Conference Presentations by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
"The National Element in Music" International Musicological Conference 2013, 2014
8ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο "Επιδράσεις και αλληλεπιδράσεις" 2016, 2019
Στην παρούσα εισήγηση θα επιχειρηθεί μία συνοπτική καταγραφή της μουσικής ζωής στη νήσο Σάμο κατά... more Στην παρούσα εισήγηση θα επιχειρηθεί μία συνοπτική καταγραφή της μουσικής ζωής στη νήσο Σάμο κατά την περίοδο της Ηγεμονίας (1834-1912). Συγκεκριμένα θα εξεταστούν κυρίως οι εξής πτυχές μουσικών δραστηριοτήτων: διδασκαλία της μουσικής, ίδρυση φιλαρμονικών, δράση πολιτιστικών συλλόγων, συναυλιακή κίνηση, δραστηριότητα θιάσων όπερας και ελαφρού θεάτρου. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα υπάρχουσες αναφορές, καταγράφεται άνθηση της δραστηριότητας αναφορικά με την έντεχνη μουσική κατά την παραπάνω περίοδο, ιδίως από το 1870 και μετά. Θα επιχειρηθεί να εξεταστεί πώς η βαθμιαία εξέλιξη της δομής της κοινωνίας από παραδοσιακή σε αστική, η οποία παρατηρείται την παραπάνω περίοδο, συμβάδιζε με τη διαδικασία αστικοποίησης της μουσικής ζωής επηρεάζοντάς την. Επίσης, με δεδομένο ότι κατά την παραπάνω περίοδο παρατηρείται αυξημένη οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων της Σάμου κυρίως μέσω της ναυτιλίας και του εμπορίου σε όλες τις περιοχές που βρίσκονται στη λεκάνη της Μεσογείου, θα αναζητηθούν αλληλεπιδράσεις με τις περιοχές αυτές. Ιδιαίτερα θα εξεταστεί η σχέση του νησιού με την ακμάζουσα Σμύρνη και η επιρροή του αστικού μουσικού πολιτισμού της Σμύρνης στη Σάμο, καθώς και του τοπικού παραδοσιακού στοιχείου της Σάμου στη Σμύρνη. Αλληλεπιδράσεις θα αναζητηθούν και μέσω της συνύπαρξης του λαϊκού με τον αστικό πολιτισμό στη μουσική ζωή του νησιού. Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί περιλαμβάνει την εύρεση, ταξινόμηση και αξιολόγηση των γραπτών πηγών, κυρίως αρχειακού υλικού και δημοσιευμάτων του τοπικού τύπου, καθώς και των βιβλιογραφικών αναφορών.
3o Πανελλήνιο Συνέδριο e-twinning "Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας, της Επικοινωνίας και της ανοικτότητας στα συνεργατικά σχολικά προγράμματα" 2016, 2017
Στην εργασία αυτή περιγράφεται η περίπτωση αξιοποίησης των ΤΠΕ στην πολυμερή σύμπραξη Comenius με... more Στην εργασία αυτή περιγράφεται η περίπτωση αξιοποίησης των ΤΠΕ στην πολυμερή σύμπραξη Comenius με τίτλο “To read is to grow”, στην οποία συμμετείχε το Δημοτικό Σχολείο Μεσαίου Καρλοβασίου το χρονικό διάστημα 2012-2014. Στην εισαγωγή γίνεται συνοπτική αναφορά στις δυνατότητες που παρέχει η χρήση και η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα κύρια σημεία του παραπάνω εκπαιδευτικού προγράμματος, τα οποία υλοποιήθηκαν με τη χρήση των ΤΠΕ και γίνεται ανάλυση των πλεονεκτημάτων που είχε η χρήση των Νέων Τεχνολογιών σε τομείς όπως η διαπολιτισμική επικοινωνία, τα μαθησιακά αποτελέσματα και η εξοικείωση των χρηστών, μαθητών και εκπαιδευτικών με τις Νέες Τεχνολογίες. Επιπλέον γίνεται αναφορά στα προβλήματα που ανέκυψαν σχετικά με τη χρήση ΤΠΕ και στις λύσεις που επιλέχτηκαν για την επίλυσή τους. Τα συμπεράσματα που διατυπώνονται στο τέλος της εργασίας ενισχύουν τα δεδομένα της μέχρι τώρα έρευνας για τα οφέλη από την αξιοποίηση των ΤΠΕ στα συνεργατικά προγράμματα.
Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου EduPolicies2014, 2014
Στο άρθρο αυτό αναλύονται οι στόχοι της διδασκαλίας της
Μουσικής στα ελληνικά σχολεία του 19ου αι... more Στο άρθρο αυτό αναλύονται οι στόχοι της διδασκαλίας της
Μουσικής στα ελληνικά σχολεία του 19ου αιώνα.
Παρουσιάζονται οι κύριοι τύποι σχολείων της εποχής και η
θέση του μαθήματος της Μουσικής στα ωρολόγια και
αναλυτικά προγράμματά τους. Σκοπός της εργασίας είναι
να απαντήσει στα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: Οι
στόχοι της διδασκαλίας της Μουσικής εντάσσονται στους
γενικότερους στόχους της εκπαίδευσης την ίδια εποχή και
αν ναι, σε ποιο βαθμό υπαγορεύονται από αυτούς; Πώς
επηρεάζουν οι παραπάνω στόχοι τη διδακτική του
μαθήματος; Ύστερα από μελέτη των ιστορικών πηγών και
της σχετικής βιβλιογραφίας προκύπτει ότι υπάρχει
διαφοροποίηση στόχων ανάλογα με τη βαθμίδα
εκπαίδευσης, το φύλο, τον τύπο εκπαίδευσης και τη
χρονική περίοδο. Επίσης, ότι οι στόχοι της μουσικής
σχολικής εκπαίδευσης είναι κυρίως εξωμουσικοί και
συνδέονται με τις κρατούσες αντιλήψεις της εποχής που
υπαγορεύονται από το εκάστοτε ιστορικό πλαίσιο. Τα
συμπεράσματα που προκύπτουν είναι ότι οι στόχοι της
διδασκαλίας της Μουσικής εντάσσονται στο πλαίσιο των
στόχων της γενικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, οι στόχοι
αυτοί εναρμονίζονται με εκείνους άλλων ευρωπαϊκών
κρατών του 19ου αιώνα και υπαγορεύονται από τις
απόψεις Ευρωπαίων παιδαγωγών, οι οποίοι άσκησαν
σημαντική επίδραση στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
της εποχής. Συνδέονται επίσης με τις ιστορικές και
κοινωνικές συνθήκες της διαμόρφωσης του νεοελληνικού
κράτους.
Papers by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Πολυφωνία, 2005
Το παρόν άρθρο ασχολείται με τη μουσική διδασκαλία σε ορφανοτροφεία αρρένων και ιδρύματα απόρων σ... more Το παρόν άρθρο ασχολείται με τη μουσική διδασκαλία σε ορφανοτροφεία αρρένων και ιδρύματα απόρων στην Αθήνα κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Έπειτα από μια σύντομη εισαγωγή αναφορικά με την μουσική εκπαίδευση που παρεχόταν στα ιδρύματα αυτά εν γένει, το άρθρο εστιάζει σε ορχήστρες πνευστών που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο αυτών των ιδρυμάτων καθώς και στις μουσικές εκτελέσεις που πραγματοποιούσαν τα σύνολα αυτά. Η σύνθεση του ακροατηρίου και το ρεπερτόριο αυτών των εκδηλώσεων εξετάζονται, ενώ μελετάται επίσης η σχέση των ιδρυμάτων αυτών προς το Ωδείο Αθηνών. Τα κύρια πορίσματα από την παρούσα ανάλυση είναι τα ακόλουθα: Το κοινό ανταποκρινόταν με θέρμη στις εκδηλώσεις των ορχηστρών. Το γεγονός αυτό μπορεί να συσχετισθεί με την γενικότερη ενθάρρυνση για την διάδοση της μουσικής εκπαίδευσης σε κατώτερα κοινωνικά στρώματα που παρατηρείτο την ίδια περίοδο στην Ελλάδα. Το ρεπερτόριο, αποτελούμενο ως επί το πλείστον από διασκευές οπερατικών αποσπασμάτων, είναι τυπικό την περίοδο αυτή τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία. Θα έπρεπε άλλωστε να υπενθυμισθεί εδώ ότι παρόμοιες ορχήστρες που απαρτίζονταν από ορφανά ήταν συνηθισμένες στην Ιταλία ήδη από τα τέλη του 16ου αιώνα. Τα στοιχεία για όλες τις πληροφορίες που δημοσιοποιούνται σε αυτό το άρθρο προέρχονται από βιβλιογραφικές αναφορές, από τις Εκθέσεις Πεπραγμένων των εμπλεκομένων ιδρυμάτων (συμπεριλαμβανομένου του Ωδείου Αθηνών) και από την αθηναϊκή ημερήσια έκδοση Εφημερίς των ετών 1873-1900.
Το άρθρο αυτό συνεισφέρει επίσης στην κατανόηση των αντιλήψεων περί μουσικής στην Αθήνα κατά τον 19ο αιώνα, ένα αντικείμενο που έχει μελετηθεί ελάχιστα μέχρι στιγμής.
Nineteenth-Century Music Review, 2011
This article explores the music education of the Greek people in the nineteenth century, as revea... more This article explores the music education of the Greek people in the nineteenth century, as revealed through the description of music education in Constantinople, Corfu and Athens. Before the establishment of the new state of Greece early in the nineteenth century, both Greeks and Europeans speak of ‘Greece’, referring to Greek communities beyond its borders. Music education in those communities consisted mainly of the music of the Greek Orthodox Church – applying a special notation, appropriate to its monophonic, unaccompanied chant– and Western music, and was characterized by the degree to which either culture prevailed. The antithesis of those music cultures was best represented, at least up to the 1850s, among the Greeks living in Constantinople – the seat of the Greek Orthodox Church – and Corfu of
the Ionian Islands – where Italian music was assimilated. Athens was elected in 1834 as the capital of the Greek state because of its ancient monuments and did not attain the significance of a contemporary cultural centre before the 1870s. In Athens, these two musical cultures were absorbed and transformed through their confrontation and interaction. However, the new state’s political orientation determined the predominance of Western music in music education in the capital.
Music Education Research, 2015
This paper presents music teaching in nineteenth-century Greece orphanages and schools of destitu... more This paper presents music teaching in nineteenth-century Greece orphanages and schools of destitute children, which were the main schools for vocational training of the working class in that period. Five representative institutions were selected. Music education for young male workers in nineteenth-century Greece was both in accord with and satisfied basic aims of popular education, such as to shape the students’ character and to provide the necessary qualifications, through vocational training that would allow low social strata to make a living. The aforementioned aims of people’s education, which prevailed throughout Europe and was supported by an extended network of philanthropy, are described thoroughly. The aim of this paper is to show that the important role of music in the nineteenth-century Greece charitable institutions constitutes a Western European influence and is an aspect of the effort to Europeanise the Greek education system, which began to take a shape when the Greek state was established
towards the end of the 1820s.
Books by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
1o κεφάλαιο: Η σωματειακή δραστηριότητα ως μορφή κοινωνικότητας στα ελληνικά αστικά κέντρα του 19... more 1o κεφάλαιο: Η σωματειακή δραστηριότητα ως μορφή κοινωνικότητας στα ελληνικά αστικά κέντρα του 19ου αιώνα. Η περίπτωση των μουσικών συλλόγων
Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι μουσικοί σύλλογοι στην Ελλάδα του 19ου αιώνα και ως παράδειγμα χρησιμοποιούνται τρεις αντιπροσωπευτικές περιοχές του ελληνισμού, η Κωνσταντινούπολη, η Κέρκυρα και η Αθήνα. Η δράση των μουσικών συλλόγων αναλύεται μέσα από τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των τριών αυτών περιοχών και εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της συλλογικής δραστηριότητας που παρατηρείται αυτή την περίοδο στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εξετάζονται, τέλος, μερικά θέματα ειδικού ενδιαφέροντος, όπως η συνεισφορά της αστικής τάξης στη διαμόρφωση των μουσικών συλλόγων, καθώς και ο ρόλος των γυναικών και των νέων σ’ αυτούς.
2ο κεφάλαιο: Η διδασκαλία της μουσικής στα ελληνικά αστικά κέντρα το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο πραγματεύεται θέματα μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Μέσα από το πρίσμα της γενικευμένης υποχρεωτικής εκπαίδευσης που καθιερώνεται αυτή την εποχή σε ολόκληρη την Ευρώπη, εξετάζεται η παροχή δωρεάν μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και παρουσιάζονται τα κύρια εκπαιδευτικά ιδρύματα τα οποία την παρείχαν. Παρουσιάζονται επίσης τα είδη των διδασκόμενων μαθημάτων και ανιχνεύονται οι κοινωνικοί λόγοι για τους οποίους κάποια από αυτά προτιμήθηκαν περισσότερο από άλλα. Επιπλέον, διερευνάται η συνεισφορά των Δυτικοευρωπαίων και των δυτικής παιδείας Ελλήνων μουσικών στη διδασκαλία της μουσικής, όπως και η θέση της εκκλησιαστικής μουσικής στην εκπαίδευση. Τέλος, θίγονται επιμέρους θέματα, όπως ο ρόλος της μουσικής στη γυναικεία εκπαίδευση του 19ου αιώνα, καθώς και η επαγγελματική εξέλιξη των μαθητών μουσικής.
3ο κεφάλαιο: Παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα το β΄ μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο εξετάζει τις παραστάσεις όπερας που δόθηκαν στα ελληνικά αστικά κέντρα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Γίνεται προσπάθεια καταγραφής, με βάση τα μέχρι τώρα ερευνητικά δεδομένα, των παραστάσεων όπερας που δόθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα, στα αστικά κέντρα των Επτανήσων και στις μεγάλες πόλεις της ελληνικής περιφέρειας. Παρουσιάζονται θέματα όπως το ρεπερτόριο των παραστάσεων, η σύνθεση των θιάσων και η υποδοχή του κοινού. Γίνεται επίσης συνοπτική αναφορά στα κυριότερα θέατρα που στέγασαν τις παραστάσεις όπερας. Τέλος, το κεφάλαιο πραγματεύεται δύο θέματα ειδικού ενδιαφέροντος: τις εμφανίσεις των ελληνικών θιάσων όπερας, οι οποίες εντάσσονται στο αίτημα της εποχής για τη δημιουργία «ελληνικού μελοδράματος», καθώς και τις συνθέσεις ελληνικής θεματολογίας.
4ο κεφάλαιο: Η μουσική στο ελληνικό θέατρο το β΄ μισό του 19ου αιώνα
Στo παρόν κεφάλαιο εξετάζεται η θέση της μουσικής στις θεατρικές παραστάσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Συγκεκριμένα, γίνεται συνοπτική αναφορά στις κυριότερες παραστάσεις αρχαίου ελληνικού δράματος και καταγράφονται οι μουσικές συνθέσεις που γράφτηκαν γι’ αυτές τις παραστάσεις, καθώς και ο ρόλος της μουσικής στην ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας του νεότερου ελληνισμού. Επίσης, παρουσιάζονται τα είδη του νεότερου ελληνικού θεάτρου στη διάδοση και εδραίωση των οποίων η μουσική κατείχε κομβικό ρόλο, με κυριότερα τις κωμωδίες και τα κωμειδύλλια.
5ο κεφάλαιο Συναυλιακή ζωή και εορταστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα το β΄ μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο προβάλλει το ρόλο της μουσικής στους εορτασμούς που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Παρουσιάζονται τα μουσικά σύνολα και οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν σε θρησκευτικές και εθνικές επετείους, σε εορτασμούς προς τιμήν των βασιλέων, σε αθλητικά γεγονότα και σε ποικίλες κοινωνικές εκδηλώσεις, πολλές από τις οποίες είχαν φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Ειδική αναφορά γίνεται επίσης στις μουσικές εκδηλώσεις που πλαισίωναν τον εορτασμό της Αποκριάς, καθώς και στις εκδρομές που πραγματοποίησαν πολλά μουσικά σωματεία την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. Τέλος, στις ενότητες που αναφέρονται στις συναυλίες που πραγματοποιήθηκαν την παραπάνω περίοδο επιχειρείται μία κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τους συμμετέχοντες σε αυτές, το σκοπό για τον οποίο διοργανώθηκαν και τους μουσικούς φορείς της εποχής που τις πραγματοποίησαν. Επίσης, γίνεται συνοπτική αναφορά στον τόπο και στον χρόνο διεξαγωγής των συναυλιών, καθώς και στο ρεπερτόριό τους.
Thesis Chapters by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Η διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο πλαίσιο της έρευνας της ιστορίας των εκπαιδευτικών μουσικών... more Η διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο πλαίσιο της έρευνας της ιστορίας των εκπαιδευτικών μουσικών οργανισμών στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Αντικείμενό της είναι οι σύλλογοι που ιδρύθηκαν στην Αθήνα και στον Πειραιά για τη διάδοση της μουσικής μεταξύ των ετών 1871 και 1909. Στόχος της εργασίας είναι να συνεισφέρει στην έρευνα για την ανάδειξη της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας στο 19ο αιώνα χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τα αστικά κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά. Επιμέρους στόχοι της διατριβής είναι να ανιχνεύσει τις συνθήκες δημιουργίας των μουσικών συλλόγων, καθώς και το βαθμό που αυτές αποτελούσαν κομμάτι του πολιτισμικού περιβάλλοντος της πρωτεύουσας και του λιμανιού του Πειραιά, αλλά και την επίδραση που άσκησαν, αφενός στο πολιτισμικό αυτό περιβάλλον, αφετέρου στη μετέπειτα μουσική ζωή και εκπαίδευση της Ελλάδας. Επίσης, να προβάλει το έργο των επαγγελματιών, που ως καθηγητές και διευθυντές μουσικής έδρασαν μέσα στους μουσικούς αυτούς συλλόγους, αλλά κυρίως να παρουσιάσει τη συνεισφορά των ερασιτεχνών μουσικών που κυριαρχούν στο μουσικό προσκήνιο του 19ου αιώνα ως απλά μέλη ή μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των μουσικών συλλόγων τονίζοντας τις διαστάσεις του φαινομένου του ερασιτεχνισμού κατά την υπό μελέτη εποχή. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιλαμβάνει την εύρεση, ταξινόμηση και αξιολόγηση των γραπτών πηγών, μεγάλο μέρος των οποίων καλύπτουν τα δημοσιεύματα του ημερήσιου τύπου, καθώς και των βιβλιογραφικών αναφορών. Βασικό συμπέρασμα της διατριβής είναι ότι το υπό μελέτη χρονικό διάστημα αποτελεί περίοδο ακμής για τους μουσικούς συλλόγους. Κατά την υπό μελέτη περίοδο οι μουσικοί σύλλογοι ήταν οι κύριοι φορείς όχι μόνο της μουσικής εκπαίδευσης, αλλά και της γενικότερης μουσικής ζωής του τόπου με τη διοργάνωση συναυλιών και τη μουσική επένδυση πολιτισμικών και κοινωνικών εκδηλώσεων. Σε πολλά σημεία της διατριβής τεκμηριώνεται η σχέση ανάμεσα στην έκρηξη της δράσης των μουσικών συλλόγων και στην άνοδο της αστικής τάξης κατά την υπό μελέτη περίοδο. Η δομή και λειτουργία των μουσικών συλλόγων εξετάζεται μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της γενικευμένης λαϊκής παιδείας που διευρύνεται στον ευρωπαϊκό 19ο αιώνα υπό την επίδραση του φιλανθρωπικού ρεύματος. Στο ρεύμα αυτό εντάσσεται και η συνεισφορά παιδαγωγών όπως ο Pestalozzi, που επέδρασαν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Book Reviews by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
History of Education , 2018
Drafts by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
«Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID 19: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ», 2022
The present study examines as a case study a private group of music teachers with the name «musi... more The present study examines as a case study a private group of music teachers with the name «music teachers’ E-class» in the Facebook social network platform. The content of the group conversations from March to June 2021 is studied. The aim of this study is to examine how the conversations held within this group contributed to the professional development of the primary and secondary music teachers under the new circumstances imposed by the transition to e-learning based distance education due to Covid 19 restrictions. Two research questions are formulated: a) what is the content of the conversations made by the teachers in the aforementioned group? b) in what extent these conversations have impact to their professional development? The first part of the study includes the presentation of the theoretical framework of the survey and the literature review. In the second part, the research methodology of the study as well as the obtained results are illustrated. The research methodology used was content analysis applied through a mixed method, that is, the quantitative approach of descriptive statistics in combination with qualitative analysis. The contribution of the group to the active members can be ascertained from the content of the conversations. Among the limitations of the study is the inability to assess the impact of the participation to the group on its non-active members.
Uploads
Conference Presentations by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Μουσικής στα ελληνικά σχολεία του 19ου αιώνα.
Παρουσιάζονται οι κύριοι τύποι σχολείων της εποχής και η
θέση του μαθήματος της Μουσικής στα ωρολόγια και
αναλυτικά προγράμματά τους. Σκοπός της εργασίας είναι
να απαντήσει στα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: Οι
στόχοι της διδασκαλίας της Μουσικής εντάσσονται στους
γενικότερους στόχους της εκπαίδευσης την ίδια εποχή και
αν ναι, σε ποιο βαθμό υπαγορεύονται από αυτούς; Πώς
επηρεάζουν οι παραπάνω στόχοι τη διδακτική του
μαθήματος; Ύστερα από μελέτη των ιστορικών πηγών και
της σχετικής βιβλιογραφίας προκύπτει ότι υπάρχει
διαφοροποίηση στόχων ανάλογα με τη βαθμίδα
εκπαίδευσης, το φύλο, τον τύπο εκπαίδευσης και τη
χρονική περίοδο. Επίσης, ότι οι στόχοι της μουσικής
σχολικής εκπαίδευσης είναι κυρίως εξωμουσικοί και
συνδέονται με τις κρατούσες αντιλήψεις της εποχής που
υπαγορεύονται από το εκάστοτε ιστορικό πλαίσιο. Τα
συμπεράσματα που προκύπτουν είναι ότι οι στόχοι της
διδασκαλίας της Μουσικής εντάσσονται στο πλαίσιο των
στόχων της γενικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, οι στόχοι
αυτοί εναρμονίζονται με εκείνους άλλων ευρωπαϊκών
κρατών του 19ου αιώνα και υπαγορεύονται από τις
απόψεις Ευρωπαίων παιδαγωγών, οι οποίοι άσκησαν
σημαντική επίδραση στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
της εποχής. Συνδέονται επίσης με τις ιστορικές και
κοινωνικές συνθήκες της διαμόρφωσης του νεοελληνικού
κράτους.
Papers by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Το άρθρο αυτό συνεισφέρει επίσης στην κατανόηση των αντιλήψεων περί μουσικής στην Αθήνα κατά τον 19ο αιώνα, ένα αντικείμενο που έχει μελετηθεί ελάχιστα μέχρι στιγμής.
the Ionian Islands – where Italian music was assimilated. Athens was elected in 1834 as the capital of the Greek state because of its ancient monuments and did not attain the significance of a contemporary cultural centre before the 1870s. In Athens, these two musical cultures were absorbed and transformed through their confrontation and interaction. However, the new state’s political orientation determined the predominance of Western music in music education in the capital.
towards the end of the 1820s.
Books by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι μουσικοί σύλλογοι στην Ελλάδα του 19ου αιώνα και ως παράδειγμα χρησιμοποιούνται τρεις αντιπροσωπευτικές περιοχές του ελληνισμού, η Κωνσταντινούπολη, η Κέρκυρα και η Αθήνα. Η δράση των μουσικών συλλόγων αναλύεται μέσα από τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των τριών αυτών περιοχών και εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της συλλογικής δραστηριότητας που παρατηρείται αυτή την περίοδο στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εξετάζονται, τέλος, μερικά θέματα ειδικού ενδιαφέροντος, όπως η συνεισφορά της αστικής τάξης στη διαμόρφωση των μουσικών συλλόγων, καθώς και ο ρόλος των γυναικών και των νέων σ’ αυτούς.
2ο κεφάλαιο: Η διδασκαλία της μουσικής στα ελληνικά αστικά κέντρα το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο πραγματεύεται θέματα μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Μέσα από το πρίσμα της γενικευμένης υποχρεωτικής εκπαίδευσης που καθιερώνεται αυτή την εποχή σε ολόκληρη την Ευρώπη, εξετάζεται η παροχή δωρεάν μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και παρουσιάζονται τα κύρια εκπαιδευτικά ιδρύματα τα οποία την παρείχαν. Παρουσιάζονται επίσης τα είδη των διδασκόμενων μαθημάτων και ανιχνεύονται οι κοινωνικοί λόγοι για τους οποίους κάποια από αυτά προτιμήθηκαν περισσότερο από άλλα. Επιπλέον, διερευνάται η συνεισφορά των Δυτικοευρωπαίων και των δυτικής παιδείας Ελλήνων μουσικών στη διδασκαλία της μουσικής, όπως και η θέση της εκκλησιαστικής μουσικής στην εκπαίδευση. Τέλος, θίγονται επιμέρους θέματα, όπως ο ρόλος της μουσικής στη γυναικεία εκπαίδευση του 19ου αιώνα, καθώς και η επαγγελματική εξέλιξη των μαθητών μουσικής.
3ο κεφάλαιο: Παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα το β΄ μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο εξετάζει τις παραστάσεις όπερας που δόθηκαν στα ελληνικά αστικά κέντρα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Γίνεται προσπάθεια καταγραφής, με βάση τα μέχρι τώρα ερευνητικά δεδομένα, των παραστάσεων όπερας που δόθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα, στα αστικά κέντρα των Επτανήσων και στις μεγάλες πόλεις της ελληνικής περιφέρειας. Παρουσιάζονται θέματα όπως το ρεπερτόριο των παραστάσεων, η σύνθεση των θιάσων και η υποδοχή του κοινού. Γίνεται επίσης συνοπτική αναφορά στα κυριότερα θέατρα που στέγασαν τις παραστάσεις όπερας. Τέλος, το κεφάλαιο πραγματεύεται δύο θέματα ειδικού ενδιαφέροντος: τις εμφανίσεις των ελληνικών θιάσων όπερας, οι οποίες εντάσσονται στο αίτημα της εποχής για τη δημιουργία «ελληνικού μελοδράματος», καθώς και τις συνθέσεις ελληνικής θεματολογίας.
4ο κεφάλαιο: Η μουσική στο ελληνικό θέατρο το β΄ μισό του 19ου αιώνα
Στo παρόν κεφάλαιο εξετάζεται η θέση της μουσικής στις θεατρικές παραστάσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Συγκεκριμένα, γίνεται συνοπτική αναφορά στις κυριότερες παραστάσεις αρχαίου ελληνικού δράματος και καταγράφονται οι μουσικές συνθέσεις που γράφτηκαν γι’ αυτές τις παραστάσεις, καθώς και ο ρόλος της μουσικής στην ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας του νεότερου ελληνισμού. Επίσης, παρουσιάζονται τα είδη του νεότερου ελληνικού θεάτρου στη διάδοση και εδραίωση των οποίων η μουσική κατείχε κομβικό ρόλο, με κυριότερα τις κωμωδίες και τα κωμειδύλλια.
5ο κεφάλαιο Συναυλιακή ζωή και εορταστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα το β΄ μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο προβάλλει το ρόλο της μουσικής στους εορτασμούς που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Παρουσιάζονται τα μουσικά σύνολα και οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν σε θρησκευτικές και εθνικές επετείους, σε εορτασμούς προς τιμήν των βασιλέων, σε αθλητικά γεγονότα και σε ποικίλες κοινωνικές εκδηλώσεις, πολλές από τις οποίες είχαν φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Ειδική αναφορά γίνεται επίσης στις μουσικές εκδηλώσεις που πλαισίωναν τον εορτασμό της Αποκριάς, καθώς και στις εκδρομές που πραγματοποίησαν πολλά μουσικά σωματεία την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. Τέλος, στις ενότητες που αναφέρονται στις συναυλίες που πραγματοποιήθηκαν την παραπάνω περίοδο επιχειρείται μία κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τους συμμετέχοντες σε αυτές, το σκοπό για τον οποίο διοργανώθηκαν και τους μουσικούς φορείς της εποχής που τις πραγματοποίησαν. Επίσης, γίνεται συνοπτική αναφορά στον τόπο και στον χρόνο διεξαγωγής των συναυλιών, καθώς και στο ρεπερτόριό τους.
Thesis Chapters by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Book Reviews by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Drafts by Μαρία Μπαρμπάκη (Maria Barbaki)
Μουσικής στα ελληνικά σχολεία του 19ου αιώνα.
Παρουσιάζονται οι κύριοι τύποι σχολείων της εποχής και η
θέση του μαθήματος της Μουσικής στα ωρολόγια και
αναλυτικά προγράμματά τους. Σκοπός της εργασίας είναι
να απαντήσει στα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: Οι
στόχοι της διδασκαλίας της Μουσικής εντάσσονται στους
γενικότερους στόχους της εκπαίδευσης την ίδια εποχή και
αν ναι, σε ποιο βαθμό υπαγορεύονται από αυτούς; Πώς
επηρεάζουν οι παραπάνω στόχοι τη διδακτική του
μαθήματος; Ύστερα από μελέτη των ιστορικών πηγών και
της σχετικής βιβλιογραφίας προκύπτει ότι υπάρχει
διαφοροποίηση στόχων ανάλογα με τη βαθμίδα
εκπαίδευσης, το φύλο, τον τύπο εκπαίδευσης και τη
χρονική περίοδο. Επίσης, ότι οι στόχοι της μουσικής
σχολικής εκπαίδευσης είναι κυρίως εξωμουσικοί και
συνδέονται με τις κρατούσες αντιλήψεις της εποχής που
υπαγορεύονται από το εκάστοτε ιστορικό πλαίσιο. Τα
συμπεράσματα που προκύπτουν είναι ότι οι στόχοι της
διδασκαλίας της Μουσικής εντάσσονται στο πλαίσιο των
στόχων της γενικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, οι στόχοι
αυτοί εναρμονίζονται με εκείνους άλλων ευρωπαϊκών
κρατών του 19ου αιώνα και υπαγορεύονται από τις
απόψεις Ευρωπαίων παιδαγωγών, οι οποίοι άσκησαν
σημαντική επίδραση στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
της εποχής. Συνδέονται επίσης με τις ιστορικές και
κοινωνικές συνθήκες της διαμόρφωσης του νεοελληνικού
κράτους.
Το άρθρο αυτό συνεισφέρει επίσης στην κατανόηση των αντιλήψεων περί μουσικής στην Αθήνα κατά τον 19ο αιώνα, ένα αντικείμενο που έχει μελετηθεί ελάχιστα μέχρι στιγμής.
the Ionian Islands – where Italian music was assimilated. Athens was elected in 1834 as the capital of the Greek state because of its ancient monuments and did not attain the significance of a contemporary cultural centre before the 1870s. In Athens, these two musical cultures were absorbed and transformed through their confrontation and interaction. However, the new state’s political orientation determined the predominance of Western music in music education in the capital.
towards the end of the 1820s.
Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι μουσικοί σύλλογοι στην Ελλάδα του 19ου αιώνα και ως παράδειγμα χρησιμοποιούνται τρεις αντιπροσωπευτικές περιοχές του ελληνισμού, η Κωνσταντινούπολη, η Κέρκυρα και η Αθήνα. Η δράση των μουσικών συλλόγων αναλύεται μέσα από τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των τριών αυτών περιοχών και εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της συλλογικής δραστηριότητας που παρατηρείται αυτή την περίοδο στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εξετάζονται, τέλος, μερικά θέματα ειδικού ενδιαφέροντος, όπως η συνεισφορά της αστικής τάξης στη διαμόρφωση των μουσικών συλλόγων, καθώς και ο ρόλος των γυναικών και των νέων σ’ αυτούς.
2ο κεφάλαιο: Η διδασκαλία της μουσικής στα ελληνικά αστικά κέντρα το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο πραγματεύεται θέματα μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Μέσα από το πρίσμα της γενικευμένης υποχρεωτικής εκπαίδευσης που καθιερώνεται αυτή την εποχή σε ολόκληρη την Ευρώπη, εξετάζεται η παροχή δωρεάν μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και παρουσιάζονται τα κύρια εκπαιδευτικά ιδρύματα τα οποία την παρείχαν. Παρουσιάζονται επίσης τα είδη των διδασκόμενων μαθημάτων και ανιχνεύονται οι κοινωνικοί λόγοι για τους οποίους κάποια από αυτά προτιμήθηκαν περισσότερο από άλλα. Επιπλέον, διερευνάται η συνεισφορά των Δυτικοευρωπαίων και των δυτικής παιδείας Ελλήνων μουσικών στη διδασκαλία της μουσικής, όπως και η θέση της εκκλησιαστικής μουσικής στην εκπαίδευση. Τέλος, θίγονται επιμέρους θέματα, όπως ο ρόλος της μουσικής στη γυναικεία εκπαίδευση του 19ου αιώνα, καθώς και η επαγγελματική εξέλιξη των μαθητών μουσικής.
3ο κεφάλαιο: Παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα το β΄ μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο εξετάζει τις παραστάσεις όπερας που δόθηκαν στα ελληνικά αστικά κέντρα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Γίνεται προσπάθεια καταγραφής, με βάση τα μέχρι τώρα ερευνητικά δεδομένα, των παραστάσεων όπερας που δόθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα, στα αστικά κέντρα των Επτανήσων και στις μεγάλες πόλεις της ελληνικής περιφέρειας. Παρουσιάζονται θέματα όπως το ρεπερτόριο των παραστάσεων, η σύνθεση των θιάσων και η υποδοχή του κοινού. Γίνεται επίσης συνοπτική αναφορά στα κυριότερα θέατρα που στέγασαν τις παραστάσεις όπερας. Τέλος, το κεφάλαιο πραγματεύεται δύο θέματα ειδικού ενδιαφέροντος: τις εμφανίσεις των ελληνικών θιάσων όπερας, οι οποίες εντάσσονται στο αίτημα της εποχής για τη δημιουργία «ελληνικού μελοδράματος», καθώς και τις συνθέσεις ελληνικής θεματολογίας.
4ο κεφάλαιο: Η μουσική στο ελληνικό θέατρο το β΄ μισό του 19ου αιώνα
Στo παρόν κεφάλαιο εξετάζεται η θέση της μουσικής στις θεατρικές παραστάσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Συγκεκριμένα, γίνεται συνοπτική αναφορά στις κυριότερες παραστάσεις αρχαίου ελληνικού δράματος και καταγράφονται οι μουσικές συνθέσεις που γράφτηκαν γι’ αυτές τις παραστάσεις, καθώς και ο ρόλος της μουσικής στην ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας του νεότερου ελληνισμού. Επίσης, παρουσιάζονται τα είδη του νεότερου ελληνικού θεάτρου στη διάδοση και εδραίωση των οποίων η μουσική κατείχε κομβικό ρόλο, με κυριότερα τις κωμωδίες και τα κωμειδύλλια.
5ο κεφάλαιο Συναυλιακή ζωή και εορταστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα το β΄ μισό του 19ου αιώνα
To παρόν κεφάλαιο προβάλλει το ρόλο της μουσικής στους εορτασμούς που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το β΄ μισό του 19ου αιώνα. Παρουσιάζονται τα μουσικά σύνολα και οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν σε θρησκευτικές και εθνικές επετείους, σε εορτασμούς προς τιμήν των βασιλέων, σε αθλητικά γεγονότα και σε ποικίλες κοινωνικές εκδηλώσεις, πολλές από τις οποίες είχαν φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Ειδική αναφορά γίνεται επίσης στις μουσικές εκδηλώσεις που πλαισίωναν τον εορτασμό της Αποκριάς, καθώς και στις εκδρομές που πραγματοποίησαν πολλά μουσικά σωματεία την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. Τέλος, στις ενότητες που αναφέρονται στις συναυλίες που πραγματοποιήθηκαν την παραπάνω περίοδο επιχειρείται μία κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τους συμμετέχοντες σε αυτές, το σκοπό για τον οποίο διοργανώθηκαν και τους μουσικούς φορείς της εποχής που τις πραγματοποίησαν. Επίσης, γίνεται συνοπτική αναφορά στον τόπο και στον χρόνο διεξαγωγής των συναυλιών, καθώς και στο ρεπερτόριό τους.