bazıları da münferit yayınlara konu edilmiştir. Ancak gerek Ağa'nın hayatını gerekse inşa ettirdiği yapıları toplu şekilde ele alıp sanat tarihi disiplini içerisinde inceleyen bir çalışma bugün için mevcut değildir. Böyle bir eksikliğin giderilmesi düşüncesiyle bu konuda çalışmaya karar verdik. Araştırmamızın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen, rahat bir çalışma ortamı sağlayan ve özellikle kitabe metinlerini kontrol eden tez danışmanım Sn. Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN'e ve tez süresince değerli görüşleriyle katkı sağlayan hocalarım, Sn. Prof. Dr. Halit ÇAL'a, Sn. Prof. Dr. Yıldıray ÖZBEK'e, Sn. Prof. Dr. Mustafa DENKTAŞ'a, Sn. Prof. Dr. İsmail YAKIT'a, Sn. Prof. Dr. Nilay KARAKAYA'ya, Sn. Doç. Dr. Abdullah KARAÇAĞ'a, Sn. Doç. Dr. Celil ARSLAN'a, Sn. Doç. Dr. Hava SELÇUK'a, Sn. Doç. Dr. Başak Burcu TEKİN'e ve Sn. Yrd. Doç. Dr. Aslı SAĞIROĞLU ARSLAN'a; kaynak teminindeki yardımlarından dolayı da Sn. Doç. Dr. Sultan Murat TOPÇU'ya teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca çalışmanın çeşitli aşamalarında yardımlarını gördüğüm değerli arkadaşlarım, Sn. Arş. Gör. Ayşe BUDAK'a, Sn. Öğr. Gör. Filiz CANYURT'a, Sn. Arş. Gör. Şule YILMAZ'a, Sn. Öğr. Gör. Şamil YİRŞEN'e, Sn. Öğr. Gör. Hacer ŞAHAN'a, Sn. Gökhan GÜMÜŞDAĞ'a ve öğrencim Sn. Yeşim SÖKÜTLÜ'ye katkılarından ve desteklerinden ötürü teşekkür ederim. Tez çalışması boyunca, arşiv taramasından arazi çalışmasına, belgelerin okunmasından yorumlanmasına kadar tezin her aşamasında en büyük desteği gördüğüm v değerli arkadaşım Sn. Yrd. Doç. Dr. Remzi AYDIN ve eşi Sn. Fatma AYDIN'a yardımları için ne kadar teşekkür etsem azdır. Tezin son zamanlarında aramıza katılarak hayatımızı anlamlandıran biricik oğlum Tunahan'a ve en zor zamanlarımda yanımda olan hayat arkadaşım Esra'ya, ayrıca eğitim hayatım boyunca maddî-manevî hiçbir fedakârlıktan kaçınmayarak bana destek olan anneme, babama ve değerli aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Onların desteği olmasaydı böyle bir çalışma gerçekleşemezdi. Lokman TAY Kayseri 2014 vi DÂR-ÜS'SAÂDE AĞASI HACI BEŞİR AĞA VE ESERLERİ Lokman TAY Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Aralık 2014 Danışman: Prof. Dr. Kerim TÜRKMEN ÖZET Bu çalışmada M.1717-1746 yılları arasında dâr-üs'saâde ağalığı yapmış olan Hacı Beşir Ağa'nın hayatı, siyasi ve ekonomik gücü ile inşa ettirdiği yapılar incelenmiştir. Habeşistan kökenli bir köle olarak İstanbul'a getirilen Hacı Beşir Ağa, Yapraksız Ali Ağa'nın çırağı olarak Topkapı Sarayı'na girmiştir. III. Ahmet şehzade iken hizmetinde bulunan Hacı Beşir Ağa'yı, padişah olunca, padişah musahipliği ve saray hazinedarlığı görevlerine getirmiştir. Daha sonra Şeyh'ül Harem'lik makamına getirilen Ağa, M.1717 yılında da Anber Mehmet Ağa'nın yerine dâr-üs'saâde ağası olmuştur. Hacı Beşir Ağa 13 yılı III. Ahmet, 16 yılı I. Mahmut zamanında olmak üzere; 29 yıl ile Osmanlı Devleti'nde en uzun süre dâr-üs'saâde ağalığı yapan kişi olmuştur. 17. yüzyılın ortalarında doğduğu kabul edilen Hacı Beşir Ağa 3 Haziran 1746 yılında İstanbul'da ölmüş ve Eyüp Sultan Külliyesi içerisindeki türbesine defnedilmiştir. 16. Yüzyılın sonlarında elde ettiği siyasi güçle sarayın kontrolünü ele geçiren dârüs'saâde ağaları, ekonomik bakımdan da hatırı sayılır ayrıcalıklara kavuşmuşlardır. Özellikle Haremeyn-i Şerifeyn ile Selâtin vakıflarının yönetimini ele geçirmekle çok ciddi bir ekonomik güç elde etmişlerdir. Ayrıca Osmanlı toprak sisteminin bir parçası olan zeâmetler, 18. yüzyıldan itibaren dâr-üs'saâde ağalarının en önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmuştur. Hacı Beşir Ağa da I. Mahmut üzerindeki etkisini kullanarak Temlikname-i Hümayunlar vasıtasıyla imparatorluğun farklı bölgelerinde çok geniş tarım arazilerinin sahibi olmuştur. Sahibi olduğu bu geniş tarım arazilerini kurduğu vakıflara akar olarak tayin etmiştir. Dâr-üs'saâde ağalarının gücünün doruğunda olduğu bir zamanda göreve gelen Hacı Beşir Ağa bu fırsatı çok iyi bir şekilde değerlendirerek; dönemin en kudretli isimlerinden biri olmuştur. Ağa, elde ettiği olağanüstü ekonomik ve siyasi gücü çok sayıda yapı inşa ettirerek taçlandırmıştır. Bu bağlamda yapılan arşiv çalışmalarından ve kaynak taramalarından Hacı Beşir Ağa'nın İstanbul'da üç cami ve mescit, iki medrese, vii 15 çeşme, iki kütüphane, üç sebil, bir han, bir hamam, dört sıbyan mektebi, bir tekke olmak üzere 32 yapı inşa ettirdiği tespit edilmiştir. İstanbul dışında, İzmir'de bir Han, Medine ve Ziştovi'de birer olmak üzere iki medrese, Konya-Hadim'de bir, Medine ve Ziştovi'de birer olmak üzere üç kütüphane, Kahire'de bir sebil-i küttab (bir sebil, bir sıbyan mektebi), Sünne Boğazı'nda bir kale, bir imaret ve bir deniz feneri olmak üzere toplam 11 yapı inşa ettirmiştir. Ancak vakfiye ve arşiv belgelerinden elde edilen bu listedeki yapılardan yaklaşık 13 adedi günümüze ulaşamamıştır. Günümüze ulaşan yapıların büyük çoğunluğu son yıllarda onarılarak çeşitli işlevlerde kullanılmaktadır. Hacı Beşir Ağa'nın inşa ettirdiği yapılardan sadece beş adedi III. Ahmet dönemine, geri kalan 38 adedi ise I. Mahmut'un saltanat yıllarına tarihlendirilmektedir. Hacı Beşir Ağa'nın inşa ettirdiği yapıların türlerine bakıldığı zaman, dini (cami, tekke), sosyal (çeşme, sebil, hamam), eğitim (sıbyan mektebi, medrese ve kütüphane) ve ticaret (han, dükkân) yapılarının olduğu görülmektedir. Bunlar içerisinde çeşmeler 15 yapı ile ilk sırayı almaktadır. Yapıların yer seçiminde özellikle İstanbul tercih edilmiştir. İstanbul'daki yer seçiminin de gelişi güzel yapılmadığı, siyasi, dini ve ekonomik koşulların göz önünde bulundurulduğu anlaşılmaktadır. Hacı Beşir Ağa'nın inşa ettirdiği yapılar toplu olarak ele alındığında plan bakımından klasik dönem özelliklerinin devam ettirildiği görülmektedir. Ancak Eminönü'ndeki külliyenin sebili ve Divanyolu'ndaki çeşme gibi, Batılılaşmanın habercisi denemeler de yapılmıştır. Eminönü'ndeki külliyenin diğer yapılarında planda olmasa da, süslemelerde yeniliklerin uygulandığı dikkat çekmektedir.
Öz Bu çalışmada Kırşehir'in Mucur İlçe merkezindeki Emine Hatun, Eski Minareli, Hasan Ağa, Hüseyi... more Öz Bu çalışmada Kırşehir'in Mucur İlçe merkezindeki Emine Hatun, Eski Minareli, Hasan Ağa, Hüseyin Ağa, Lengerlioğlu ve Veli Efendi camileri olmak üzere altı adet yapı incelenmiştir. Camilerin tamamı derinlemesine dikdörtgen planlı olup, mihraba dik üç sahına ayrılmıştır. Yapıların tamamı içten ahşap tavanla, dıştan kırma çatıyla örtülüdür. Örtü sistemleri duvarlar ve ahşap direkler tarafından taşınmaktadır. İncelenen örneklerden sadece Eski Minareli Cami'nin orijinal minaresi bulunmaktadır. Emine Hatun, Lengerlioğlu ve Veli Efendi camilerine ise sonradan minare eklenmiştir. Emine Hatun ve Hüseyin Ağa camilerinin içerisinde zengin duvar resimleri mevcuttur. Özellikle her iki yapının içerisindeki Sultanahmet Camisi tasvirleri dikkat çekicidir. Ancak yapılan bilinçsiz müdahaleler sonucunda Hüseyin Ağa Camisi'ndeki duvar resimleri büyük oranda zarar görmüştür. Diğer camilerse süsleme bakımından yalın tutulmuştur. Abstract Throughout this study, six mosques situated in the provincial center of Mucur in Kırşehir have been examined in a scientific approach, which are called Emine Hatun, Eski Minareli, Hasan Ağa, Hüseyin Ağa Lengerlioğlu and Veli Efendi. All the edifices divided into three sahins perpendicular to the mihrap have been designed in a rectangular plan. All are covered with wooden ceiling inside and hipped roof outside. The top-cover system is supported with the walls and wooden pillars. Among the others does only Eski Minareli have an original minaret. The minarets of Emine Hatun, Lengerlioğlu and Veli Efendi have been added later. A rich painting programme draws attention on the walls of Emine Hatun and Hüseyin Ağa mosques. The depiction of Sultanahmet Mosque on both the mosques is worth to be mentioned. However, some unconscious and wrong touches of restoration have given much harm to the murals at Hüseyin Ağa Mosque. The others seem to be plain in terms of decoration.
Öz: Bu çalışmada, Antalya'nın Akseki İlçesi'ne bağlı 41 köy ve 6 beldede yapılan arazi çalışması ... more Öz: Bu çalışmada, Antalya'nın Akseki İlçesi'ne bağlı 41 köy ve 6 beldede yapılan arazi çalışması netice-sinde Belenalan, Çimi, Değirmenlik, Emiraşıklar, Güçlüköy ve Hüsamettin köylerinde tespit edilen altı adet düğmeli cami incelenmiştir. Çimi, Değirmenlik ve Emiraşıklar köyleri camileri yaklaşık kare planlı; Belenalan, Güçlüköy ve Hüsamettin köyleri camileri ise derinlemesine dikdörtgen planlıdır. Camilerin tamamı içten düz ahşap tavanla, dıştan kırma çatıyla örtülüdür. Belenalan, Çimi, Güçlüköy ve Hüsamettin köyleri camilerinin yöreye özgü minareleri ahşap direk üzerine yerleştirilen ahşap bir şerefeden oluş-maktadır. Sekizgen planlı ahşap şerefelerin üzerleri külah şeklinde sonlanmaktadır. Camilerin inşa tekniği boyuna ve dikine ahşap hatıllarla takviyeli moloz taş malzemeli kuru yığma duvardır. Hatılların uçları dışarıya doğru 15-20 cm taşıntı yaptığı için bu teknik yöre halkı tarafından düğmeli duvar olarak adlandırılmıştır. Abstract: In this study six buttoned mosques have been investigated at the villages of Belenalan, Çimi, Değirmenlik, Emiraşıklar, Güçlüköy and Hüsamettin, all of which were investigated in consequence of the field research conducted in 41 villages and 6 towns of Akseki in Antalya Province. While the mosques at the villages of Çimi, Değirmenlik ve Emiraşıklar exhibit a square-like plan, those at the villages of Belenalan, Güçlüköy and Hüsamettin have a longitudinal rectangular form. All of these mosques are covered by a plain wooden ceiling in the interior and externally by a hipped roof. The indigenous minarets of the mosques at the villages Belenalan, Çimi, Güçlüköy and Hüsamettin consist of a wooden balcony, that's şerefe, placed on a wooden pole. The tops of the octagonally-planned wooden balconies are crowned by a cone, in its shape. The construction technique of the mosques is a masonry wall of ruble stone reinforced with balks of timber arranged vertically and horizontally. Since the external ends of these timbers have been placed to project 15-20 cm from the walls, this technique is termed a buttoned wall by the local inhabitants. Giriş Bu çalışmada, Antalya'ya 155 km uzaklıktaki Akseki İlçesi'ne bağlı köylerde bulunan düğmeli duvar tekniği ile inşa edilmiş camiler incelenmiştir. Arazi çalışmasında tespit edilen camilerin mimari özelliklerine geçmeden önce " düğmeli duvar tekniği " hakkında bilgi vermek yerinde olacaktır. Mimaride malzeme tercihini belirleyen başlıca etkenler ekonomi, mimari gelenek ve çevresel koşullardır. Bir bölgede en rahat bulunan, sağlam ve ekonomik malzeme neyse mima-ride de o tercih edilir. Toros Dağları'na kurulu olan Akseki dağlık ve ormanlık bir coğrafyaya sahiptir. Bu sebeple bölgenin yapı malzemesini ahşap ve moloz taş oluşturmaktadır. Çevresel
Bu çalışmada, Mersin'in Erdemli İlçesi'ne bağlı Güzeloluk Köyü'ndeki Türk eserleri incelenmiştir.... more Bu çalışmada, Mersin'in Erdemli İlçesi'ne bağlı Güzeloluk Köyü'ndeki Türk eserleri incelenmiştir. Arazi çalışması neticesinde bir cami, bir mektep, bir çeşme, bir de ilkokul ve lojmanı tespit edilmiştir. Cami, mektep ve çeşme Osmanlı döneminde; ilkokul ve lojmanı ise Cumhuriyet döneminde inşa edilmiştir. Asli hâllerini büyük ölçüde koruyan yapılar, mimari ve süsleme açısından inşa edildikleri dönemin özelliklerini yansıtmaktadır.
LIBRI Kitap Tanitimi, Elestiri ve Ceviri Dergisi, 2015
Adından da anlaşılacağa üzere kitap, hurufat defterleri esas alınarak hazırlanmış bir çalışmadır.... more Adından da anlaşılacağa üzere kitap, hurufat defterleri esas alınarak hazırlanmış bir çalışmadır. Bu sebeple öncelikle hurufat defterlerinin ne olduğundan kısaca bahsedip daha sonra kitabın incelenmesine geçebiliriz. Hurufat Defterleri: mütevelli, zaviyedar, türbedar, imam, müezzin vb. gibi cami, tekke ve türbe gibi vakıf yapılarında çalışan görevlilerin tayinlerinin kaydedildiği defterlerdir. Verdiği bu bilgilerden ötürü Hurufat Defterleri, başta tarih olmak üzere, mimarlık tarihi, sanat tarihi, iktisat tarihi ve halkbilimi gibi birçok bilim dalının ortak araştırma alanını oluşturmaktadır. Bu sebeple, Hurufat Defterleri ile ilgili çalışmalar, farklı disiplinlerden araştırmacıların bir arada yürütmesi gereken araştırmalardandır. Hurufat Defterlerindeki bilgilerden tam anlamıyla faydalanılabilmesi için bu gereklidir. Sanat tarihi araştırmalarında Hurufat Defterleri sınırlı sayıda araştırmacı dışında bugüne kadar genellikle göz ardı edilmiştir. Bu konudaki çalışmalar sanat tarihi adına son yıllarda biraz daha ön plana çıkmaya başlamıştır. Değerli hocamız, bu alanda salt Hurufat Defterleri'nden hareketle yeni çalışmalar yapılabileceğini ortaya koymuştur.
Zeitschrift Fur Die Welt Der Turken Journal of World of Turks, Dec 15, 2010
... Büyük Selçukluların Orta Asya'da geliştirdikleri zengin süsleme prog... more ... Büyük Selçukluların Orta Asya'da geliştirdikleri zengin süsleme programını Anadolu Selçukluları, Anadolu'da yoğun olarak karşılaştıkları taş malzeme ... yy ), Mahperi Hunat Hatun Medresesi (1235), Mahperi Hunat Hatun Camisi (123738), Çifte Kümbet (1247), Hacı Kılıç Camisi ...
Adiyaman University Journal of Social Sciences, 2013
Bu çalışmada, Kırşehir İl merkezindeki tarihi çeşmeler Türk sanatı açısından incelenmiştir. Çalış... more Bu çalışmada, Kırşehir İl merkezindeki tarihi çeşmeler Türk sanatı açısından incelenmiştir. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen saha araştırması ve kaynak taraması sonucunda, beşi sağlam, ikisi yıkılmış olmak üzere yedi adet tarihi çeşme tespit edilmiştir. Tamamı XVIII. ve XIX. yüzyıllara tarihlendirilen çeşmeler, mahalle çeşmesi şeklinde, tek cepheli ve tek kemerli olarak inşa edilmiştir. Günümüze ulaşan çeşmelerden dördü yuvarlak kemerli, biri ise sivri kemerlidir. Çalışmamızın amacı, Kırşehir çeşmelerini belgeleyerek bilim dünyasına tanıtmak ve çeşmelerin hem kendi içindeki gelişimini hem de Türk çeşme mimarisindeki yerini belirlemeye çalışmaktır.
Uploads
Papers by LOKMAN TAY